ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Καρυώτικος Γάμος

Σπύρος Δαμάλας & Ευσταθία Γ. Φλέσσα 1938.

Οι αρραβώνες τελούνταν στο πατρικό σπίτι της νύφης. Κατά τη διάρκεια του γλεντιού το οποίο κρατούσε έως τις πρώτες πρωινές ώρες, οι συμπέθεροι όριζαν την ημερομηνία του γάμου. Μια Κυριακή πριν από το μυστήριο επικρατούσε το έθιμο των «αλεσμάτων». Και στα δυο σπίτια των μελλόνυμφων έστρωναν στο δάπεδο μια μεγάλη κουβέρτα. Οι συγγενείς τους πήγαιναν ένα κόσκινο με σιτάρι στο οποίο είχαν ανακατέψει δεκάρες  (νομίσματα της εποχής) και ξηρούς καρπούς (αμύγδαλα και καρύδια). Κατά το ξεδιάλεγμα (διαχωρισμός του σιταριού από τα υπόλοιπα),τα παιδιά συναγωνίζονταν πιο θα πάρει τα περισσότερα ώστε να μείνει μόνο το σιτάρι στο κόσκινο. Μετά την διαλογή πήγαιναν το σιτάρι  στο νερόμυλο του χωριού το άλεθαν και με το αλεύρι έφτιαχναν τις πίττες του γάμου. Τις παραμονές ετοίμαζαν τα κρασιά και τα κρέατα για το τραπέζι. Μόλις τα σφαχτά που έπαιρναν από τις στάνες ξεπρόβαλαν στο ξαγνάντιο (τοποθεσία που φαίνεται το χωριό), έπεφταν οι πρώτοι πυροβολισμοί.

 Το Σάββατο μια μέρα πριν το γάμο ο γαμπρός με τους γονείς του και τα όργανα πήγαιναν στο σπίτι του κουμπάρου για να τον καλέσουν. Στα καλέσματα προσέφεραν ψωμί και κρασί στο κουμπάρο και την οικογένειά του, και εκείνοι ανταπέδιδαν το κέρασμα με την ίδια διαδικασία. Η πομπή ξεκινούσε για το σπίτι του γαμπρού με τον κουμπάρο καλοντυμένο να προπορεύεται,  κρατώντας στα χέρια του το δίσκο με τα στέφανα και τις λαμπάδες σκεπασμένα με κόκκινο μαντήλι. Ακολουθούσε η κουμπάρα κρατώντας μια πίττα στολισμένη και κεντημένη με λουλούδια από ζυμάρι, καθώς και όλο το συμπεθεριό. Φτάνοντας στο σπίτι του γαμπρού το γλέντι συνεχιζόταν με την υποδοχή του κουμπάρου με κεράσματα, χορό και τραγούδια.

Γάμος Γεωργίου Πασσά ( Φέσα ), το 1924. Ο Γιώργης Ράπτης (Γκούλιας) παίζει πίπιζα και ο γιός του Τάκης νταούλι.

Εκεί οι φίλες της νύφης έστηναν το «γιούκο» με τα προικιά ένα στρώμα, ένα στενόμακρο υφαντό μαξιλάρι για δύο άτομα, δύο τρείς βελέντζες, προκόβες χνουδάτες (φλοκάτες μάλλινες), χράμια (υφαντά χοντρά σεντόνια) με δαντέλες, πολλά κεντημένα ταγάρια ( που θα χρησιμοποιούσε το ζευγάρι στους γάμους και τα πανηγύρια), τεντζερέδες με σιδεροστιά (κατσαρόλες μπρούτζινες με την βάση τους για μαγείρεμα στη φωτιά), το καζάνι και μια εικόνα.

Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφέρουμε και το τραγούδι που έλεγαν οι κοπέλες φορτώνοντας τα προικιά:

Όξου τ’ άλογα, μωρ’ νιονυφούλα μου,

Όξου τ’ άλογα ναν τα σελώσουμε.

Όξου τ’ άλογα, ναν τα σελώσουμε

τα χρυσά προικιά για να φορτώσουμε.

Τα χρυσά προικιά τα κεντησμένα

και τα μορφοσκε- , βρε , σκεπασμένα.

Και ψηλά ναν τα φορτώσουμε

να μην  πέσουνε και τα λερώσουμε.

Ειν’ η νύφη παι- , βρε , παιδεμένη

και πολύ τυρά- , τυραγνισμένη

είν’ η νύφη παι- , βρε παιδεμένη

και στο Αίγιο είναι παημένη.

Και αξίζει επίσης να αναφερθούμε και στους μουσικούς και τους τραγουδιστές που ήταν απαραίτητοι  στον παραδοσιακό Καρυώτικο γάμο.

Οργανοπαίκτες Καρυάς, δεκαετία 1930

Οργανοπαίχτες:

Βασίλης Παπασωτηρίου (Τσιμπουκλάρας), κλαρίνο, Γιάννης Παπαγεωργίου (Νταουλογιάννης), νταούλι, Νίκος Μπάκος, κλαρίνο, Μήτσιος Σπανός (Τρίχας), κλαρίνο, Αποστόλης Πασπαλιάρης (Πατσιαβούρας), λαγούτο, Κωστής Γαλάνης, σπέντζο, Ανδρέας Δενέζης, φλογέρα. Τραγουδιστές: Σπύρος Βασιλάκος (Κουνάβας), Χρήστος Μπλάφας, Πάνος Μποζιονέλος (Ντρέλιας), Νικολής Δελής (Μπόξας).

Το πρωί της Κυριακής (ημέρα του γάμου) τα ομορφότερα κορίτσια του χωριού πήγαιναν στα σπίτια για να καλέσουν τους συχωριανούς τους. Προσέφεραν στον καθένα τρία γαρύφαλλα και ένα κουφέτο τυλιγμένα σε κόκκινο χαρτί. Στο σπίτι του γαμπρού έστηναν το «μπαϊράκι». Σ’ ένα καλάμι στερέωναν ένα λευκό τσεμπέρι (μαντήλι κεφαλιού) με κορδέλες κόκκινες και θαλασσιές σε σχήμα σταυρού. Στην κορφή του καλαμιού στερέωναν ένα ρόδι. Κατά τη διάρκεια του μεσημεριανού φαγητού έβγαζαν την «κούπα».Ένα ταψί που το κρατούσαν δύο η και τρία άτομα και το περιέφεραν στους προσκεκλημένους γύρω από το τραπέζι. Εκείνοι με τη σειρά τους έριχναν χρήματα για να ενισχύσουν οικονομικά το ζευγάρι.

Το  απόγευμα πριν ξεκινήσουν για το σπίτι της νύφης ο γαμπρός έβαζε στην τσέπη του το ρόδι που είχαν κρεμάσει στο μπαϊράκι. Σαν προπομπή ξεκινούσαν τρείς καβαλάρηδες επάνω σε άσπρα άλογα οι λεγόμενοι «συχαριαρέοι», κουβαλώντας ο καθένας μια τσότρα (δοχείο) κρασί. Όταν έφταναν στο σπίτι της νύφης ρωτούσαν εάν είναι έτοιμη χωρίς να κατέβουν από τα άλογα διαφορετικά θα τους μουντζούρωναν. Κερνούσαν το σόι της νύφης με κρασί από τις τσότρες που κουβαλούσαν και στη συνέχεια πήγαιναν να προϋπαντήσουν το γαμπρό με τα συμπεθέρια, τον κουμπάρο και τα όργανα.

Καρυά δεκαετία 1950. Κωνσταντίνα Μπλάφα, αριστερά ο πατέρας της Ηλίας.

Πριν από τον γαμπρό έφτανε στο σπίτι της νύφης ο αδελφός του ως «ποδετής». Εκείνη τον περίμενε ντυμένη με το ασπροφούστανο (υφαντό λευκό κεντημένο φόρεμα) αλλά ξυπόλητη, τον ασήμωνε και του προσέφερε μια κουλούρα που είχε ζυμώνει μόνη της. Εκείνος την πόδενε (της φορούσε παπούτσια), και την συνόδευε στη σάλα του σπιτιού που θα γινόταν το μυστήριο. Εκεί ήταν στρωμένο το τραπέζι και πάνω του τοποθετημένα τα στέφανα και ένα εικόνισμα. Φτάνοντας οι συμπέθεροι, ο κουμπάρος και γαμπρός έσπαγαν το ρόδι εμπρός στην πόρτα του σπιτιού της νύφης για γούρι και καλοτυχία. Ενώ γινόταν ο γάμος, στην αυλή οι φίλες τις νύφης φόρτωναν τα προικιά σε τρία άσπρα άλογα. Αφού το μυστήριο τελείωνε, οι καλεσμένοι περνούσαν εμπρός από το ζευγάρι και τον κουμπάρο, τους έδιναν τις ευχές τους βάζοντας ο καθένας στο γιλέκο  του γαμπρού ένα μαντήλι.

Στη συνέχεια το ζευγάρι αποχωρούσε με προορισμό το πατρικό σπίτι του γαμπρού που θα γινόταν μετά το γάμο και σπίτι του ζευγαριού, η πεθερά τους περίμενε μελώνοντας τους με μέλι και με μια μαντίλα διπλώνοντας το ζευγάρι και τον κουμπάρο τους τραβούσε μέσα στο σπίτι. Έκτοτε ξεκινούσε επίσημα πλέον το γαμήλιο γλέντι με τους μουσικούς να συγχρονίζονται στο παρακάτω:

Έβγα έξω συμπεθέρα

που είσαι σαν την περιστέρα.

Έλα να δεις την κυρά- νύφη

που είναι σαν το αετονύχι.

 Συμπεθέρα, συμπεθέρα,

που είσαι σαν την περιστέρα.

Το παιδί σου έφερε ρόιδο

και τους κάναμε κορόιδο.

Συμπέθερε, ανάθεμα

τη στράτα που σε έφερε.

 Να μελώσουμε, μωρ’ νυφούλα μου,

να μελώσουμε τη νύφη.

Να μελώσουμε τη νύφη

να την μπάσουμε στο σπίτι.

 Να τιμάς, μωρ’ νιονυφούλα μου

Να τιμάς τον πεθερό σου

Να τιμάς την πεθερά σου.

Αναμνηστική νυφική φωτογραφία, όπου ξεχωρίζουν τρεις τύποι αμφίεσης. Οι καθστές γυναίκες με ντόπια φορέματα, η στολή της νύφης και οι «φραγκοφορεμένοι» άντρες με το γαμπρό.

Το γλέντι συνεχιζόταν με όλους τους συγγενείς και τους συχωριανούς έως την Δευτέρα το μεσημέρι συνοδευόμενο με πολλές και θερμές ευχές από όλους για «βίο ανθόσπαρτο» και «καλούς απογόνους».

Η πρώτη φωτογραφία είναι από το αρχείο Ελένης Φλέσσα, η τελευταία από το βιβλίο του    Αλέκου Κακαδιάρη, « Απάνθισμα Λαογραφίας της Καρυάς», Περιστέρι 2008, ενώ οι υπόλοιπες από το ημερολόγιο για το έτος 2007, του Προοδευτικού και Μορφωτικού Συλλόγου Καρυάς « Το Αρτεμίσιο».

 Επιμέλεια: Ελένη Φλέσσα 

Πηγές 

• Κώστα Δ. Σεραφείμ, « Λαογραφικά της Αργολίδος», Αθήνα 1981.
• Σπύρος Καραμούντζος, « Λόγια  Καρυάς», Αθήνα 2007.
• Αλέκος Κακαδιάρης, « Απάνθισμα  Λαογραφίας της Καρυάς», Περιστέρι 2008.

Read Full Post »

Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Παναγίας Κατακεκρυμμένης Άργους. Γόνος της γνωστής οικογένειας των Δαγρέων από την Καρυά. Ο πατέρας του Δημήτριος αδελφός των οπλαρχηγών Γιαννάκου και Θανάση Δαγρέ εγκαταστάθηκε στο Κουρτάκι (χωριό ανατολικά του Άργους), και λίγα χρόνια πριν την επανάσταση παντρεύτηκε  μια αρχοντοπούλα της περιοχής. Καρποί του γάμου τους ήταν οι Αδριανός (μετέπειτα ιερομόναχος και ηγούμενος), Κων/νος, Αθανάσιος, Αναστάσιος και μια κόρη. Ο Αδριανός σε νεαρή ηλικία ασπάσθηκε το Αγγελικό σχήμα στο Άγιο Όρος και μετονομάσθηκε σε Ανανία. Επέστρεψε το 1846 στην Αργολίδα και έγινε ηγούμενος της Παναγίας της Κατακεκρυμμένης.

Παναγία Κατακεκρυμμένη ή Πορτοκαλούσα

Ήταν μεγαλοπρεπής, επιβλητικός, άριστος στην λειτουργία, φιλάνθρωπος και ελεήμων. Με την μεγάλη περιουσία που διέθετε έκανε πολλά και σημαντικά έργα στην μονή. Ίδρυσε πρακτική ιερατική σχολή από την οποία αποφοίτησαν μεταξύ των άλλων οι Δημήτριος Παπαδημητρίου ή Καπαρελιώτης 1892, και Γεώργιος Θεωνάς 1896, ιερείς και εφημέριοι του ναού του Τιμίου Προδρόμου. 

Ο σημαντικός αυτός άνθρωπος έπεσε στη δυσμένεια του στρατηγού Δημήτρη Τσώκρη. Η παράδοση αναφέρει ως αφορμή τις οικογενειακές καθώς και τις πολιτικές μεταξύ τους διαφορές που οδήγησαν τον στρατηγό να διώξει τον ηγούμενο από την μονή. Ο πατέρας Ανανίας με μεγάλη θλίψη και αγανάκτηση αναγκάζεται να εγκαταλείψει το μοναστήρι. Κατηφορίζοντας και περνώντας έξω από το σπίτι του στρατηγού το οποίο έδειξε με το δάκτυλό του  είπε σε αυτούς που τον συνόδευαν: Παιδιά μου δεν καταρώμαι αλλά προαισθάνομαι ότι εις αυτό το σπίτι θα λαλήσουν κουκουβάγιαις !!!. Και προφέροντας αυτές τις λέξεις σκούπιζε με το μαντήλι τα δάκρυα του. Την  εξαφάνιση της οικογένειας Τσώκρη οι παλαιότεροι Αργείοι την απέδιδαν στην « κατάρα» του ηγούμενου και έλεγαν: « το είπε ο παπά- Ανανίας κουκουβάγιες θα λαλήσουν στο σπίτι του Τσώκρη». Ο Ανανίας στη συνέχεια μετέβη στην ιερά μονή της Κοιλάδας Κρανιδίου την οποία ανέδειξε και αύξησε οικονομικά με κινητή και ακίνητη περιουσία. Κοιμήθηκε το 1865 και ετάφη στο Κουρτάκι Αργολίδας.

Ελένη Φλέσσα

• Εκλογικοί κατάλογοι Δήμου Άργους (χωριό Κουρτάκι) 1844.
• Αναστάσιος Τσακόπουλος, « Iστορικά και λαογραφικά σημειώματα» τόμος Ά, σελ. 181-182, Αθήναι, 1960.   
• Ιωάννης Χαβιαρλής, «Η Παναγία η Κατακεκρυμμένη του Άργους», Άργος, 2004.

Read Full Post »

Γεννήθηκε το 1919 στο Ναύπλιο Αργολίδας. Ήταν το τρίτο στη σειρά παιδί του δάσκαλου  Μιχαήλ Κων/νου Φλέσσα από την Καρυά Αργολίδας και της Κωνσταντίνας Νικολάου Ζουγλή από το Κοφίνι. Τελειώνοντας το δημοτικό σχολείο Ναυπλίου το 1930 μετοικεί στην Αθήνα λόγω μεταθέσεως του πατέρα του. Το 1939 αποφοιτά από την Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία με βαθμό λίαν καλώς 8,50 . Το ίδιο έτος διορίζεται στο δημοτικό σχολείο Κολχικής Φλωρίνης.

Σχολή εφέδρων Αξιωματικών Σύρου Κ. Φλέσσας. Αρχείο: Μιχάλη & Ελένης Φλέσσα.

Το 1941 έπειτα από επιλογή κατατάσσεται στην σχολή εφέδρων αξιωματικών Σύρου. Ένα χρόνο αργότερα λαμβάνει φύλλο πορείας από την παραπάνω σχολή για να καταταγεί στο  τάγμα πεζικού Ιωαννίνων. Μετά την εισβολή του Γερμανικού στρατού και την κατάρρευση του μετώπου καλείται να επιστρέψει στην υπηρεσία του. Έπειτα από ένα ταξίδι το οποίο κράτησε δέκα έξι ημέρες και κάτω από άθλιες συνθήκες οι οποίες του προκάλεσαν ισχυρό αναπνευστικό πρόβλημα ζητά απόσπαση την οποία και πέτυχε για το δημοτικό σχολείο Αγίου Αδριανού Αργολίδας στο οποίο διδάσκει τα σχολικά έτη 1942-1943 & 1943-1944. Μετά την ανασύσταση του Ελληνικού κράτους το 1945 καλείται να υπηρετήσει το υπόλοιπο της στρατιωτικής του θητείας. Ενώ υπηρετεί, κατηγορείτε για: α) συναναστροφές με αριστερούς, β)  βιαιοπραγία κατά ανωτέρου, δικάζεται και στέλνεται στη Μακρόνησο* για περίπου ένα χρόνο, με τον επίσης δάσκαλο και συντοπίτη του Χρήστο Δωροβίνη από το Άργος. Μεσολαβεί ο εμφύλιος πόλεμος . Για τις νικηφόρες μάχες και τις επιτυχίες του στρατού εναντίον των ανταρτών στο Γράμμο και στο Βίτσι, προτάθηκε και τιμήθηκε με το δίπλωμα του πολεμικού σταυρού. Ο ίδιος δεν θεώρησε ηρωική πράξη και επιτυχία την εξόντωση «πολεμικών αντιπάλων» σε περίοδο αδελφοκτόνου πολέμου και αρνήθηκε να το παραλάβει, αν και αντιλαμβανόταν τις επιπτώσεις της άρνησης που θα σηματοδοτούσαν την μετέπειτα πορεία του. Απολύεται από τον στρατό το 1949 έχοντας συνολική θητεία πέντε έτη με τον βαθμό του έφεδρου Υπολοχαγού Πεζικού. Με το τέλος του Εμφυλίου παρουσιάζεται και πάλι στην Κολχική Φλωρίνης. Το 1950 μετατίθεται στο 1/τάξιο δημοτικό σχολείο Κουρκουλών, της εκπαιδευτικής περιφέρειας Ιστιαίας.

Δημοτικό σχολείο Λίμνης Ευβοίας Κ. Φλέσσας 1960. Αρχείο: Μιχάλη & Ελένης Φλέσσα.

Το ίδιο έτος συγγράφει με τον δάσκαλο πατέρα του Μιχαήλ και την επίσης  δασκάλα αδελφή του Θεοδοσία ,το αναγνωστικό της δευτέρας δημοτικού με τίτλο «ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΟΥ», που λόγω του αιφνιδίου θανάτου του πατέρα του δεν εκδόθηκε.. Στο προσωπικό του αρχείο υπάρχει και μια σειρά ανέκδοτων εργασιών με τους τίτλους 1) Ο παιδικός φόβος, 2) Η ανάγνωσις είς τάς Β.Γ.Δ.! τάξεις, 3)Επωφελής χρησιμοποίησις του εκτός της κυρίως διδασκαλίας χρόνου.. «Διαλείμματα, ελεύθερα απογεύματα, εκδρομαί» 4) Περί διανοίας, 6) Ανάπτυξις και Ισχύς της μνήμης  καθώς και ένα χειρόγραφο ορθογραφικό και ερμηνευτικό λεξικό της δημοτικής. Το 1956 μετατίθεται στο δημοτικό σχολείο Λίμνης Ευβοίας . Το ίδιο έτος παντρεύεται την Καλλιόπη Αγγελή Τζουτζά και το 1957 αποκτούν δύο παιδιά.

Όρθιος με το μαντολίνο ο Κώστας Φλέσσας και καθιστός με την κιθάρα ο Γρηγόρης Μπιθικότσης στη Μακρόνησο το 1948. Αρχείο: Μιχάλη & Ελένης Φλέσσα.

Ο δάσκαλος πέρα από την πνευματική του κατάρτιση διέθετε και εξαιρετικό ταλέντο και αγάπη στην μουσική. Χρησιμοποιούσε με ιδιαίτερη ικανότητα τα έγχορδα κυρίως μουσικά όργανα και σε συνδυασμό με την  δυνατή σε ένταση και καλλιεργημένη φωνή του διοργάνωνε αξέχαστες μουσικές βραδιές με τις παρέες του . Είτε αυτό γινόταν κάτω από το φεγγαρόφωτο στον πλάτανο της Ελιτσάς στην Καρυά, η στα παλιά ταβερνάκια της Πλάκας στην Αθήνα παρέα με τον συνεξόριστο  και φίλο του Γρηγόρη Μπιθικότση (στο ξεκίνημα του ),  ή στη Λίμνη Ευβοίας την δεύτερη πατρίδα του συντροφιά με ανθρώπους κάθε ηλικίας. Συνταξιοδοτείτε έχοντας περίπου τριάντα χρόνια υπηρεσίας  το 1973 με τον βαθμό του Διευθυντή. Πεθαίνει το 1982 στην Αθήνα σε ηλικία 63 ετών δημιουργώντας μεγάλο και δυσαναπλήρωτο κενό στην οικογένεια του, στα αδέλφια του αλλά και στον κοινωνικό και φιλικό του περίγυρο αφήνοντας σε όλους μια γλυκιά και συγκινητική ανάμνηση.

* Στην Μακρόνησο, ένα άγονο νησί 15 τετραγωνικών χιλιομέτρων, ξεκίνησε η λειτουργία του στρατοπέδου συγκέντρωσης με εισήγηση του Γενικού Επιτελείου Στρατού προς το υπουργείο Στρατιωτικών στις 19 Φεβρουαρίου 1947. Στο αρχικό εισηγητικό σημείωμα που συντάχθηκε μετά τις εκλογές της 1-4-1946, αναφέρεται επί λέξει: «Αποφασίζεται ο περιορισμός των αριστερών στρατευσίμων εις ορισμένα στρατόπεδα δια να υποστούν αποτοξίνωσιν. Όλες οι στρατιωτικές μονάδες δέον όπως εκκαθαρισθούν από αριστερίζοντες ή υπόπτους αριστερισμού».

Αφού δόθηκε η σχετική έγκριση στις 3 Απριλίου, στάλθηκαν στην Μακρόνησο στις 26 Μαΐου κατόπιν εντολής του τότε αρχηγού ΓΕΣ Κ. Βεντήρη, οι πρώτοι «σκαπανείς» που θα υλοποιούσαν το έργο και την «προσπάθεια επαναφοράς αυτών εις τους κόλπους της φιλτάτης πατρίδος» με διαφόρους «επωφελείς εργασίας». Στην αρχή, οι εκτοπισμένοι ήταν αριστεροί ή απλά δημοκρατικοί στρατιώτες που εξέτιαν τη θητεία τους χωρίς όπλο. Η Μακρόνησος λειτούργησε με αυτό τον τρόπο ως το 1958.

Ο Υπουργός Εσωτερικών που έδωσε την εντολή για τη λειτουργία του στρατοπέδου συγκέντρωσης της Μακρονήσου ήταν ο Χριστόφορος Στράτος. Ο Στράτος ανήκε στη γνωστή οικογένεια που στη συνέχεια κατείχε την Πειραική – Πατραϊκή. Οι πολιτικοί της εποχής χαιρέτησαν τη λειτουργία αυτού του σωφρονιστικού ιδρύματος. Για παράδειγμα, ο Κωνσταντίνος Τσάτσος αναφέρθηκε σε αυτό ως «αναρρωτήριο ψυχών», «συνέχιση του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού», «Εθνική κολυμβήθρα» και «Νέα Εδέμ στα μάτια της ελληνικής Ιστορίας». Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος ανέφερε ότι «στη Μακρόνησο αναγεννάται η Ελλάς ωραιοτέρα στην ψυχή των Ελλήνων».

Οι κρατούμενοι ήταν κατά κύριο λόγο πολίτες, άνδρες, γυναίκες αλλά και παιδιά τους, οι οποίοι είχαν ηγηθεί ή συμμετάσχει στην Εθνική Αντίσταση, κατά τη διάρκεια της σκοτεινής περιόδου του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Η άοπλη στρατιωτική θητεία, ενός παράδοξου για την εποχή θεσμού, αποσκοπούσε όχι απλά στον έλεγχο της εμφυλιοπολεμικής στράτευσης των ανδρών αλλά στην ολοκληρωτική εξαφάνιση του προοδευτικού κινήματος, καθώς συνοδευόταν από βασανιστήρια μεγάλης βαναυσότητας.

Η Μακρόνησος δεν ήταν απλώς ένας τόπος εξορίας. Η σκληρότητα των βασανιστηρίων που έλαβαν χώρα εκεί κάνει φανερό ότι επρόκειτο για ένα οργανωμένο σύστημα εξόντωσης. Με πρόσχημα την «αναμόρφωση» των κρατουμένων, ασκούνταν σωματική και ψυχολογική βία ώστε να καμφθεί η συνείδηση και το φρόνημά τους με σκοπό να αποκηρύξουν με γραπτές «δηλώσεις μετανοίας» τα φρονήματά, τις ιδέες ή τα ιδανικά τους. Ακολουθούσαν επιστολές που θα έπρεπε να συντάξει ο «ανανήψας» και οι οποίες απευθύνονταν στο δάσκαλο του χωριού του, τον παπά ή τον κοινοτάρχη με το ίδιο περιεχόμενο, αλλά και ομιλίες προς τους υπόλοιπους φαντάρους με τις οποίες θα διατράνωνε την πίστη του στα ιδανικά της πατρίδας και θα πιστοποιούσε την μεταμέλειά του όπως και την αποκήρυξη του «εαμοσλαυισμού» κ.λ.π. Όλα τα παραπάνω είχαν φυσικά σα στόχο την πλήρη καταρράκωση του «μεταμεληθέντος», ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι στη συνέχεια θα του δινόταν όπλο και θα τον έστελναν στο μέτωπο της εμφύλιας σύρραξης, κατά του Δημοκρατικού Στρατού (ΔΣΕ).

Να σημειωθεί ακόμη ότι η πλήρης επανένταξη απαιτούσε συχνά και την επίδειξη ιδιαίτερης σκληρότητας από τον «ανανήψαντα» προς τους «αμετανόητους» πρώην συντρόφους του, η οποία εάν δεν ήταν αρκούντως πειστική, προκαλούσε άγρια αντίδραση των φρουρών και την εξαρχής απαίτηση για όλα τα προηγούμενα. Με τον τρόπο αυτό, οι υπεύθυνοι του στρατοπέδου εξασφάλιζαν τη δημιουργία φανατισμένων «γενιτσάρων» (όπως τους αποκαλούσαν όσοι έμεναν αμετακίνητοι στα πιστεύω τους) που αδημονούσαν να οπλισθούν και να πάνε «εθνικά αναβαπτισμένοι» στο μέτωπο. (Βικιπαίδεια)

• Ελένη Φλέσσα, « Φλεσσαίικες  ρίζες από την Πολιανή Μεσσηνίας στην Καρυά Αργολίδας και η Ιστορία του τέως Δήμου Λυρκείας »,  υπό Έκδοση.

Read Full Post »