ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

[...] Αποφασιστική ήταν η στάση του και σθεναρή η αντίστασή του, με το πολεμικό του καράβι, στο στενό των Σπετσών εναντίον του επιδρομέα που έπλεε στις 8 Σεπτεμβρίου 1822 κατά της γενέ­τειράς του, με σκοπό να την καταστρέφει. Στη σκληρή και πεισματώδη ναυμαχία των Πατρών, που ήταν και η πρώτη «εκ παρατάξεως» ναυμαχία των αντιπάλων ναυτικών δυνάμεων και η οποία έγινε με φοβερή κακοκαιρία και θαλασσοταραχή, η περί­φημη «Ναβέτα» του Ανάργυρου Λεμπέση έπαθε πολλές ζημιές. Μια εχθρική μπάλα του έσπασε τη γάπια στο πλωριό κατάρτι και του προξένησε σοβαρές Βλάβες στ' άρμενα. Επίσης, κατά την περίοδο 1826-1827, συμμετείχε στον αποκλεισμό των παραλίων της Αττικής και διέσωσε πολλούς Έλληνες στο Φάληρο και τον Ανάλατο...

[...] Το 1812 η πρώτη φατρία, με αρχηγό τον πολύ ισχυρό προεστό Iωάννη Παπαγιαννόπουλο (Δεληγιάννη) από τα Λαγκάδια της Γορτυνίας αντιμαχόταν τη δεύτερη που είχε αρχηγό τον επίσης ισχυρό προεστό της Bοστίτσας/Αιγίου Σωτηράκη Λόντο. Μετά την απομάκρυνση, το ίδιο έτος, του Bελή πασά, διοικητή της Πελοποννήσου, η φατρία του Δεληγιάννη με τη βοήθεια των επισημότερων Τούρκων κατηγόρησε τον Λόντο στον νέο πασά, ο οποίος αποκεφάλισε τον Σωτηράκη στην Tριπολιτσά, όταν ο τελευταίος πήγε εκεί για να αποδείξει την αθωότητά του. Με τον ερχομό του νέου πασά η φατρία του Σ. Λόντου, υπό τον νέο αρχηγό της, τον Aνδρέα Λόντο, κατηγόρησε, με τη σειρά της, στον πασά τον γέροντα Iω. Δεληγιάννη, ο οποίος αποκεφαλίστηκε από τουρκικό απόσπασμα στα Λαγκάδια, το 1816. O θάνατος του κορυφαίου αυτού προεστού κατατρόμαξε όλο το Mοριά και έκανε τους προεστούς να υπογράψουν την 1η Απριλίου 1816 συμφωνητικό και υποσχετικό έγγραφο για «αδελφικήν ομόνοιαν»...

[...] Με το καράβι του «Νέα τύχη» έλαβε μέρος κατά τις πρώτες εβδομάδες της Επανά­στασης σε πολεμικές επιχειρήσεις κατά του τουρκικού στόλου κοντά στην Ίο, Σάμο, Μήλο, Κίμωλο και στον μεταξύ Λέσβου και Μικράς Ασίας πορθμό. Ενίσχυε το επαναστατικό μένος σ' όλο το Αιγαίο και μετέφερε παντού πολεμοφόδια και ζωο­τροφές στους αγωνιζόμενους κατοίκους των νησιών. Συνόδευσε τον Γκίκα Μπόταση στην εκστρατεία για την πολιορκία του Ναυπλίου και έλαβε μέρος στη μάχη του Ξεριά στο Άργος, με το γιο της Μπουμπουλίνας το Γιάννο Γιάννουζα...

[...] Τον Ιούνιο του 1798 κατατάχθηκε μαζί με τον αδελφό του Αναστάσιο στην νεοσχηματιζομένη Ελληνική Λεγεώνα (Legion Grecque) του γαλλικού στρατού. Συμμετείχε στη μάχη των Πυραμίδων [4] (21 Ιουλίου 1798), καθώς και στη ναυμαχία του Αμπουκίρ (1-2 Αυγούστου 1798), κατά τη διάρκεια των οποίων διακρίθηκε. Για τις υπηρεσίες του προς τη Γαλλική Δημοκρατία τιμήθηκε με το χαλκούν παράσημο Ανδρείας της Δημοκρατίας...

[...] Μεγάλη επιτυχία, επίσης, σημείωσε στη ναυμαχία του Καφηρέα, όπου αγωνίστηκε μαζί με τον Γεώργιο Σαχτούρη εναντίον της δίκροτης τουρκικής φρεγάτας «Χαζόν Γκεμισέ», που έφερε 62 πυρο­βόλα. Εκεί, ο Ματρώζος βρήκε την ευκαιρία, μαζί με τον άλλο Σπετσιώτη πυρπολητή Λάζαρο Μουσιού, να την πυρπολήσει και να την ανατινάξει κυριο­λεκτικά με αποτέλεσμα να υποστεί ζημίες από τα θραύσματα του τουρκικού αυτού πλοίου και η ναυ­αρχίδα του Σαχτούρη, που βρισκόταν κοντά. Αυτή η επιτυχία του κλόνισε την εχθρική παράταξη και αποτέλεσε μια λαμπρή δόξα για τον ελληνικό στόλο...