Το ηλεκτρικό ρεύμα στο Άργος (1913)
…ΔΙ’ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ
Εγκαίνια της Ηλεκτρικής εταιρίας στο Άργος, αρχές του προηγούμενου αιώνα. Αρχείο: Άκη Ντάνου
Το κείμενο που παραθέτουμε πιο κάτω δεν αποτελεί ιστορική έρευνα. Είναι όμως ένα δημόσιο έγγραφο που έχει ιστορική αξία για το Άργος, συμπληρωμένο με ένα μικρό σχολιασμό. Τα στοιχεία βρέθηκαν στο βιβλίο «ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΦΩΤΙΣΜΟΥ ΔΙ’ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΕΡΙΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ» του «Υπουργείου ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΣ» ΠΟΥ ΕΚΔΟΘΗΚΕ ΤΟ 1915.
Η αξία του βρίσκεται στο γεγονός ότι σηματοδοτεί την ιστορία της πόλης στο μεταβατικό στάδιο με κοινωνικές, οικονομικές, πολιτισμικές προεκτάσεις, και ό,τι άλλο φέρνει μαζί του το πέρασμα από «… του δια πετρελαίου φωτισμού της πόλεως Άργους δια του ηλεκτρικού φωτός…» όπως αναφέρεται και στην σύμβαση.
Το Άργος μπορεί να καθυστέρησε συγκριτικά έναντι των άλλων Πελοποννησιακών πόλεων (παραθέτουμε πίνακα στο τέλος) στον εξηλεκτρισμό του, αλλά προηγείται πολλών άλλων Ελληνικών. Πέρασε όμως δυναμικά στον εξηλεκτρισμό από τα πετρελαιοφάναρα, αφήνοντας τον καθ’ όλα ρομαντικό τρόπο φωτισμού της πόλης με Φωταέριο.
Παρά το γεγονός ότι το κείμενο της σύμβασης είναι γραμμένο στην καθαρεύουσα και με συμβολαιογραφικούς όρους, γνωρίζοντας το μεγάλο γλωσσικό μας πρόβλημα, το παραθέτουμε όπως ακριβώς είναι:
Σ Υ Μ Β Α Σ Ι Σ
ΗΛΕΚΤΡΟΦΩΤΙΣΜΟΥ ΑΡΓΟΥΣ
Εργολαβία δραχ. 684, 000
Αριθ. 3454
Εν Άργει σήμερον την τρίτην 3 του μηνός Απριλίου του 1913 χιλιοστού εννεακοσιοστού δεκάτου τρίτου έτους, ημέραν Τετάρτην και εντός του κατά την επάνω αγοράν και ενορίαν του ναού του Αγίου Πέτρου δημοσίου γραφείου μου, ιδιοκτησίας των κληρονόμων, της Ανδριανής Ζαχαρία Σακελλαροπούλου, ενώπιον εμού του εδρεύοντος εν Άργει Συμβολαιογράφου και κατοίκου Άργους Γεωργίου Α. Μέντζα, και των κάτωθι προσυπογγεγραμμένων δυο μαρτύρων, γνωστών μοι, πολιτών Ελλήνων, ενηλίκων και ασχέτων προς εμέ και αλλήλους συγεννείας μηδ’ υπαγομένων εις ουδεμίαν εξαίρεσιν Ιωάννου Χ. Μυστακοπούλου, εμπόρου και Γεωργίου Καραμούτζα, φαρμακοποιού κατοίκων Άργους, ενεφανίσθησαν οι προς εμέ τους ανωτέρω μάρτυρας γνωστοί και άσχετοι συγγενείας αφ’ ενός Ανδρέας Νεοκλέους Καραντζάς, δικηγόρος και Δήμαρχος Αργείων, κάτοικος Άργους, ενεργών επί του προκειμένου ως αντιπρόσωπος του δήμου Αργείων και αφ’ ετέρου Παναγιώτης Δημητρίου Κοκκινόπουλος, Μηχανικός, κάτοικος Χαλκίδος και προσωρινώς διατριβών ενταύθα, ενεργών επί του προκειμένου ως πληρεξούσιος και αντιπρόσωπος του Διονυσίου Π. Βαλλιάνου, εμπόρου, κατοίκου Κεραμικού του δήμου Άνω Δειβαθούς, δυνάμει του υπ’ αριθ. 938 εννεκοσιοστού τριακοστού ογδόου της 26 εικοστής έκτης Νοεμβρίου του 1912 χιλιοστού εννεακοσιοστού δωδεκάτου έτους πληρεξουσίου συμβολαίου του εν Γαλαζίω της Ρουμανίας Προξένου της Ελλάδος Νικολάου Μπατιστάτου, προσαρτωμένου τω παρόντι εν αντιγράφω, κεκυρωμένω δια της υπογραφής του Συμβολαιογράφου Χαλκίδος Γ. Ν. Αποστολίδου και εκδεδομένου εξ αντιγράφου κατατεθειμένου εις την υπ’ αριθμόν 22786 είκοσι δύο χιλιάδες επτακόσια ογδοήκοντα εξ πράξιν του, και εζήτησαν την σύνταξιν του παρόντος συνομολογήσαντες τα εξής.
Ότι του δήμου Αργείων αποφασίσαντος να αντικαταστήση το κρατούν σύστημα του δια πετρελαίου φωτισμού της πόλεως Άργους δια του δι’ ηλεκτρικού φωτός και εξουσιοδοτήσαντος τον κ. Δήμαρχον αυτού την πραγματοποίησιν της αποφάσεως του αυτής
1) δια του υπ’ αριθ. ογδόου 8 της δεκάτης Ιανουαρίου ενεστώτος έτους ψηφίσματος του Δημοτικού Συμβουλίου αυτού, εγκριθέντος με τινας τροποποιήσεις, ας τινας προσέθεσεν εν τη προσύμβασει η Βασιλική Νομαρχία Αργολίδος και Κορινθίας συμφώνως προς τα διατάξεις της αμέσως κατωτέρω αναφερομένης διαταγής και αποφάσεως του Υπουργείου των Εσωτερικών διά της υπ’ αριθμόν 2358 δυο χιλιάδες τριακόσια πεντήκοντα οκτώ της 5 πέμπτης Μαρτίου ενεστώτος έτους διαταγής του επί των Εσωτερικών Υπουργείου (Τμήμα Δημοσίων Έργων) της εγκρίσεως ταύτης του Υπουργείου κοινοποιηθείσης εις των δήμον Αργείων δια της υπ’ αριθμόν 2215 δυο χιλιάδες διακόσια δεκαπέντε της 13 δεκάτης τρίτης Μαρτίου ενεστώτως έτους του εγγράφου του Νομάρχου Αργολίδος και Κορινθίας και
2) δια του υπ’ αριθμόν 18 δεκάτου ογδόου της 21 εικοστής πρώτης Μαρτίου του 1913 χιλιοστού δεκάτου τρίτου έτους ψηφίσματος του Δημοτικού Συμβουλίου του δήμου Αργείων και εγκριθέντος δια της υπ’ αριθ. 2746 δυο χιλιάδες επτακόσια τεσσαράκοντα εξ της 30 τριακοστής Μαρτίου ενεστώτος έτους αποφάσεως του Νομάρχου Αργολίδος και Κορινθίας, ο Διονύσιος Βαλλιάνος από συμφώνου μετά του δήμου Αργείων αναδέχεται δια του παρόντος τον δι’ ηλεκτρισμού φωτισμόν της πόλεως Άργους υπό τους εξής όρους και συμφωνίας.
Ακολουθούν 35 άρθρα που αποτελούν το οικονομοτεχνικό πλαίσιο σύμβασης και μερικούς συμπληρωματικούς όρους. Παρόλο που θεωρούμε αναγκαίο να εμβαθύνουμε στα άρθρα της σύμβασης, αυτό είναι αδύνατο, γιατί μόνο για την αντιγραφή τους θα μας χρειαστούν πάμπολλες σελίδες.
Σταχυολογούμε όμως ελάχιστα δείγματα:
Άρθρον 1 … Το παραγόμενο ηλεκτρικό ρεύμα θα χρησιμοποιηθεί όχι μόνο για το δημοτικό φωτισμό, αλλά και για τα σπίτια της βιοτεχνίες , τη θέρμανση… αλλά και τη βοήθεια άρδευσης του Αργολικού κάμπου…η σύμβαση θα έχει ισχύ 36 χρόνια…
Άρθρον 3 … ο ανάδοχος αναλαμβάνει να εγκαταστήσει 275 λαμπτήρες με μέση φωτιστική ικανότητα 32 κεριών… και 12 λαμπτήρες τοξοειδείς των 50 κεριών…
Άρθρον 4 … οι 275 λαμπτήρες θα καίνε 3140 ώρες το χρόνο ο καθένας… και οι 12 λαμπτήρες 1600 ώρες το χρόνο ο καθένας …
Άρθρον 7… για το φωτισμό της πόλης (275 και 12) ο Δήμος θα πληρώνει 19.000 δραχμές το χρόνο…
Άρθρον 19 … οι ιδιώτες μπορούν να προμηθευτούν ηλεκτρικό ρεύμα βάσει μετρητών προς 8 λεπτά τα εκατό βαττ…
Τέλος στους Γενικούς Όρους παραχορείται οικόπεδο 1650 τ.μ. για την εγκατάσταση του εργοστασίου.
Τα παραπάνω αποτελούν τη βάση για το ερέθισμα σε όσους θέλουν να ασχοληθούν με το θέμα της ηλεκτροφώτισης του Άργους. Στη βιβλιοθήκη του περιοδικού «ΕΛΛΕΒΟΡΟΣ» θα βρουν όλη τη σύμβαση. Επίσης θα πρέπει να ανατρέξουν στο Υποθηκοφυλακείο ή σε συνάδελφους του συγγράψαντος τη σύμβαση συμβολαιογράφους του Άργους, που πιθανά να διατηρούν το αρχείο του Γ. Α. ΜΕΝΤΖΑ βρίσκοντας και άλλα στοιχεία.
ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΞΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΩΝ ΠΟΛΕΩΝ
-
ΠΑΤΡΑ 1898 (αρχικά με Φωταέριο)
-
ΚΑΛΑΜΑΤΑ 1899
-
ΠΥΡΓΟΣ 1901
-
ΤΡΙΠΟΛΗ 1902
-
ΚΟΡΙΝΘΟΣ 1912
-
ΑΡΓΟΣ 1913
Θέλουμε επίσης να σας γνωρίσουμε ότι οι εκπρόσωποι των Δήμων έρχονταν σε συμφωνείς – συμβάσεις με ιδιώτες που μπορούσαν να τους παρέχουν ηλεκτρική ενέργεια.
Μερικές συμβάσεις δεν τηρήθηκαν ή μετατέθηκαν χρονικά για αργότερα. Οι περισσότερες όμως δεν μπόρεσαν να εξαντλήσουν την χρονική περίοδο των συμβάσεων, από την παρεμβολή του κράτους για ενιαία ηλεκτροφώτιση της χώρας.
Κωστής Σπανόπουλος
Περιοδικό Ελλέβορος «…ΔΙ’ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ», σελ. 142-145, τεύχος 2, 1986.
ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 
Σχολιάστε