ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Αργολίδα – Εναλλακτικές Διαδρομές (Με αφετηρία το Άργος)

Πεζοπορία –Ποδηλασία – Αυτοκίνητο

Σε μια πολλή ενδιαφέρουσα έκδοση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Αργολίδας που έχει εκδοθεί με την αρωγή του Υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης και κείμενα  του Δημοσιογράφου Άκη Ντάνου, εντοπίσαμε κάποιες εξορμήσεις που έχουν ως αφετηρία την πόλη του Άργους και οι οποίες προσφέρουν «Μαγικές διαδρομές στην ενδοχώρα της Αργολίδας, σε καταπράσινα δάση και σε γυμνές κορυφές, σε πλατανοσκέπαστες κοίτες χειμάρρων, σε φαράγγια και σε παραδοσιακά χωριά, σε αρχαιολογικούς χώρους, σε έναν τόπο με έντονες αντιθέσεις και με εξαιρετικά φυσικά τοπία…Πράσινοι αγροί, βοσκοτόπια, ελαιώνες, δάση, σπήλαια, κρυστάλλινες πηγές, ανάμεσα στους διάσπαρτους ορεινούς όγκους με σπάνια φυτά, αποτελούν πόλο έλξης των φυσιολατρών…»

Σ’ αυτούς τους όμορφους τόπους επιχειρεί να μας ξεναγήσει ο συγγραφέας αυτού του μικρού αλλά πολύτιμου οδηγού.

Με αφετηρία το Άργος

1^η Διαδρομή Προφήτης Ηλίας

Το Άργος είναι γνωστό ως η αρχαιότερη διαρκώς κατοικούμενη πόλη της Ευρώπης.

 Κάθε γωνιά του είναι και ένας ξεχωριστός αρχαιολογικός χώρος. Αρχαία Θέατρα,

Ασκληπιεία, μνημεία, και κάστρα όλων των εποχών, το Άργος είναι 

 » η χαρά του αρχαιολόγου».

Εκκλησάκι του Αη Λιά

Αφήστε το ΙΧ επί της πλατείας της λαϊκής αγοράς, η οποία τα πρωινά εκτός Τετάρτης και Σαββάτου χρησιμοποιείται και ως χώρος στάθμευσης. Βορεινά της βρίσκεται η νεοκλασική αγορά κατασκευασμένη στις αρχές του προηγούμενου αιώνα σε σχέδιο Τσίλερ. Νότιά της βρίσκεται το κτίριο των στρατώνων ιππικού του Καποδίστρια, ενώ ανατολικά βλέπετε το σπίτι του Καλλέργη, πρωτεργάτη της επανάστασης της Γ’ Σεπτεμβρίου, που διεκδίκησε «Σύνταγμα» από τον Όθωνα. Σήμερα χρησιμοποιείται ως συνέχεια του αρχαιολογικού Μουσείου του Άργους. Εμείς ακολουθούμε δυτική ή καλύτερα βορειοδυτική κατεύθυνση προς τον λόφο της Ασπίδας. Κινηθείτε βλέποντας μπροστά σας το Κάστρο του Άργους και το παλιό μοναστήρι της Παναγίας της Κατακεκρυμμένης.

Πλησιάζοντας στους πρόποδες του βουνού αριστερά ο δρόμος οδηγεί στην Παναγία. Στην άκρη του βράχου στην αρχαιότητα δέσποζε  ο ναός της προστάτιδας του Άργους, Θεάς Ήρας της Ακραίας. Στη δεξιά πλευρά του δρόμου αρχίζει ουσιαστικά η διαδρομή προς το λόφο της Ασπίδας ή προς τον Προφήτη Ηλία, όπως συνηθίζουν να τον αναφέρουν οι ντόπιοι.

Ένα ελικοειδές δρομάκι, ασφάλτινο, κατάλληλο για όλους τους ποδηλάτες ακόμα και τους αρχάριους, αφού οι ανηφοριές του είναι βατές, μας οδηγεί περιμετρικά στη κορυφή του λόφου χαρίζοντας στον επισκέπτη απέραντη θέα προς όλες τις πλευρές του αργολικού κάμπου. Στην απαρχή της διαδρομής στα δεξιά του δρόμου υψωνόταν ο ναός του Απόλλωνος της Δειράδος.

Λόφος της Ασπίδας

Φανταστείτε το μέγεθος των θυσιών που γινόταν προς τιμήν του πάνω στο λαξευμένο στον βράχο παραλληλόγραμμο βωμό του. Κάπου πίσω από κει υπήρχε και το μαντείο του Άργους παλαιότερο των Δελφών και της Δωδώνης, όπως το θέλουν οι αργείτικες  παραδόσεις, όπου η ιέρεια αφού απείχε από οποιαδήποτε σεξουαλική συνεύρεση, έπινε αίμα μαύρης κατσίκας και λαλούσε τα μελλούμενα.

Δίπλα από το όμορφο εκκλησάκι του Αη Λιά βρίσκεται το περίπτερο του Δήμου Άργους  με θέα προς τη θάλασσα και το Ναύπλιο. Αν προτιμάτε το ελεύθερο  πικνίκ, ξύλινα τραπεζάκια κάτω από πυκνά πεύκα σας προσφέρουν τη δυνατότητα ενός γεύματος μέσα στη φύση μακριά από τους θορύβους και τη μόλυνση των πόλεων.

Υπάρχουν όμως και σημεία, για τους γνώστες των extreme sport με ποδήλατο, που θα μπορούσατε να δοκιμάσετε τις δεξιότητές σας. Προσοχή όμως! Όλος ο λόφος είναι αρχαιολογικός χώρος και διάσπαρτος με αρχαιότητες όλων των χρονικών περιόδων, αφού εδώ και στους πρόποδες της Λάρισας πρωτοκατοίκησαν  οι Αργείοι πριν ο Ίναχος και ο Δαναός εκτρέψουν τους χειμάρρους που κατέκλυζαν το σημείο που απλώνεται η σημερινή πόλη.

Αν γυρίσατε, απολαύστε όλο το λόφο, γεμίσατε τα πνευμόνια σας με καθαρό οξυγόνο κι αν αισθάνεστε ακμαίοι και δυνατοί, μια ακόμα διαδρομή ανοίγεται μπροστά σας με κατεύθυνση τη Βρύση της Άκοβας και το γραφικό Κεφαλάρι.

2^η Διαδρομή – Στους πρόποδες της Λάρισας

Το σπήλαιο που βρίσκεται κάτω από την Παναγιά την Κατακεκρυμμένη.

Εύκολα μπαίνει κανείς στον πειρασμό να θελήσει να εξερευνήσει το σπήλαιο που βρίσκεται κάτω από την Παναγιά την Κατακεκρυμμένη. Φεύγοντας από το χώρο της λαϊκής αγοράς κατευθύνεται κανείς Δυτικά προς τις παρυφές της Λάρισας προς το σημείο που βρίσκεται το σπήλαιο. Αφού διασχίσει την Παπαλεξοπούλου ανεβαίνει προς τα πάνω κάθετα στην Φορονέως. Η είσοδος του σπηλαίου φράζεται από σάμπρια και φραγκοσυκιές και μόνο σκαρφαλώνοντας κανείς από την δεξιά πλευρά του σπηλαίου μπορεί να μπει μέσα.

Από πάνω του κρέμεται η εκκλησία της Παναγίας της Κατακεκρυμμένης ή Πορτοκαλούσας, χτισμένη πάνω από το ναό της Ήρας της Ακραίας, προστάτιδας του Άργους. Ίσως μέσα στη σπηλιά να κατοικούσε ο Άργος, ο σκύλος με τα πολλά μάτια που έλεγχε τα νυχτοπερπατήματα του Δία.

Πιθανόν πάνω στα απότομα βράχια της σπηλιάς οι Αρχαίοι Αργείοι  να διοργάνωναν το αγώνισμα ˝Ασπίδος˝ κατά τα Μεγάλα Ηραία. Η τοπική παράδοση θέλει το σπήλαιο να επικοινωνεί με τα υπόγεια κελιά της Παναγίας, αλλά και με τις δεξαμενές του κάστρου της Λάρισας. Όμως ο ασβεστόλιθος έχει κλείσει τις πιθανές διόδους που υπήρχαν, όπως έχει κλείσει και το σημείο από το οποίο έρεε νερό μέσα στο σπήλαιο, ένα προϊστορικό ποτάμι το οποίο  πότιζε τον τότε αργολικό κάμπο. Σήμερα στο βάθος του σπηλαίου υπάρχουν μόνο υπολείμματα λεκάνης μέσω της οποίας έρεε ποταμός.

Σπήλαιο - Αγιογραφίες πιθανόν του 16ου ή του 17ου αιώνα

Η οροφή του σπηλαίου, μαύρη από τη πολυκαιρία και τη μούχλα κρύβει τα δικά της μυστικά. Η είσοδός του είναι διακοσμημένη με αγιογραφίες πιθανόν του 16^ου ή του 17^ου αιώνα οι οποίες δεν έχουν ταυτοποιηθεί και ερευνηθεί επαρκώς από τους αρχαιολόγους. Αναξιοποίητες παρακολουθούν από κοντά τον επισκέπτη και περιμένουν και πάλι κάποια στιγμή να δουν το φως των κεριών να τις φωτίζει. 

Από το σπήλαιο έχει κανείς μια καταπληκτική θέα τόσο της πόλης όσο και του αργολικού κάμπου. Κατηφορίζοντας τη Φορονέως προς τα δεξιά και παράλληλα του Ανδριάνειου υδραγωγείου κατευθυνόμαστε προς το αρχαίο θέατρο.

Αρχαίο θέατρο

Περνάμε μέσα από τις λαϊκές γειτονιές της πόλης, απ’ τις ίδιες γειτονιές που έκαναν το Μάνο Χατζηδάκι να σιγοτραγουδά το ˝μια Παναγιά, μια Αγάπη˝.., κάθε φορά που τις επισκεπτόταν.

Ας μη ξεχνάμε, ότι ο Φορονέας στην Αργειακή Μυθολογία ήταν παλαιότερος του Προμηθέα και γενάρχης των ανθρώπων, οπότε ˝λογικό˝ είναι τα πάντα να περιστρέφονται γύρω από τον δρόμο που φέρει το όνομά του.

Κριτήριο ή Νυμφαίο

Λίγο πριν φθάσει κανείς στο αρχαίο Θέατρο της πόλης, μια πινακίδα σας προτρέπει να κατευθυνθείτε προς το Κριτήριο ή Νυμφαίο. Τα σκαλοπάτια στο τέλος του δρόμου σας οδηγούν σε ένα άπλωμα υποστηριζόμενο από κυκλώπεια τείχη. Η παράδοση το θέλει να ήταν δικαστήριο για τους στρατηγούς, όπου ανεξάρτητα από την έκβαση μιας μάχης δικάζονταν μετά το πέρας αυτής για το αν ήταν δίκαιος ο πόλεμος ή όχι.

Τα υδραυλικά έργα στο σημείο αυτό υπογραμμίζουν την προσπάθεια των Αρχαίων Αργείων να υδρεύσουν την πόλη τους. Από εδώ περνούσε το Ανδριάνειο υδραγωγείο το οποίο έφερνε νερό από την περιοχή της Στυμφαλίας. Εδώ, τα έργα μας θυμίζουν ότι από την εποχή των Δαναΐδων η πόλη του Άργους ήταν άνυδρη.

Παναγία Κατακεκρυμμένη ή Πορτοκαλούσα

Ένας διαμορφωμένος αρχαιολογικός δρόμος σας οδηγεί από το Νυμφαίο στο αρχαίο θέατρο. Στο μέσον περίπου της διαδρομής μια πινακίδα σας εξηγεί πως ήταν η πόλη την αρχαία εποχή. Από το σημείο εκείνο μπορεί κανείς να κάνει τη σύγκριση της σημερινής πόλης με την παλαιά αφού η θέα είναι απεριόριστη. 

Μορφή του Ιππέα

Λίγο πριν φτάσει κανείς στο αρχαίο θέατρο, συναντά στα δεξιά του έναν βράχο από τους πολλούς που υπάρχουν διάσπαρτοι με σκαλίσματα επάνω τους. Η μορφή του Ιππέα έκανε τους χριστιανούς κατοίκους τα περιοχής να τον ταυτίσουν με τον  Αη Γιώργη (Γιωργάκο), όπως τον αναφέρει η ντοπιολαλιά, και να του αφιερώσουν το παρακείμενο εκκλησάκι.   

3^η Διαδρομή – Άκοβα –Κεφαλάρι

Στο σημείο όπου ενώνονται οι ράχες της Λάρισας και της Ασπίδας ξεκινά δεξιά ένας δρόμος που οδηγεί προς την Άκοβα και την Χούνη. Πρόκειται για μια ακόμα ασφάλτινη διαδρομή χωρίς όμως ιδιαίτερη κίνηση από αυτοκίνητα. Με το που θα στρίψει κανείς από το διάσελο προς Άκοβα θα πρέπει να πάρει βαθιές ανάσες αφού μπροστά του θα έχει να αντιμετωπίσει μια μικρή ανηφοριά με μεγάλη όμως κλίση. Αυτό είναι το πιο δύσκολο σημείο όλης της διαδρομής. 

Βρύση της Άκοβας

Μένοντας στο αριστερό μέρος του δρόμου φτάνετε σε μια διασταύρωση όπου ο δρόμος ευθεία οδηγεί στην Χούνη και στο λημέρι των αγωνιστών του 1821 σκαλισμένο στην κυριολεξία πάνω στον απότομο βράχο. Αν όμως μείνετε στο αριστερό μέρος με κατεύθυνση τον προορισμό μας σε 400 μέτρα θα αντικρίσετε τη πολυτραγουδισμένη «βρύση της Άκοβας», με τα πλατάνια και τους πάγκους, όπου τις Απόκριες και το καλοκαίρι πραγματοποιούνται εκδηλώσεις.

Ο βράχος δίπλα στο μεγάλο πλάτανο μοιάζει να παρακολουθεί τον επισκέπτη με τα « δύο μεγάλα του μάτια». Πρόκειται για κοιλότητες που χρησιμοποιούνταν παλιά ως φούρνοι κατά τη διάρκεια των πανηγυριών. Στη σκιά του πλατάνου δεκάδες γενιές Αργείων και διερχόμενων διασκέδασαν, ξεκουράστηκαν και δροσίστηκαν  από το πηγαίο νερό της ˝ βρύσης της Άκοβας˝.

Φούρνοι

Από εκεί ο δρόμος αρχίζει σιγά σιγά να κατηφορίζει και ξαφνικά προβάλλει μπροστά μας ένα τμήμα του αργολικού κάμπου και φυσικά το γαλάζιο του αργολικού Κόλπου. Στο αριστερό μέρος του δρόμου συναντάμε ένα εικονοστάσι που πίσω του κρύβεται ένα πολύ στενό γεφυράκι που οδηγεί στο εκκλησάκι των Ταξιαρχών μέσα σε πυκνή βλάστηση.

Συνεχίζουμε να κατηφορίζουμε μένοντας πάντα επί του δρόμου δεξιά μας πάνω  σε αριστερή στροφή του δρόμου συναντάμε την ένδειξη προς Κόκλα (ένας μικρός οικισμός του Άργους που πιθανότατα πήρε το όνομα του από τα πολλά κόκαλα που βρίσκονταν στους θολωτούς μυκηναϊκούς τάφους μπροστά από το παλιό δημοτικό σχολείο). Μένοντας επί του κυρίου  δρόμου λίγο πιο κάτω συναντάμε τη διασταύρωση προς Κεφαλάρι.

Πρόκειται για έναν από τους πολλούς αρχαίους δρόμους του Άργους πάνω στους οποίους έχουν κατασκευαστεί σήμερα οι καινούριοι. Στα 3 χιλιόμετρα περίπου ο δρόμος σχηματίζει μια διχάλα. Συνεχίζουμε αριστερά και πριν περάσουμε το γεφυράκι του ποταμού Ερασίνου στρίβουμε δεξιά σχεδόν μέσα σε αυλές και βρισκόμαστε μπροστά από τις νεροτριβές, όπου εδώ και αιώνες οι κάτοικοι χρησιμοποιούν τα νερά της πηγής ως πλυντήριο για τα στρωσίδια το σπιτιού τους. Μερικά μέτρα αργότερα φτάνουμε στη πηγή του Ερασίνου, του ποτάμιου Θεού προστάτη του Άργους , όπως τον αποκάλεσε ο βασιλιάς της Σπάρτης Κλεομένης.

Το σπήλαιο και ο ναός της Ζωοδόχου Πηγής στο Κεφαλάρι

Ο Ερασίνος πηγάζει από μια σπηλιά κάτω ακριβώς από το ναό της Ζωοδόχου Πηγής. Ο Ναός άπτεται του σπηλαίου όπου στην αρχαιότητα λατρευόταν ο Πάνας στη συνέχεια ο Διόνυσος. Εδώ γινόταν μια μυστηριακή γιορτή που ονομαζόταν ˝Τύρβη˝, λόγω του θορύβου και της σκόνης του δημιουργούσαν οι συμμετέχοντες στα δρώμενα. Ορισμένοι μάλιστα υποθέτουν ότι η λέξη ˝τούρμπο˝ έχει τις ρίζες της στην ˝Τύρβη˝.

Δεξιά και αριστερά της πηγής θα βρείτε σίγουρα ένα μέρος στα εστιατόρια και τα αναψυκτήρια που θα σας προδιαθέσει να εστιαστείτε, ενώ στο παρακείμενο αλσύλλιο η παιδική χαρά θα κερδίσει τις καρδιές των μικρών.

Από το Κεφαλάρι αν κατευθυνθείτε ανατολικά κινούμενοι παράλληλα στις όχθες του Ερασίνου, μπορείτε εύκολα να βρεθείτε στην περιοχή του βάλτου του Άργους, ενώ αν κατευθυνθείτε προς τη Δύση, στο ένα χιλιόμετρο περίπου θα αντικρίσετε αριστερά σας να υψώνονται ερείπια της μοναδικής σωζόμενης πυραμίδας του Ελληνικού στον ελλαδικό χώρο.    

© Κείμενο – Φωτογραφίες

Άκης Ντάνος

Read Full Post »