Βεντράμος Τζάνες ( Ιωάννης ) : 16ος αι.
Βιογραφικό
Ο Τζάνε Βεντράμος, ποιητής και συγγραφέας, γεννήθηκε στις αρχές του 16ου αιώνα στο Ναύπλιο. Ήταν γόνος αρχοντικής οικογένειας. Ο πατέρας του καταγόταν από τους Ενετούς Βεντράμιν. Η μητέρα του όμως ήταν Ελληνίδα, κόρη του πλούσιου Ναυπλιώτη Μανουήλ Μόρμορη, που πέρασε στην Πελοπόννησο από την Ήπειρο κατά τη διάρκεια του 15ου αιώνα.
Το επάγγελμα του Βεντράμου ήταν καπετάνιος και ταξίδεψε ως πλοηγός σε ενετικές γαλέρες από το 1522, δεν είχε όμως σπουδαία μόρφωση. Στο Ναύπλιο ασχολήθηκε με το εμπόριο. Μέσα από το έργο του φαίνεται η προσωπική γνωριμία του με πολλούς τόπους από τα ταξίδια, που έκανε. Ακόμη αναφέρεται ότι εφεύρε ναυπηγικό σχέδιο, που το 1566 το παρέδωσε στο ενετικό κράτος και αμείφθηκε.
Ο Βεντράμος συνέθεσε, κατά το έθιμο της εποχής του, δύο ηθικοδιδακτικά ποιήματα, τα οποία αποτελούν γλωσσικές μαρτυρίες του 16ου αιώνα, φανερώνουν το πνεύμα του καιρού του, την παιδεία, τις σχέσεις μεταξύ των φύλων και την φιλανθρωπία. Τα έργα του είναι γραμμένα σε ομοιοκατάληκτο 15σύλλα6ο στίχο, αλλά η λογοτεχνική τους αξία είναι ασήμαντη. Το ένα από αυτά αναφέρεται στις σχέσεις της γυναίκας και του άνδρα, ενώ το δεύτερο διαπραγματεύεται το θέμα της απληστίας και του εγωισμού. Αυτό το τελευταίο έργο του Βεντράμου έχει πιο βελτιωμένη μορφή από το πρώτο.
Ο ποιητής έζησε μέσα στον 16ο αιώνα, αλλά δεν είναι γνωστό πότε και πού πέθανε.
Έργα
Ποίηση: «Ιστορία των Γυναικών των καλών και των κακών» 1549, Βενετία (ένα του ανάτυπο βρίσκεται στη βιβλιοθήκη του Μονάχου. Αποτελείται από 296 15σύλλαβους ομοιοκατάληκτους στίχους και διαιρείται σε τρία μέρη). «Ιστορία της φιλαργυρίας μετά της περηφανείας» 1567, Βενετία (αποτελείται από 396 15σύλλαβους ομοιοκατάληκτους στίχους).
Ουδένα θερίον το λοιπόν της γυναικός ομοιάζει,
μηδέ λεοντάριν άγριον μετ’ αύτη να ταιριάζει.
Κάλλιο να κάμεις συντροφιά με δράκον, με λεοντάριν,
παρά γυναίκα πονηρά σ’ έχθρητα να σε πάρει…
Ιστορία γυναικών, των καλών και των κακών, 7-10. 1549. Börje Knös, «Un miroir des femmes du XVI siècle», Ελληνικά 14 (1955). 130.
Και άλλον δεν έναι η έγνοια της είμη ν’ αναντρανίζει,
τον άνδρα εις το πρόσωπον, συχνά να του κανύζει,
πώς να τον βάλει εις όρεξιν να την αναγυρέψει
και την ψυχήν και το κορμί μετ’ αύτονε να ψέξει.
Και διά τούτο, λέγω σας, άρχοντες τιμημένοι,
ηξεύρετε, διά την πορνειά πάγ’ η ψυχή χαϊμένη…
«Περί τες πόρνες». Ιστορία γυναικών, των καλών και των κακών, 185-190. 1549. Börje Knös, «Un miroir des femmes du XVI siècle», Ελληνικά 14 (1955). 135-136.
Η ρόδα τύχης κράζεται, τον κόσμο όλον γυρίζει,
άνθρωπος δεν ευρίσκεται ποτέ να την ορίζει.
’Τι όσοι μετ’ αύτη επλούτησαν και υψώθησαν περίσσα,
’κ το βίος εξεπέσασιν κ’ ύστερα διακονήσα.
Ιστορία φιλαργυρίας μετά της περηφανίας, 3-6. 1567. Γεώργιος Θ. Ζώρας, Τζάνε Βεντράμου.
Πηγές
-
Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού.
Βιβλιογραφία
Μ. Περάνθης., «Ανθολογία Ποιήσεως» τόμ. 1 σσ. 110-112. Β. Knos., «Un miroir des femmes du XVIe siecle», «Ελληνικά» τόμ. 14 1955 σσ. 123-157. Γ. Ζώρας., «Τζάνε Βεντράμου «Ιστορία φιλαργυρίας μετά περηφανείας», άγνωστον στιχούργημα του 16ου αιώνα, 1956. Φ. Μπουμπουλίδης., «Ανέκδοτα έγγραφα περί του Ναυπλιέως ποιητού Τζάνε Βεντράμου», ΕΕΒΣ τόμ. 3 1960-1961 σσ. 194-201.
ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 