Δόσιος Κ. Αριστείδης (1844-1881)
Το 1861 ο δεκαοχτάχρονος φοιτητής Αριστείδης Δόσιος, (αδελφός του γαριβαλδινού Aλέξανδρου Δόσιου), αποτυγχάνει στην απόπειρα δολοφονίας της βασίλισσας Αμαλίας. Συλλαμβάνεται και καταδικάζεται σε θάνατο. Στην εξέγερση του 1862 απελευθερώθηκε.
Γεννήθηκε στην Αθήνα. Οι γονείς του ήταν ευκατάστατοι και πολύ μορφωμένοι. Ο πατέρας του ήταν δημοσιολόγος, πολιτευτής και λόγιος πολύγλωσσος και πολυταξιδεμένος.
Αικατερίνη Δοσίου
Η μητέρα του Αικατερίνη Μαυροκορδάτου- Δοσίου (1820-1856) , Φαναριώτισσα, γλωσσομαθής, και λογία, μετέφρασε τον «Γκιαούρ»* του Μπάϋρον, πέθανε πολύ νέα.
Ο Αριστείδης Δόσιος ήταν απ’ τους προοδευτικότερους του καιρού του. Αντιμοναρχικός, μέλος της Χρυσής Νεολαίας. Σύχναζε στα γραφεία της εφημερίδας «Το Μέλλον της Πατρίδος, 1859-1861», «εις α εκόχλαζον οι λέβητες των αντιβασιλικών παθών».
Στις 6 Σεπτεμβρίου 1861 αποπειράθηκε να δολοφονήσει την βασίλισσα Αμαλία. Συνελήφθη και μαζί του συνελήφθησαν ο Λεωνίδας Δεληγιώργης αδελφός του Επαμεινώντα, ο Αναστάσιος Γεννάδιος, ο Αχιλλέας Παράσχος, ο Θεόδωρος Φλωγαΐτης, ο Αριστείδης Γλαράκης, ο Άγις Κλεομένης κ.α. Στα κελιά της αστυνομίας βασανίσθηκαν άγρια. Ο Aγαμέμνωνας Σκαρβέλης, αξιωματικός της αστυνομίας, προσπάθησε να απελευθερώσει τον Δόσιο, αλλά συνελήφθη, φυλακίσθηκε και καθαιρέθηκε.
Ο Δόσιος καταδικάσθηκε σε θάνατο. Στη δίκη του – στην οποία παραβρέθηκαν υπουργοί, πολιτικοί και άλλοι επίσημοι – στην απολογία του, αποκάλεσε την Αμαλία ύαινα και δήλωσε ότι λυπάται μόνο για το γεγονός ότι απέτυχε να τη δολοφονήσει. Τελικά, η ποινή του μετατράπηκε σε ισόβια δεσμά.
Πρόλογος Αριστείδη Δόσιου
Παρέμεινε κρατούμενος μέχρι τις 10 Οκτωβρίου 1862, όταν ο εξεγερμένος λαός άνοιξε τις φυλακές και απελευθερώθηκε. Μετέβη στο Μόναχο και στην Ιταλία, όπου περάτωσε τις σπουδές του και στη συνέχεια επιδόθηκε σε μελέτες οικονομολογικού περιεχομένου, ενώ διετέλεσε διευθυντής ναυτιλιακής τράπεζας.
Έγραψε τις μελέτες «Les Limites de l΄ Economie Pratique» και «Κρίσεις και σκέψεις περί της ελληνικής ατμοπλοίας, Μεταλλευτική Εταιρεία» καθώς και μια έκθεση πεπραγμένων της Ναυτικής Τράπεζας, με τίτλο «Ο Αρχάγγελος», (1877). Υπέφερε, όμως, από έντονη μελαγχολία και πνευματικές διαταραχές εξαιτίας μάλλον των βασανιστηρίων που υπέστη μετά τη σύλληψή του, έπαθε εγκεφαλική παράκρουση και κλείσθηκε στο φρενοκομείο** όπου πέθανε το 1881, σε ηλικία 37 χρόνων.
Υποσημειώσεις
Πρόλογος Αριστείδη Δόσιου
* Το αφηγηματικό ποίημα ο Γκιαούρ (THE GIAOUR) έγραψε ο Byron μετά την επιστροφή του από το πρώτο του ταξίδι στις Μεσογειακές χώρες και τη μαγεμένη Ανατολή, που πραγματοποίησε από το 1809 ως το 1811. Το ποίημα, είναι μια από τις αντιπροσωπευτικότερες φιλελληνικές συνθέσεις του ποιητή, η οποία συνετέλεσε σοβαρά στη μεταστροφή της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης υπέρ της ελληνικής υπόθεσης, στα δύσκολα και δραματικά για το έθνος χρόνια που ακολούθησαν. Στην Αγγλία αγαπήθηκε τόσο, που μόνο μέσα σε δύο χρόνια, το 1814 και 1815, έκανε 15 εκδόσεις, ενώ η φήμη του απλώθηκε γρήγορα και εκτός των ορίων της Γηραιάς Αλβιώνος, έτσι που μέσα σε λίγα χρόνια μεταφράστηκε στα ιταλικά, στα γερμανικά και στα ρωσικά. Αλλά και στη χώρα μας αυτό το φιλελληνικό και ψυχωφελές έργο είχε τέτοια ζήτηση, ώστε το 1842, δεκαπέντε χρόνια πριν από την απόδοσή του στη γλώσσα μας από τη Δοσίου (η οποία για δεύτερη και τελευταία φορά τυπώθηκε από τον γιο της Αριστείδη στα 1873), κυκλοφόρησε από την τυπογραφία του Γεωργίου Πολυμέρη στην Ερμούπολη της Σύρου ο Γκιαούρης του Λόρδου Βύρωνος στα αγγλικά, με διεξοδικότατο «Λεξικόν των εμπεριεχομένων λέξεων».
** Για τον πρόωρο θάνατο του Αρ. Δόσιου , ο Κορδάτος γράφει ότι όταν γύρισε στην Ελλάδα βλέποντας ότι τίποτα δεν άλλαξε και ότι η πολιτική κατάσταση ήταν η ίδια, έπεσε σε μελαγχολία. Είχε ένα τραύμα στο κεφάλι από τα βασανιστήρια που έπαθε στη φυλακή. Το τραύμα άνοιξε και ο Δόσιος έπαθε εγκεφαλική παράκρουση και κλείστηκε στο φρενοκομείο, όπου πέθανε (Κορδάτος Δ’ σελ. 27 σε σημείωση).
Πηγές
-
Κούλα Ξηραδάκη, «Καλλιόπη Παπαλεξοπούλου», Αθήνα, χχ.
-
Εφημερίδα Το Βήμα, «Ποίηση ως μελόδραμα», Δημήτρης Χουλιαράκης , Κυριακή 25 Ιανουαρίου 1998.
-
Επίτομο Λεξικό της Ελληνικής Ιστορίας, εκδόσεις Το Βήμα, Αθήνα, 2004.
-
Ν. Γ. Νοταρίδου, «Η κατά την έκτην Σεπτεμβρίου 1861 υπό Αριστείδου Δοσίου Μακεδόνος απόπειρα φόνου της Αμαλίας», Αθήνησι, Εκ του Τυπογραφείου Αγαθή Τύχη, 1863.
-
«Γκιαούρ τεμάχιον τουρκικού διηγήματος», ποιήματα Βύρωνος, Μετάφρασις Αικατερίνης Κ. Δοσίου. Εκδίσεται το δεύτερον / Υπό Αρ. Κ. Δοσίου. Αθήνησι: Τύποις Ανδρέου Κορομηλά,1873.
-
Δ. Τ., Ιστορία του αναρχικού κινήματος, « Οι Κοινωνικοί Αγώνες 1830-1875 / Η απόπειρα δολοφονίας κατά της βασίλισσας Αμαλίας», Μελβούρνη, 2008.
ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 