Δαλαμανάρα (Τοπωνύμια)
Δαλαμανάρα [1]. Δύο χιλιόμετρα ανατολικά του Άργους και πάνω στον εθνικό δρόμο Άργους-Ναυπλίου, βρίσκεται το πεδινό χωριό Δαλαμανάρα, δημιούργημα ίσως των χρόνων της πρώτης Ενετοκρατίας. Για την προέλευση του καταφανώς βενετσιάνικου αυτού τοπωνυμίου, κατέφυγε ο γράφων στον «Κατάλογον χειρογράφων της Εθνικής Βιβλιοθήκης του Αγίου Μάρκου εν Βενετίᾳ», τον οποίο είχε δημοσιεύσει ο Σπ. Μ. Θεοτόκης κατ’ επιλογήν εκ της VI και VII σειράς, στα ΕΛΛΗΝΙΚΑ [2]. Εκεί αναφέρεται ότι υπάρχει χάρτης με σχέδιο της μάχης του Άργους, που έδωσαν οι Ενετοί εναντίον των Τούρκων στη θέση La Manara την 10η Ιουνίου 1695.
Όπως φαίνεται στο φωτοαντίγραφο που παραθέτουμε παρακάτω, το όνομα του χωριού Δαλαμανάρα δίνει αφορμή να υποθέσει κανείς ότι είναι το ίδιο το αναφερόμενο στο ενετικό σχέδιο, La Manara, με την πρόθεση και το άρθρο dalla, όπως π.χ. στο επώνυμο Dalla Porta [3]. Το επώνυμο το απαντούμε στον Andrea Manara, που διορίστηκε το 1473 στο Magnifico Rezimento στη Μεθώνη, και το 1475 εκλέγεται soprastante de luoci [4]. Τον Ιούλιο του 1482, πάλι στη Μεθώνη, διορίζεται ο Manara από τον dominum castellanum et provisorem Mothoni, «protomagister cedronum» (επιστάτης εργατών; κωπηλατών;) [5].
Σχέδιο της μάχης του Άργους, που έδωσαν οι Ενετοί εναντίον των Τούρκων στη θέση La Manara την 10η Ιουνίου 1695.
Συμπληρωματικές πληροφορίες σχετικές με το επώνυμο Manara, οφείλονται στην Ιταλίδα φιλόλογο Μ. Borra, και είναι οι ακόλουθες:
«…Υπάρχει στην ιταλική ιστορία μία οικογένεια Manara, της οποίας η ύπαρξη και η σπουδαιότητα μαρτυρείται από το Μεσαίωνα. Η οικογένεια αυτή προέρχεται από το Borgo Val di Taro, στην επαρχία Parma, και έλαβε τίτλο ευγενείας από τους δούκες Farnese, κυρίους της Parma και Piacenza. Ένας από τους Farnese αυτούς, ο Alessandro, γιος του Ottavio, υπήρξε γενναίος στρατηγός και διακρίθηκε στη ναυμαχία του Lepanto το 1571. Σύμφωνα με τις συνήθειες της εποχής, οι Farnese που έλαβαν μέρος στις επιχειρήσεις εναντίον των Τούρκων στο πλευρό των Ενετών, συνοδεύονταν από διάφορα άτομα, που ανήκαν σε οικογένειες με τις οποίες είχαν δεσμούς».
Μια τέτοια μπορούσε να ήταν και η οικογένεια Manara. Έτσι μπορεί, ενδεχομένως, να εξηγηθεί η εμφάνισή της στο Μοριά. Μια ακόμη υπόθεση θα μπορούσε να είναι και η εξής: Ο Luciano Manara, ο ήρωας της επαναστάσεως εναντίον των Αυστριακών το 1848, που είναι γνωστή ως «Οι πέντε ημέρες τού Μιλάνου», γεννήθηκε στις 25/3/1825 στο Antegnate της επαρχίας Bergamo. Το Antegnate αυτό διετέλεσε υπό την ενετική κυριαρχία από το 1428 μέχρι το 1796, και ίσως να μην αποκλείεται η παρουσία μελών αυτής της οικογένειας στο στρατό της Ενετίας.
Και τέλος, μία τρίτη πιθανή εξήγηση θα μπορούσε να είναι και η εξής: Στη βενετσιάνικη διάλεκτο υπάρχει η λέξη manara, που σημαίνει τσεκούρι (ιταλικά manaja). Σύμφωνα με αυτό το δεδομένο, θα ήταν αρκετά πιθανόν ένας οποιοσδήποτε Ενετός, φθάνοντας σ’ αυτό τον τόπο, να τού έδωσε αυτή την ονομασία La Manara, εξαιτίας κάποιου περιστατικού πού ίσως συνέβη εκεί»[6].
Στη Μεσσηνία και την Κορινθία, μανάρα λέγεται το μεγάλο τσεκούρι. Και μανάρι στη Σάμο.
Τάκης Μαύρος
Τάκης Μαύρος, «Συμβολή στο Τοπωνυμικό της Αργολίδας», Εθνογραφικά τόμος 2ος (Ανάτυπο), έκδοση, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα, Ναύπλιο, 1979-80.
Υποσημειώσεις
[1] Η Δαλαμανάρα (Τοπική Κοινότητα Δαλαμανάρας – Δημοτική Ενότητα Άργους), ανήκει στον Δήμο Άργους – Μυκηνών, κατά την απογραφή του 2001 είχε 730 κατοίκους.
[2] Έτος Γ’ (1930), τ. 20ν, σελ. 363.
[3] Κ. Σάθα, Μνημεία, VI, 284.
[4] Κ. Σάθα, Μνημεία, StatutaetCapitula, IV, 161.
[5] Αυτόθι, σελ. 185.
[6] Βιβλιογραφία: Albo nazionale famiglie nobili dello stato Italiano, Milano 1965, p. 400. Enciclopedia Italiana, Roma 1934. Miarana E., Luciano Manara, Milano 1932, Passim.
ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 