ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Ησαΐας Άγγ. Ιωάννης

Ιωάννης Ησαΐας

Ο Γιάννης Ησαΐας γεννήθηκε στην Ερμιόνη Αργολίδας. Αρχικά φοίτησε στο Δημοτικό Σχολείο Ερμιόνης και στο εξατάξιο Γυμνάσιο Κρανιδίου. Στη συνέχεια σπούδασε στο Πανεπιστήμιο και στα τέλη του 1974 περάτωσε τις σπουδές του στο τμήμα Μεσαιωνικών-Νεοελληνικών και Ιστορικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, ενώ από τον Οκτώβριο του1977 διορίστηκε ως φιλόλογος Καθηγητής σε σχολεία της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Κατά την περίοδο της φοίτησής του στο Πανεπιστήμιο και κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας στον Έβρο (Αλεξανδρούπολη) και μετέπειτα εργάστηκε εθελοντικά ως στέλεχος των μαθητικών κατασκηνώσεων των Ι. Μητροπόλεων Ύδρας, Σπετσών, Αιγίνης, Ερμιονίδας και Αλεξανδρουπόλεως. Κατά το χρονικό διάστημα της εκπαιδευτικής του δραστηριότητας ανέλαβε καίριες θέσεις στα σχολεία και στο Γραφείο Β/θμιας Εκπαίδευσης, που υπηρέτησε. Διετέλεσε Υποδιευθυντής και αναπληρωματικός Διευθυντής στο Λύκειο Ύδρας, Προϊστάμενος Γραμματείας στο 3ο Γραφείο Β/θμιας Εκπαίδευσης Πειραιά (1982-83) και Υποδιευθυντής στο 30ό Γενικό Λύκειο Αθηνών από το 1995 μέχρι το 2007, έτος που διορίστηκε (ύστερα από επιλογή του αρμόδιου διοικητικού οργάνου – ΠΥΣΔΕ) Διευθυντής στο ίδιο Λύκειο στο οποίου υπηρέτησε συνολικά 28 συναπτά έτη, ως καθηγητής, Υποδιευθυντής και Διευθυντής. Το θέρος του 2011 επανεξελέγη Διευθυντής Λυκείου στο 67ο Γενικό Λύκειο Αθηνών (Α΄ Διεύθυνση Δ.Ε.) και συνταξιοδοτήθηκε την 1^η Ιουλίου 2013, ύστερα από 36 έτη ευδοκίμου υπηρεσίας.

Κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής του σταδιοδρομίας φοίτησε στη ΣΕΛΜΕ Αθηνών (Σχολή Επιμόρφωσης Καθηγητών) κατά το σχολικό έτος 1989-90, παρακολούθησε το πρόγραμμα κατάρτισης στελεχών – εκπαιδευτικών στα θέματα διαφυλικών σχέσεων και τον Ιούνιο του 1993 ήταν μέλος της ΚΕΓΕ (Κεντρικής Επιτροπής Γενικών Εξετάσεων) του ΥΠΕΠΘ, που συντάσσει τα θέματα των Πανελλαδικών Εξετάσεων. Επιπλέον παρακολούθησε κατά διαστήματα πλήθος σεμιναρίων, που σχετίζονται με την εκπαιδευτική δραστηριότητα και διδασκαλία, ενώ τον Ιούνιο του 1998 συμμετείχε ως εισηγητής ιστορικού θέματος στο Α΄ Διεθνές Συνέδριο Ιστορίας – Αρχαιολογίας του Αργοσαρωνικού στον Πόρο.

Αργότερα ως Υποδιευθυντής και Διευθυντής Λυκείου, συμμετείχε άλλες έξι φορές ως έκτακτο μέλος της Κεντρικής Επιτροπής Πανελλαδικών Εξετάσεων του Υπουργείου Παιδείας σε μαθήματα της ειδικότητάς του, για την επιλογή και σύνταξη των θεμάτων των υποψηφίων για τα ΑΕΙ και ΤΕΙ. Από το έτος 1984 μέχρι την συνταξιοδότησή του εργάστηκε ευσυνείδητα ως βαθμολογητής και αναβαθμολογητής των Γενικών και Πανελλαδικών Εξετάσεων, των μαθητών της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ενώ ορισμένες φορές είχε επιλεγεί ως μέλος και Συντονιστής Επιτροπών Βαθμολογικών Κέντρων των Πανελλαδικών Εξετάσεων στην Άνω Κυψέλη Αθηνών, στο κτίριο της πρώην Σ.Ε.Λ.Μ.Ε. Αθηνών και στο Γαλάτσι.

Ο Γιάννης Ησαΐας είναι μέλος του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός» και της Εταιρείας Ελλήνων φιλολόγων, ενώ είναι εγγεγραμμένος και σε τοπικούς συλλόγους ορισμένων επαρχιών (Ερμιόνης και Φιλωτίου Νάξου), που εδρεύουν στην Αττική. Τον Νοέμβριο του 2013 εξελέγη μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου (Γεν. Γραμματέας) του Ερμιονικού Συνδέσμου, που έχει την έδρα του στο «κλεινόν άστυ».

Επιπλέον ενδιαφέρεται και μελετά την τοπική ιστορία της Ερμιονίδας στην Αργολίδα, της Ύδρας, των Σπετσών, της Αίγινας της Τροιζηνίας και της Νάξου, επισκέπτεται συχνά τις σημαντικότερες βιβλιοθήκες των Αθηνών, τα διάφορα Ιστορικά Αρχεία της Αττικής και της Νάξου, συγγράφοντας παράλληλα διάφορα βιβλία, τα οποία προσφέρει μέχρι σήμερα «ως δωρεά» σε αυτοδιοικητικούς   και άλλους κοινωνικούς, πολιτιστικούς και εκκλησιαστικούς φορείς.

Μέσα στα πλαίσια των ενασχολήσεών του για τη συγγραφή βιβλίων, μελετά ιστορικά, λαογραφικά, αρχαιοελληνικά, πολιτιστικά και κοινωνικά θέματα. Άρθρα του έχουν δημοσιευθεί σε τοπικές εφημερίδες και περιοδικά τοπικών συλλόγων (όπως ,στο περιοδικό ΑΡΓΟΚΟΙΛΙΩΤΙΣΣΑ της Νάξου, στα «Ναξιακά Γράμματα» της ομώνυμης [μη κερδοσκοπικής] εταιρείας και στο περιοδικό «Στην Ερμιόνη άλλοτε και τώρα» κ.ά). Μερικές φορές και περιστασιακά παρουσιάζει διαλέξεις με θέματα ιστορικά και επίκαιρα, στα πλαίσια προγραμματισμού πολιτιστικών εκδηλώσεων σωματείων και συλλόγων.

Το 1996 εκδόθηκε από τον Δήμο Ερμιόνης το πρώτο βιβλίο του, με τίτλο «Οδοιπορικό στην Ιστορία και Χωρογραφία του Δήμου Ερμιόνης». Το ιστορικό αυτό πόνημα παρουσιάστηκε πανηγυρικά στο κεντρικό ξενοδοχείο των Αθηνών πρώην Meridien, σήμερα Plazza Hotel, με την ευγενική χορηγία του κ. Βαρδή και της κ. Μαριάννας Βαρδινογιάννη.   Επακολούθησε και δεύτερη παρουσίαση τον Δεκέμβριο του 1996 στην αίθουσα του «Καποδιστριακού» στην Ερμιόνη με την επιμέλεια του Δήμου Ερμιόνης και του Δημάρχου κ. Ανάργυρου Λεμπέση.

Το 2005 τυπώθηκε με δαπάνες του ίδιου Δήμου το νέο ιστορικό βιβλίο με τον τίτλο «Ιστορικές Σελίδες του Δήμου Ερμιόνης και των Δημοτικών Διαμερισμάτων Ηλιοκάστρου και Θερμησίας». Το προαναφερόμενο συγγραφικό έργο παρουσιάστηκε σε περικαλλή αίθουσα του Ελληνογαλλικού Σχολείου SAINT PAUL στον Πειραιά. Στο τέλος της εκδήλωσης ο Δήμαρχος Ερμιόνης Ανάργυρος Λεμπέσης προσέφερε στο συγγραφέα το συμβολικό αναμνηστικό έγχρωμο χαρτογράφημα μιας αρχαίας τριήρους του τοπικού Δήμου, με μια επαινετική και εμπνευσμένη γραπτή αφιέρωση, ως ένδειξη τιμής και επιβράβευσης στον Γιάννη Ησαΐα για το επιτυχές και εξαίρετο συγγραφικό έργο.

Στις 18 Νοεμβρίου 2010, σε αίθουσα του 30ου ΓΕ.Λ. Αθηνών, όπου διακονούσε ως Διευθυντής ,παρουσιάστηκε σε πολυπληθές ακροατήριο το βιβλίο του, «Η νομισματοκοπία της αρχαίας Ερμιόνης», βιβλίο Α΄ (έκδοση του Δήμου Ερμιόνης). Στο πέρας της προαναφερόμενης   μεσημβρινής εκδήλωσης για το βιβλίο παρατέθηκε τιμητικά μικρή δεξίωση   από τη Σχολική Επιτροπή του Σχολικού Συγκροτήματος Βελβενδού 47-Άνω Κυψέλης.

Το έτος 2011 συνέταξε το ιστορικό κείμενο του εκκλησιαστικού Ημερολογίου 2011 της Ι. Μητροπόλεως Παροναξίας, με τίτλο «Το βυζαντινό μνημείο Παναγίας Δροσιανής Νάξου» (τέλη 6^ου με αρχές 7^ου αιώνα), που αποτελεί συνοπτικότατη απόδοση, του μετέπειτα «εκδοθέντος» ιστορικού πονήματος «Το βυζαντινό μνημείο της Παναγίας Δροσιανής στη Μονή της Νάξου». (Η προαναφερόμενη έκδοση ανήκει στην Ι. Μητρόπολη Παροναξίας).

Στις 6 Αυγούστου 2012 έγινε παρουσίαση του   βιβλίου,   «Το Φιλώτι και το ιστορικό εκκλησιαστικό μνημείο της Παναγίας της Φιλωτίτισσας», στην πλατεία του «Λαχαναριού» στο Φιλώτι Νάξου, ενώπιον των τοπικών εκκλησιαστικών και πολιτικών αρχών και πλήθος κόσμου. Το ανωτέρω βιβλίο εκδόθηκε με δαπάνες του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου του Ενοριακού Ναού Παναγίας της Φιλωτίτισσας Νάξου. Την εκδήλωση έκλεισε με επαινετικά και εμπνευσμένα λόγια ο Μητροπολίτης Παροναξίας κ. Καλλίνικος, που τίμησε τον συγγραφέα με μικρόσχημη     αργυρή εικόνα της Παναγίας σε μορφή εγκολπίου, στηριγμένη σε πλακέτα με βελούδινο φόντο .

Στις 8 Νοεμβρίου 2013 (ημέρα πανηγύρεως «Των Παμμεγίστων Ταξιαρχών» πολιούχων της Ερμιόνης) έγινε η εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου, «Τα νομίσματα της αρχαίας Ερμιόνης και της αρχαίας πόλης των Αλιέων» Βιβλίο Β΄ (έκδοση του «διευρυμένου» Δήμου Ερμιονίδας) στο Πνευματικό Κέντρο «Σχολείο Συγγρού» Ερμιόνης, με την παρουσία των τοπικών παραγόντων, πλήθος κόσμου και του Δημάρχου Ερμιονίδας κ. Καμιζή Δημήτρη.

Την επόμενη ημέρα 9 Νοεμβρίου 2013 σε αίθουσα του νέου Λυκείου Κρανιδίου, πλησίον του χώρου των ανεμόμυλων, παρουσιάστηκε στο ακροατήριο το βιβλίο του, «Η Ιστορία του Κρανιδίου και των Κοινοτήτων Πορτοχελίου, Διδύμων, Φούρνων και Κοιλάδας», (636 σελίδων) έκδοση του Δήμου Ερμιονίδας,   με την παρουσία του Δημάρχου Ερμιονίδας κ. Καμιζή Δημήτρη, των τοπικών πολιτικών αρχών και παραγόντων και πλήθος κόσμου.

Επιπλέον στα τέλη του 2013 εκτυπώθηκε και κυκλοφορήθηκε το νέο πόνημα, «Το βυζαντινό μνημείο της Παναγίας Δροσιανής στη Μονή της Νάξου», από το Δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, ΝΟ.Π.Π.Α.Π.Π.Π.Α. και έγινε παρουσίαση αυτού στις 15 Σεπτεμβρίου 2014 στην αίθουσα του Μουσείου «ΙΑΚΩΒΟΣ ΚΑΜΠΑΝΕΛΛΗΣ» (παλιά Γραφεία ΝΟ.Π.Π.Α.Π.Π.Π.Α) στη Χώρα Νάξου, με την παρουσία του Μητροπολίτη Παροναξίας κ.κ. Καλλινίκου, του Δημάρχου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων κ. Μανόλη Μαργαρίτη και άλλων παραγόντων του νησιού.

Ο συγγραφέας είναι παντρεμένος με τη Ναξιώτισσα (από το Φιλώτι) Κατερίνα Μυκωνιάτου και είναι πολύτεκνος με τέσσερα παιδιά.

Κατάλογος Συγγραφικού Έργου Ιωάννη Ησαΐα

• Οδοιπορικό στην ιστορία και χωρογραφία του Δήμου Ερμιόνης, 1996.
• Ιστορία της Επισκοπής Δαμαλών (Τροιζήνος) και Πεδιάδος, 1998. Ανάτυπο από τον Γ’ τόμο ΑΡΓΟΣΑΡΩΝΙΚΟΣ, Πρακτικά 1^ου Διεθνούς Συνεδρίου   Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αργοσαρωνικού, Πόρος, 26-29 Ιουνίου 1998.
• Ιστορικές σελίδες του Δήμου Ερμιόνης και των Δημοτικών Διαμερισμάτων Ηλιοκάστρου και Θερμησίας, 2005.
• Η νομισματοκοπία της αρχαίας Ερμιόνης. Ιστορική και ερμηνευτική προσέγγιση, βιβλίο Α’, 2010.
• Το ιστορικό κείμενο του εκκλησιαστικού Ημερολογίου (αφιερωμένο σε παλαιοχριστιανικό – εκκλησιαστικό μνημείο της Νάξου, τέλη 6^ου με αρχές 7^ου αιώνα) για το ημερολογιακό έτος 2011 της Ι. Μητροπόλεως Παροναξίας.
• Το Φιλώτι και το εκκλησιαστικό μνημείο της Παναγίας της Παναγίας της Φιλωτίτισσας, 2012.
• Εκκλησιαστικά δρώμενα στη Νάξο από το 1836-1843 (μέσα από τις αρχειακές πηγές). Ανάτυπο από τον τιμητικό τόμο Νικηφόρος Μανδηλαράς…μνήμης ένεκεν, 2013.
• Τα νομίσματα της αρχαίας Ερμιόνης και της πόλης των Αλιέων, Βιβλίο Β’, 2013).
• Η ιστορία του Κρανιδίου και των κοινοτήτων Πορτοχελίου, Διδύμων, Φούρνων , Κοιλάδας, 2013.
• Το βυζαντινό μνημείο της Παναγίας Δροσιανής στη Μονή της Νάξου, 2013.
• Το τοπωνύμιο   Ερμιών ή Ερμιόνη στην ομώνυμη   κωμόπολη της Ερμιονίδας. Μυθολογική και επιστημονική προσέγγιση.   Άρθρο επιστημονικό, δημοσιευμένο στο περιοδικό  «Στην Ερμιόνη άλλοτε και τώρα», περιοδική έκδοση για την ιστορία, την τέχνη, τον πολιτισμό και την κοινωνική ζωή της Ερμιόνης, τεύχος 17, Οκτώβριος, 2015.

Ιωάννης Σιδερής

Εκπαιδευτικός

Read Full Post »

Κονομάρα Λίλα

Λίλα Κονομάρα

Η Λίλα Κονομάρα γεννήθηκε στην Αθήνα.  Η καταγωγή της είναι από το Άργος όπου και έζησε μέχρι τα επτά της χρόνια. Σπούδασε σύγχρονη λογοτεχνία στο Παρίσι (Université de Paris VII-Jussieu) και εργάστηκε ως καθηγήτρια στο Αμερικάνικο Κολλέγιο Αθηνών και στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών. Συμμετείχε σε συνέδρια σχετικά με τη διδασκαλία της γαλλικής γλώσσας και λογοτεχνίας και εξέδωσε το 1991 το βιβλίο Travaux Pratiques de Civilisation Française (édit. Bordas) και το 1994 το Allô France – Livret complémentaire (Efstathiadis Group).

Ως λογοτέχνης πρωτοεμφανίστηκε το 2002 με το βιβλίο Μακάο (εκδ. Πόλις), που ήταν υποψήφιο για το κρατικό βραβείο διηγήματος και το οποίο τιμήθηκε με το Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα του περιοδικού “Διαβάζω”. Το 2004 εξέδωσε το μυθιστόρημα Τέσσερις εποχές – λεπτομέρεια (εκδ. Μεταίχμιο), το 2005 το παιδικό μυθιστόρημα Στις 11 & 11 ακριβώς (εκδ. Παπαδόπουλος). Το 2009, το μυθιστόρημα Η αναπαράσταση (εκδ. Μεταίχμιο) συμπεριλήφθηκε στη βραχεία λίστα για το βραβείο μυθιστορήματος του περιοδικού Διαβάζω. Το τελευταίο της βιβλίο, Το δείπνο, κυκλοφόρησε το 2012 από τις εκδόσεις Κέδρος.

Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Διηγήματά της και μεταφράσεις της έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες και λογοτεχνικά περιοδικά (Τα Νέα, η Λέξη, Εντευκτήριο, Δέντρο, (δε)κατα, Εξώπολις). Παράλληλα ασχολείται με τη μετάφραση άγγλων και γάλλων λογοτεχνών (Ρόμπερτ Λούις Στήβενσον, Έρνεστ Χέμινγουεϊ, Αντρέ Ζιντ, Μισέλ Κρεσπύ, Ζωρζ Σιμενόν κλπ.) Αρθρογραφεί σε εφημερίδες και λογοτεχνικά περιοδικά (Βήμα Ιδεών, Ελεύθερος Τύπος, Διαβάζω) και είναι μέλος της συντακτικής ομάδας του ηλεκτρονικού περιοδικού για το βιβλίο Ο Αναγνώστης.

Read Full Post »

Ο Βενιαμίν Λέσβιος και η Ευρωπαϊκή Σκέψη του δεκάτου ογδόου αιώνα

 Ρωξάνη Δ. Αργυροπούλου, «Ο Βενιαμίν Λέσβιος και η Ευρωπαϊκή Σκέψη του δεκάτου ογδόου αιώνα», Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, σελ. 332, Αθήνα, 2003.

Τα τελευταία χρόνια, όλο και πιο έντονη φανερώνεται η μέριμνα των μελετητών, ιστορικών και φιλοσόφων, ν’ αποδώσουν στη νεότερη ελληνι­κή φιλοσοφική σκέψη τις πραγματικές της διαστάσεις στο πλαίσιο της συνεχούς ροής των ελληνικών πραγμάτων· η συγκομιδή από μελέτες και βιβλία, που διερευνούν τον νεοελληνικό φιλοσοφικό στοχασμό, δεν είναι μικρή την τελευταία εικοσιπενταετία. Ωστόσο, άφθονο και ανεκμετάλλευ­το παραμένει ακόμη το χειρόγραφο υλικό φιλοσοφικών έργων γραμμένων από Έλληνες λογίους της Τουρκοκρατίας και ακόμη λείπουν – είκοσι χρόνια μετά την υποστήριξη της διατριβής αυτής – εξειδικευμένες εργασίες που να παρουσιάσουν και να εκτιμήσουν την ιστορική παρουσία όσο και τη φιλοσοφική προσφορά του εξεταζομένου στοχαστή.

Αντικείμενο της διατριβής αυτής αποτελεί η προσωπικότητα και ο στο­χασμός του Βενιαμίν Λεσβίου, διακεκριμένου μαθηματικού, φυσικού και φιλοσόφου. Ηγετική μορφή της ελληνικής παιδείας στην καμπή του δεκά­του ογδόου αιώνα μπορεί να θεωρηθεί το σημαντικότερο φιλοσοφικό πνεύμα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού· υπήρξε φορέας μιας κυρίαρχης ευρωπαϊκής πολιτισμικής κίνησης, όπως ήταν ο Διαφωτισμός, του οποί­ου η διείσδυση στον ελληνικό και στον βαλκανικό χώρο βρισκόταν τότε στην κορύφωσή της. Ο σεβαστός αυτός Διδάσκαλος του Γένους βίωσε βίαιες αντιδράσεις για τις νεωτεριστικές του θέσεις και δίδαξε σε ελληνι­κά ακαδημαϊκά ιδρύματα τη φιλοσοφία των Γάλλων Ιδεολόγων, της οποί­ας ήταν οπαδός όπως και ο Αδαμάντιος Κοραής.

Ο Βενιαμίν Λέσβιος και η Ευρωπαϊκή Σκέψη του δεκάτου ογδόου αιώνα

Σημαντικός λόγιος της τελευταίας περιόδου της Τουρκοκρατίας, ο Βενιαμίν Λεσβίος, με πλούσιο συγγραφικό έργο, άφησε φιλοσοφικά συγ­γράμματα, από τα οποία ως πρόσφατα ανέκδοτα ήσαν τα Στοιχεία Ηθικής. Η κριτική έκδοση του έργου αυτού, την οποία πραγματοποίησα, υπήρξε πολύχρονη· από την αναστροφή μου αυτή, διαπίστωσα με τρόπο άμεσο τόσο το πνευματικό και ηθικό μέγεθος της προσωπικότητας του όσο και την πολύ συχνή διάθλαση του προβληματισμού των συγχρόνων του Ευρωπαίων φιλοσόφων στη σκέψη του. Για τούς δυο αυτούς λόγους θεώ­ρησα, ότι άξιζε να μελετηθεί συστηματικά η ζωή και το έργο του Βενιαμίν σε συνάρτηση όχι μόνο με τη συγκεκριμένη εκείνη ιστορική στιγμή του νεό­τερου ελληνισμού την οποία έζησε, αλλά και με τα τότε φιλοσοφικά ρεύ­ματα που επικρατούσαν στη Δυτική Ευρώπη.

Η προσωπικότητα του Βενιαμίν Λεσβίου, που βασικό στοιχείο της ήταν ο συνδυασμός της θεωρίας με την επαναστατική πράξη, η συνέπεια διδασκαλίας και ζωής, ξεπερνά τα όρια ενός απλού διδασκάλου και λογί­ου. Ως άνθρωπος της δράσης προσχώρησε με ενθουσιασμό στη Φιλική Εταιρεία και έλαβε μέρος στις πρώτες Εθνοσυνελεύσεις και σε σημαντικές αποστολές της Ελληνικής Επανάστασης· εμφανίζεται ως ένας πνευματι­κός ηγέτης του Αγώνα, που με πλήρη συναίσθηση της ιστορικής του ευθύ­νης, τον προετοίμασε πνευματικά με τη φιλοσοφική υπεράσπιση της ανθρώπινης αξίας και ελευθερίας. Ο προβληματισμός του για την ελευθε­ρία και τη δημοκρατία αναγγέλλει ακόμη τον φιλελευθερισμό του δεκάτου ενάτου αιώνα στην Ελλάδα. Τα περιστατικά της πολυκύμαντης ζωής του, σφραγισμένα από κοινωνικές, πολιτικές όσο και πολιτισμικές διαπλοκές, προσφέρουν έδαφος για τη μελέτη των επιδράσεων του Διαφωτισμού στη νεοελληνική πολιτισμική ζωή, της σύζευξης δηλ. μιας κυρίαρχης μορφής πολιτισμού με εθνικά στοιχεία, της ανανέωσης με την παράδοση.

Για τον λόγο αυτόν, η αποτίμηση του στοχασμού του Βενιαμίν θα παρέμενε ελλιπής χωρίς τη διερεύνηση των σχέσεων του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και της ευρωπαϊκής σκέψης του δεκάτου ογδόου αιώνα. Η διερεύνηση αυτή αποτελεί το πρώτο μέρος της εργασίας μας και, χωρίς να είναι εξαντλητική, έχει έναν κατατοπιστικό χαρακτήρα, με σκοπό να χαρα­χθεί το ιστορικό πλαίσιο στο οποίο αναπτύχθηκε η σκέψη του. Αν η βιβλιογραφία γύρω από τη ζωή και το έργο του Βενιαμίν είναι αρκετά σημαντική, μια επανεξέταση της δεν θεωρήθηκε περιττή· αρκετά γεγονότα της ζωής του δεν είχαν ακόμη διασαφηνισθεί και επιβαλλόταν νέα θεώρη­ση ολόκληρου του σχετικού υλικού για να αξιοποιηθούν και συσχετισθούν στοιχεία τα οποία πρόσφατα ήρθαν στο φως της δημοσιότητας και δεν είχαν συγκρατήσει την προσοχή προγενεστέρων μελετητών. Έτσι, στο δεύ­τερο μέρος της εργασίας μας γίνεται κυρίως προσπάθεια ν ‘αποσαφηνι­σθούν και να ερμηνευθούν γεγονότα της ζωής και της δράσης του Λεσβίου λογίου στις Κυδωνιές, στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες καθώς και στην περίοδο της Αρμοστείας του στο Αιγαίο στους πρώτους επαναστατικούς χρόνους.

Στο τρίτο μέρος της εργασίας μας, όπου εφαρμόζουμε διεπιστημονικές συγκριτικές μεθόδους έρευνας γίνεται ανάλυση της σκέψης του Βενιαμίν, κυρίως με την ανίχνευση των πηγών του και τον συσχετισμό ανάμεσα στις ιδέες του με εκείνες άλλων φιλοσόφων της εποχής του. Καινοτόμος στις φιλοσοφικές και επιστημολογικές του αντιλήψεις, ο Βενιαμίν, ερευνητι­κός όσο και δημιουργικός, άφησε ένα έργο, το οποίο, αν και προοριζόταν για σχολική χρήση, είναι καθαυτό σημαντικό για την απόρριψη του δογ­ματισμού και τη χειραφέτηση της ανθρώπινης νόησης. Το έργο αυτό αγκα­λιάζει όλον το χώρο του επιστητού, σύμφωνα με το εννοιολογικό περιε­χόμενο του όρου φιλοσοφία την εποχή του Διαφωτισμού. Όταν αναφερό­μαστε στη σκέψη του Βενιαμίν Λεσβίου, εννοούμε τους εξής κλάδους του επιστητού: μεταφυσική, γνωσιολογία, γλωσσολογία, κοσμολογία, φυσική θεολογία, ηθική και πολιτική σκέψη, παιδαγωγικές ιδέες. Η θεματική αυτή κατανομή του περιεχομένου του φιλοσοφικού του λόγου υπαγορεύεται μέσα από τα ίδια του τα έργα, άλλα εκδεδομένα και άλλα ανέκδοτα.

Στο επίμετρο της εργασίας μελετούνται περισσότερα από ενενήντα χει­ρόγραφα, σκορπισμένα τα περισσότερα σε διάφορες βιβλιοθήκες της Ελλάδας και του εξωτερικού υπογραμμίζοντας, όσο αυτό υπήρξε δυνατό, τις ιδιοτυπίες του κάθε χειρογράφου. Η εργογραφία του Βενιαμίν και η χειρόγραφη παράδοσή της δεν έχουν ακόμη γίνει αντικείμενο μελέτης, απαραίτητης ωστόσο, για την προσέγγιση του έργου του. Επίσης αναδη­μοσιεύονται κείμενα του Βενιαμίν από τον Λόγιο Ερμή· το πρώτο ανάγε­ται στο 1813 και αφορά στη συζήτηση γύρω από το ζήτημα του θερμογό­νου, το δεύτερο αποτελεί τον εναρκτήριο λόγο του περί παιδείας στην Ακαδημία του Βουκουρεστίου το 1818- το τρίτο είναι ο πρόλογος των Στοιχείων της Μεταφυσικής (Βιέννη 1820).

Το αρχικό κείμενο της μελέτης αυτής υποστηρίχθηκε ως διδακτορική διατριβή στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης τον Φεβρουάριο του 1983· στην τωρινή του μορφή το κείμενο αυτό έχει διασκευασθεί, έχει εμπλουτισθεί από τις προσκτήσεις της έρευνας στα χρόνια που έχουν μεσολαβήσει από την πρώτη συγγραφή και έχει ενημερωθεί βιβλιογραφικά όπου θεωρήθηκε αναγκαίο […]

Ρωξάνη Δ. Αργυροπούλου

Διαβάστε ακόμη:

• Νεοελληνικός Ηθικός και Πολιτικός Στοχασμός – Ρωξάνη Δ. Αργυροπούλου
• Ψαροκώσταινα (=Πανωραία Χατζηκώστα) και Ναύπλιο

Read Full Post »