ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Άγγελος Ιωάν. ή Πέτρ. Γουζούασης ή Κουζούασης (1799 ή 1801 – 1872;) – Ο πρώτος βουλευτής Ερμιονίδας

Γεννήθηκε στο Κρανίδι το 1799 ή τα πρώτα χρόνια του 1800 (1800-1802). Στο μητρώο των Κρανιδιωτών αγωνιστών της Επανάστασης αναφέρεται ως Αγγελής με όνομα πατέρα Ιωάννης, ενώ στους εκλογικούς βουλευτικούς καταλόγους του Δήμου Κρανιδίου του έτους 1867 ο Άγγελος Γουζούασης αναγράφεται με α/α 113, όνομα πατέρα Πέτρος, ηλικία 64 χρόνων και επάγγελμα ιατρός. Το όνομά του αναφέρεται, επίσης, στον κατάλογο συνδρομητών του βιβλίου «Θεωρητικόν της Εκκλησιαστικής Μουσικής» του Παναγιώτη Αγαθοκλέους, γεγονός που δηλώνει το ενδιαφέρον του για την Εκκλησιαστική Βυζαντινή Μουσική. Τα πρώτα του γράμματα τα έμαθε στα σχολεία που λειτουργούσαν στην ιδιαίτερη πατρίδα του κατά την προεπαναστατική περίοδο.

Η δράση του στην Επανάσταση

Όταν κηρύχθηκε ο αγώνας του 1821 ο Άγγελος Γουζούασης ήταν 21 ή 23 χρόνων. Στις 4 Απριλίου 1821, όταν οι Κατωναχαγιώτες κήρυξαν την Επανάσταση στο Γκούρι Βιτόρεσε, ως μπουλουξής και αρχηγός σώματος ατάκτων μαζί με τον εξάδελφό του Κυριάκο, που ανέλαβε επικεφαλής δεκαπέντε (15) κατωναχαγιώτικων πλοίων, κάλυψαν από θαλάσσης το εκστρατευτικό σώμα διακοσίων (200) παλληκαριών του Κάτω Ναχαγιέ που υπό τον Παπαρσένη κατευθυνόταν προς το Ναύπλιο. Επιπλέον η δύναμη αυτή επιτηρούσε και τον Αργολικό Κόλπο.

Έλαβε μέρος σε διάφορες μάχες των πρώτων χρόνων του αγώνα ενώ οι επιτροπές εκδουλεύσεων τον ενέταξαν στους αξιωματικούς Στ΄ βαθμού (υπολοχαγός) της Βασιλικής Φάλαγγας.

Το 1837 ο Άγγελος Γουζούασης υπέβαλε αίτηση προς τη Γενική Γραμματεία θυσιών και αγώνων ζητώντας να του δοθεί το Αργυρούν Αριστείον του Αγώνα «προς παρηγορίαν της μόνης αμοιβής της διδομένης μοι παρά το έθνος».

Κατά τη 10/ετία του 1860 υπέγραψε αρκετά πιστοποιητικά που βεβαίωναν την πολεμική δράση των συμπολιτών του. Πάντως στο μνημείο των Αγωνιστών του Κρανιδίου το όνομα του Άγγελου Γουζούαση δεν αναγράφεται, όπως και το όνομα του Θοδωράκη Μάλλωση πιθανώς για «πολιτικούς» λόγους, όπως ισχυρίζεται ο εγγονός του δεύτερου, βουλευτής Ιωάννης Ηρ. Μάλλωσης.

Ο Άγγελος Γουζούασης συμμετείχε ενεργά στα θέματα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Κρανιδίου (Δήμος – Σχολεία – Κοινωνική ζωή) καθώς και στα αντίστοιχα της Κεντρικής πολιτικής σκηνής (Εθνοσυνέλευση – Βουλή), όπως στη συνέχεια καταγράφουμε.

Τοπική Αυτοδιοίκηση

Το 1826 ο Άγγελος Γουζούασης αναφέρεται ως εκλέκτορας της πόλης του Κρανιδίου. Το 1840 ως Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Κρανιδίου υπόγραψε την απόφαση για τη σύσταση Ελληνικού Σχολείου στην πόλη (2 Δεκεμβρίου 1840). Στη θέση αυτή φαίνεται πως παρέμεινε περισσότερο από 4 χρόνια παρά το γεγονός ότι κατά το διάστημα αυτό εκλέχθηκε και εκπροσώπησε την Ερμιονίδα σε σπουδαιότερες θέσεις.

Στις 30 Μαρτίου 1844 κατά τη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου υπό την προεδρία του συζητήθηκε και το θέμα της μισθοδοσίας του δημοδιδασκάλου Δημητρίου Α. Μητσόπουλου. Μετά από σχετική συζήτηση και την εισήγηση του Δημάρχου αποφασίστηκε να ζητηθεί από το Υπουργείο των Οικονομικών η έγκριση της πληρωμής όλων των μηνιαίων μισθών του εκπαιδευτικού από το Δημόσιο Ταμείο Κρανιδίου.

Το 1847 υποβάλλει μήνυση κατά του Αναγνώστη Βασιλείου, Δημαρχιακού Παρέδρου, «επί αντιποιήσει δημοτικών καθηκόντων», για να λάβει από το Υπουργείο Εσωτερικών την υπ’ αριθμ. 3464/10 Μαρτίου 1847 σχετική απάντηση.

Το Υπουργείο των Εσωτερικών με το υπ’ αριθμ. 3715/16 Ιουνίου 1847 έγγραφο απάντησε σε νέα αναφορά του «Περί αδίκων υπονοιών του Άγγελου Γουζούαση κατά του Γραμματέως του Επαρχείου Σπετσών και Ερμιονίδος». Ήταν τότε προεκλογική περίοδος και φαίνεται πως τα πνεύματα ήταν «τεταμένα».

Για τ’ ανωτέρω θέματα, έξι μήνες αργότερα, γράφτηκαν τα παρακάτω στην εφημερίδα «ΕΛΠΙΣ»:

«Ένας κάποιος Γουζούασης, κατορθώσας προ επτά μηνών να γενή Δήμαρχος Ερμιονίδος και καταχρώμενος της εξουσίας την οποίαν ως τοιούτος έλαβε να εκλεχθή!!! και πληρεξούσιος και βουλευτής βλέπων ότι ο λαός εβαρύνθη πλέον τας από μέρους του καταπιέσεις, και ήθελε να τον απομακρύνη εις την διαταχθείσαν νέαν δημοτικήν εκλογήν υπέκρυψε τα δημοτολόγια δια να καταστήση αδύνατον την νέαν εκλογήν ή τουλάχιστον να την παρατείνη.

Ο πρώην Υπουργός των Εσωτερικών έπαυσεν αυτόν και ο έπαρχος διετάχθη να μεταβή επιτοπίως και να παρασταθή εις τα της εκλογής; Πριν αυτή αποπερατωθή ήλθεν εις τα πράγματα ο νυν Υπουργός των Εσωτερικών (Λόντος).

Ο Γουζούασης προείδε την εν τέλει αποτυχίαν του, έσπευσσεν εις Αθήνας, και διαπραγματευθείς μετά του Υπουργείου αγοραπωλησίαν της ψήφου του, έδωσεν αυτήν υπέρ αυτού κατά το εσχάτως συζητηθέν ζήτημα, αν οι δημαρχιακοί πάρεδροι δύνανται να είναι και σύμβουλοι εις ανταλλαγή δε της ψήφου του έλαβεν από το Υπουργείον την υπόσχεσιν της παύσεως του επάρχου και τινών άλλων διοικητικών αρχών Ερμιονίδος.

Πραγματικώς μετά δύο ημέρας υπεγράφησαν τα διατάγματα των παύσεων και δεν εστάλησαν δια του ταχυδρομείου αλλά εδόθησαν εις τας χείρας του Γουζούαση δια να τα φέρη ο ίδιος εις Ερμιονίδα και δείξη ότι ισχύει να παύη και επάρχους και όλας τας αρχάς, όσους δεν τον υποστηρίζουσιν εις την εκλογήν».

Στα μέσα της 10/ετίας του 1850 (1855 ή 1856) ο Άγγελος Γουζούασης εκλέχθηκε Δήμαρχος Κρανιδίου, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι το 1861. Ήταν η εποχή που στο Ελληνικό Σχολείο Κρανιδίου Ελληνοδιδάσκαλος ήταν ο Παναγιώτης Αγαθοκλής, με τον οποίο ο Δήμαρχος διατηρούσε εξαιρετικές σχέσεις. Τότε μάλιστα ο Υπουργός Παιδείας Θρασύβουλος Ζαΐμης, με το από 2 Νοεμβρίου 1859 έγγραφό του, απάντησε θετικά στο αίτημα που υπέβαλαν γονείς μαθητριών του Κρανιδίου δια του Δημάρχου Άγγελου Γουζούαση. Συγκεκριμένα ήθελαν ο Παναγιώτης Αγαθοκλής, εξαιτίας του εξαιρετικού του ήθους, να διδάσκει μερικές ώρες την εβδομάδα και «τα θήλεα ημών τέκνα» ορισμένα μαθήματα και κατά προτεραιότητα τα Ελληνικά. Ο Άγγελος Γουζούασης με το υπ’ αριθμ.1174/5 Δεκεμβρίου έγγραφό του κοινοποίησε στον Παναγιώτη Αγαθοκλή την απόφαση του Υπουργού.

Ο Άγγελος Γουζούασης συμμετείχε σε εξεταστικές επιτροπές Δημοτικών Σχολείων, όπως για παράδειγμα σ’ αυτή των θερινών εξετάσεων του Δημοτικού Σχολείου Αρρένων Κρανιδίου στις 14 Αυγούστου 1853.

Α’ Εθνοσυνέλευση 1843 «Γ’ Σεπτεμβρίου εν Αθήναις»

Στις 6 Οκτωβρίου 1843 ο Άγγελος Γουζούασης ήταν ένας από τους δεκαοκτώ υποψηφίους, από τους οποίους θα εκλέγονταν οι δύο ως πληρεξούσιοι της επαρχίας Ερμιονίδας για την Α’ Εθνοσυνέλευση. Μάλιστα εκλέχθηκε ως Πρόεδρος με ψήφους δεκατρείς υπέρ και τέσσερις κατά, για να διευθύνει τις εργασίες της τοπικής συνάθροισης που έγινε στον Ι. Ν. των Επιλοχίων της Θεοτόκου στο Κρανίδι. Ακολούθησε η περιπετειώδης ψηφοφορία της εκλογής των πληρεξουσίων, στην οποία αναφερθήκαμε σε προηγούμενο άρθρο.

Ο Άγγελος Γουζούασης εκλέχθηκε πρώτος πληρεξούσιος με δεκαεπτά (17) ψήφους, οι υποψήφιοι δεν ψήφιζαν τον εαυτό τους, ενώ δεύτερος με δεκαέξι ψήφους (16) υπέρ και έναν (1) κατά εκλέχθηκε ο Ανδρέας Πέπας.

Οι δύο πληρεξούσιοι της Ερμιονίδας, όπως και κάποιοι άλλοι, λόγω εκκρεμοτήτων δεν ορκίσθηκαν κατά την Α’ Συνεδρίαση της Εθνοσυνέλευσης αλλά στην Γ’ της 15^ης Νοεμβρίου 1843.

Άγγελος Γουζούασης (Βουλευτής Κρανιδίου) προς Ιωάννη Κωλέττη (Πρωθυπουργό). Ο Άγγελος Γουζούασης επαναλαμβάνει στον Ιωάννη Κωλέττη την παράκλησή του για διορισμό του Α. Ν. Πανούτσου ως τελωνοσταθμάρχη και επαρχιακού ταμία στην Ερμιόνη και την παύση του δημάρχου Ερμιόνης (1845 Νοεμβρίου 15). Ψηφιοποιημένες συλλογές του Κέντρου Ερεύνης της Ιστορίας του Νεωτέρου Ελληνισμού. Ακαδημία Αθηνών.

Στη Βουλή

Συνοπτική παρουσίαση

• Ορκωμοσία του ως βουλευτής στην Α’ Σύνοδο της Α’ Περιόδου στις 7-9-1844.
• Γνωμοδότηση της εξελεγκτικής επιτροπής των εκλογών για τη νομιμότητα της εκλογής του στις 30-9-1844.
• Έκθεση της Βουλής σχετικά με τη νομιμότητα της εκλογής, 4-9-1847.
• Συζήτηση και απόφαση της Βουλής για τη νομιμότητα της εκλογής του, 6-9-1847.
• Ορκωμοσία του ως Βουλευτή της Α’ Συνόδου της Β’ Περιόδου (αντί του Ανδρέα Πέπα), 8-9-1847.
• Ορκωμοσία του ως Βουλευτή της Α’ Συνόδου της Ζ’ Περιόδου, 24-2-1861.
• Έκθεση και απόφαση της Βουλής για τη νομιμότητα της εκλογής του, 8-3-1861 και 13-3-1861.

Αναλυτικότερα:

Στις πρώτες βουλευτικές εκλογές του ελεύθερου Ελληνικού Κράτους το 1844 ο Άγγελος Γουζούασης ήταν ο πρώτος βουλευτής που εκλέχθηκε στην επαρχία Ερμιονίδος, την εποχή που «έβγαζε» έναν μόνο βουλευτή. Είχε μάλιστα την τιμή να είναι μέλος της 12/μελούς επιτροπής των Βουλευτών που εκλέχθηκαν με κλήρωση και η οποία μαζί με την εξαμελή επιτροπή των Γερουσιαστών υποδέχθηκαν το βασιλικό ζεύγος, τον Όθωνα και την Αμαλία.

Η περιγραφή είναι ενδεικτική. «Ζητωκραυγαζώντων δε απάντων των περιεστώτων η μεν Α.Μ. η Βασίλισσα διευθύνθη εις το θεωρείον της, η δε Α.Μ. ο Βασιλεύς ανέβη τον βασιλικόν θρόνον και χαιρετήσας τους κ.κ. Βουλευτάς και τους κ.κ. Γερουσιαστάς εξεφώνησεν καθήμενος τον βασιλικόν λόγον».

Μετά τον λόγο ο Βασιλεύς κήρυξε την έναρξη της Βουλευτικής Συνόδου και αποχώρησε. Είχε βέβαια προηγηθεί της τελετής η ορκωμοσία των Βουλευτών από τον Μητροπολίτη Αττικής Νεόφυτο.

Αξιοσημείωτη είναι η Συνεδρίαση ΡΜ (140) της 28^ης Ιουνίου 1846 της Βουλής, όπου ο βουλευτής Άγγελος Γουζούασης υπέβαλε αναφορά προς τη Βουλή σημειώνοντας «ότι ο Αρσένιος Κρέστας και ο Ιωάννης Μερεμέτης ένδοξοι αγωνισταί και εταιρισταί έπεσαν ενδόξως εις την κατά του Δράμαλην μάχην συγκροτηθείσαν εις τα Δερβενάκια» και ζητεί «να καταγραφώσι τα ονόματα αυτών μεταξύ των άλλων αγωνιστών εν τη Βουλή, εφ’ ης η επιτροπή γνωμοδοτεί». Τελικά η πρόταση εξετάσθηκε από «την επί του αντικειμένου τούτου διορισθείσαν επιτροπήν της Βουλής και εγένετο δεκτή».

Φαίνεται, όμως, ότι η πρόταση αυτή παρά την αποδοχή της Βουλής δεν είχε ευνοϊκή κατάληξη, όπως αποδεικνύεται από τον λόγο του Βουλευτή Ερμιονίδας Ανδρέα Ζέρβα κατά την ΝΖ’ (57^η) συνεδρίαση της Βουλής στις 24 Απριλίου 1858 και στον οποίο έχουμε αναφερθεί.

Η πρώτη περίοδος της Βουλής άρχισε στις 7 Σεπτεμβρίου 1844 και τέλειωσε στις 14 Απριλίου 1847.

Η δεύτερη περίοδος της Βουλής ξεκίνησε στις 28 Ιουλίου 1847 και έληξε στις 27 Ιουλίου 1850. Ο Άγγελος Γουζούασης εκλέχθηκε βουλευτής μετά από σαράντα ημέρες περίπου και αφού ακυρώθηκε η εκλογή του Ανδρέα Πέπα.

Οι επόμενες δύο εκλογικές αναμετρήσεις που ακολούθησαν τη 10/ετία του 1850 ήσαν ανεπιτυχείς για τον Άγγελο Γουζούαση. Ενδεικτικά αναφέρουμε πως, σύμφωνα με το πρακτικό των εκλογών της 9^ης Οκτωβρίου 1850, στο Κρανίδι ο Άγγελος Γουζούασης ήλθε τρίτος με τετρακόσιες εξήντα μία (461) ψήφους ενώ ως βουλευτές Ερμιονίδας εκλέχθηκαν οι Σταμάτης Μήτσας και Ανδρέας Πέπας.

Στις βουλευτικές εκλογές του 1853 ο Άγγελος Γουζούασης, σύμφωνα με το πρακτικό της Εφορευτικής Επιτροπής της 25^ης Νοεμβρίου, έλαβε τριακόσιες πενήντα επτά (357) ψήφους (τριακόσιες πενήντα έξι (356) από τον Δήμο Κρανιδίου και μόνο μία (1) από τον Δήμο Ερμιόνης). Η Εφορευτική Επιτροπή συνεδρίασε στον Ι. Ν. Μεταμορφώσεως Κρανιδίου και βουλευτές εκλέχθηκαν σύμφωνα με την καταμέτρηση ο Σταμάτης Μήτσας με χίλιες εκατόν εξήντα εννέα (1.169) ψήφους και ο Βασίλειος Νόνης με χίλιες εκατόν εβδομήντα εννέα (1.179) ψήφους.[1]

Στην υπ’ αριθμ. 10442/18 Νοεμβρίου 1853 αναφορά του Νομάρχη Αργολίδας προς το Υπουργείο Εσωτερικών, αναφέρονται τα εξής:

«Την 15^ην οδεύοντος μηνός» σε καφενείο του Κρανιδίου «ήλθον εις λόγους, κατόπιν δε και εις χείρας, αλλ’ ακαριαίως μετά τινών πολιτών ευρισκομένων εις κατάστασιν μέθης τινές εκ των στρατιωτών του μεταβατικού απόσπασματος το οποίον είχεν σταλεί εις Ερμιονίδαν δια τας εκλογάς. Υπήρξαν και τραυματισμοί».

Τέλος τα πρακτικά της Εφορευτικής Επιτροπής. με την υπ’ αριθμ. 11094/10 Δεκεμβρίου 1853 αναφορά του Νομάρχη υποβλήθηκαν στο Υπουργείο των Εσωτερικών.

Στις δύο επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις (1856 και 1859) ο Άγγελος Γουζούασης είναι πολύ πιθανόν να μην έθεσε υποψηφιότητα, καθώς το ίδιο χρονικό διάστημα είχε εκλεγεί Δήμαρχος Κρανιδίου.[2]

Στις εκλογές του 1861 στην επαρχία Ερμιονίδας εκλέχθηκαν δύο βουλευτές. Για τρίτη και τελευταία φορά ο Άγγελος Γουζούασης και για πέμπτη συνεχόμενη φορά ο Σταμάτης Μήτσας. Η ορκωμοσία των βουλευτών έγινε από των Αθηνών Θεόφιλο σε πανηγυρικό κλίμα μέσα και έξω από τη Βουλή, όπως περιγράφεται στις εφημερίδες της εποχής.

Άλλοι βουλευτές προσερχόμενοι φορούσαν «στολή πολιτική γαλλικού συρμού». Άλλοι ήσαν φουστανελοφόροι, ενώ δύο, ο Δημήτριος Βούλγαρης και ο βουλευτής της Κω, προσήλθαν με στρατιωτική στολή. Ο Άγγελος Γουζούασης φορούσε πολιτικά ενώ ο Σταμάτης Μήτσας φουστανέλα.

Κατά την Δ’ συνεδρίαση της 8^ης Μαρτίου 1861 η Βουλή αποδέχθηκε, μετά την ανάγνωση της σχετικής έκθεσης, με «ανάτασιν της χειρός» την νομιμότητα της εκλογής των δύο βουλευτών της Ερμιονίδας.

Με το από 9 Ιουνίου 1861 έγγραφό τους «Προς τον ευγενέστατον κ. κ. Νικ. Παπαλεξόπουλον Υπουργόν επί των Εσωτερικών», οι δύο βουλευτές Ερμιονίδας «συνιστώσιν ως κατάλληλον δια την θέσιν του Δημάρχου Κρανιδίου τον υποψήφιον Γεώργιον Σκρεπετόν και … ότι κατεπείγει ο διορισμός του νέου Δημάρχου».

Η διάρκεια της Ζ’ περιόδου της Βουλής ήταν από 15 Φεβρουαρίου 1861 μέχρι 11 Σεπτεμβρίου 1862.

Οικογενειακή ζωή

Σύμφωνα με τον βουλευτικό εκλογικό κατάλογο του Δήμου Κρανιδίου του έτους 1867 ο Άγγελος Γουζούσασης είχε αδελφό τον Αναγνώστη Γουζούαση, ο οποίος στον ανωτέρω κατάλογο είναι εγγεγραμμένος με α/α 111, όνομα πατέρα Πέτρος, ετών 68 και επάγγελμα ιατρός. Ο Αναγνώστης είχε διατελέσει δήμαρχος Κρανιδίου το έτος 1840, ενώ τα στοιχεία του αναφέρονται στους πίνακες ενόρκων της Ερμιονίδας (Φ.Ε.Κ. 1850 Α’, 1851 Α’, 1852, 1853, 1854).

Επίσης, σύμφωνα με τα όσα αναφέρουν οι Γ. Π. Παρασκευόπουλος στο βιβλίο του «Ακτίνες και Νέφη» και Προκόπιος Τσιμάνης στο βιβλίο του «Μνήμες Ερμιονίδας», ο Άγγελος και ο Αναγνώστης Γουζούασης είχαν και άλλον αδελφό τον Κυριάκο, το όνομα του οποίου δεν υπάρχει στον κατάλογο, πιθανόν γιατί είχε αποθάνει και μάλιστα σε νεαρή ηλικία, όπως θα φανεί στη συνέχεια.

Παιδιά του Κυριάκου ήσαν οι Άβελ και Πέτρος Γουζούασης. Τα ονόματά τους αναφέρονται στον εκλογικό κατάλογο του 1867, του πρώτου με α/α 112, όνομα πατέρα Κυριακός, ετών 36 και επάγγελμα ιατρός και του δεύτερου με α/α 1620 όνομα πατέρα Κυριακός, ετών 37 και επάγγελμα ιατρός.

Θεωρούμε, βασιζόμενοι και στα ανωτέρω στοιχεία ότι τα δύο παιδιά τα μεγάλωσε ο Άγγελος Γουζούασης και στον μεγαλύτερο έδωσε το όνομα του πατέρα του (Πέτρος) ενώ στον δεύτερο για αγνώστους λόγους το εβραϊκό όνομα (Άβελ). Ο Άβελ Γουζούασης ήταν εγγεγραμμένος στον κατάλογο του Ελληνικού Σχολείου Κρανιδίου του σχολικού έτους 1853 – 1854 με όνομα πατέρα Άγγελος.

Ο Άγγελος Γουζούασης απεβίωσε στα τέλη της 10/ετίας του 1860 ή στις αρχές της 10/ετίας 1870.

Υποσημειώσεις

[1] Να επισημάνουμε πως ο Νομάρχης Αργολίδος συνιστούσε οι εκλογές να γίνονται στους «ευρυχωτέρους Ναούς», στον Ι. Ν. Μεταμορφώσεως στο Κρανίδι και στον Ι.Ν. Ταξιαρχών στην Ερμιόνη.

[2] Έχουμε τη γνώμη πως υπήρχε η δυνατότητα το ίδιο άτομο να κατέχει και τα δύο αξιώματα.

Γιάννης Σπετσιώτης – Τζένη Ντεστάκου

Συμβολή στη Νεότερη Ιστορία της Ερμιονίδας (1828 – 1899). Κείμενα – Μελέτες | Γιάννης Μ. Σπετσιώτης – Τζένη Δ. Ντεστάκου, Αθήνα, 2022.

Διαβάστε ακόμη:

• Η ιστορική οικογένεια Μάλλωση της Ερμιόνης
• Η εκλογή των πληρεξουσίων αντιπροσώπων του Κάτω Ναχαγέ (Ερμιονίδας) της «Γ΄ Σεπτεμβρίου εν Αθήναις» Εθνοσυνέλευσης (1843)
• Το ξεκίνημα της Επανάστασης του ’21 στην Ερμιονίδα
• Η λειτουργία του Δημοτικού Σχολείου Αρρένων Κρανιδίου κατά την περίοδο 1847-1859 & 1860 -1879