Η Αργείτισσα Ιώ: Οι περιπέτειες μιας γυναίκας, μιας λατρείας και η λογοτεχνική πραγμάτευσή τους στην τοπική μυθολογία
Εάν δοκιμάζαμε να αποτυπώσουμε με αφηγηματικό τρόπο τον αριστοτελικό ορισμό της περιπέτειας – Ποιητική, 1452a 22-23 «Ἔστι δὲ περιπέτεια μὲν ἡ εἰς τὸ ἐναντίον τῶν πραττομένων μεταβολὴ» και να δώσουμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα από την αρχαία γραμματολογία, θα καταλήγαμε στον μύθο της Ιούς, της Αργείτισσας βασιλοπούλας, και στις περιπλανήσεις της. Ενδεχομένως θα συμψηφίζαμε στην εννοιολόγηση της λέξης και τις ατέλειωτες αυτές περιπλανήσεις της, που λανθάνουν σε τοπωνύμια όπως Ιόνιο Πέλαγος, Εύβοια, Βόσπορος, και που προσδίδουν μεγάλη γεωγραφική διάσταση στον μύθο,[1] αναβαθμίζοντάς τον από στοιχείο τοπικής μυθολογίας σε μυθολογικό πρότυπο – αντικείμενο πανελλήνιας εμβέλειας. Σαφώς ο μύθος της Ιούς, όπως και κάθε μεμονωμένος μύθος, αποτελεί μια και μόνο ψηφίδα στο μωσαϊκό της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας. Ωστόσο, η ιδιαιτερότητα που παρουσιάζει και η γεωγραφική έκταση που αφορά, τον καθιστά μοναδικό και αξιοσημείωτο.
Ο Δίας και η Ιώ, 1550. Έργο του Ιταλού ζωγράφου, Paris Bordone, Gothenburg Museum of Art (Μουσείο Τέχνης Γκέτεμποργκ), Σουηδία.
Η Ιώ στον μύθο προβάλλεται ως γυναίκα, ιέρεια, ερωτική σύντροφος και μητέρα άλλα και ως αποδέκτης λατρείας. Συγκεντρώνει δηλαδή στο πρόσωπό της μια σειρά ιδιοτήτων, που αποδίδουν κυριολεκτικά και μεταφορικά συνάμα το πεδίο ζωής μιας γυναικείας φύσης, που υπάρχει και σπένδεται χάριν της ύπαρξης των λοιπών ανθρώπων.
Θεωρούμε σκόπιμο να αναφερθούμε αρχικά στη γενεαλογία της ηρωίδας μας. Οι παραδόσεις που διαθέτουμε διαφέρουν σχετικά με το πρόσωπο του πατέρα της. Άλλοτε η Ιώ έχει για πατέρα της τον Ίασο ή Ιάσιο, βασιλιά του Άργους – κατά τον μυθογράφο Απολλόδωρο -, άλλοτε έχει τον ίδιο τον Ίναχο, τον θεό ποταμό που ρέει στην αργείτικη πεδιάδα – και αυτή είναι η εκδοχή που προτιμούν οι τραγικοί ποιητές -, άλλοτε, τέλος, έχει για πατέρα της τον Πειρήνα ή Πείραντα – πιθανόν τον αδελφό του Βελλεροφόντη – στην τελευταία εκδοχή βέβαια η Ιώ θα ανήκε στον βασιλικό οίκο της Κορίνθου, κάτι που αποτελεί και την ασθενέστερη μυθολογική περίπτωση. (περισσότερα…)
ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 