ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Κοφινιώτης Ιωάννης (1851- 1926;)

Ιωάννης Κοφινιώτης. Αρχείο: Βασίλη Δωροβίνη.

Ο Ιωάννης Κοφινιώτης γεννήθηκε στο Κοφίνι (Νέα Τίρυνθα) Ναυπλίας, το 1851 [1]. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Υπηρέτησε στην Δημόσια εκπαίδευση ως Γυμνασιάρχης στην Τρίπολη, στον Πύργο, στο Ναύπλιο και στην Αθήνα και ως Σχολάρχης για έξι μήνες στην Κεφαλονιά. Ο αδελφός του Ευάγγελος, υπήρξε καθηγητής και συγγραφέας. Σπούδασε φιλολογία και θεολογία και το 1866 έλαβε τον τίτλο του διδάκτορος Φιλοσοφίας από το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ο τρίτος αδελφός του Στυλιανός ήταν γιατρός και πατέρας του γνωστού στιχουργού Κώστα Κοφινιώτη.

Τον Φεβρουάριο του 1883 παντρεύτηκε την Αργεία Δήμητρα Σημαντήρα, κόρη του Αργείου Ιωάννη Σημαντήρα και αδελφή του Κωνσταντίνου Σημαντήρα, ανώτατου δικαστικού που διετέλεσε και πρόεδρος του Αρείου Πάγου.

Ως Τμηματάρχης του Υπουργείου Εκκλησιαστικών εργάστηκε για τα προβλήματα τής παιδείας και έδειξε εξαιρετικές διοικητικές ικανότητες. Επί Κυβερνήσεως Θεόδωρου Δηλιγιάννη τοποθετήθηκε Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Παιδείας [2]. Ανακηρύχτηκε διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής και ασχολήθηκε με την συγγραφή σχολικών βιβλίων, εκ των οποίων περίπου είκοσι, είχαν εγκριθεί και διδάσκονταν στην στοιχειώδη και μέση εκπαίδευση.

Παρ’ όλα αυτά, δεν απόφυγε κάποιες υπηρεσιακές περιπέτειες. Στην εφημερίδα «Αγαμέμνων» και στο φύλλο 36, σελ. 3 της 15^ης Αυγούστου του 1892 διαβάζουμε:

«Απελύθη της θέσεως του ο καθηγητής ενός των εν Αθήναις Γυμνασίων και συγγραφεύς της ιστορίας του Άργους κ. Ιωάννης Κοφινιώτης. Αν δεν εγνωρίζομεν προσωπικώς τον κ. Κοφινιώτην ηθέλομεν πιστεύσει ότι  η παρούσα Κυβέρνησις προβαίνουσα εις εν τοιούτον μέτρον, είχε λόγον τινά ουσιώδη, αλλά δυστυχώς δια την Κυβέρνησιν ταύτην, είνε εις πάντας γνωστόν ότι ο κ. Κοφινιώτης διακρίνεται μεταξύ των πρώτων Ελληνομαθών καθηγητών, ευδοκιμίσας τα μέγιστα άλλοτε και ως γυμνασιάρχης Πύργου. Το αίτιον της απολύσεως του δεν ζητούμεν να μάθωμεν διότι εκ των προτέρων είμεθα πεπεισμένοι ότι ουδεμία αφορμή υπήρξεν προς απόλυσιν αυτού.

Α! όχι λησμονήσαμεν αιτία ου μόνον προς παύσιν αυτού αλλά και προς καταδίκην εις τον δι’ αγχόνης θάνατον υπήρξεν, θέλετε να την μάθητε; Σας την λέγομεν: αφιέρωσε την παρ’ αυτού γραφομένην ιστορίαν του Άργους εις τον κ. Θ. Π. Δηλιγιάννην πρώην πρωθυπουργόν!!! Και αν αφιέρου ταύτην εις τον κ. Τρικούπην; βεβαίως δεν θα επαύετο τώρα. Αυτό θα είπη αναμορφωτής πρωθυπουργός!!! ». 

Ο Ιωάννης Κοφινιώτης αρθρογράφησε δημοσιεύοντας πολλά πολιτικά άρθρα ενώ υπήρξε οπαδός των « Ηνωμένων κομμάτων» που είχαν συγκροτήσει οι Κ. Μαυρομιχάλης, Δ. Ράλλης, Γ. Θεοτόκης και Α. Ζαΐμης που ήταν αντίπαλοι του Βενιζέλου. Μάλιστα, με αυτό τον συνδυασμό, εξελέγη Βουλευτής Αργολιδοκορινθίας στην Αναθεωρητική Βουλή το 1910. Στις επαναληπτικές όμως εκλογές της Β΄ Αναθεωρητικής ( 28 -11 –1910 ) δεν έθεσε υποψηφιότητα. Υπήρξε πρόεδρος του Αργειακού Συλλόγου « Ατρεὺς» στην Αθήνα.

Παρά την ένταξή του στον αντιτρικουπικό και τον αντιβενιζελικό χώρο και τις θέσεις του υπέρ της καθαρεύουσας, ο Κοφινιώτης πήρε θέσεις σε διάφορα σημαντικά θέματα της εποχής του, που σήμερα θα μπορούσαν να τον κατατάξουν στον χώρο των πρωτοπόρων προοδευτικών.

Συνέγραψε την δίτομη « Ιστορία του Άργους από Αρχαιοτάτων Χρόνων μέχρις ημών». Δυστυχώς μόνο ο πρώτος τόμος εκδόθηκε το 1892 στην Αθήνα, – αρχαία εποχή, μέχρι την ρωμαϊκή κατοχή – και μάλιστα στο τυπογραφείο του αδελφού του Ευάγγελου « Ο Παλαμήδης».    Όσες έρευνες κι αν επιχειρήθηκαν από συμπολίτες λόγιους ή ιστορικούς δεν στάθηκε δυνατόν να βρεθεί ο δεύτερος τόμος. Το 2008 ο εκδοτικός οίκος «Εκ Προοιμίου» ανατύπωσε το μνημειώδες αυτό έργο σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων.

Με την επιστολή που παραθέτουμε, ο Ιωάννης Κοφινιώτης, Γυμνασιάρχης τότε στο Ναύπλιο, γνωστοποιεί (16 Δεκεμβρίου 1887) στον φίλο του Δημήτριο Βαρδουνιώτη την απόφαση του να συγγράψει την ιστορία του Άργους.

Φίλτατε μοι Δημήτριε,

Αφ΄ ότου συνεδέθην μετὰ της ωραίας πατρίδος σου δι΄εμψύχου δεσμού, διότι πρότερον συνεδεόμην μετ΄αυτής μόνον δια των αψύχων συγγραμμάτων των προγόνων σας, συνέλαβον την ιδέαν να συγγράψω την ιστορίαν του Άργους. Δεν σοι αποκρύπτω ότι επεδόθην εις το έργον, συμβουλευθείς μάλλον το θάρρος μου ή τας δυνάμεις μου. Διενοούμην δε κατ΄ αρχὰς να γράψω κάτι περί Άργους απλώς δια να ευρίσκω ούτως ανακούφισίν τινα από της κατεχούσης με τότε αθυμίας. Αλλά, προχωρών, εμάνθανον το μεγαλείον του Αργείου κράτους και τοσούτον κατεγοητευόμην υπό της ωραιότητος της ύλης, ώστε εγκατέλιπον την πρώτην ιδέαν και απεφάσισα να συγγράψω την ιστορίαν ταύτης της πόλεως από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρις ημών, όσον δύναμαι λεπτομερώς και επιμελώς. Δικαίως κατέληξα εις την τολμηράν ταύτην απόφασιν, διότι η πόλις αύτη είνε το λίκνον του πολιτισμού, είνε ούτως ειπείν η κολυμβήθρα εν τη οποία ο πολιτισμός εβάπτισε την ανθρωπότητα… 

Πιο κάτω δημοσιεύουμε άρθρα του Κοφινιώτη, που αφορούν το Άργος και την «Ιστορία» του: 

1. Άρθρο, υπό τον τίτλο «Ιστορία του Άργους», που δημοσιεύθηκε πρωτοσέλιδα στην εφημερίδα «Άργος», με συντάκτη τον Δ. Βαρδουνιώτη, φύλλο αρ. 47, της 1-1-1888.
2. Άρθρο υπό τον τίτλο «Αι αρχαιότητες της Λυκώνης», που με τη μορφή επιστολής προς τον Δ. Βαρδουνιώτη δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα του Ναυπλίου «Αργολίς» (συντάκτης και αυτής ο Βαρδουνιώτης), πρωτοσέλιδα, στο φύλλο αρ.427, της 20-5-1888.
3. «Λόγος επί τη εορτή του Αγίου Πέτρου», που δημοσιεύθηκε στο «Αργολικόν Ημερολόγιον» του 1910, έκδοση του «Εν Αθήναις Συλλόγου των Αργείων», με Πρόεδρο, τότε, τον Ι. Κοφινιώτη και Αντιπρόεδρο τον Δημ. Δεσμίνη.
4. «Υδατογραφία του Άργους – Ποταμοί, λίμναι, κρήναι, πηγαί», άρθρο που δημοσιεύτηκε στο αθηναϊκό περιοδικό «Πλάτων», τόμος ΙΑ’, τχ. Α’-Γ’, Ιαν.- Μάρτ. 1889.
5. «Αι δύο ακροπόλεις του Άργους, Λάρισα και Ασπίς», άρθρο που δημοσιεύθηκε στο αθηναϊκό περιοδικό «Απόλλων», τόμος 5, τχ. 53, Φεβρουάριος 1889.
6. «Όρη, βουνοί, λόφοι περί το Άργος», άρθρο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Πλάτων», έτος ΙΑ’, Ιουλ. – Δεκ. 1889.

Τα τρία τελευταία άρθρα αποτελούν «προπλάσματα» των τελικών, ομώνυμων κειμένων που δημοσιεύθηκαν στην «Ιστορία του Άργους» το 1892.

Στον τοπικό Τύπο έχουμε εντοπίσει ένα άρθρο του για το γλωσσικό ζήτημα και την εισαγωγή της Δημοτικής γλώσσας στο Δημοτικό Σχολείο («Δαναΐς», φύλλο 15,17-3-1911), όπου αναδεικνύεται υπέρμαχος της καθαρεύουσας. Σημείωμα στην εφημερίδα «Άργος», του Ανάργυρου Τημελή ( φύλλο 222, της 25-7-1914) πληροφορεί ότι, για το ίδιο θέμα, ο Κοφινιώτης, επί ένα και πλέον μήνα, δημοσίευε στην αθηναϊκή εφημερίδα «Σημαία» σειρά οξύτατων άρθρων.

Ένα άρθρο του με ενδιαφέρουσες, και σήμερα, απόψεις για τη φορολογική επιβολή βιβλιόσημου στα διδακτικά βιβλία («Δαναΐδα», φύλλο αρ. 17,19-5-1911), αλλά και την «Αγγελία» του 1891-92.

Στο αργειακό περιοδικό «Τα Ηραία», στα τεύχη του των μηνών Ιουνίου, Σεπτεμβρίου και Οκτωβρίου-Νοεμβρίου 1938 βρίσκουμε να έχουν δημοσιευθεί σημειώματα με την υπογραφή + Ιωάννης Κοφινιώτης και με θέματα τις Δαναΐδες, τον Κλέοβι και Βίτωνα και την Αργεία Τελέσιλλα, προφανώς παρμένα από τον Α’ τόμο της «Ιστορίας».

Λοιπή εργογραφία του Ιωάννη Κοφινιώτη:

1. «Βίοι Παράλληλοι, ΦΟΛΟΠΟΙΜΗΝ, μετά σχολίων υπό Ι. Κ. Κοφινιώτου, καθηγητού, έκδοσις δευτέρα, εν Αθήναις, τυπογραφείον Παλαμήδης»,1894.
2. Ελληνικά Αναγνωσματάρια, για την ΣΤ’ Τάξη (5ετία 1906-1911, έκδ. 1906), για την Β’ Τάξη (έκδ. 1914), για την Ε’ Τάξη (5ετία 1905-1910, εκδ.1915), όλα για τις τάξεις του Δημοτικού Σχολείου.
3. Βιργιλίου Αινειάς μετά σημειώσεων (τχ. Α’ και τχ. Β’).
4. Οβιδίου μεταμορφώσεων τχ. Α’.
5. Πλουτάρχου Ηθικά.
6. Αιλιανού Ποικίλλη Ιστορία.
7. Συλλογή Ποιημάτων.
8. Θρησκευτικαί μελέται Μαυροκορδάτου.
9. Ελληνικόν Συντακτικόν Γυμνασίων.
10. Ελληνικόν Συντακτικόν Ελληνικών Σχολείων.
11. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους προς χρήσιν των μαθητών της Β’ Τάξεως των Ελληνικών Σχολείων (Αθήνα, εκδ. Γεωρ. Φέξη, 1903).
12. Βιβλιοκρισία για την έκδοση των Απάντων του Ησιόδου από τον Κάρλ Σιττλ (στο περιοδικό «Απόλλων», τόμος 6, αρ. 61, 189).
13. Συνθετικαί ασκήσεις προς χρήσιν των μαθητών των τριών Τάξεων των Ελληνικών Σχολείων  (εκδ. Γ. Φέξη, 1902  ( σχετική παρουσίαση  στο  έργο  της  Ειρήνης Κορρέ «Προδρομικά βιβλία και σχολικά εγχειρίδια για τη διδασκαλία του μαθήματος της έκθεσης»).

 Υποσημειώσεις

Πηγές

• Βασίλης Κ. Δωροβίνης, «Ο Ιωάννης Κ. Κοφινιώτης και η Ιστορία του Άργους / Αργείοι λόγιοι και ιστορική μνήμη», Εκδόσεις Εκ προοιμίου, Άργος, 2009.
• Οδυσσέας Κουμαδωράκης, « Άργος το πολυδίψιον », Εκδόσεις Εκ Προοιμίου, Άργος, 2007.
• Αρχείο Αργολικής Αρχειακής Βιβλιοθήκης Ιστορίας και Πολιτισμού.
• Εφημερίς, « Άργος», 1η Ιανουαρίου 1888, Εκδότης: Δημήτριος Κ. βαρδουνιώτης.
• «Πανδέκτης», Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.