ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Για πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα το Άργος  έμεινε χωρίς δημόσιο νοσηλευτικό ίδρυμα. Το πρώτο νοσοκομείο ήταν στρατιωτικό. Ιδρύθηκε από τους Ενετούς στους γνωστούς «Στρατώνες του Καποδίστρια» και λειτούργησε περίπου από το 1700 μέχρι το 1715. Ως νοσοκομείο, λειτούργησαν οι στρατώνες, και για ένα μικρό χρονικό διάστημα γύρω στα 1828. Το οικοδόμημα με την επωνυμία «Σπιτάλια» (από το hospital – νοσο­κομείο), που χτίστηκε μάλλον επί Καποδίστρια, δεν είναι γνωστό πότε και αν λειτούργησε ως νοσοκομείο.

Το «Νοσοκομείον Άγιος Κωνσταντίνος», το τζαμί δηλαδή του Άργους, φαίνεται πως ξεκίνησε να λειτουργεί ως νοσοκομείο το 1828 και συνέχισε για πολλά χρόνια, κυρίως ως στρατιωτικό. Αρκετές είναι οι αναφορές σ’ αυτό (1831, 1833, 1834 και 1852), ενώ δεν αναφέρεται μετά το 1852. Αντίθετα, στο Ναύπλιο μετά από προσπάθειες που ξεκίνησαν το 1823, λειτουργεί «Πολιτικόν Νοσοκομείον» από το 1824. Στις 18-10-1918 εγκαταστάθηκε στο μέγαρο του Συλλόγου Αργείων ο «Δαναός» το «Έμπεδον Πεζικού της IV Μεραρχίας» και το μέγαρο χρη­σιμοποιήθηκε ως «στρατιωτικόν αναρρωτήριον» μέχρι το 1920. Τέλος το 1939. όταν η ανάγκη για ύπαρξη νοσηλευτικής μονάδας στο Άργος έγινε επιτακτική λόγω της ορατής απειλής του επερχόμενου πολέμου, επιτάχτηκε το κτίριο του Δαναού για τη στέγαση της.  Από την 1η Νοεμβρίου 1940 οργανώθηκε και λειτούργησε στο ισόγειο η πρώτη υποτυπώδης νοσηλευτική μονάδα με την επωνυμία «Προσωρινόν Νοσοκομείον Άργους». Από το 1940 και μετά λειτουργεί συνεχώς δημόσια νοσηλευτική μονάδα για τους Αργείους πολίτες. Στα μεγάλα χρονικά διαστήματα που δεν υπήρχε νοσοκομείο, την περίθαλψη των πολιτών αναλάμβαναν «κατ’ οίκον» οι γιατροί της πόλης ή οι ασθενείς μετέβαιναν στην Αθήνα και το Ναύπλιο για νοσηλεία. Ταυτόχρονα αναπτύχθηκαν και κάποιες αξιόλογες φιλανθρωπικές προσπάθειες, όπως αυτή του «Λαϊκού Ιατρείου».

Χαρακτηριστική εικόνα της αντιμετώπισης των επιδημιών, χωρίς νοσοκομειακή υποστήριξη, δίνουν δημοσιεύματα στις τοπικές εφημερίδες:

«Η επάρατος νόσος ευλογιά ελυμαίνετο τα πλείστα των προαστίων της πόλεως του Άργους…

… Τον εμβολιασμόν ολοκλήρου της Επαρχίας Άργους ανέλαβαν οι ια­τροί της πόλεως μας κ.κ. Άριστ. Παιδάκης, Ελευθέριος Παπαντωνόπουλος και Δημ. Κούζης, οίτινες μετά μεγίστου ζήλου εξεπλήρωσαν την ανατε9είσαν αυτοίς εντολήν, μη φεισ9έντες μηδενός κόπου και ά­νευ της ελαχίστης αποζημιώσεως, δι ό είναι άξιοι συγχαρητηρίων». «Τρία κρούσματα μηνιγγίτιδος εγένοντο εν τη ημέτερα πόλει. Και οι τρεις προσβληθέντες εκ της βροτολοιγού νόσου ανεχώρησαν να επισκεφθώσι τα Βασίλεια του Πλούτωνος…»

Το 1933 ιδρύθηκε και λειτούργησε στο Άργος ένα ιδιότυπο πολυϊατρείο, που ονομάστηκε «Λαϊκόν Ιατρείον». Η ιδέα και η πρωτοβουλία ανήκει στους γιατρούς Παπαδημητρίου και Δρούγκα, οι οποίοι στα τέλη του 1932 προσφέρθηκαν να περιθάλψουν τους άπορους ασθενείς με καθημερινή εθελοντική δωρεάν εργασία.

Στεργίου Αναστάσιος

Η υλοποίηση της ιδέας ανήκει στη «Φιλάνθρωπον Αδελφότητα Κυριών Άργους», που στις 11 Ιανουαρίου 1933, τροποποίησε το καταστατικό της ενώπιον του Πρωτοδικείου Ναυπλίου, με σκοπό την ίδρυση και εποπτεία του Λαϊκού Ιατρείου από την «Αδελ­φότητα». Σκοπός του ήταν η ιατρική περίθαλψη και ανακούφιση των πολλών δυστυχούντων απόρων της πόλης. Το Λαϊκόν Ιατρείον εγκαταστάθηκε στην κατοικία του Αναστάσιου Στεργίου, στην πλατεία του Αγίου Πέτρου, η οποία παραχωρήθηκε δωρεάν από τον ιδιοκτήτη της. Εγκαινιάστηκε στις 19 Φεβρουαρίου 1933 και με Διευθυντή το γιατρό Νικ. Παπαδημητρίου έδειξε αξιοζήλευτη δράση στην καταπολέμηση του τυφοειδούς πυρε­τού, της ιλαράς, της διφθερίτιδας, της ευλογιάς, των αφροδίσιων και άλλων νοσημάτων που μάστιζαν την περιοχή.

Ο Αναστάσιος Στεργίου γεννήθηκε στο Άργος το 1871. Μοναχογιός του Νικήτα και της Μαριγώς, αν και έμπορος, αφιέρωσε μεγάλο μέρος της ζωής του στη φροντίδα της υγείας των συμπολιτών του. Εκτός από τη δωρεάν παραχώρηση της κατοικίας του στην πλατεία του Αγίου Πέτρου, για να εγκατασταθεί το «Λαϊκόν Ιατρείον», συνεισέφερε γενναιόδωρα για τη συντήρηση του. Είναι χαρακτηριστική η κοινή ονομασία του Λαϊκού Ιατρείου, «Κλινική του Τασιού», που δείχνει πως στη συνείδηση των Αργείων ταυτίστηκε με το όνομα του μεγάλου δωρητή. Πέθανε τον Ιούνιο 1941 καιάφησε το σύνολο της περιουσίας του στο ‘Ίδρυμα «Δημοτικόν Νοσοκομείον Δεσμίνη – Καλλιοντζή», χωρίς όμως δικαίωμα εκποίησης. Για να λυθεί το νομικό πρόβλημα της εκ­ποίησης της περιουσίας Στεργίου, που συνέβαλε αποφασιστικά στη δημιουργία του σημερινού Νοσοκομείου Άργους, χρειάστηκε νομοθετική ρύθμιση, που ψηφίστηκε στη Βουλή στις 31 Ιανουαρίου 1957.

Ο Ανθυπίατρος κ. Ν. Μπεκιάρης διηύθυνε το αντιαφροδισιακό τμήμα του Λαϊκού Ιατρείου, που ξεκίνησε τη λειτουργία του τον Ιούνιο 1933, ενώ μία ημέρα της εβδομάδας λειτουργούσε δωρεάν οφθαλμολογικό ιατρείο με τον οφθαλμίατρο Ξενοφ. Κολιόπουλο. Τα περισσότερο διαδεδομένα νοσήματα που απασχόλησαν το Λαϊκόν Ιατρείον, σύμφωνα με δημοσιευμένη συνέντευξη του κ. Παπαδημητρίου, ήταν κατά σειρά: ελονοσία, αφροδίσια και τραχώματα. Τα έξοδα λειτουργίας αλλά και τα χορηγούμενα φάρμακα ήταν προσφορά των μελών της «Φιλάνθρωπου Αδελφότητος» αλλά και πολλών πολιτών του Αργούς. Αναφέρονται τα ονόματα: Αναστάσιος Στεργί­ου, Αθανάσιος Ζωγράφος, Ευθύμιος Κουτσόπουλος, Σταύρος Λάπατας, Ανδρέας Ρόκας, Αδελφοί Βασιλείου, Ηρακλής Μενάγιας, Νικόλα­ος Καραγιάννης, Β. Τουφεξιάδης, Άννα Παπαμιχαήλ, Φωτούλα Παπα-δημητρίου, ο Γυμνασιάρχης και οι καθηγητές του Γυμνασίου, ο Σύλλογος Ιδιωτικών Υπαλλήλων και ο Εμποροβιομηχανικός Σύλλογος Άργους.

Το έργο της «Φιλάνθρωπου Αδελφότητος Κυριών Άργους» ήταν σημαντικό για την εποχή και για τις συνθήκες που επικρατούσαν. Μερικά από τα ονόματα των κυριών που διασώθηκαν ως μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου είναι: Κατ. Ν. Μπόμπου, Κατ. Β. Ταρλή, Ελ. Νι­κήτα, Αμ. Παρασκευά, Ελ. Νώτη, Bασ. Παπαδιαμαντοπούλου, Mαρ. Στυμφαλιάδου, Mαρ. I. Κολιαλέξη, Κατ. Π. Μπόμπου, Mαρ. Ευ. Μπόμπου, Ματ. Στάμου, Κ. Παπαβασιλείου, Σοφ. Παπαδημητρίου, Καλ. Δρούγκα, Κούλα Κολιαλέξη, Ελ. Διαμαντοπούλου, Ευαγ. Ζαμπέλη, Μπέση Σχοινά, Κούλα Ψωμαδάκη, Αγγ. Βασιλοπούλου.

Το Λαϊκόν Ιατρείον σταμάτησε τη λειτουργία του στα μέσα του 1937 από έλλειψη οικονομικής στήριξης. Διαβάζουμε πως ο Σύλλογος Ιδιωτικών Υπαλλήλων ζήτησε το Δεκέμβριο του 1937 «την επανίδρυσιν του Λαϊκού Ιατρείου, υπό την μέριμναν του Δήμου Άργους». Πουθενά όμως δε φαίνεται πως το αίτημα αυτό υλοποι­ήθηκε. Ο Δήμος Άργους από τον προϋπολογισμό του 1937 φαίνεται πως δαπανά ετησίως 100 περίπου χιλιάδες δραχμές «δια έξοδα των απόρων ασθενών». Αναλυτικότερα ξοδεύονται 25.000 για φαρμακευτική και 12.000 δραχμές για ιατρική περίθαλψη. Τα υπόλοιπα αφορούν στη θεραπεία «λυσσοδήκτων, πασχουσών κοινών γυναικών, αποστολής απόρων εις νοσοκομεία και βοηθήματα κατά τας μεγάλας εορτάς».

Η έλλειψη νοσοκομειακών κλινών για την περίθαλψη τουλάχιστον των απόρων, οδήγησε και τον εν Πειραιεί δρώντα Σύλλογο των Αργείων «Ο Δαναός» στην απόφαση να ιδρύσει, στο Ζάννειο Νοσοκομείο, την αποκαλούμενη «Κλίνη του Δαναού». Στο νοσοκομειακό αυτό κρεβάτι μπορούσαν να νοσηλεύονται, με έξοδα του Συλλόγου, άποροι ασθενείς με χειρουργικές ή παθολογικές παθήσεις και αργειακή κατα­γωγή.

Στον κατάλογο με τα μέλη του Συλλόγου που συνεισέφεραν για τη συντήρηση της «Κλίνης του Δαναού» αναφέρονται οι: Θεόδωρος Ψυχογυιός (γιατρός και πρόεδρος του Συλλόγου), Νικ. Π. Ζωγράφος, Αν­δρέας Μακρής, Ευάγ. Διαμαντόπουλος, Αλκιβιάδης Ζωγράφος, Δημοσθ. Μπούκης, Αικατερ Π. Ζωγράφου, I. Κανελλόπουλος, Δ/νίς Κ. Λαγού, Ν. Πλατής, Κα Πλατή, Θεόδ. Μώρος και Εις μνήμην Α. Αντω­νίου.

Οργανωμένη φιλανθρωπική δραστηριότητα ανέπτυξε και ο Ιατρικός Σύλλογος Άργους. Τον Αύγουστο 1937 δημοσίευσε στον τοπικό τύπο ανακοίνωση, με την οποία γνωστοποιεί πως για τους άπορους ασθενείς της πόλης « την ιατρικήν περίθαλψην θέλουσιν παρέχει α­πολύτως δωρεάν οι ιατροί μέλη του Ιατρικού Συλλόγου, ημέρας τε και νυκτός, εφ όσον ήθελον προσέλθει τοιούτοι ασθενείς εν τοις ιατρείοις των».

Γιώργος Αναγνώστου

Παναγιώτης Τσελφές

•  «Αργείων Πνεύμα», Έκδοση Πνευματικού Κέντρου Δήμου Άργους, τεύχος 2, σελ.33-39, Ιούνιος 2001.