Feeds:
Δημοσιεύσεις
Σχόλια

Posts Tagged ‘Μυστικές Εταιρείες’

Φιλανθρωπική Εταιρεία Ναυπλίου 1824

Posted in Ναύπλιο - Ιστορικά, tagged , , , , , , , on 23 Ιανουαρίου, 2009| Leave a Comment »

Φιλανθρωπική Εταιρεία Ναυπλίου 1824

 

 

Το ευρύτερο και γενναιότερο επίτευγμα στα χρόνια της Επανάστασης είναι η ίδρυση και λειτουργία της Φιλανθρωπικής Εταιρείας Ναυπλίου. Τόσο από την άποψη του αριθμού των μελών και την ποιότητά τους όσο και από την πατριωτικοπολιτική και κοινωνική δραστηριότητα και προσφορά της. Τα περιστατικά και οι ζυμώσεις γύρω από την ίδρυσή της δεν είναι γνωστά. Πάντως συνδέονται με την επικράτηση της Κυβερνητικής μερίδας υπό τον Γ. Κουντουριώτη.

 

Η σφραγίδα της Φιλανθρωπικής Εταιρείας

Η σφραγίδα της Φιλανθρωπικής Εταιρείας

Η Φιλανθρωπική Εταιρεία και η σύγχρονή της Φιλόμουσος των Αθηνών δεν έχουν σχέση με συνωμοσίες και επαναστατικές ενέργειες. Στοχεύουν σε καθαρά κοινωνικές, μορφωτικές και φιλανθρωπικές δραστηριότητες. Τα πιο πολλά μέλη της έχουν σπουδάσει στην Ευρώπη και διαθέτουν φιλελεύθερες αρχές. Είναι φιλοδυτικοί και ορισμένοι εξ αυτών ανήκουν στην Τεκτονική Στοά του Ναυπλίου.

Ο «Διοργανισμός» της αναφέρει ότι «εγράφη εν Ναυπλίω την α΄Αυγ. 1824, έτος σωτήριον και Δ΄της ανεξαρτησίας της Ελλάδος». Στις βασικές διατάξεις του Καταστατικού της αναφέρεται ότι δεκτός ως μέλος μπορεί να γίνει οποιοσδήποτε, οιουδήποτε Γένους και Έθνους.

 

Τα μέλη της Εταιρείας είναι τριών τάξεων.

Πρώτης τάξεως είναι όσοι συνεισφέρουν χρηματικά και συμμετέχουν ενεργά στην λειτουργία της.

Δεύτερης τάξεως, όσοι χρηματικά μόνον συνεισφέρουν.

Τρίτης δε, όσοι δεν μπορούν να συνεισφέρουν χρηματικά αλλά συμμετέχουν ενεργά.

 

Σκοπός και στόχος της Εταιρείας είναι η περίθαλψη των πτωχών, ασθενών, χηρών, και ορφανών και η εκπαίδευση των ορφανών και απόρων. Έδρα της Εταιρείας ορίζεται  η έδρα της Διοικήσεως. Η Εταιρεία διοικείται από επταμελή Επιτροπή ( Διοικητικό Συμβούλιο). Δικαίωμα συμμετοχής σε αυτήν έχουν μόνο τα μέλη της πρώτης τάξεως. Ο Πρόεδρος της Επιτροπής αναδεικνύεται μετά από κλήρωση και η θητεία του διαρκεί ένα μήνα. Στην Επιτροπή προβλέπονται θέσεις Γραμματέα, Ταμία και Αποθηκαρίων που συνεπικουρούνται από βοηθούς Γραμματείς. Η οριστική σχηματοποίηση της Εταιρείας γίνεται με την β΄προκαταρκτική συνεδρίαση των ιδρυτικών μελών στις 6 Αυγούστου.

 

Ο κανονισμός της δημοσιεύεται στην « Εφημερίδα Αθηνών» στις 15, 18 Οκτωβρίου 1824. Εκεί αναφέρεται ότι η Διοικούσα επιτροπή εκλέγεται από τα μέλη της πρώτης και δεύτερης τάξεως και η θητεία της είναι διετής. Το σχήμα της σφραγίδας είναι ωοειδές και φέρει στο μέσον τον Απόλλωνα με την λίρα του. Περιμετρικά γράφει τον τίτλο της εταιρείας και κάτω τα στοιχεία ΑΩΚΔ.

 

Είναι αλήθεια ότι η Φιλανθρωπική Εταιρεία ιδρύθηκε με τις ευλογίες της Κυβέρνησης για ενδυνάμωση του γοήτρου της στο λαό και την ενίσχυση της εξωτερικής της πολιτικής. Ο Υδραίος Πρόεδρος της Κυβέρνησης Γεώργιος Κουντουριώτης και ο αδελφός του Λάζαρος, είναι από τους πρώτους που έσπευσαν να εγγραφούν μέλη της, πρώτης τάξεως. Όλες οι εφημερίδες, διάκεινται φιλικά προς αυτή και πρόθυμα δημοσιεύουν κάθε τι που αφορά στην δράση, στις ανακοινώσεις, στα πρακτικά των Συνελεύσεων, στους ερανικούς καταλόγους κ.λ.π. της Εταιρείας.

 

Στις 7 Αυγούστου συγκροτείται γενική συνέλευση στον ναό της Αγίας Σοφίας στον Ψαρομαχαλά. Εκεί ψηφίζεται η επταμελής επιτροπή στην οποία αναθέτουν την διαχείριση της εταιρείας επί διετία. Είναι τόση η απήχηση της εταιρείας και η αποδοχή της, ώστε δημιουργούνται κι άλλες υποεπιτροπές στην Αθήνα, στο Μεσολόγγι, στην Ύδρα  κ.α.

 

Στο ταμείο της εταιρείας από εισφορές συγκεντρώνονται πολλά χρήματα. Στις 9 Μαρτίου 1825 στο ταμείο υπάρχουν 12.981 γρόσια. Από αυτά, 2000 γρόσια προέρχονται από την Φιλελληνική Εταιρεία του Λονδίνου, τα οποία κατατέθηκαν από τον Ε. Βλάκιερ.

 

Το 1826 ο Αδαμάντιος Κοραής προσφέρει μέσω του Θεόκλητου Φαρμακίδη, 100 βιβλία από τα Πολιτικά του Πλουτάρχου και άλλα 100 από τους διαλόγους. Επίσης από ομογενή και φιλογενή  ανώνυμο,  300  βιβλία  από  τον « Λυκούργον  κατά  Λεωκράτους » και 300  από το « εγχειρίδιον του Επικτήτου». Βέβαια, τα πιο πολλά χρήματα έρχονται από τις φιλανθρωπικές εταιρείες της Ευρώπης, καθώς οι Φιλέλληνες  από τις 24 Οκτωβρίου μέχρι τις 8 Δεκεμβρίου 1827, στέλνουν 67.976, 87 φρ. Αλλά και ο Ιωάννης Καποδίστριας, προσφέρει 700 γρόσια στον ταμία Κ. Δελιγιάννη προκειμένου να αγοράσει γραφική ύλη για το Αλληλοδιδακτικό σχολείο της εταιρείας.

Η εταιρεία με τα χρήματα αυτά, διατηρεί Νοσοκομείο στο Ναύπλιο για τους πρόσφυγες και τους φτωχούς μέχρι το Φεβρουάριο του 1826, οπότε την συντήρηση του Νοσοκομείου ανέλαβε το Δημόσιο. Η εταιρεία αμέσως ιδρύει το «Αλληλοδιδακτικής Σχολείον» με δάσκαλο τον Γεώργιο Κωνσταντίνου.

 

Η πιο μεγάλη όμως υπηρεσία που προσφέρει η εταιρεία στον Αγώνα, είναι η ιστορική συγκέντρωση στον πλάτανο του Ναυπλίου, όπου διακρίθηκε για τον πατριωτισμό του ο Γ. Γεννάδιος. Τότε επέρχεται η συμφιλίωση, η συναδέλφωση και ο ενθουσιασμός, έπειτα από τόσα δεινά, τον εμφύλιο σπαραγμό, τον Ιμπραήμ, την πτώση του Μεσολογγίου. Οι φωτισμένοι άνδρες της Φιλανθρωπικής Εταιρείας πρωτοστατούν. Ο Ν. Γερακάρης, Δ. Ορφανός, Αντ. Τσούνης, Π. Μαρκέζης, Κ. Πολυχρόνης, Φ. Ηλιάδης και Γ. Γεννάδιος, απαρτίζουν την Δημοτική Επιτροπή αυτοπροαίρετης εισφοράς που θαυματούργησε.

 

Τον Ιούνιο του 1828, ο Ιωάννης Καποδίστριας εκδίδει απαγορευτική εγκύκλιο κατά της λειτουργίας εταιρειών. Η απαγόρευση συμπαρασύρει και την Φιλανθρωπική Εταιρεία Ναυπλίου.

  

 

 

Πηγή

 

  • Σταύρος Χ. Σκοπετέας, Φιλόλογος, Διευθυντής της Βιβλιοθήκης της Βουλής, «Μυστικές εταιρείες κατά την Ελληνικήν Επανάστασιν», Πελοποννησιακή Πρωτοχρονιά 1958,  Αθήνα 1957.

 

Read Full Post »

Τεκτονική Στοά Ναυπλίου

Posted in Ναύπλιο - Ιστορικά, tagged , , , , , , , , , , , , on 19 Ιανουαρίου, 2009| 6 Σχόλια »

Τεκτονική Στοά Ναυπλίου  ( Μυστικές Εταιρείες )

 

Λίγοι ίσως γνωρίζουν ότι η πρώτη Τεκτονική Στοά στην ελεύθερη Ελλάδα, λειτούργησε στο Ναύπλιο. Μέχρι την δημοσίευση των σχετικών στοιχείων από την Πελοποννησιακή Πρωτοχρονιά το 1958,  θεωρείτο ότι η πρώτη Στοά με το χαρακτηριστικό όνομα  «Πανελλήνιον» λειτούργησε στην Αθήνα  το έτος 1863.

 

 

Από επιστολή του Ιωάννη Βαπτιστή Θεοτόκη κατοίκου Ναυπλίου, προς τον κόμη Διονύσιο Ρώμα* στην Ζάκυνθο, χρονολογημένη από 22 Μαΐου 1825, προκύπτει ότι  από τότε ξεκίνησαν οι διεργασίες για την ίδρυση Στοάς.

 

Στην επιστολή του γράφει:

 

 

Η σφραγίδα της Τεκτονικής Στοάς Ναυπλίου

Η σφραγίδα της Τεκτονικής Στοάς Ναυπλίου

Δια του αρχιμανδρίτου Ζένσου σας παρεκάλεσα να μοι αποστείλητε πάν ότι αναγκαιοί δια να φωτισθώμεν, δηλαδή όπως ιδρύσωμεν μίαν στοάν Μασονικήν ( LoggiaM.) το μόνον μέσον ίνα ενθουσιάσωμεν και προσελκύσωμεν πατριώτας τινάς επί τω σωτηρίω σκοπώ να υπερασπίζουσι τα δίκαια της ημετέρας πατρίδος κτλ. Πάν άλλο σύστημα θα ήτο επικίνδυνον και θα εδημιούργει μεταξύ ημών διαφωνίας, τόσον περί της διατάξεως του ιδρύματος, όσον και περί του αποδεκτέου κανονισμού˙ ενώ το σύστημα του Μ. από αιώνων καθιερωμένον, δεν απαιτεί πολλήν εργασίαν, όταν δε τεθή εις ενέργειαν δυνάμεθα να τω δώσωμεν άλλην μορφήν˙ αλλ᾽ εις ημάς τους ενταύθα έλαχεν ο κλήρος να είμεθα πάντη ακατάλληλοι όπως αναλάβωμέν τοιαύτα, ήτοι διδαχάς, κατηχήσας κτλ.

 

Καθιστώ υμίν γνωστό, ότι ο φίλος κ. Γερακάρης θα επανέλθη εις Πελοπόννησον. Καλόν θα ήτο λοιπόν αν δι᾽ αυτού μοί αποστέλλοντο εν τάξει πάντα τα αναγκαιούντα, όπως, ανοίξωμεν την Μασονική Στοάν, την οποίαν πλείστοι Αδελφοί τοσούτον ποθούσι».

 

Η επιστολή βρήκε απόλυτη ανταπόκριση. Με τον Γ. Γερακάρη εστάλησαν στο Ναύπλιο από την Ζάκυνθο όλα όσα χρειαζόντουσαν. Τυπικά, συμβολικά εργαλεία και άλλα χρειώδη. Τότε στην Ζάκυνθο βρισκόταν σε μεγάλη ακμή ο Μασονισμός, κάτω από την ηγεσία του κόμη Δ. Ρώμα.

 

Βέβαια, περισσότερες πληροφορίες για την δράση της Τεκτονικής Στοάς στο Ναύπλιο δεν έχουμε. Πάντως, γεγονός είναι ότι το 1826 λειτουργούσε κανονικά η Στοά.

 

Αυτό προκύπτει από ένα έγγραφο εισδοχής νέου μέλους στην Μασονική Στοά του Ναυπλίου, το οποίο γραμμένο στα Λατινικά, βεβαιώνει την εγγραφή του και προτρέπει όλες τις άλλες Στοές να αναγνωρίσουν την ιδιότητά του, να συνεργάζονται μαζί του και να του παρέχουν όποια βοήθεια ζητηθεί από αυτόν.  

 

 

Υποσημείωση

 

* Ο Διονύσιος Ρώμας, γιος του προξένου της Βενετίας στην Πελοπόννησο, Γεωργίου Κανδιάνου Ρώμα (1725-1796) και της Διαμαντίνας Καπνίση, γεννήθηκε το 1771. Σπούδασε νομικά στην Πάδοβα και όταν τελείωσε τις σπουδές του επέστρεψε στη Ζάκυνθο. Το 1794 ο Ρώμας διαδέχθηκε τον πατέρα του στη θέση του γενικού προξένου της Βενετίας στο Μοριά και στη Ρούμελη. Με αυτή την ιδιότητά του συνδέθηκε και καλλιέργησε σχέσεις με τους σημαντικότερους προκρίτους (Μαυρομιχάληδες, Ζαΐμηδες, Λόντους, Δεληγιάννηδες, Νοταράδες, Κρεββατάδες) και οπλαρχηγούς του τόπου. Από τους οπλαρχηγούς ξεχώρισε  τον Θ. Κολοκοτρώνη με τον οποίο συνδέθηκε με στενή φιλία.

 

 Το 1803  εκλέχθηκε μέλος της συντακτικής επιτροπής για τη ψήφιση του Επτανησιακού Συντάγματος και το 1806 διορίστηκε στη θέση του Πρύτανη Κερκύρας, από όπου διαχειρίστηκε με απαράμιλλη ευθύτητα τις εγχώριες υποθέσεις. Το 1809 εξελέγη γερουσιαστής και το 1810 ταξίδεψε ως αντιπρόσωπος των Ιονίων Νήσων, μαζί με τους Ε. Θεοτόκη, Μ. Μεταξά, Σπ. Κονδό και Στάμο Χαλικιόπουλο, στο Παρίσι  για να συγχαρεί τον Ναπολέοντα Α΄ για τη γέννηση του γιου του, βασιλιά της Ρώμης. Στη Γαλλία παρασημοφορήθηκε με το παράσημο της Λεγεώνος της Τιμής. Την άνοιξη του 1815 ο Ρώμας ως Μέγας Διδάσκαλος του τεκτονισμού ίδρυσε στη Ζάκυνθο Στοά με το όνομα “Αναγεννηθείς Φοίνιξ”. Το 1816 ήρθε σε σύγκρουση με τον άγγλο Ύπατο Αρμοστή Θ. Μαίτλαντ για την επιβολή απολυταρχικού καθεστώτος και έφυγε από την Κέρκυρα για τη Ζάκυνθο, όπου παρέμεινε και αφιερώθηκε  ολόψυχα σε πατριωτικά και πνευματικά έργα.

Διονύσιος Ρώμας

Διονύσιος Ρώμας

 


Τον Απρίλιο του 1819 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Αριστείδη Παπά. Το 1820 αγγλικό στρατιωτικό άγημα απέκλεισε το αρχοντικό του Ρώμα με σκοπό  την ανακάλυψη μυστικών πατριωτικών εγγράφων, ενώ ο Ρώμας δικαιολογήθηκε στον τοποτηρητή Ross,  τέκτονα χαμηλότερου βαθμού, ότι επρόκειτο για τεκτονικά έγγραφα και έτσι σταμάτησε κάθε ενέργεια. Παρ’ όλα αυτά για να αποφύγει την καταδίωξη των Άγγλων και τη φυλάκιση, ο Δ. Ρώμας  κατέφυγε στη Βενετία, όπου παρέμεινε για τέσσερα χρόνια. Επιστρέφοντας στη Ζάκυνθο ίδρυσε αμέσως την Επιτροπή Ζακύνθου με σκοπό την οικονομική και πολεμική ενίσχυση του Αγώνα. Το 1833 μετέβη στο Ναύπλιο για να υποδεχθεί τον Όθωνα, αλλά εκεί κατηγορήθηκε ότι συμμετείχε σε συνομωσία εναντίον του μαζί με τον Θ. Κολοκοτρώνη και τον Δ. Πλαπούτα , οι οποίοι και καταδικάστηκαν σε θάνατο. Όταν αναθεωρήθηκε η δίκη (από τους Γ.Τερτσέτη, Γ.Πολυζωΐδη) και αποκαλύφθηκε η σκευωρία και η ανυπόστατη κατηγορία, οι τρεις άνδρες αθωώθηκαν πανηγυρικά. Ο Όθωνας τίμησε τον Ρώμα με το ανώτερο παράσημο του Ταξιάρχη του Σωτήρος και τον ονόμασε Σύμβουλο της Επικρατείας. 

Ο Διονύσιος Ρώμας ήταν παντρεμένος με την Αδριάνα Σταυράκη Λοκατέλλι και είχε δύο γιούς: τον Γεώργιο Κανδιάνο (1796-1860) και τον Γεώργιο Δημήτριο (1805-1874). Πέθανε στη Ζάκυνθο, σε ηλικία 86 ετών, στις 26 Ιουλίου 1857. 

 

 

Πηγή                                                                  

 

  • Σταύρος Χ. Σκοπετέας, Φιλόλογος, Διευθυντής της Βιβλιοθήκης της Βουλής, «Πελοποννησιακή Πρωτοχρονιά 1958» σελ. 294 – 295, Αθήνα 1957.                                                      
  •  Τα βιογραφικά στοιχεία που αναφέρονται δανείστηκαν από τον ιστότοπο της Οικογένειας Ρώμα.

 

Τεκτονισμός (Συμβολή στην επανάσταση του΄21)

Read Full Post »