ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Ιάκωβος ο Αργείος – Σχολάρχης της Πατριαρχικής Μεγάλης του Γένους Σχολής

Η Πατριαρχική Μεγάλη του Γένους Σχολή

Σημαντική προσωπικότητα  των ελληνικών γραμμάτων του τέλους του 17^ου και του πρώτου τρίτου του 18^ου αιώνα. Καταγόταν από το Άργος από οικογένεια που ζούσε εδώ από τριακόσια χρόνια πριν. Το όνομά του ήταν Ιάκωβος ή Γιακουμής Μάν(ν)ας. Πρέπει να γεννήθηκε μεταξύ των ετών 1645-1650. Τα πρώτα γράμματα τα έμαθε στο Άργος. Στην Κωνσταντινούπολη ίσως φοίτησε στην Μεγάλη του Γένους Σχολή. Για κάποιο διάστημα άσκησε ως βιοποριστικό επάγγελμα αυτό του Γραμματικού ή του αντιγραφέα κωδίκων.

Περί το 1692 ή 1693 ανέλαβε ιδιωτικός διδάσκαλος των παιδιών του διδασκάλου του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου του εξ Απορρήτων, Ιωάννου και Νικολάου. Χρημάτισε μάλιστα και διδάσκαλος του γιου του Νικολάου, Κωνσταντίνου.

Στα 1707 ή 1708 «καλύπτει κενόν» Σχολάρχη στην Πατριαρχική Μεγάλη του γένους Σχολή, μετά την πρώτη αποχώρηση του Σπαντωνή από τη Σχολαρχία. Πριν αναλάβει τη Σχολαρχία υπήρξε στη Σχολή διακεκριμένος καθηγητής των φιλοσοφικών μαθημάτων. Στα χρόνια της υπηρεσίας του στη Μεγάλη του Γένους Σχολή, του δόθηκε από το Πατριαρχείο ο τιμητικός τίτλος του «Υπάτου των Φιλοσόφων της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας». Σχολάρχης παρέμεινε τουλάχιστον μέχρι το 1714-15.

Δείγμα γραφής του Ιάκωβου του Αργείου από τον κώδικα ΜΠΤ 679.

Στα 1715 έως 1719 βρίσκεται στη Μολδαβία και συγκεκριμένα στο Ιάσιο κοντά στο φίλο του ηγεμόνα (βοεβόδα) Νικόλαο Μαυροκορδάτο. Επιστρέφοντας γύρω στα 1719 ο Ιάκωβος στην Κωνσταντινούπολη διηύθυνε για κάποιο μικρό διάστημα τη Μεγάλη του Γένους Σχολή. Πρώτος γνωστός διάδοχός του φέρεται ο Δωρόθεος ο Λέσβιος κατά το 1726.

Ο Ιάκωβος είχε σημαντικούς μαθητές που αργότερα διακρίθηκαν για τις σπουδαίες υπηρεσίες τους στην Εκκλησία και στα γράμματα. Μαθητές μεταξύ άλλων υπήρξαν ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Παρθένιος, ο Δωρόθεος ο Λέσβιος, ο Αντώνιος Βυζάντιος, ο Κριτίας, ο Δημήτριος Προκοπίου, ο Διαμαντής Ρύσιος, ο Αλέξανδρος Ελλάδιος, ο Ιερόθεος Ιβηρίτης, ο Δημήτριος Νοταράς, ο Μακάριος Καλογεράς.

Έπασχε από «οφθαλμίαν» και έχασε το φως του. Απεβίωσε μετά το 1730 στην Κωνσταντινούπολη λόγω γήρατος σε ηλικία περίπου 80-85 ετών. Δεν ήταν νυμφευμένος ούτε είχε παιδιά. Διατηρούσε επαφές με τους Βενετούς της Κωνσταντινούπολης, από τους οποίους ζητούσε εξυπηρετήσεις για τον αδελφό του Γιάννη που είχε τέσσερα παιδιά και ο οποίος έμενε στην Πελοπόννησο.

Το γνωστό συγγραφικό του έργο αποτελείται από εγκωμιαστικούς λόγους, ένα επίγραμμα και επιστολές:

Α. Εγκωμιαστικοί λόγοι

α.«Λόγος συντεθείς παρά του Εντιμοτάτου και Λογιωτάτου, Υπάτου των Φιλοσόφων της του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας κυρ Ιακώβου του Αργείου».

β.«Προσφώνησις τον Οικουμενικόν Πατριάρχην Καλλίνικον Β΄ τον Ακαρνάνα».

γ.«Λόγος εγκωμιαστικός εις Ιωάννην Κωνσταντίνον Μπασαράμπαν, ηγεμόνα της Ουγγροβλαχίας».

Β. Επίγραμμα

«Επίγραμμα εις τον Κωνσταντίνον Ραφαήλ».

Γ. Επιστολές

Σώζονται ή μαρτυρούνται γύρω στις 35 επιστολές.

Πηγές

• Σοφοκλής Γ. Δημητρακόπουλος, «Ο Σχολάρχης της Πατριαρχικής Μεγάλης του Γένους Σχολής Ιάκωβος ο Αργείος», Πρακτικά Γ΄ Τοπικού Συνεδρίου Αργολικών Σπουδών (Ναύπλιο 18-20 Φεβρουαρίου 2005), Αθήναι, 2006.
• Αγαμέμνων Τσελίκας, «Νέα στοιχεία για την προσωπικότητα του διδασκάλου Ιακώβου του Αργείου, σύμφωνα με άγνωστες επιστολές του», Πρακτικά Β΄ Τοπικού Συνεδρίου Αργολικών Σπουδών (Άργος 30 Μαΐου – 1 Ιουνίου 1986), Αθήναι, 1989.