ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Τον χειμώνα του 1940 και ενώ σχεδόν ολόκληρη η Ευρώπη έχει υποταχθεί στις δυνάμεις του ναζισμού, η Ελλάδα καταφέρνει να αποκρούσει με επιτυχία την εισβολή της Ιταλίας στην επικράτειά της, αναπτερώνοντας το ηθικό όσων κρατών απέμεναν ακόμη να αντιστέκονται. Θορυβημένος από την ήττα του Μουσολίνι στην Ήπειρο, ο Χίτλερ αποφασίζει να παρέμβει. Ο ήδη εξαντλημένος από τις πολύμηνες μάχες στην Πίνδο ελληνικός στρατός δεν ήταν σε θέση να αντιπαρατεθεί με τις αριθμητικά πολλαπλάσιες δυνάμεις της Ιταλίας, της Γερμανίας και της Βουλγαρίας, μο¬λονότι 60.000 Βρετανοί, Αυστραλοί, Νεοζηλανδοί, Κύπριοι και Παλαιστίνιοι στρατιώτες προσέφεραν πολύτιμη βοήθεια. Πάντως, ο απελπισμένος αγώνας που δόθηκε μέχρι να σβήσει και η τελευταία εστία αντίστασης, στην Κρήτη, αποτέλεσε μια από τις συγκλονιστικότερες στιγμές του 20ού αιώνα...

Την επαύριο του τορπιλισμού της «Έλλης» η ελληνική κυβέρνηση αποσιώπησε ότι η επίθεση ήταν έργο των Ιταλών. Παρά τα αδιάσειστα στοιχεία και τις υποψίες του λαού για τους ενόχους, η Ελλάδα απέφυγε τη σύρραξη. Έτσι, ο Ιωάννης Μεταξάς κέρδιζε κι άλλον χρόνο προκειμένου να προετοιμάσει τη χώρα του ενάντια σε μια μεγάλη ιταλική εισβολή την οποία ανέμενε από καιρό. Τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου 1940, ο πρεσβευτής της Ιταλίας στην Αθήνα, Εμανουέλε Γκράτσι επέδωσε στον Μεταξά τελεσίγραφο της ιταλικής κυβέρνησης. Με αυτό, η Ρώμη ζητούσε να επιτραπεί η ελεύθερη διέλευση ιταλικών στρατευμάτων, τα οποία θα κατελάμβαναν απροσδιόριστα «στρατηγικά σημεία» εντός της ελληνικής επικράτειας. Ο Μεταξάς αρνήθηκε, απαντώντας στα γαλλικά: «Alors, c’ est la guerre» («Λοιπόν, έχουμε πόλεμο»). Με το «ΟΧΙ» άρχισε ο Ελληνοϊταλικός Πόλεμος. Οι εντυπωσιακές νίκες των Ελλήνων κατά των Ιταλών θα έφερναν εν καιρώ τους Γερμανούς στην Ελλάδα, οι οποίοι θα έσπευδαν σε βοήθεια των συμμάχων τους που αποτύγχαναν στην επίθεσή τους από την Αλβανία. Πολλοί ιστορικοί υποστηρίζουν ότι η αναγκαστική γερμανική επέμβαση στα Βαλκάνια επηρέασε την έκβαση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς καθυστέρησε την Επιχείρη¬ση Μπαρμπαρόσα στην ΕΣΣΔ. Άλλοι ιστορικοί διαφωνούν με αυτήν τη θέση. Το βέβαιο είναι πως η απόκρουση της ιταλικής εισβολής αποτέλεσε την πρώτη νίκη κατά μιας χώρας του Άξονα...

«Φουλ τα χειρουργεία και τα ιατρεία. Ο Δαναός επίσης και τα Γερμανικά νοσοκομεία ασφυχτικά γεμάτα Γερμανούς κι Έλληνες μαζί. Λες και γίναμε σύμμαχοι την ώρα του θανάτου, κι αγκαλιασμένοι εχθροί και φίλοι κάνουν ανθρωπιστικά το καθήκον τους». Σπανίζουν τα φάρμακα στα Ελληνικά Ιατρεία και οι γιατροί μας μάταια αγωνίζονται να σώσουν τους λαβωμένους. Οι πιότεροι σε λίγο θα πεθάνουν από γάγγραινα... Τα νεκροταφεία γέμισαν σκοτωμένους. Κάθε μεταφορικό μέσο αρπάζει τους πεθαμένους απ’ τις συνοικίες και τους παρατάει αραδιαστά στα νεκροταφεία. Πομπές από δικούς, δυο τρεις γνωστούς παραστάτες, χωρίς παπά, δίχως σταυρό, κεριά και διάβασμα και βίρα για τον τάφο. Μπουλούκια οι δικοί των σκοτωμένων στα κοιμητήρια κι’ ο σπαραγμός μεγάλος κι’ ανείπωτος. Οι νεκροθάφτες έχουν πολλή δουλειά σήμερα και μ’ άλλους πολλούς εργάτες των μαχαλάδων ανοίγουνε αδιάκοπα πρόχειρους λάκκους και χώνουνε κει μέσα για πάντα νέους, γέρους, νέες, παιδιά, μάνες κι’ αδέρφια, που σκοτώθηκαν από Συμμαχικά χέρια!..

[...] Στις 17.00’ της 27.4.1941, Κυριακής του Θωμά, ένα αυτοκίνητο, προφανώς κι αυτό λάφυρο, με τη σημαία του αγκυλωτού σταυρού στο ένα φτερό και λευκή στο άλλο φτάνει στην πλατεία του Αγίου Πέτρου. Ο Γερμανός υπολοχαγός ρωτά αν η πόλη θα προβάλλει αντίσταση... Η Γερμανική Διοίκηση Άργους – και φυσικά κλιμάκιο της Γκεστάπο – είχε εγκατασταθεί στο μέγαρο Κωνσταντόπουλου στο Άργος. Οι Γερμανοί είχαν επίσης εγκαταστήσει στην πόλη και άλλες Υπηρεσίες τους, όπως τη Διεύθυνση Τεχνικών Έργων (αφορούσε κυρίως τα έργα του αεροδρομίου), ενώ είχαν ιδρύσει και δικό τους νοσοκομείο. Οι Ιταλοί εγκαταστάθηκαν στους Στρατώνες της πόλης (εκεί υπήρχαν και αποθήκες τροφίμων), στο Σχολείο Πειρούνη και σε άλλα κτίρια. Στους Στρατώνες είχαν εγκατασταθεί και μονάδες μελανοχιτώνων. Στο σημερινό Δημαρχείο είχε εγκατασταθεί το Presidium Commando (η Ιταλική Διοίκηση), στο κτίριο Κωλέτη (Δαναού αρ. 33) η Ιταλική Μυστική Στρατιωτική Αστυνομία, η γνωστή Μιλίτσια, με επικεφαλής λοχαγό, στην οδό Φείδωνος αρ. 6β η Καραμπινιερία με επικεφαλής ανθυπασπιστή, ενώ στο Σιδηροδρομικό Σταθμό Φρουραρχείο με επικεφαλής πάλι λοχαγό. Οι αρχές κατοχής έδωσαν μεγάλη σημασία στη μετακίνηση του πληθυσμού. Για τη μετακίνηση χρειαζόταν άδεια από την Καραμπινιερία, η οποία θεωρείτο στο Φρουραρχείο του Σταθμού...

Πιστεύουμε ότι ο μύθος είναι ένα λόγος, που ακόμα και αν δεν είναι αλήθεια ή δεν έχει εξελιχθεί σε τέτοια, εμπεριέχει μέσα του κάποιες αρχέγονες εμπειρίες και αλήθειες. Κι όπως γράφει ο Λούκιος Απουλήιος: "Κι οι μύθοι που σαν όμορφα φαντάζουν παραμύθια, αλήθειες κρύβουνε πολλές στου ψέματος τα βύθια…" Ο Κώστας Δάρμος, μετά από επίπονη και απολύτως τεκμηριωμένη έρευνα, με γλαφυρότητα και σαφήνεια μας ταξιδεύει στην αρχαία Αργολίδα, στους ποταμούς της και στους μύθους που συνδέονται με αυτούς.

Εκδόθηκε ο τόμος των Πρακτικών της διημερίδας με θέμα: «1915 – 2015: 100 Χρόνια από τον Εθνικό Διχασμό – Οι πολιτικές, πολιτειακές, κοινωνικές διαστάσεις των γεγονότων και οι μεταγενέστερες επιδράσεις», που πραγματοποιήθηκε στο Άργος στις 7 και 8 Νοεμβρίου 2015, από τον Σύνδεσμο Φιλολόγων Αργολίδας και τον Δήμο Άργους Μυκηνών. […] Οι εισηγήσεις καταξιωμένων Πανεπιστημιακών Δασκάλων και των Ειδικών Επιστημόνων, που περιέχει η έκδοση, καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που γεννά η ιστορική, κοινωνιολογική και πολιτική μελέτη του Εθνικού Διχασμού, με πρώτο αυτό καθεαυτό τον εμφύλιο χαρακτήρα του και την πολυπλοκότητα της αλληλουχίας των αντίστοιχων γεγονότων…

«Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος. Ένας Φιλελεύθερος στα Χρόνια του Εικοσιένα», ένα πάρα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του καθηγητή Γεωργίου Θεοδωρίδη από το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος συγκαταλέγεται μεταξύ των πλέον αμφιλεγόμενων προσωπικοτήτων του Εικοσιένα και των πρώτων δεκαετιών του ελληνικού κράτους. Το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης σήμανε και μια γενικότερη «κρίση» της ελληνικής παραδοσιακής κοινωνίας, η οποία δέχτηκε με βίαιο τρόπο τον επαναπροσδιορισμό της σχέσης της με τον κόσμο και τον εαυτό της. Έτσι, από την πρώτη στιγμή της Επανάστασης εμφανίζεται μια αντίθεση ανάμεσα στους ετερόχθονες και τους αυτόχθονες κατοίκους, η οποία δεν είναι απλώς γεωγραφικής φύσης ή προέλευσης αλλά σύντομα αποκτά κοινωνικοπολιτισμικό χαρακτήρα...

[…] Με γλώσσα απλή, λυρική, σαφή, αφηγείται την ιστορία Ναυπλίου, περιγράφοντας την μακρά ιστορία της βαδίζοντας προσεκτικά στους δρόμους του παρελθόντος, σκίζοντας το πέπλο της λήθης. Μας γνωρίζει με τον Ποσειδώνα και την Αμυμώνη, τον γιο τους, τον Ναύπλιο, φτάνει στον πέμπτο απόγονο του, Ναύπλιο κι αυτόν, που απέκτησε τον Παλαμήδη τον Οίακα (τιμόνι πλοίου) και τον Ναυσιμέδοντα (κυβερνήτης πλοίου). Μας ταξιδεύει στα Βυζαντινά χρόνια, την Α΄ Φραγκοκρατία, την Α’ Βενετοκρατία, την Α’ Τουρκοκρατία, την Β’ Ενετοκρατία, την Β’ Τουρκοκρατία… Μας κάνει κοινωνούς της Επανάστασης του 1821, της ίδρυσης του νέου Ελληνικού κράτους με πρωτεύουσα το Ναύπλιο, τα σπουδαία γεγονότα που εκτυλίχτηκαν τότε, τους αγωνιστές, τους υπερήφανους λειτουργούς της Δικαιοσύνης κ.α.

Ιούνιος του 1821. Το Αϊβαλί καίγεται. Οι Τούρκοι, μπροστά στα μάτια της πλούσιας αρχόντισσας Πανώριας, σκοτώνουν τα τέσσερα παιδιά της και τον άντρα της, Κώστα Αϊβαλιώτη. Τρελαμένη από τη θλίψη και την απόγνωση σώζεται από τον καλόγερο και δάσκαλο Βενιαμίν Λέσβιο που την παίρνει μαζί του ως υπηρέτρια…

Με τον τόμο που συγκεντρώνει τις ποιητικές συλλογές που δημοσίευσε από το 1964, ο Πάνος Λιαλιάτσης μάς δίνει την ευκαιρία να ακολουθήσουμε την πνευματική και ποιητική του πορεία και να αξιολογήσουμε συνοπτικά την πρωτοτυπία της προσφοράς του στα ελληνικά γράμματα... Τα Αρωγά Μέλη της βιβλιοθήκης, προκειμένου να προμηθευτούν δωρεάν την εξαιρετική αυτή έκδοση, μπορούν να απευθύνονται στην Αργολική Βιβλιοθήκη, τηλέφωνο 27510 61315, τις εργάσιμες ώρες και ημέρες.

Η Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού με χαρά και ικανοποίηση ανακοινώνει την έκδοση του βιβλίου της Κας Κατερίνας Παπαοικονόμου - Κηπουργού, Μουσικού - Πιανίστας, Αρχαιολόγου, «Η Συμβολή της Αρχαίας Αργολίδας στην Ανάπτυξη της Μουσικής». Τα Αρωγά Μέλη της βιβλιοθήκης, προκειμένου να προμηθευτούν δωρεάν την εξαιρετική αυτή έκδοση, μπορούν να απευθύνονται στην Αργολική Βιβλιοθήκη, τηλέφωνο 27510 61315, τις εργάσιμες ώρες και ημέρες.