Μηνιάτης Ηλίας, Επίσκοπος Κερνίκης και Καλαβρύτων (1669-1714)
Διαπρεπής λόγιος, κληρικός και εξαιρετικός ρήτορας με ιδιαίτερους δεσμούς με το Ναύπλιο. Ο Ηλίας Μηνιάτης (Ληξούρι, 1669- Πάτρα, 1 Αυγούστου 1714), γεννήθηκε στο Ληξούρι της Κεφαλληνίας, γονείς του ήταν ο πρωθιερέας της πόλης και λόγιος Φραγκίσκος Μηνιάτης και η Μορεζίνα Περιστιάνου. Τα πρώτα γράμματα τα διδάχτηκε από τον πατέρα του, πού ήταν πρωτοπαπάς στο Ληξούρι. Το 1681 ο πατέρας του τον πήγε στη Βενετία και τον έγραψε στο Φλαγγινιανὸ Φροντιστήριο, όπου επί οκτώ έτη σπούδασε αρχαία ελληνική φιλολογία μαθηματικά, λατινικά και φιλοσοφία.
Εκεί φοίτησε κάτω από την προστασία του Μελετίου Τυπάλδου, ιεροκήρυκα και δασκάλου της Ελληνικής κοινότητας της Βενετίας. Όταν ο Μελέτιος Τυπάλδος έγινε μητροπολίτης Φιλαδέλφειας, ο Μηνιάτης έγινε γραμματέας του και την ίδια χρονιά έγινε διάκονος και ιεροκήρυκας στην ορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Γεωργίου της Βενετίας. Παράλληλα δίδαξε στη Φλαγγίνειο Σχολή.
Το 1690 πήγε στα Ιόνια Νησιά και δίδαξε στην Κεφαλληνία, τη Ζάκυνθο και την Κέρκυρα. Το 1699 στάλθηκε στην Κωνσταντινούπολη ως σύμβουλος της πρεσβείας της Βενετίας και έγινε καθηγητής της Πατριαρχικής Σχολής και ιεροκήρυκας του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Από την Πόλη έφυγε για την Πελοπόννησο, όπου κήρυξε τον Λόγο του Θεού στο Ναύπλιο και στο Άργος.
Στο Ναύπλιο (1708) δίδαξε, επί χρόνια, στο ναό της Γεννήσεως της Θεοτόκου και στον περίβολό του, κάτω από μία ελιά, η οποία σώζεται μέχρι σήμερα (κάτω από την ίδια ελιά είχε μαρτυρήσει, πριν από 60 περίπου χρόνια, ο πολιούχος του Ναυπλίου Άγιος Αναστάσιος).
Αργότερα του πρότειναν να αναλάβει την επισκοπή Χριστιανουπόλεως, της σημερινής Κυπαρισσίας, αλλά από μετριοφροσύνη δεν το αποδέχθηκε. Τελικά αναγκάστηκε να δεχθεί την επισκοπή Κερνίκης (ή Κερνίτζης ή Κερνίτσης) Καλαβρύτων, και το 1711 αναγορεύτηκε αρχιερέας. Εκεί εργάστηκε με ζήλο και αυταπάρνηση για να βοηθήσει το ποίμνιό του, με αποτέλεσμα να αρρωστήσει και να πεθάνει στην Πάτρα την 1η Αυγούστου 1714, σε ηλικία μόλις 45 ετών. Το σκήνωμά του μεταφέρθηκε στην Κεφαλληνία και τάφηκε στο ναό του Αγίου Ιωάννου στο Ληξούρι.
Το κατεξοχήν έργο του Μηνιάτη ήταν το κήρυγμα, και μάλιστα σε απλή γλώσσα, όπως είχε καθιερωθεί κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας, έτσι ώστε η διδασκαλία να είναι κατανοητή στον λαό. Ο Μηνιάτης επηρεάστηκε από την μαθητεία του στην Ιταλία και ακολούθησε στο έργο του την παράδοση της περίτεχνης ρητορικής επεξεργασίας του λόγου.
Τα έργα του Ηλία Μηνιάτη τυπώθηκαν μετά το θάνατό του. Το 1716 εξεδόθη στην Βενετία το έργο του με τίτλο «Διδαχαί εις την αγίαν και μεγάλην Τεσσαρακοστήν και εις τας Κυριακάς του ενιαυτού και επισήμους εορτάς μετά τινων πανηγυρικών λόγων» με επιμέλεια του πατέρα του· ακολούθησαν 23 εκδόσεις των Διδαχών μέχρι το 1900, γεγονός που αποδεικνύει την δημοτικότητα του έργου του στο αναγνωστικό κοινό. Το 1718 με την επιμέλεια του πατέρα του εκδόθηκε η «Πέτρα σκανδάλου», έργο ιστορικό-δογματικό, που αναφέρεται στο σχίσμα Ανατολικής και Δυτικής Εκκλησίας. Το έργο αυτό κίνησε το διεθνές ενδιαφέρον της εποχής εκείνης και μεταφράστηκε στα λατινικά (1752), στα αραβικά (1721) και στα ρωσικά (1754), συζητήθηκε επίσης και σχολιάστηκε πολύ.
Την διατριβή αυτή συνέγραψε ο μακαριστός συγγραφέας παρακινηθείς από κάποιον άρχοντα (άγνωστο σ’ εμάς), όπως αναφέρεται σε επιστολή του πατέρα του, παπα-Φραγκίσκου Μηνιάτη, «θείω ζήλω κινηθείς παρά τινος ορθοδοξοτάτου αυθέντου προσταχθείς» και όπως καταγράφει και ο ίδιος στο πρώτο μέρος της διατριβής αυτής «Εζήτησαν παρ ἐμοῦ, άρχων ενδοξώτατε και ευσεβέστατε να μάθουν καταλιπώς τι είναι εκείνο όπου χωρίζει τας δύο Εκκλησίας».
Έτσι, στο μεν Α´ Βιβλίο (μέρος) της διατριβής αυτής αναφέρονται τα αίτια και γεγονότα του Σχίσματος των Δυτικών από την Ορθόδοξη Εκκλησία. Στο Β´ Βιβλίο, ανασκευάζονται βάσει της Αγίας Γραφής, Ιερών Κανόνων και Αγιοπατερικών συγγραμμάτων οι πέντε βασικές διαφορές που χωρίζουν τους Παπικούς από την Ορθοδοξία.
Πηγές
- Νέλλη Χρονοπούλου – Μάρω Βουγιούκα – Βασίλης Μεγαρίδης, «Οδωνυμικά του Ναυπλίου», έκδοση Δήμου Ναυπλιέων, 1994.
- Ηλία Μηνιάτη, «Πέτρα Σκανδάλου», Ιερά Μητρόπολις Καλαβρύτων και Αιγιαλείας. Εκδόσεις «Βιβλίο και Εικόνα», 2009.
Σχολιάστε