Feeds:
Δημοσιεύσεις
Σχόλια

Posts Tagged ‘Γιάννης Παπούλιας’

Δυο Αργείοι Καραγκιοζοπαίχτες: Γιάννης Παπούλιας & Κώστας Μάνος (Αθανασίου)

Posted in Άργος, Ελεύθερο Βήμα, tagged , , , , , , , , on 17 Οκτωβρίου, 2019| Leave a Comment »

Δυο Αργείοι Καραγκιοζοπαίχτες: Γιάννης Παπούλιας & Κώστας Μάνος (Αθανασίου)

 

«Ελεύθερο Βήμα»

Από την Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού.

Η Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού, δημιούργησε ένα νέο χώρο, το «Ελεύθερο Βήμα», όπου οι αναγνώστες της θα έχουν την δυνατότητα να δημοσιοποιούν σκέψεις, απόψεις, θέσεις, επιστημονικά άρθρα ή εργασίες αλλά και σχολιασμούς επίκαιρων γεγονότων.

Δημοσιεύουμε σήμερα στο «Ελεύθερο Βήμα» άρθρο του Γιώργου Ν. Μουσταΐρα με θέμα:

«Δυο Αργείοι Καραγκιοζοπαίχτες: Γιάννης Παπούλιας & Κώστας Μάνος (Αθανασίου)»

 

Μέσα από αυτό το μικρό σημείωμα θα σας μιλήσω για τον Γιάννη Παπούλια και τον Κώστα Μάνο, δυο γνωστούς καραγκιοζο­παίχτες, που κατάγονταν από το Άργος.

Για τον πρώτο έχω βρει, δυστυχώς, μία και μόνη αναφορά στο βιβλίο του Τζούλιο Καΐμη «Η ιστορία και η τέχνη του Καραγκιόζη» (1937), όπου τοποθετείται η δράση του πίσω από τον μπερντέ στις αρχές του 20ου αιώνα (πριν από το 1910, συγκεκριμένα).

 

θέατρο Σκιών

 

Έχω απευθυνθεί, για να μάθω λεπτομέρειες από τη ζωή του, σε φέροντες το ίδιο επώνυμο (και το βαπτιστικό) συμπολίτες αλλά μου δήλωσαν παντελή άγνοια. Φοβάμαι ότι επειδή η μιξοαστική κοινωνία της περιοχής αλλοιθωρίζουσα μονίμως προς τας Ευρώπας (τρώγουσα πράσο και σκορ­δοστούμπι – τρομάρα μας!) είχε κόμπλεξ με κάθε τι το παραδοσιακό, ο πρωτοπόρος μάστορας του μπερντέ Γιάν­νης Παπούλιας, σκεπάστηκε από πέπλο λήθης, σε βαθμό που να αγνοείται η τέχνη του ακόμα και από τους απογόνους του. Ας είναι…

Κώστας Μάνος

Πάμε τώρα να δούμε* τον έτερο διάσημο τεχνίτη του λαϊκού θεάτρου, τον Κώστα Μάνο.  Ο Κώστας Μάνος (Α­θανασίου) γεννήθηκε στο Άρ­γος το 1902 και πέθανε στην Αθήνα στις 2 Μαρτίου του 1970. Ήταν μαθητής του Ανδρέα Αγιομαυρίτη, που ήταν, με τη σειρά του, μαθητής του πρωτοπόρου Γιάννη Ρούλια.

Ο Δημήτρης Μόλλας στο βιβλίο του «Ο Καραγκιόζης μας: Ελληνικό Θέατρο Σκιών» (Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2002), αναφέρει πως ο Ανδρέας Αγιομαυρίτης πήρε τον Κώστα Μάνο ως «βοηθό του, γιατί είχε καλό χέρι. Εκεί έμαθε τη ζωγραφική και την τέχνη του Καραγκιόζη. Μετά 5-6 χρόνια, ο Αντρέας τον έστειλε να παίξει μόνος του στα Λουτρά της Υπάτης…».

Ο ομότεχνός τού Κώστα Μάνου και μαθητής του, Π. Μιχόπουλος έγραφε στα ΝΕΑ, στις 14 Μαρτίου του ιδίου έτους:

«Από μι­κρό παιδάκι αγάπησε το θέατρο σκιών και αργότερα μαθήτευσε κοντά στους μεγά­λους καραγκιοζοπαίχτες του καιρού εκείνου, Δημήτριο Μανωλόπουλο (Δαλιάνη) και Μάρκο Ξάνθο. Έγινε και αυτός περίφημος καραγκιοζο­παίχτης, συγγραφέας έργων του Καραγκιόζη και θαυμάσιος λαϊκός ζωγράφος. Όσοι τον άκουσαν ξέρουν τι ολοκληρωμένος καλλιτέχνης υπήρξε. Πενήντα συνεχή χρόνια, χωρίς καμιά διακοπή, περιοδεύοντας και παίζοντας Καραγκιόζη, όργωσε κυριολεκτικά την Ελλάδα – με προτίμηση στις περιοχές Άργος, Ναύπλι­ο, Τρίπολη και Καλαμάτα. Ο Μάνος άφησε πραγματικά εποχή. Από το 1936 και κατά τα χρόνια της Κατοχής έπαιζε στην Αθήνα και το καλοκαίρι του 1969 πάλι στην Τρίπολη, για τελευταία φορά, μαζί με τον γιο του Δημήτριο Μάνο (Αθανασίου) στο θέατρο «Χαραυγή» του Πολυβίου Γκολέμη». (σ.σ. εκεί είχα δει πολλές παραστάσεις του τα καλοκαίρια, όταν έκανα διακοπές στην Τρίπολη).

Ο έτερος συνάδελφός του, Ι. Παμπούκης, στην δική του αναφορά στον μεγάλο Αργείο καραγκιοζοπαίχτη (Τα Νέα 1-12-1970) αναφέρει πως ο φημισμένος μάστορας του θεάτρου σκιών Μάρκος Ξάνθος, το 1924, του υπαγόρευε έργα του για να τυπωθούν σε φυλλάδια. Ακόμα, ότι ήταν πολύ καλός ζωγράφος και κατασκεύαζε τις φιγούρες συναδέλφων που δεν έπιανε και πολύ το χέρι τους (Καραστεργιόπουλος, Μανωλόπουλος, Μόλλας, Ξάνθος, Ρήγας).

 

«Η ιστορία και η τέχνη του Καραγκιόζη» (1937)

 

Ο Σωτήρης Σπαθάρης (πατέρας του Ευγένιου), στα απομνημονεύματά του γράφει για τον Κώστα Μάνο: «Ήταν ο τέλειος καραγκιοζοπαίχτης. Είναι και λαϊκός ζωγράφος. Εδώ και χρόνια, όπου παίζει, κάνει θρίαμβο».

Ο Κώστας Μάνος είναι δημιουργός πολλών έργων αλλά πολύ λίγα απ’ αυτά τα τύπωσε σε φυλλάδια. Ο Γιώργος Ιωάννου, στο τρίτομο έργο του «Ο Καραγκιόζης» (εκδόσεις Ερμής), αναφέρει τα εξής φυλλάδια:

  1. «Ο Καραγκιόζης Χότζας»
  2. «Ο Καραγκιόζης Βουλευτής»
  3. «Ο Καραγκιόζης Αποσπασματάρχης»
  4. «Ο Καραγκιόζης Φαρμακοποιός»
  5. «Ο Καραγκιόζης Δήμαρχος».

Υπάρχουν δύο ακόμα φυλλάδια, όπου δεν αναγράφεται μεν το όνομα του δημιουργού τους αλλά θεωρείται βέβαιο ότι γράφτηκαν από τον Κώστα Μάνο:

  • «Ο Καραγκιόζης Μαμή» και
  • «Ο Καραγκιόζης Χοροδιδάσκαλος».

 

Σημείωση Βιβλιοθήκης: Ο Οδυσσέας Κουμαδωράκης στο βιβλίο του «Στα χνάρια του χθες», Εκδόσεις Εκ Προοιμίου, Άργος, 2010, αναφέρει και τον καραγκιοζοπαίχτη Μήτσο Πίτσικα.

Συγκεκριμένα γράφει:

[…] Αλλά φαίνεται πως στη μνήμη πολλών Αργείων έχει μείνει περισσότερο ο Μήτσος Πίτσικας, ένας φτωχός μικρασιάτης πρόσφυγας, ο οποίος έμενε στο Συνοικισμό και έπαιζε σε μια μάντρα στην οδό Τριπόλεως.

Η κ. Γιαννούλα θυμάται πως κάποτε είχε πα­ρακολουθήσει παράστασή του και στην αίθουσα του Μπουσουλοπούλειου. Το σχολείο αυτό εγκαινιάστηκε και λειτούργησε για πρώτη φορά το 1939. Ο Πίτσικας ήταν πολύ αξιόλογος καλλιτέχνης και έκανε πολλές εξορμήσεις και εκτός Αργολίδας. Έφτανε μέχρι και στην Καλαμάτα. Συνήθιζε, όπως άλλωστε και όλοι οι καλλιτέχνες του είδους, να έχει και κάποιον οργανοπαίκτη για μουσική (κλαρίνο, βιολί ή ούτι, το γνωστό μι­κρασιάτικο όργανο, που μοιάζει με λαού­το), όχι όμως ορχήστρα με δύο ή τρία μουσι­κά όργανα, όπως συνηθιζόταν…

 

Γιώργος Ν. Μουσταΐρας

*Να δούμε, τρόπος του λέγειν. Έφαγα τον τόπο για να βρω αυτή τη μόνη και θαμπή φωτογραφία του, που τραβήχτηκε ένα χρόνο πριν τον θάνατό του.

Το σημείωμα, σε πρώτη γραφή, δημοσιεύτηκε στις 12-1-1994 στην εβδομαδιαία εφημερίδα ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ Αργολίδας.

 

Διαβάστε ακόμη:

 

Read Full Post »