«Γκέρμπεσι – Μιδέα Αργολίδας. Ο Χώρος – Η Ιστορία – Οι Άνθρωποι» – Χρίστος Ιωάν. Κώνστας
Ένα ακόμη σημαντικό βιβλίο, ένας καλαίσθητος τόμος 526 σελίδων, προστίθεται στη βιβλιοθήκη της τοπικής μας ιστορίας. Πρόκειται για το βιβλίο του Χρίστου Ιωάν. Κώνστα, «Γκέρμπεσι – Μιδέα Αργολίδας. Ο Χώρος – Η Ιστορία – Οι Άνθρωποι». Μια ακόμη έκδοση της Αργολικής Αρχειακής Βιβλιοθήκης Ιστορίας & Πολιτισμού.
Ο Χρίστος Κώνστας γεννήθηκε στο χωριό Μιδέα (Γκέρμπεσι) της Αργολίδας το 1936. Φοίτησε στα δημοτικά σχολεία Γκέρμπεσι και Μάνεσι. Τελείωσε το Γυμνάσιο του Άργους και πήρε το πτυχίο της νομικής σχολής του πανεπιστημίου Αθηνών. Διορίστηκε δικηγόρος στο Πρωτοδικείο της Αθήνας και συνταξιοδοτήθηκε το 2006 μετά από 40 έτη εργασίας. Ασχολήθηκε με την τοπική ιστορία και λαογραφία για να καλύψει τον ελεύθερο χρόνο του και καρπός αυτής της απασχόλησής του είναι το παρόν πόνημα.
Γκέρμπεσι – Μιδέα Αργολίδας
[…] Κομβικό σημείο για την παρακολούθηση της ίδρυσης, της ονομασίας και της διαδρομής μέσα στο χρόνο του οικισμού Γκέρμπεσι-Μιδέα της Αργολίδας είναι η δεύτερη Βενετοκρατία του Ναυπλίου (1686-1715), αφού σε επίσημο κείμενο της Βενετικής πολιτείας της περιόδου αυτής αναφέρεται για πρώτη φορά, το τοπωνύμιο «Γκέρμπεσι» ως όνομα ζευγολατείου. Με βάση όμως ιστορικά στοιχεία, θεωρώ ότι ο οικισμός Γκέρμπεσι είχε ιδρυθεί από αρβανίτες εποίκους κατά την περίοδο της πρώτης Ενετοκρατίας του Ναυπλίου…
… Συνεπώς ο οικισμός Γκέρμπεσι υπάρχει ως οργανωμένο οικιστικό σύνολο τουλάχιστον από το 1805, αφού αναγνωρίζεται τόσο από τη Δημογεροντία όσο και από την Τουρκική πολιτειακή εξουσία ως συλλογικό φορολογικό υποκείμενο. Η διαδικασία όμως σχηματισμού του θα έπρεπε να είχε αρχίσει ενωρίτερα με τη μόνιμη εγκατάσταση βαθμηδόν κάποιου ελάχιστου αριθμού οικογενειών που δημιούργησαν στη Δημογεροντία και στην Τουρκική εξουσία την βεβαιότητα της μόνιμης ομαδικής οίκησης. Τον χρόνο όμως αυτόν, της μόνιμης δηλαδή εγκατάστασης οικογενειών στον τόπο μας, δεν τον γνωρίζουμε…
… Οι γυναίκες, αν ήσαν ανύπαντρες προσδιορίζονταν με το όνομά τους και το όνομα του πατέρα τους ενωμένο με το παρατσούκλι του, η Σοφία του ΚίτσιοΜαλλή. Εάν ήσαν παντρεμένες προσδιορίζονταν με το όνομά τους και το όνομα του συζύγου τους ενωμένο με το παρατσούκλι του, η Φωτεινή του ΓιάνΝταή…
… Τα παιδιά ήταν του πατέρα και ερωτώμενα τίνος είναι έπρεπε να απαντήσουν με το όνομα του πατέρα τους και ποτέ της μάνας. Εάν παρέβαιναν τον κανόνα, δέχονταν τις παρατηρήσεις των ηλικιωμένων. Θυμάμαι πως η γριά Τζιότζιλια ρώτησε την αδερφή μου, «Μωρή, ποιανού είσαι σύ; Της Φωτεινής του Νταή, απάντησε εκείνη και η ΓριάΤζιότζιλια, «Μωρή, πού σε βρήκε η Φωτεινή; Του ΓιάνhΝταή είσαι»…
Περιεχόμενα
- Ο οικισμός Μιδέα
- O οικισμός Γκέρμπεσι – Μιδέα της Αργολίδας, δημιουργία – ονομασία – εξέλιξη
- Το Γκέρμπεσι ως οικωνύμιο ή εδαφωνύμιο στον ελλαδικό χώρο και στην Αλβανία
- Η μυθική Μιδέα και η χωροθεσία της ακρόπολης
- Γένη και σόγια στο Γκέρμπεσι – Μιδέα της Αργολίδας
- Παρατσούκλια και προσφωνήσεις γκερμπεσιωτών
- Δημογραφική εξέλιξη του οικισμού Γκέρμπεσι – Μιδέα
- Το Γκέρμπεσι και η Μιδέα στο θεσμό της τοπικής Αυτοδιοίκησης – Διοικητικές μεταβολές
- Το κτηματολόγιο της κοινότητας Μιδέας
- Τα διοικητικά όρια της κοινότητας Μιδέας
- Τα εδαφωνύμια της κοινότητας Μιδέας
- Οι εκλογικοί κατάλογοι για την εκλογή των βουλευτών του οικισμού Γκέρμπεσι του Δήμου Μηδείας των ετων-1844-1867-1871.
- Ονομαστικός κατάλογος των εις τον Δήμον Μηδείας υπαρχόντων γεωργών ιθαγενών 1856 έτους
- Αγορά εθνικών κτημάτων
- Φωτογραφικό παράρτημα
Ο συγγραφέας του βιβλίου Χρίστος Ιωάν. Κώνστας
Στην παρουσίαση του βιβλίου που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα του Δημοτικού Σχολείου Μιδέας την Κυριακή 2 Δεκεμβρίου 2018, μίλησαν για την έκδοση, Ο Γιάννης Δ. Μπάρτζης, Δρ. Φιλοσοφίας – Πρόεδρος επιτροπής της Εταιρείας Κορινθίων Συγγραφέων και ο Γεώργιος Κόνδης, Δρ. Κοινωνικών Επιστημών, Συγγραφέας, του οποίου την ομιλία παραθέτουμε αυτούσια παρακάτω:
Υπάρχουν τόποι που είναι τυχεροί. Παρά την ερήμωση που γνώρισαν στην ιστορική τους διαδρομή είτε από πολέμους, είτε από τη μετανάστευση, ποτέ δεν ξεριζώθηκαν από την ψυχή των παιδιών τους που βρέθηκαν σε άλλους τόπους. Είναι τόποι τυχεροί, γιατί τα παιδιά τους ξαναγύρισαν και, ως αντίδωρο για τα παιδικά τους χρόνια, εκπληρώνουν μια καλά και βαθιά μέσα τους φυλαγμένη υπόσχεση: να αναδείξουν το πέρασμά του τόπου τους από την ιστορία, να μνημονεύσουν και να αφήσουν γραμμένα τα μέρη και τους ανθρώπους που τα κατοίκησαν και τους έδωσαν μορφή.
Τα τελευταία πέντε χρόνια όλο και περισσότεροι πολίτες αυτού του τόπου, αναζητούν με πάθος να ανακαλύψουν και να παρουσιάσουν δημόσια τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ιδιαίτερων πατρίδων τους. Αναζητούν με ευαισθησία να μοιραστούν με όλους μας, τοπικές ιστορίες που μας βοηθούν να γνωρίσουμε, να συγκρίνουμε, να διακρίνουμε και τελικά να αναγνωρίσουμε μέσα από την ιδιαιτερότητα, όσα κοινά μας συνδέουν. Εκείνα που μας επιτρέπουν να ανακαλούμε στη μνήμη κοινούς τόπους και πολιτισμό, κοινή ταυτότητα και περπατησιά μέσα στην ιστορία.
Μόνο την τελευταία διετία παρουσιάστηκαν 4 μελέτες τοπικής ιστορίας και σήμερα έχουμε στα χέρια μας μια πέμπτη μελέτη που στις 526 σελίδες της καταγράφεται ένας κοινωνικός πλούτος άγνωστος μέχρι σήμερα! Μίλησα προηγουμένως για το πάθος του ερευνητή και το «Γκέρμπεσι» του Χρίστου Κώνστα είναι πραγματικά αποτέλεσμα αγάπης και πάθους για τον τόπο του. Ο συγγραφέας δεν πρέπει να μέτρησε χρόνο και κόπο για να φτάσει στο αποτέλεσμα αυτό. Χρησιμοποίησε όλες τις υπάρχουσες πηγές πληροφοριών και την επιτόπια έρευνα, ώστε να καταγράψει πλήθος στοιχείων για την οργάνωση της τοπικής κοινωνίας. Κυρίως όμως, για να μνημονεύσει τα ονόματα όλων εκείνων, γυναικών και ανδρών, ατόμων και οικογενειών, που έδωσαν υπόσταση, σάρκα και οστά, στον τόπο που ονομάστηκε Γκέρμπεσι και μετονομάστηκε σε Μιδέα. «Κανένας συγχωριανός», γράφει, «δεν αρνήθηκε να δώσει πληροφορίες». Λογικό αν σκεφτούμε πως οι κάτοικοι του χωριού έχουν στα χέρια τους μια ολοκληρωμένη γραπτή ιστορία του χωριού τους, δηλαδή της δικής τους ιστορίας.
Ταυτόχρονα, ο Χρίστος Κώνστας αναδεικνύει από τη μια τη σημασία των πληροφοριών που καταγράφονται σε μια επιτόπια έρευνα. Κοπιαστική αναζήτηση στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, σ’ εκείνα που διαθέτει η Μητρόπολη Αργολίδας και στα δημοτολόγια του Δήμου Μιδέας και των γύρω Δήμων, όπου η τύχη ανταμείβει τον κόπο του συγγραφέα με την εύρεση παλιών δημοτολογίων.
Από την άλλη, όπως λέω και γράφω στις περιπτώσεις αυτές, η έρευνα που έχετε στα χέρια σας αναδεικνύει τον ηρωισμό του ερευνητή να ψάχνει και να βρίσκει μέσα στα χαλάσματα της τοπικής ιστορίας σημαντικά στοιχεία για τη διαδρομή της. Ίσως και να είναι τυχαία η αναφορά του στις εκλογές όταν γράφει πως «ο τύπος της εποχής είναι γεμάτος από καταγγελίες αυθαιρεσιών των Δημάρχων…. την ηλικία των εκλογέων μπορεί και να την καθόριζαν οι Δήμαρχοι». Πως λοιπόν να μην γίνεται συστηματική καταστροφή των δημοτικών αρχείων σε σημείο που ιστορικοί Δήμοι, όπως ο Δήμος Άργους, να μην διαθέτουν ούτε μια σελίδα ιστορικού τους αρχείου!
Ακολούθησα με ενδιαφέρον τις δυο μεγάλες ιστορικές διαδρομές του χωριού: πριν και μετά τη δημιουργία του νέου ελληνικού κράτους. Τα σημάδια του ως ζευγολατιό, δηλαδή, μικρό τσιφλίκι στα πλαίσια της Βενετικής κατάκτησης. Την ανάπτυξή του αυτοτελούς οικισμού ιδιαίτερα στην περίοδο της δεύτερης τουρκικής κατάκτησης. Ο συγγραφέας τοποθετεί στην πενταετία 1795-1800 την γέννηση του νεότερου οικισμού από Αλβανογενείς Έλληνες.
Όμως, η δεύτερη και πιο πλούσια ιστορική διαδρομή, πλούσια σε γεγονότα, πρόσωπα και στοιχεία κοινωνικής οργάνωσης, είναι εκείνη που ξεκινά το 1834 με το Κέρμπεσι του Δήμου Μιδείας, αναπτύσσεται στο Γκέρμπεσι της επαρχίας του Άργους το 1929 και καταλήγει το 2010 στη Μιδέα του Δήμου Ναυπλιέων. Παρά την προτροπή του συγγραφέα να μην χάσω το χρόνο μου με την ονοματολογία, τα γένη και τις οικογένειες που αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας, εγώ έκανα το αντίθετο κερδίζοντας πολλά. Βέβαια, ένας ντόπιος αναγνώστης θα καταλάβει διαβάζοντας τα ονόματα για ποια πρόσωπα πρόκειται, για ποιες οικογένειες, που μένουν, πόσοι είναι, κλπ. Κάτι που εγώ και τώρα ακόμη, δεν είμαι σε θέση να κάνω. Άντλησα όμως πολλά στοιχεία για την εξέλιξη του τοπικού πληθυσμού, τις συνήθειές του, ακόμη και τις ενδυματολογικές, την οργάνωση της καθημερινότητάς του, αλλά και την αιμορραγία που υπέστη από τους πολέμους και τον εμφύλιο σπαραγμό, με περιγραφές μεγάλης αξίας που διέσωσε ο συγγραφέας.
Οι Γκερμπεσιώτες ασχολούνται κυρίως με τις καλλιέργειες και την κτηνοτροφία. Είναι αγρότες και βοσκοί. Η κοινωνική τους δομή στηρίζεται στην οικογένεια που διαμορφώνεται μέσω του γάμου που δεν ξεπερνά τα γεωγραφικά όρια της ευρύτερης περιοχής της κοινότητας. Άρα σπάνια παντρεύονται με άτομα, γυναίκες ή άνδρες, που προέρχονται από άλλα μέρη (Τρίπολη, Κόρινθο, Αθήνα, κλπ). Ταυτόχρονα όμως, οι κρυφές λεπτομέρειες του γάμου διαφωτίζουν μια σειρά κοινωνικών διευθετήσεων άμεσα συνδεδεμένων με τις αξίες της εποχής και την κοινωνική θέση της γυναίκας. Σημειώνω για παράδειγμα την περίπτωση της Βασιλικής Δ. Μπελόκα που παντρεύεται σε ηλικία 22 ετών τον εικοσιεξάχρονο Γεώργιο Ι. Δήμα και για να γίνει ο γάμος στο Γκέρμπεσι η νύφη δηλώνεται ως κάτοικος του χωριού. Ο συγγραφέας συμπεραίνει, μετά από έρευνα, «πως ο γαμπρός έκλεψε τη νύφη και επειδή, ίσως, οι γονείς της δεν έστεργαν στην τέλεση του γάμου, δήλωσαν τη νύφη κάτοικο Γκέρμπεσι και με τη μεσολάβηση του ΠαπαΛιλή πήραν την άδεια γάμου. Η λύση συνηθιζόταν, δεδομένου ότι το μεγαλύτερο μέρος των γάμων γινόταν μετά από απαγωγή και η εκκλησία έκανε στραβά μάτια, προκειμένου να τακτοποιήσει το θέμα, αφού νύφη χρησιμοποιούμενη εκτός γάμου και ακουσμένη κανένας δεν δεχόταν να πάρει ως σύζυγο, ήταν η έσχατη ταπείνωση».
Ένα ενδιαφέρον στοιχείο για την κοινωνική εξέλιξη του ονόματος αφορά στα γυναικεία ονόματα που, σε αντίθεση με τα ανδρικά, στηρίζουν περισσότερο παραδοσιακές επιλογές που σήμερα σπανίως ακούγονται: Γκόλφω, Αστερία, Μαριγώ, Ασημίνα, Γαρυφαλιά, Πολυτίμη, Διαμάντω, Πανούργια, Θεοχαρούλα, Τρισεύγενη, Ανδριάνα.
Ένδυση και κοινωνική διαφοροποίηση αποτελούν επίσης δυο ενδιαφέροντα στοιχεία για την οργάνωση της τοπικής κοινωνίας που φαίνεται να παρατηρούνται μέχρι τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Αναφέρω το παράδειγμα του Σπ. Αργυρόπουλου με το παρατσούκλι Καλυμπάκης που γεννήθηκε το 1879 και απεβίωσε το 1960 για τον οποίο γράφει ο συγγραφέας πως «έπαιζε πίπιζα και φορούσε τα ρούχα των ποιμένων της Αρκαδίας». Δηλαδή απλός ρουχισμός σε γκρίζα χρώματα. Αντίθετα, ένα άλλο πρόσωπο του χωριού, ο μπαρμπα ΓιαννηΜάνθος φορούσε πάντοτε άσπρη φουστανέλα και μετακινιόταν σε άσπρο άλογο με σέλα ώστε να δηλώνεται δημόσια, συμβολικά και πρακτικά, η οικονομική του ευρωστία.
Οι διαφοροποιήσεις και οι συγκρούσεις μεταξύ οικογενειών όχι μόνο δεν ήταν άγνωστες, αλλά αποτελούσαν και αίτιο χωρισμού των κατοίκων σε αντιμαχόμενα στρατόπεδα. Να σημειώσω εδώ πως οι έριδες αυτές, εκτός από χαρακτηριστικό της φυλής των Ελλήνων όπως λέγεται, αποτέλεσαν και αίτιο που οδήγησε σε ακρότητες κατά τη διάρκεια των πολεμικών συγκρούσεων και ιδιαίτερα του Εμφυλίου. Όμως έχουν και την αστεία τους πλευρά όπως στο παράδειγμα των Πουτσαραίων και Παπαγεωργοπουλαίων του Γκέρμπεσι οι οποίοι βρίσκονται σε διαρκή αντιπαράθεση και σύγκρουση.
Οι Παπαγεωργοπουλαίοι ήταν μια μεγάλη αριθμητικά και κοινωνικά οικογένεια της περιοχής. Τα στοιχεία που παραθέτει ο συγγραφέας είναι σημαντικά και ενισχυτικά της γενικότερης προσπάθειας που καταβάλλεται για την οικειοποίηση των λεγόμενων εθνικών γαιών από τις μεγάλες οικογένειες της απαρχής του νέου ελληνικού κράτους. Στην μεγάλην χρηματικήν θυσίαν του πατρός του για να βοηθήσει την Επανάστασιν, αναφέρεται ο Δημήτριος Γεωργίου Παπαγεωργόπουλος σε αίτηση που συντάσσει στο Ναύπλιο στις 18 Ιουνίου 1865 απευθυνόμενος στην επί των αμοιβών των αγωνιστών της πατρίδος επιτροπή και ζητώντας να του δοθεί ότι δίκαιο του αναλογούσε.
Το ίδιο ενδιαφέρουσες είναι οι περιγραφές και τα στοιχεία για τις αγορές δημοσίων κτημάτων σε δημοπρασίες που γίνονται στο Ναύπλιο και στον συνήθη τόπο των δημοπρασιών όπως αναφέρεται. Σημειώνω πως η διατύπωση αυτή διατηρήθηκε ακριβώς ίδια μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του 1970 με μοναδική διαφορά ότι ο συνήθης τόπος των δημοπρασιών που μάλλον ήταν ο Μεγάλος Πλάτανος της κεντρικής πλατείας, μεταφέρεται πλέον σε συγκεκριμένα καφενεία της πλατείας. Το ίδιο διαπιστώνουμε και σε άλλες πόλεις μεταξύ των οποίων και το Άργος.
Ο συγγραφέας μας υπενθυμίζει το ζήτημα των εθνικών γαιών που διαχειρίστηκαν οι πρώτες κυβερνήσεις του νέου ελληνικού κράτους, το ρόλο των πλούσιων οικογενειών με τις αγορές δημοσίων κτημάτων και, εξειδικεύοντας το ζήτημα στο Γκέρμπεσι, αναδεικνύει άγνωστες λεπτομέρειες των δημοπρασιών. Από την άποψη αυτή εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είναι και η αίτηση περί απαλλαγής εκ πολιτικής προικοδοτήσεως που αναφέρεται ολόκληρη στο βιβλίο. Πρόκειται για αγορά άγονου κτήματος, όπως αναφέρουν οι αγοραστές Παναγιώτης Παπαγεωργόπουλος και Α.Π. Γεωργίου από το οποίο θέλουν να απαλλαγούν οι αγοραστές και ζητούν, με αίτησή τους το 1846 από το Δημόσιο να το πάρει πίσω γράφοντας μεταξύ άλλων:
«Όταν κατά το έτος 1838 και 1839, εκποιούντο επί πολιτική προικοδοτήσει εθνικαί διαθέσιμοι γαίαι εις Ναύπλιον, ηθελήσαμεν και οι υποφαινόμενοι κάτοικοι και δημόται του Δήμου Μηδείας της αυτής επαρχίας … ν’ αγοράσωμεν τοιαύτας γαίας δια να ωφεληθώμεν από τους ευεργετικούς σκοπούς του περί προικοδοτήσεως των ελληνικών οικογενειών Νόμου, ακτήμονες όντες παντάπασι να ωφεληθώμεν, λέγομεν εκ της αγοράς ταύτης δια την ολιγότητα του χρεωλυσίου και τόκων, προς διατροφήν των πολυμελών δυο οικογενειών μας.… προς ημάς εστάθη ο όλεθρος και ευαρεστηθείτε παρακαλούμεν μετά δακρύων να εξετάσητε…».
Δάκρυα όμως έχυσε το Γκέρμπεσι πληρώνοντας τις επόμενες πολλές δεκαετίες το δικό του βαρύ φόρο αίματος ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της Κατοχής και του Εμφυλίου. Ήδη από τις επιχειρήσεις στη Μικρασία, τους Βαλκανικούς πολέμους και την Αλβανία του 40, πολλά παλληκάρια δεν γύρισαν πίσω ποτέ. Όμως η Κατοχή και ο Εμφύλιος όπως ήδη σημείωσα ήταν οι δυο πιο αιματοβαμμένες περίοδοι. Η αξία της έρευνας ενισχύεται ακόμη περισσότερο με τις συγκλονιστικές αναφορές στα θύματα και τις περιγραφές που διέσωσε ο Χρίστος Κώνστας. Αναφέρομαι για παράδειγμα στον Ηρακλή Ευσταθίου που με τη σούστα του πούλαγε κρασί στο Γκέρμπεσι και τα άλλα χωριά. Μια μέρα κατευθυνόμενος προς το Γκέρμπεσι πήρε μαζί του ένα Χελιώτη που πήγαινε πεζός και στην πλατεία του Μέρμπακα βρήκαν και πήραν τον ΚωτσηΡέππα μεθυσμένο. Στην έξοδο του Μέρμπακα τους σταμάτησαν οι Γερμανοί λίγο πριν το σημερινό Γυμνάσιο και σκότωσαν τον Ηρακλή και τον Χελιώτη, ενώ ένας Γερμανός συμπότης του ΚωτσηΡέππα, τον πήρε μαζί του και τον έσωσε.
Άλλη περιγραφή ήταν εκείνη της εκτέλεσης του Μήτσιου Παπαγεωργόπουλου, όταν το 1944 τον περικύκλωσαν στο σπίτι του οι Γερμανοί. Εκείνος πήδηξε από το παράθυρο αλλά τον τραυμάτισαν και μετά από 100 μέτρα έπεσε μέσα στα σπαρτά όπου τον βρήκαν και τον εκτέλεσαν επί τόπου. Στο πλούσιο υλικό που παραθέτει ο Χρίστος Κώνστας υπάρχουν πολλές άλλες περιπτώσεις που μνημονεύονται από εκείνη τη δύσκολη περίοδο για το Γκέρμπεσι και τα γύρω χωριά αλλά και για ολόκληρη την Ελλάδα.
Σκληρός ήταν και ο μεταναστευτικός αποχωρισμός με πλήθος περιγραφών για χωριανούς που δεν ξέχασαν ποτέ το χωριό τους ή για άλλους που δεν γύρισαν ποτέ σ’ αυτό. Ο Αθανάσιος Δημητρίου Δήμας, για παράδειγμα, μεταναστεύει το 1914 στην Αμερική. Εργάζεται στην κατασκευή του σιδηροδρομικού δικτύου και έμελλε να μην ξαναδεί ποτέ το Γκέρμπεσι καθώς συνθλίβεται μεταξύ δυο βαγονιών και μάλιστα πεθαίνει μπροστά στα μάτια του συγχωριανού του Γεωργίου Ρέππα (Κολιάμη).
Ανάμεσα στις δεκάδες πληροφορίες που παρουσιάζονται στην έρευνα του Χρίστου Κώνστα είναι και οι οικονομικές-επιχειρηματικές ασχολίες κατοίκων του χωριού στην ευρύτερη περιοχή. Όσοι έχουν ασχοληθεί με τη βιομηχανική ιστορία της Αργολίδας βρίσκουν ενδιαφέροντα στοιχεία. Από τις οικογένειες των Αναστάσιου και Ιωάννη Λέκκα – Μανθέων ιδρύονται στο Άργος, δυο από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες ψύχους (τα ψυγεία που λέμε απλά) στην Πελοπόννησο. Πρώτα ο γιος του μπαρμπα ΓιάνηΜάνθου Παναγιώτης, ο οποίος συνεταιρίζεται με τον Καράμπελα και ιδρύουν μονάδα παραγωγής πάγου και συντήρησης τροφίμων, η οποία θα εξελιχθεί στη γνωστή «Βιομηχανία ψύχους Καράμπελα» και το ίδιο συμβαίνει αργότερα με τη «Βιομηχανία ψύχους Λέκκα». Και οι δύο έχουν εγκατασταθεί σήμερα στη βιομηχανική ζώνη της Ν. Κίου.
Οι χώροι και οι άνθρωποι αποτελούν τα δυο βασικά στοιχεία κατασκευής της κοινωνικής πραγματικότητας. Οι άνθρωποι σημαδεύουν τους χώρους, αφήνουν τα αποτυπώματά τους, παράγουν δηλαδή ιστορία, πολιτισμό, με την εργασία τους, με τις σχέσεις ομόνοιας και αντιπαλότητας, με τα ήθη και τα έθιμά τους, ακόμη και με τις ενδυμασίες τους, τα τραγούδια και τους χορούς τους. Δεν θα μπορούσε λοιπόν να λείψει από το λογαριασμό το ιδιαίτερο όνομα του καθενός, το παρατσούκλι του, που αποτελεί κάτι σαν κοινωνική συνθήκη που υποχρεώνει τους κατοίκους στο Γκέρμπεσι, στην Αργολίδα, την Ελλάδα και σε πολλά μέρη του κόσμου να προσδιορίζονται στο χώρο με ένα παρατσούκλι.
Σκωπτικός ή ειρωνικός ή απλά προσδιοριστικός από ένα επάγγελμα ή άλλο χαρακτηριστικό είναι τρόπος δημιουργίας των παρωνυμίων. Από όσα γνωρίζω, είναι η πρώτη φορά που ένας ερευνητής αναλαμβάνει μια συστηματική καταγραφή για τα παρατσούκλια του τόπου του. Τέσσερις σελίδες με παρατσούκλια περιλαμβάνει η έρευνα του Χρίστου Κώνστα «Στο Γκέρμπεσι ο καθένας και το παρατσούκλι του» γράφει, σημειώνοντας ταυτόχρονα την εφευρετικότητα και την ιδιαίτερη ικανότητα ορισμένων χωριανών να βαφτίζουν για δεύτερη φορά με παρατσούκλια τους συγχωριανούς τους. Ανάμεσα στις πολλές αναφορές του συγγραφέα, κρατάω για παράδειγμα εκείνη του Κωνσταντίνου Ιωάννη Παπαγεωργόπουλου με το παρατσούκλι Τζίγκας που του το κόλλησαν οι Γκερμπεσιώτες γιατί του άρεσε να φτιάχνει ένα μουσικό όργανο από κορμό αραποσιτιού. Έκοβε κατά μήκος το φλοιό σε λεπτές χορδές διαφορετικού πλάτους και τις ανασήκωνε τοποθετώντας δυο ξυλάκια κάτω από τις χορδές. Το διαφορετικό πλάτος της χορδής εξασφάλιζε διάφορους μουσικούς τόνους και από το τζιγκ τζιγκ ρου έμεινε τζίγκας.
Τελειώνοντας αυτήν τη μικρή παρουσίαση, ελπίζοντας πως δεν σας κούρασα, αλλά πρέπει να σημειώσω πως μέσα στο βιβλίο του Χρίστου Κώνστα υπάρχει ένα δεύτερο βιβλίο: το φωτογραφικό του λεύκωμα. Εξίσου σημαντικό με το πρώτο καθώς όχι μόνο τα πρόσωπα, αλλά και η στάση τους, η ένδυσή τους, το όνομά τους, ο χώρος που φωτογραφίζονται αποτελούν σημαντικά στοιχεία για την κατανόηση της κοινωνικής οργάνωσης αλλά και πολύτιμο βοήθημα για τις μελλοντικές έρευνες.
Δρ. Κοινωνικών Επιστημών – Συγγραφέας
Γκέρμπεσι – Μιδέα Αργολίδας. Ο Χώρος – Η Ιστορία – Οι Άνθρωποι
Χρίστος Ιωάν. Κώνστας
Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού
Άργος, 2018
Σελίδες 528 – Σχήμα 17Χ24
ISBN: 978-960-9650-21-2
ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 