Η δυνατότητα στρατιωτικής ενίσχυσης της Κύπρου από την Ελλάδα τον Ιούλιο και Αύγουστο του 1974
«Ελεύθερο Βήμα»
Από την Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού.
Η Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού, δημιούργησε ένα νέο χώρο, το «Ελεύθερο Βήμα», όπου οι αναγνώστες της θα έχουν την δυνατότητα να δημοσιοποιούν σκέψεις, απόψεις, θέσεις, επιστημονικά άρθρα ή εργασίες αλλά και σχολιασμούς επίκαιρων γεγονότων.
Φιλοξενούμε σήμερα στο «Ελεύθερο Βήμα» ανακοίνωση, του διδάκτορα Ιστορίας, Τάσου Χατζηαναστασίου, στο 45ο Ετήσιο Συνέδριο της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων με τίτλο, «Κύπρος: Ιστορία και Πολιτισμός», (Αθήνα, 8-10 Νοεμβρίου 2018), με θέμα:
«Η δυνατότητα στρατιωτικής ενίσχυσης της Κύπρου από την Ελλάδα τον Ιούλιο και Αύγουστο του 1974».
Με το θέμα της παρούσας εργασίας ξεκίνησα να ασχολούμαι πριν από πολλά χρόνια και σε μία πρώτη της μορφή αποτέλεσε ξεχωριστό κεφάλαιο δευτερεύουσας μεταπτυχιακής εργασίας που κατατέθηκε στον Τομέα Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το καλοκαίρι του 1993.[1] Εκείνη η μελέτη, μετά τη σχετική βιβλιογραφική ενημέρωση και την απαραίτητη επιμέλεια και τις διορθώσεις, πήρε τη μορφή βιβλίου που κυκλοφόρησε το 2004 και μετά την εξάντληση του στο εμπόριο, σήμερα διατίθεται ελεύθερα στο διαδίκτυο.[2]
Στα 14 χρόνια που μεσολάβησαν από την έκδοση του βιβλίου έως σήμερα δημοσιεύτηκαν κι άλλα σχετικά έργα, κυρίως αναμνήσεις πρωταγωνιστών που φωτίζουν περισσότερο τα γεγονότα. Στις διαθέσιμες για τον μελετητή πηγές πρέπει να προστεθούν επίσης το Πόρισμα για τον Φάκελο της Κύπρου που δημοσιεύτηκε από την κυπριακή Βουλή των Αντιπροσώπων το 2011[3] ενώ μόλις πριν από λίγες εβδομάδες δημοσιεύτηκε το τελικό κοινό πόρισμα για τον ίδιο φάκελο της Κυπριακής και Ελληνικής Δημοκρατίας.[4]
31 ΜΚ – Η ηρωικότερη Μοίρα Καταδρομών της Κύπρου. Στη φωτογραφία άνδρες της 31 ΜΚ, μετά τις επιχειρήσεις Τηλλυρίας. Ο οπλισμός τους περιλαμβάνει STEN, Μ1 Garand, MG 42 και Μ20 Super Bazooka.
Οι δύο τελευταίες πηγές, παρά το γεγονός ότι στηρίζονται σχεδόν αποκλειστικά σε μαρτυρικές καταθέσεις και λιγότερο σε γραπτές πρωτογενείς πηγές, έγγραφα, διαταγές, πρακτικά συνεδριάσεων κτλ, και παρά το ότι, όπως έχει επισημανθεί: «τα κυπριακά» αρχεία στην Ελλάδα και στην Κύπρο έχουν υποστεί παρεμβάσεις και αφαιρέσεις, πέραν από τις συνήθεις ανά τον κόσμο «εθνικές προστασίες»[5], έχουν αδιαμφισβήτητη αξία και δεν μπορούν να αγνοηθούν από τον Ιστορικό. Είναι επομένως ευτυχής η συγκυρία του συνεδρίου καθώς σήμερα ύστερα από 44 χρόνια είμαστε σε θέση να έχουμε μια όσο το δυνατόν πληρέστερη εικόνα του ζητήματος.
Α’ Περίοδος: Η Κύπρος υπό τον έλεγχο της ελληνικής Χούντας
Μετά την απόσυρση της μεραρχίας του Ελληνικού Στρατού από την Κύπρο το 1967, η επίσημη στρατιωτική παρουσία της Ελλάδας περιορίστηκε στις δυνάμεις της ΕΛΔΥΚ, 1000 άντρες περίπου, όπως προβλεπόταν από τις ιδρυτικές συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου και τις Συνθήκες Εγγυήσεως και Συμμαχίας.[6] Παράλληλα, στην κυπριακή Εθνοφρουρά, που στις 15 Ιουλίου του 1974 πραγματοποίησε το Πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου, υπηρετούσαν δεκάδες Ελλαδίτες αξιωματικοί στους οποίους ανήκε και ο Αρχηγός της, και επομένως τελούσε κι αυτή υπό τον έλεγχο της Χούντας των Αθηνών. Η Χούντα όμως, παρά τις πληροφορίες για ασυνήθιστες κινήσεις που φανέρωναν πολεμική προετοιμασία στους τουρκικούς θύλακες της Κύπρου αλλά και τον απόπλου τουρκικών πολεμικών πλοίων από τα νότια τουρκικά παράλια με κατεύθυνση την Κύπρο ήδη από το μεσημέρι της Παρασκευής 19 Ιουλίου[7], δεν έλαβε κανένα μέτρο απόκρουσης μιας πιθανής τουρκικής εισβολής. Ακόμη κι όταν οι πληροφορίες πλήθαιναν μέσα στη νύχτα και η τουρκική αποβατική ενέργεια ήταν προ των πυλών, και πράγματι πολλοί αξιωματικοί διαφόρων βαθμίδων είχαν σπεύσει στο Αρχηγείο της Εθνικής Φρουράς ανάστατοι, έλαβαν τη χαρακτηριστική απάντηση: «κύριοι, πηγαίνετε για ύπνο» και πως επρόκειτο για τουρκικά στρατιωτικά γυμνάσια. (περισσότερα…)
ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 