ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Ταρατόρης Νικόλας (1954-2021)

Νικόλας Ταρατόρης

Είχε σπουδάσει θέατρο στο Κολέγιο Αθηνών Π.Ε.Ε. (Ελληνοαμερικάνικο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα-Κολέγιο Ψυχικού), στο Θέατρο των Αλλαγών και ήταν ακροατής στη Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης, με δάσκαλο τον Κάρολο Κουν.

Είχε κάνει Φωνητική-Τραγούδι με τον Αντόνιο Αρμάνι, Ορθοφωνία- Αγωγή της φωνής με το Νίκο Παπακωνσταντίνου, Υποκριτική – Αυτοσχεδιασμό με τον Ευδόκιμο Τσολακίδη, Υποκριτική – Αυτοσχεδιασμό-Κίνηση – Τεχνική με τον Ηλία Ασπρούδη και Σκηνοθεσία-Υποκριτική με τον Κωνσταντίνο Αρβανιτάκη και το Στάθη Λιβαθινό.

Είχε παρακολουθήσει τα σεμινάρια:

Αρχαίο Δράμα, Νταντά και Σουρεαλισμός, το Ευρωπαϊκό και το Σύγχρονο Ευρωπαϊκό Θέατρο, Ακμή και Παρακμή του Αστικού Θεάτρου, Ρεπερτόριο, το Παράλογο και η Πτώχευση της Λογικής, το Επικό και η Θεωρία της Αποστασιοποίησης, Ανάλυση και Εσωτερική Ανάλυση Θεατρικού Κειμένου, Αλλαγή των Ταυτοτήτων στο Θέατρο της Αβεβαιότητας, από το Επικό Θέατρο στο Θέατρο της Προπαγάνδας, το Κίνημα του Εναλλακτικού Θεάτρου, Ακινησία και Λόγος στο θεατρικό έργο του Σάμουελ Μπέκετ, ο Μετεωρισμός της Ύπαρξης, Ενδυματολογία-Σκηνογραφία-Μουσική-Φωτισμός στα Σύγχρονα Σκηνοθετικά Ρεύματα,  Μακιγιάζ και Φωτισμός με τους Σωτήρη Τσόγκα, Ελένη Καραμπέτσου, Κώστα Φαρμασώνη, Κερασία Σαμαρά, Ηρακλή Λογοθέτη, Κατερίνα Καμπανέλλη, Θόδωρο Τερζόπουλο, Πλάτωνα Ανδριτσάκη, Αντώνη Παναγιωτόπουλο, Σωτήρη Χατζάκη, Νίκο Αρμάο κ.α.

Πρόβες στο Αρχαίο Θέατρο Άργους για την «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή σε συνεργασία με το «Διάζωμα». Σε πρώτο πλάνο, Αντώνης Σιούτος, Νικόλας Ταρατόρης.

Είχε συμμετάσχει ως ηθοποιός ή είχε σκηνοθετήσει έργα των:

Ιάκωβου Καμπανέλλη, Παύλου Μάτεσι, Μποστ, Γιάννη Ρίτσου, Δημήτρη Ψαθά, Σωτήρη Πατατζή, Κώστα Πρετεντέρη, Γρηγόριου Ξενόπουλου, Πάνου Αναστασόπουλου, Κώστα Μουρσελά, Ηλία Καπετανάκη, Αριστοφάνη, Ευριπίδη, Σοφοκλή, Άρθουρ Μίλλερ, Ευγένιου Ιονέσκο, Άντον Τσέχοφ, Στάνισλαβ Στρατίεβ, Σεραφείμ & Ιωακείμ Κιντέρο, Τέννεσυ Ουίλιαμς, Αλέξανδρου Κασόνα, Ουίλιαμ Σαίξπηρ, Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα,  Νικολάι Γκόγκολ, Ουίλιαμ Γκίμπσον, Ντάριο Φο, Μπ. Μαρί – Κολτές κ.α.

Είχε σκηνοθετήσει το λαϊκό ορατόριο «Το Άξιον Εστί» των Οδυσσέα Ελύτη και Μίκη Θεοδωράκη, με διευθυντή ορχήστρας και χορωδίας τον Γιάννη Νόνη και με την συμμετοχή της Μαρίζας Κωχ.

Είχε σκηνοθετήσει και δραματοποιήσει πεζά και ποιήματα των Γιάννη Ρίτσου, Πέτρου Πικρού, Τάκη Δόξα, Κώστα Καρακάση, Κώστα Σπηλιώτη, Νάντιας Δανιήλ, Γιάννη Ρηγόπουλου, Άγγελου Αντωνόπουλου, Φώτη Μότση, Κατερίνας Παπανδριανού, Βαγγέλη Κλαδούχου, Άννας Καραβάνου, Σπύρου Καραμούντζου, Μαρίας Βελιζιώτη, Δήμητρας Στεφανοπούλου, Ελένης Σκούμπη, Δέσποινας Πενέση, Βασιλικής Πιπέρου, Φώντα Σταυρόπουλου, κλπ. και είχε κάνει παρουσίαση του αφιερώματος «Ευάλωτη γη» της  ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού.

Ο σκηνοθέτης Νικόλας Ταρατόρης και ο θίασος της Πολιτιστικής Αργολικής Πρότασης.

Είχε σκηνοθετήσει και παρουσιάσει αφιερώματα για τους Νίκο Καββαδία, Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, Μανώλη Χιώτη, Βασίλη Τσιτσάνη κλπ. Είχε παρουσιάσει επίσης, το αφιέρωμα για τη γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου με το δρώμενο «Ο Πόντος Ματώνει» με τη Σοφία Κακαρελίδου. Είχε συμμετάσχει στο χοροθεατρικό δρώμενο «Ο θάνατος του φιλόσοφου» της Μαρίας Κέκκου με την ερευνητική ομάδα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών «Δρυός Τόποι».

Είχε διοργανώσει με το Πνευματικό Κέντρο και το Δημοτικό Θέατρο Άργους ημερίδα με θέμα «Γνωριμία με το Θέατρο» και εισηγητές τους Ρίβα Λάββα, Άση Δημητρουλοπούλου, Κωνσταντίνο Ζαμάνη (διδάσκοντες του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου) και τον Ηρακλή Λογοθέτη, διευθυντή του Εθνικού Κέντρου Θεάτρου & Χορού.

Ήταν καλλιτεχνικός διευθυντής και σκηνοθέτης της «Πολιτιστικής Αργολικής Πρότασης», μέλος του Ελληνικού Ινστιτούτου Αιγυπτιολογίας και της Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας «Τεχνών Ιχνηλάτες» και ήταν μέλος του Δ.Σ. του Πνευματικού Κέντρου Δήμου Άργους. Ήταν τακτικό μέλος (director) του Ελληνικού Κέντρου του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου της UNESCO.

Ο Νικόλας Σοφ. Ταρατόρης ήταν παντρεμένος με την Πίνκα Νάντη και πατέρας δύο γιων.

Απεβίωσε τη Δευτέρα 18 Ιανουαρίου 2021, σε ηλικία 67 ετών. Για αρκετά χρόνια έδινε μάχη με την «επάρατη νόσο».

Η εξόδιος ακολουθία  τελέστηκε την  Τέταρτη  20 Ιανουαρίου 2021 στις 3.30 μ.μ.  στον Καθεδρικό Ιερό Ναό Αγίου Πέτρου Άργους. Η ταφή έγινε στον κοιμητηριακό ναό Αγίου Νικολάου Άργους.

Το μεγάλο ταξίδι του Νικόλα Ταρατόρη

Κανένα έργο επί σκηνής δεν έχει καταφέρει να αναπαραστήσει το θάνατο με τρόπο που να πλησιάζει κάπως αυτή τη μεγάλη στιγμή από το χώρο του μυστηρίου. Κι όμως με αμέτρητους τρόπους αναφέρεται, μνημονεύεται, παρουσιάζεται σκηνικά, οργανώνει τη δράση των ηθοποιών, αναπαράγει τη δύναμη των συμβολισμών και προσφέρει στους θεατές το αποτέλεσμα ενός τέλους τραγικού, λυτρωτικού και ίσως αναπόφευκτου. Εκείνο που δεν μπορεί να συλλάβει και πολύ περισσότερο να αποδώσει είναι η πνευματικότητα της στιγμής και της αιωνιότητας. Εκείνο το πέρασμα στον άλλο κόσμο, τον αόρατο, που σημαδεύει την καθημερινότητά μας, συμμετέχει έντονα στις παραδόσεις μας, αλλά μας διαφεύγει το νόημα του αναλλοίωτου που σηματοδοτεί. Ίσως, η μοναδική στιγμή να τον προσεγγίσουμε βαθύτερα είναι όταν ένας άνθρωπος της τέχνης αρχίζει ακριβώς το πέρασμα σ’ αυτό το αιώνιο και αναλλοίωτο. Κι αυτό γιατί ο ίδιος έχει ψηλαφίσει με την τέχνη του το θάνατο, έχει δαμάσει τους συμβολισμούς του και μένει να έρθει η στιγμή να διαβεί στον κόσμο του μυστηρίου ολοκληρώνοντας μονάχος του, χωρίς κοινό, την τελευταία και σπουδαιότερη σκηνή του σεναρίου.

Ο Νικόλας Ταρατόρης σκαρφαλωμένος στη σκαλωσιά ρυθμίζει μια τελευταία φορά τους προβολείς που θα φωτίσουν το δρόμο για το μεγάλο του ταξίδι. Ερωτευμένος με το θέατρο, σκηνοθέτης, τεχνικός, βαφέας, μεταφορέας, πέρα και πάνω απ’ όλα άνθρωπος της δράσης και της προσφοράς, σημάδεψε με την παρουσία του τον πολιτισμό στην Αργολίδα και έφερε το θέατρο κυρίως, αλλά και τη μουσική, την ποίηση και τη λογοτεχνία, κοντά σε όλους. Άνθρωπος του λόγου και του κειμένου, κατάφερνε να ζωντανεύει τις λέξεις και να τις κάνει να γεμίζουν τους χώρους, να δημιουργούν συναισθήματα και να μοιράζεται με τους συνεργάτες και το κοινό του τον πλούτο τους.

Σε διαρκή διάλογο με τον εαυτό του και τους άλλους, αναζητούσε μαζί τους το νόημα του λόγου και της (θεατρικής) πράξης καθώς δούλευε το ένα ή το άλλο σενάριο, καθώς σκεφτόταν το στήσιμο μιας σκηνής, καθώς δινόταν παθιασμένα στην πραγματοποίηση μιας παράστασης, καθώς σκεφτόταν τα πρόσωπα, τα λόγια τους, την κίνησή τους και τα έκανε δικά του λόγια και κίνηση. Είμαι απολύτως σίγουρος πως όσο προετοίμαζε το τελευταίο του ταξίδι, τόσο ο διάλογος με τον εαυτό του γινόταν έντονος για όσα πέρασε και όσα θα μελλούμενα θα δει. Ταυτιζόταν με τη θέση του γέροντα του «Μαράν Αθά» και τον παθιασμένο εσωτερικό του διάλογο, μια εκπληκτική παράσταση – θα το θυμίσω – που πρόσφερε στο αργολικό κοινό και που ίσως δεν θα είχαμε δει ποτέ.

Αν πρέπει να δώσουμε ένα περίγραμμα για το μεγάλο ταξίδι του Νικόλα Ταρατόρη στη ζωή, αυτό θα είχε δυο σημεία: το ρόλο που έπαιξε η Πολιτιστική Αργολική Πρόταση στα πολιτιστικά δρώμενα της Αργολίδας και τις δυνατότητες έκφρασης που προσέφερε σε δεκάδες νέους ανθρώπους αυτού του τόπου.

Ως προς το πρώτο, ας σκεφτούμε αρχικά τις δυο θεατρικές σκηνές που οργάνωσε ο Νικόλας στο Άργος. Δυο σκηνές για το θέατρο, δυο σκηνές στέκια για τον πολιτισμό. Θίασος και χορωδία, κινηματογράφος και εργαστήρια για παιδιά και ενήλικες με εκατοντάδες δράσεις, παραστάσεις, συναυλίες, κοινές παρουσιάσεις, στην Αργολίδα και έξω από τα αργολικά σύνορα. Και μόνο το «Άξιον Εστί» ένα έργο που φαινόταν ακατόρθωτο να παρουσιαστεί για τα μέτρα ενός τοπικού πολιτιστικού συλλόγου, αποτελεί μια μεγάλη προσωπική και συλλογική επιτυχία για την Πρόταση που ταξίδεψε στην Αργολίδα, την Αθήνα και αλλού.

«Ο Αριστοφάνης που γύρισε από τα θυμαράκια» ήταν μια άλλη ξεχωριστή κοινή (θίασος και χορωδία) επιτυχία που καταγράφεται σ’ εκείνες ενός μεγάλου λαϊκού κοινού στους Στρατώνες του Καποδίστρια. Φυσικά δεν θα παραλείψω να σημειώσω τη συνεργασία της Πρότασης με το Διάζωμα και τις δυο μεγάλες επιτυχημένες παραστάσεις στο Αρχαίο Θέατρο του Άργους. Όπως επίσης δεν θα παραλείψω να σημειώσω την μοναδική για τα αργολικά και ευρύτερα ελληνικά χρονικά της παρουσίασης της «Αποκάλυψης του Ιωάννη» μέσα στο ναό του Αγ. Πέτρου.

Όμως, πέρα από αυτές τις σημαντικές επιτυχίες, η μεγαλύτερη απ’ όλες ήταν πως Έλληνες και ξένοι δημιουργοί παρουσιάστηκαν ακόμη και στο πιο μικρό χωριό και έφεραν τον κόσμο στη θέση του θεατρόφιλου κοινού που γευόταν μια πραγματική τέχνη και του δινόταν η ευκαιρία μιας ποιοτικής ψυχαγωγίας. Δεκάδες ώρες δουλειάς μέχρι τη στιγμή που φορτώνονταν τα σκηνικά και οι ενδυμασίες σ’ ένα φορτηγάκι και σε 2-3 αυτοκίνητα για να φτάσει ο Νικόλας και οι συνεργάτες του στην Αλέα, στη Καρυά, στον Αχλαδόκαμπο, στο Άστρος και αλλού, να τα στήσουν για να παρουσιάσουν την παράσταση στους κατοίκους. Εθελοντικά, με αγάπη για τους κατοίκους, με έρωτα για το θέατρο και με ειλικρινή πρόθεση για προσφορά.

Η δεύτερη μεγάλη προσφορά του Νικόλα Ταρατόρη είναι η πόρτα που άνοιξε σε δεκάδες νέους ανθρώπους κυρίως, που αγκάλιασαν την Πρόταση και ανακάλυψαν στη θεατρική σκηνή προσωπικές ικανότητες και δεξιότητες, που ίσως να μην είχαν ποτέ φανταστεί. Η Πρόταση υπήρξε ένα μεγάλο σχολείο έκφρασης για όλες και όλους. Ένα στέκι όπου ανάμεσα στις ατέλειωτες ώρες για πρόβες, φούντωναν οι συζητήσεις για το έργο, έμπαιναν προβληματισμοί, αναλύονταν κινήσεις, εκφράζονταν γνώμες. Το μυαλό δούλευε, η καρδιά άνοιγε, η γλώσσα εκφραζόταν. Φυσικά, η χαρά ήταν απερίγραπτη όταν από μια γεμάτη αίθουσα ο θίασος και ο σκηνοθέτης του εισέπρατταν θερμά παρατεταμένα χειροκροτήματα. Κι έπειτα, ο Νικόλας αναζητούσε στους ντόπιους δημιουργούς τα στοιχεία μιας τοπικής πολιτιστικής παραγωγής για να τα αναδείξει και μαζί τους να αναδείξει τις δυνατότητες τους ίδιου του τόπου.

Ίσως και να μην έγινε απολύτως κατανοητό το έργο του Νικόλα Ταρατόρη και της «Πρότασης». Μερικοί το εκμεταλλεύτηκαν για λόγους δημόσιας προβολής, χωρίς να αναλάβουν απλές, μικρές δεσμεύσεις στήριξης ενός τόσο σημαντικού φορέα. Γι’ αυτό και ο Νικόλας και όλοι στην πρόταση αγωνιούσαν και πάλευαν για τα απολύτως αναγκαία, το ενοίκιο, το ηλεκτρικό…. Η ψυχή τους μπορούσε να κάνει όλα τα υπόλοιπα, τα μεγάλα και ουσιαστικά: να προσφέρει μια πραγματική τέχνη και μια μοναδικά ποιοτική ψυχαγωγία. Ακόμη και στις πρωτοχρονιάτικες πίτες! Ακόμη και στα τσικνίσματα της Τσικνοπέμπτης! Ακόμη και στους αποκριάτικους χορούς!

Είναι φρικτό να φεύγεις όταν έχεις ακόμη πολλά να δώσεις γύρω σου. Όμως κανείς δεν μπορεί να αντιστρέψει αυτό που είναι γραφτό να γίνει. Τέτοιες μέρες προετοιμάζαμε την κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας της Πρότασης. Την ευχή την έδινε τελευταία ο παπα-Γιώργης Σελλής μαζί με τις χαρούμενες ατάκες του. Έμελλε και σ’ εκείνον να συνοδέψει το Νικόλα Ταρατόρημε τα λόγια της εξοδίου ακολουθίας:

Ἀνάπαυσον, ὁ Θεὸς τὸν δοῦλόν σου, καὶ κατάταξον αὐτὸν ἐν Παραδείσῳ, ὅπου χοροὶ τῶν Ἁγίων Κύριε, καὶ οἱ Δίκαιοι ἐκλάμψουσιν ὡς φωστῆρες· τὸν κεκοιμημένον δοῦλόν σου ἀνάπαυσον, παρορῶν αὐτοῦ πάντα τὰ ἐγκλήματα.

Πάντα ματαιότης τὰ ἀνθρώπινα, ὅσα οὐχ ὑπάρχει μετὰ θάνατον· οὐ παραμένει ὁ πλοῦτος, οὐ συνοδεύει ἡ δόξα· ἐπελθὼν γὰρ ὁ θάνατος, ταῦτα πάντα ἐξηφάνισται.

Καλό ταξίδι Νικόλα. Όσο είμαστε όρθιοι θα σε μνημονεύουμε για να παίρνουμε θάρρος και δύναμη από τη δική σου απλότητα και προσφορά. Σε περιμένουν πολλές και πολλοί που έφυγαν και θα καθίσουν ξανά πλάι σου στο γιορτινό τραπέζι. Καλό ταξίδι.

Επικήδειος

Γεωργίου Κόνδη

Read Full Post »