Ανδρούτσος ή Κολανδρούτσος Γεώργιος (1782; -1849): ο ναύαρχος των Σπετσών
Ανδρούτσος ή Κολανδρούτσος Γεώργιος (1782 – 1849). Ελαιογραφία (1860), Τσόκος Διονύσιος, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.
Μία από τις σημαντικότερες μορφές του ναυτικού Αγώνα του 1821, ο Γεώργιος Ανδρούτσος, γνωστότερος σαν Κολανδρούτσος, γεννήθηκε στις Σπέτσες γύρω στα 1782. Ιδιοκτήτης του βρικιού «Παγκρατίων», που ναυπήγησε στις Σπέτσες το 1813, ασχολήθηκε δραστήρια με το ναυτεμπόριο της εποχής αποκτώντας παράλληλα την απαραίτητη για τον κατοπινό αγώνα εξαιρετική ναυτική εμπειρία.
Στις 3 Απριλίου 1821, αμέσως μετά την κήρυξη της Επανάστασης στις Σπέτσες, ο Κολανδρούτσος γίνεται μέλος της Επιτροπής η οποία διοίκησε στη διάρκεια του Αγώνα το νησί και διηύθυνε τις πολεμικές επιχειρήσεις του. Ο «Παγκρατίων» τον συνόδευσε σχεδόν σε όλες τις ναυτικές αποστολές του. Στις επιχειρήσεις του τρινήσιου ελληνικού στόλου στον Αργολικό, το Σεπτέμβριο του 1822, ηγήθηκε της ναυτικής μοίρας του νησιού του ως ναύαρχος, ενώ στα 1823 και 1824 εκλέχθηκε και επανεκλέχθηκε ναύαρχος των Σπετσών, διατηρώντας το αξίωμα αυτό μέχρι το τέλος του Αγώνα.
Παρά τους όχι και τόσο κολακευτικούς χαρακτηρισμούς των τοπικών ιστοριογράφων, του Αν. Ορλάνδου, ο οποίος περιγράφει τον Κολανδρούτσο ως «άνδρα γενναίον μεν, τίμιον και σοβαρόν, αλλ’ ουχί ικανότητος αναλόγου προς την ναυαρχικήν θέσιν…», και του Αν. Χαχζη-Αναργύρου, ο οποίος τον χαρακτηρίζει «απλοϊκό στον χαρακτήρα και αγαθό…», ο ίδιος κατόρθωνε, ενισχυμένος από γνήσια πατριωτική δύναμη και από διακαή πόθο για την απελευθέρωση της πατρίδας, να επιβάλλεται, στις περισσότερες των περιπτώσεων, στα αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα και την ανυπακοή των πληρωμάτων του, ώστε ο σπετσιώτικος στόλος υπό τις εντολές του να συμβάλει στην επιτυχή έκβαση πολλών ναυμαχιών του Αγώνα, όπως αυτή στο στενό Κω – Αλικαρνασσού (24-8-1824), στη ναυμαχία του Γέροντα (29-8-1824), στη ναυμαχία στο Ηράκλειο της Κρήτης (1/2-11-1824), στη ναυμαχία του Καφηρέα (20-5-1825), στη ναυμαχία της Σούδας (2-6-1825), στη ναυμαχία του Πατραϊκού (23-7-1825), στις προσπάθειες ανεφοδιασμού των αποκλεισμένων στο Μεσολόγγι (30-3 έως 8-4-1826).
Τον ίδιο χρόνο, αμέσως μετά τον κατάπλου της φρεγάτας «Ελλάς», ο Ανδρούτσος διορίζεται από την κυβέρνηση Α’ κυβερνήτης του πλοίου με το βαθμό του στολάρχου. Το 1827 ο Γ. Ανδρούτσος, επιβαίνοντας στον «Παγκρατίωνα», καταπλέει στη Χίο ως «Μοίραρχος του κατά την Χίον στολίσκου» με σκοπό την ενίσχυση των στρατευμάτων του Φαβιέρου και τον αποκλεισμό του νησιού, με απώτερο στόχο την απελευθέρωσή του και την ενσωμάτωσή του στο νεοσύστατο κράτος. Η συμβολή του όμως στην επιχείρηση αυτή στάθηκε ουσιαστικά αρνητική και εντελώς αναποτελεσματική, αφού ο Σπετσιώτης ναύαρχος εγκαταλείφθηκε από τα ατακτούντα πληρώματά του, τα οποία διεκδικώντας αμοιβές από τις – ανύπαρκτες άλλωστε- λείες του πολέμου είχαν ήδη επιδοθεί σε πειρατικές καταδρομές.
Αργότερα, στο πλαίσιο της προσπάθειας του Κυβερνήτη Καποδίστρια για την ανασυγκρότηση και διοργάνωση του ναυτικού, απονεμήθηκε στον Γ. Ανδρούτσο ο βαθμός του αντιναυάρχου, ενώ με διάταγμα της 5ης Οκτωβρίου 1829 συγκροτήθηκε η Τριμελής Επιτροπή διεύθυνσης της Ναυτικής Υπηρεσίας, στην οποία εκτός των Σαχτούρη και Κανάρη μετείχε και ο Ανδρούτσος.
Το 1831 επίσης, στο πλαίσιο μιας ύστατης προσπάθειας του Καποδίστρια να αμβλύνει τις αντιθέσεις του με τους ναυτικούς των νησιών, ο Ανδρούτσος ορίστηκε με σχετικό διάταγμα μέλος της επιτροπής του νεοσύστατου Ταξιαρχικού Σώματος διά την υπηρεσίαν των Ναυτικών, με σκοπό την ικανοποίηση των αιτημάτων τους. Τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου, κατά τη διάρκεια των θλιβερών συμβάντων στον Πόρο, ο Γ. Ανδρούτσος στάθηκε στο πλευρό του Καποδίστρια, όπως άλλωστε και ολόκληρη η οικογένειά του και η πλειονότητα των Σπετσιωτών συμπατριωτών του, αναλαμβάνοντας καίριες θέσεις ευθύνης αντιμετώπισης των Υδραίων και των άλλων στασιαστών.
Με την έλευση του Όθωνα και την εκ νέου προσπάθεια αναδιοργάνωσης του κράτους, ο Ανδρούτσος, παρ’ ότι ορίστηκε μέλος της «Επί των ναυτικών εκδουλεύσεων Εξεταστικής Επιτροπής», τέθηκε σε μακρόχρονη διαθεσιμότητα. Αργότερα ο βασιλιάς Όθωνας, επανεκτιμώντας τα δεδομένα, έδειξε πράγματι μία εύνοια, προσωρινή όμως, και τον Ιανουάριο του 1841 τον προήγαγε στο βαθμό του υποναυάρχου του εθνικού στόλου.
Όντας από τους γηραιότερους, για τα δεδομένα της εποχής, επιζώντες ναυάρχους του ελληνικού στόλου, αδυνατούσε να ενστερνισθεί νεοτερισμούς φωτισμένων αξιωματικών του Πολεμικού Ναυτικού για την επιβεβλημένη εκ βάθρων ανασυγκρότηση του Σώματος. Αποσύρθηκε στις Σπέτσες, όπου πέρασε τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του, τιμώμενος εξαιρετικά από τους συμπατριώτες του. Πέθανε στις 20 Νοεμβρίου 1849, σε ηλικία 67 ετών.
Κωνσταντίνα Αδαμοπούλου – Παύλου
Αννίτα Πρασσά
Πηγή
- Ελευθεροτυπία, Περιοδικό Ιστορικά, «Οι ναυμάχοι του 1821», τεύχος 178, 27 Μαρτίου 2003.
Read Full Post »
ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 