Όψεις καθημερινότητας στην ιδιωτική ζωή του Βεκίλη Δημητρίου Περρούκα στην Κωνσταντινούπολη (1813-1821) – Ηλίας Γιαννικόπουλος | Πρακτικά του Θ’ Διεθνούς Συνέδριου Πελοποννησιακών Σπουδών – Ναύπλιο 30 Οκτωβρίου – 2 Νοεμβρίου 2015. Εταιρεία Πελοποννησιακών Σπουδών, τόμος Γ’, Αθήνα, 2021.
Ι. Μία από τις επιφανέστερες οικογένειες της Πελοποννήσου κατά τη διάρκεια της Β’ Τουρκοκρατίας ήταν η αρχοντική οικογένεια Περρούκα του Άργους.[1] Κατά τις παραμονές της Επαναστάσεως βρισκόταν σε μεγάλη ακμή ο κλάδος του Νικολάου Περρούκα, προεστού της πόλης και της επαρχίας. Από τον γάμο του με την Αγγελική Σιλιβέργου ο Νικόλαος Περρούκας απέκτησε πέντε παιδιά, τρία άρρενα και δύο θήλεα: τον Ιωάννη, τον Δημήτριο, τον Χαραλάμπη, την Ευδοκία και την Ευγενία. Από τα άρρενα τέκνα ο Δημήτριος και ο Χαραλάμπης παρέμειναν άγαμοι, ενώ ο Ιωάννης νυμφεύθηκε την Ελένη Βλάση, κόρη του εμπόρου του Άργους Θεοδωράκη Βλάση, χωρίς να αποκτήσουν τέκνα. Ως εκ τούτου ο κλάδος του Νικολάου Περρούκα εντελώς εξέλιπε. Μπορεί η οικογένεια Νικολάου Περρούκα να μην άφησε απογόνους, άφησε όμως για τους επιγιγνομένους ένα από τα πλουσιότερα διασωθέντα ελληνικά Αρχεία.[2] Το Αρχείο αυτό αποτελεί πλουσιότατη πηγή πληροφοριών για την προεπαναστατική και μετεπαναστατική εποχή και αποτελεί την αποκλειστική πρωτογενή πηγή για την παρούσα μελέτη.
ΙI. Τα έγγραφα που αναφέρονται στην εν γένει βεκιλική θητεία του Δημητρίου Περρούκα στην Οθωμανική πρωτεύουσα είναι αποκλειστικά και μόνον επιστολές από και προς αυτόν. Ανέρχονται σε τετρακόσια (400) περίπου, είναι καθ’ ολοκληρίαν ανέκδοτα και βρίσκονται διάσπαρτα στο Αρχείο. Η πρώτη χρονολογικά επιστολή που σώζεται είναι του Δημητρίου Περρούκα προς τον πατέρα του Νικόλαο και έχει αποσταλεί από τη Βασιλεύουσα στις 8 Δεκεμβρίου 1813 (45449).[3] Η τελευταία προεπαναστατική επιστολή του Δημητρίου από την Πόλη είναι της 22ας Δεκεμβρίου 1820 (45506). Ωστόσο, η τελευταία χρονολογικά επιστολή της μεταξύ των Περρουκαίων προεπαναστατικής αλληλογραφίας είναι του Ιωάννη από την Τριπολιτσά προς τον Δημήτριο στις 6 Μαρτίου 1821, την οποία όμως ο Δημήτριος μετά την βεβιασμένη αναχώρησή του από την Κωνσταντινούπολη έλαβε στην Ύδρα στις 11 Απριλίου 1821, όταν ήδη είχε εκραγεί στον Μοριά η ελληνική Επανάσταση (46292).
Από απόψεως ποσοτικής, οι περισσότερες επιστολές είναι του έτους 1818 (90 επιστολές), και ακολουθούν τα έτη 1817 (85 επιστολές), 1816 (80 επιστολές), 1815 (47 επιστολές), 1819 (43 επιστολές) και 1820 (40 επιστολές), με πολύ λιγότερες για τα υπόλοιπα έτη. Συχνότεροι αλληλογράφοι του Δημητρίου είναι τα αδέλφια του Ιωάννης (με 67 επιστολές) και Χαραλάμπης (με 66 επιστολές), ο θείος του Σωτήριος (με 26 επιστολές), ο πατέρας του Νικόλαος (με 11 επιστολές) και ο γαμβρός του Χριστόδουλος Σεβαστός (με 10 επιστολές).
Άλλοι επιστολογράφοι του είναι η αδελφή του Ευδοκία και ο σύζυγός της Δημητράκης Ζαΐμης, ο θείος του Απόστολος, ο συμπέθερός του Θεοδωράκης Βλάσης και διάφοροι άλλοι (Δημ. Κριεζής, Χατζηνικόλαος Σέκερης, Γεώργιος Βάρβογλης, Μιχ. Ιατρός, Σταματέλος Αντωνόπουλος, Λιμπέρης Γιαννoυκόπουλος, οι προεστώτες του Μιστρά Κοπανίτσας και Κρεββατάς κ. ά.), καθώς και διάφοροι Τούρκοι (Ησούφ και Ζουλφικάρ μπέηδες, Φεϊζουλάς Λέλες κ.ά.).
Από την πλευρά του, ο Δημήτριος αποστέλλει προς διάφορους παραλήπτες 127 επιστολές, τη μεγάλη πλειονότητα των οποίων στον αδελφό του Ιωάννη (105 επιστολές). Είναι άξιο απορίας ότι δεν έχει διασωθεί ούτε μία επιστολή του Δημητρίου προς οιονδήποτε κατά το 1814, ενώ κατά το έτος 1813 σώζεται μία και μοναδική προς τον πατέρα του, κάτι που μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι μερικές από τις επιστολές που αντηλλάγησαν δεν έχουν σωθεί. Αυτό συνάγεται και από το γεγονός ότι πολλές επιστολές δεν ανευρίσκονται στο Αρχείο, μολονότι μνημονεύονται σε άλλες επιστολές ως αποσταλείσες.
Η αλληλογραφία του Δημητρίου με τους συγγενείς του ήταν πυκνή. Είναι χαρακτηριστικό ότι έχουν σωθεί τρεις επιστολές του Δημητρίου προς τον αδελφό του Ιωάννη γραμμένες την ίδια ακριβώς ημέρα, μία φορά στις 12 Φεβρουαρίου 1816 (45612, 45613, 45357), άλλη στις 28 Ιουνίου 1816 (45607, 45371/2, 45606), ίσως και άλλοτε. Ήταν επίσης αναλυτική. Έτσι, και τα δύο μέρη είχαν κατά το μέτρο του δυνατού πλήρη γνώση των διατρεχόντων στην Κωνσταντινούπολη και στον Μοριά, σχετικά με πρόσωπα, πράγματα και καταστάσεις, ακόμα και στις παραμικρότερες λεπτομέρειες.
Το πλήθος των επιστολών εύκολα εξηγείται, αν ληφθεί υπόψιν ότι η αλληλογραφία αποτελούσε τότε τον μοναδικό τρόπο επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων που βρίσκονταν σε διαφορετικούς και μεμακρυσμένους τόπους. Η διακίνηση της αλληλογραφίας δεν διεξαγόταν, βέβαια, από κάποια κρατική υπηρεσία, που θα εξασφάλιζε την ασφάλεια και την τακτικότητα της μεταφοράς και της διανομής, αλλά γινόταν με ειδικούς ιδιωτικούς ταχυδρόμους («τατάρηδες») ή, κατά παράκληση, από αξιόπιστους ταξιδιώτες, φίλους, συγγενείς, συμπατριώτες και άλλους, που μετέβαιναν για κάποιο λόγο στον τόπο διαμονής των παραληπτών.[4]
Άποψη του Άργους (View of Αrgos), 1829 – Guillaume Abel Blouet (Γκιγιώμ Μπλουέ).
Στην περίπτωση του Δημητρίου Περρούκα είναι πολύ συνηθισμένο να αποστέλλονται γράμματα από την Πόλη προς το Άργος, και αντιστρόφως, με Τούρκους άρχοντες, αλλά και με τους ιδιωτικούς «τατάρηδες» των πασάδων, των μπέηδων και άλλων Τούρκων αξιωματούχων, ακόμα και με το ταχυδρομείο της τουρκικής αυλής![5] Τα γράμματα αποστέλλονταν είτε ανοικτά είτε κλειστά και ενίοτε βουλωμένα με βουλοκέρι. Πολλές φορές και τα κλειστά έφθαναν ανοιγμένα και πολλές φορές καπνισμένα για απολύμανση από τυχόν λοιμώδεις νόσους (17311/12 της 28ης Σεπτεμβρίου 1814). (περισσότερα…)
ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 