Το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 στην Κύπρο – Κριτική αξιολόγηση γραπτών μαρτυριών και καταθέσεων
«Ελεύθερο Βήμα»
Από την Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού.
Η Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού, δημιούργησε ένα νέο χώρο, το «Ελεύθερο Βήμα», όπου οι αναγνώστες της θα έχουν την δυνατότητα να δημοσιοποιούν σκέψεις, απόψεις, θέσεις, επιστημονικά άρθρα ή εργασίες αλλά και σχολιασμούς επίκαιρων γεγονότων.
Φιλοξενούμε σήμερα στο «Ελεύθερο Βήμα» ανακοίνωση, του διδάκτορα Ιστορίας, Τάσου Χατζηαναστασίου, στο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο «Στρατιωτικές Επεμβάσεις και δικτατορίες στην Ελλάδα», (Άργος, 16-17 Δεκεμβρίου 2017), με θέμα:
«Το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 στην Κύπρο – Κριτική αξιολόγηση γραπτών μαρτυριών και καταθέσεων».
Οι πηγές και η βιβλιογραφία
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ΄ (1913-1977).
Μπορεί να ακούγεται περίεργο αλλά είναι γεγονός ότι ενώ έχουν ήδη παρέλθει 43 [σήμερα 49] χρόνια, δεν υπάρχει έως τώρα μία κατά το δυνατόν πλήρης επιστημονική μονογραφία που να έχει ως θέμα το Πραξικόπημα της Χούντας κατά του Μακαρίου της 15ης Ιουλίου 1974. Ακόμη και η συγκέντρωση της βιβλιογραφίας, των δημοσιευμένων μαρτυριών και των ελάχιστων εργασιών[1], που αφορούν στο πραξικόπημα ή αναφέρονται σε αυτό στο πλαίσιο της εξιστόρησης των γεγονότων του Ιουλίου και του Αυγούστου 1974 στην Κύπρο, αποτελεί ένα ιδιαίτερα δύσκολο εγχείρημα.
Πολλές από τις δημοσιευμένες μαρτυρίες αποτελούν ιδιωτικές εκδόσεις που κυκλοφόρησαν σε έναν μικρό κύκλο και είναι δυσεύρετες, ειδικά όσες κυκλοφόρησαν το πρώτο διάστημα μετά τα γεγονότα. Το γεγονός αντισταθμίζεται κάπως από την αύξηση το τελευταίο διάστημα των δημοσιεύσεων σχετικών μαρτυριών, ίσως γιατί οι άνθρωποι πλέον μεγάλωσαν και αισθάνονται την ανάγκη να «μιλήσουν» ενώ και η χρονική απόσταση επιτρέπει μία πιο ψύχραιμη προσέγγιση. Ωστόσο, όλες αυτές οι μαρτυρίες θα πρέπει να εξεταστούν κριτικά και να διασταυρωθούν με άλλες πηγές καθώς είναι λογικό κάθε πρόσωπο που πήρε μέρος στα γεγονότα να επηρεάζεται στην κρίση του από τη στάση που κράτησε τότε αλλά και απ’ όσα μεσολάβησαν από τότε, ειδικά σε ό,τι αφορά τη δική του συμμετοχή και ευθύνη. Έπειτα, κάθε προσωπική μαρτυρία αποτελεί ένα κομμάτι του συνολικού παζλ καθώς είναι λογικό όποιος βρίσκεται μέσα στη δίνη των γεγονότων να έχει αντίληψη του περιορισμένου χώρου που κινήθηκε ο ίδιος. Ακόμη κι αν δηλαδή επιθυμία του είναι να αποδώσει τα γεγονότα όπως πραγματικά έγιναν, αναπόδραστα η οπτική του γωνία θα είναι περιορισμένη και θα εστιάζει σε ένα τμήμα μόνο των γεγονότων που έλαβαν χώρα. Παρόλα αυτά, οι μαρτυρίες αυτές, ακόμη και οι πιο υποκειμενικές και μεροληπτικές, αποτελούν πολύτιμες πηγές καθώς αποκαλύπτουν την ιδεολογική διάσταση του φαινομένου και επιτρέπουν στον Ιστορικό να εξαγάγει χρήσιμα για την κατανόηση των γεγονότων συμπεράσματα.
Σε ό,τι αφορά στον «Φάκελο της Κύπρου» και γενικότερα τις αρχειακές αδημοσίευτες πηγές, ο έγκυρος Ιστορικός Πέτρος Παπαπολυβίου και μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής της κυπριακής Βουλής για τον Φάκελο της Κύπρου, σε πρόσφατη συνέντευξή του δήλωσε χαρακτηριστικά ότι «τα «κυπριακά» αρχεία στην Ελλάδα και στην Κύπρο έχουν υποστεί παρεμβάσεις και αφαιρέσεις, πέραν από τις συνήθεις ανά τον κόσμο «εθνικές προστασίες», ενώ ειδικά οι υποκειμενικές προσωπικές καταθέσεις είναι σε πολλά σημεία εμφανέστατα αναληθείς».[2] (περισσότερα…)
ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 