Η Μουσική στην Αρχαία Ελλάδα – Κατερίνα Παπαοικονόμου – Κηπουργού
Το βιβλίο η «Η Μουσική στην Αρχαία Ελλάδα» της Κατερίνας Παπαοικονόμου – Κηπουργού, Μουσικού- Καθηγήτριας πιάνου – Αρχαιολόγου, αποτυπώνει παραστατικά την εικόνα της εξάπλωσης της θείας τέχνης των ήχων στον αρχαίο ελληνικό κόσμο. Η συγγραφέας εκθέτει τις γνώσεις που έχει αποκομίσει ύστερα από χρόνια μελέτης, ώστε να δώσει στον αναγνώστη μια σαφή και ολοκληρωμένη αίσθηση του αντικειμένου…
Τα μεγάλα πνεύματα της αρχαίας Ελλάδος, οι μεγάλοι φιλόσοφοι, μελέτησαν σε βάθος τη μουσική και έθεσαν τις επιστημονικές βάσεις της έρευνάς της. Ο Πυθαγόρας και οι Πυθαγόρειοι διαπίστωσαν ότι η μουσική διέπεται από μαθηματικούς κανόνες, προσδιόρισαν τις αριθμητικές σχέσεις των μουσικών διαστημάτων και διατύπωσαν πρώτοι αρχές και σχέσεις που σήμερα θεωρούμε αυτονόητες, οι οποίες, όμως, πριν από αυτούς ήσαν άγνωστες. Οι οπαδοί του Αριστοξένου μελέτησαν το φαινόμενο «μουσική» έχοντας ως γνώμονα την εμπειρία του Αριστοτέλους. Οι Πυθαγόρειοι και οι Αριστοξενικοί συγκρότησαν τις δύο βασικές ομάδες μελέτης της μουσικής κατά την Αρχαιότητα.
Μεγάλη τομή στην ιστορία της μουσικής πρέπει να θεωρηθεί η επινόηση από τους αρχαίους Έλληνες της πρώτης γνωστής μουσικής γραφής στον κόσμο, της παρασημαντικής (περί το 470 π.Χ.). Αν και, χάρη στο σύγγραμμα του Αλυπίου Εισαγωγή Μουσική, διαθέτουμε την κλείδα ανάγνωσης της αρχαίας μουσικής, δυστυχώς έχουν φθάσει σε μας μόνο περί τις 60 αρχαίες παρτιτούρες, όλες πολύ κολοβωμένες ( πλην του σκολίου του Σεικίλου), ώστε να μη μπορούμε να έχουμε μια σαφή αντίληψη εκείνης της μουσικής.
Μια μεγάλη ποικιλία οργάνων, εγχόρδων, πνευστών και κρουστών ήταν σε χρήση τότε· από αυτά άλλα περιέπεσαν νωρίτερα ή αργότερα σε αχρηστία και άλλα επιβίωσαν, εξελίχθηκαν και επηρεάζουν μέχρι και σήμερα τη μουσική πραγματικότητα (π.χ. ύδραυλις – εκκλησιαστικό όργανο, πανδούρα – μπουζούκι – έγχορδα με δοξάρι – οικογένεια βιολιού).
Η ζωή στην αρχαία Ελλάδα ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με τη θρησκεία και η μουσική ήταν κύρια έκφραση αυτής της έντονης θρησκευτικότητας, τόσο, ώστε ο Gaevert να ισχυριστεί ότι τότε η μουσική ήταν θρησκεία. Συνέπεια αυτής της θρησκευτικότητας υπήρξε αφ’ ενός η καθιέρωση των μεγάλων Πανελληνίων εορτών και των σπουδαίων τοπικών εορτών προς τιμήν θεών και ηρώων και αφ’ ετέρου η μεγαλειώδης δημιουργία της δραματικής τέχνης. Απαραίτητο στοιχείο και στους αγώνες και στα δράματα (τραγωδίες και κωμωδίες) ήταν η μουσική. Οι μουσικοί, οι ποιητές, οι ηθοποιοί θεωρούσαν ότι υπηρετούν με τη τέχνη τους τούς θεούς και ιδιαίτερα τον Διόνυσο, απεκαλούντο Διονυσιακοί τεχνίται, και όταν οργανώθηκαν σε συντεχνίες, στα κοινά τεχνιτών Διονύσου, αυτών των κοινών προΐστατο ο κατά τόπους ιερεύς του Διονύσου. Η κοινωνική αναγνώριση που παρείχε η τέχνη τους στους τεχνίτες Διονύσου γίνεται αντιληπτή από τις πολλές τιμές, ηθικές και υλικές, που τους απένεμαν οι διάφορες πόλεις ( απονομή στεφάνων, πολιτείας, ασυλίας, προξενιάς, σιτίσεως, προεδρίας, δικαίωμα κτήσεως γαιών η οικίας, επιγαμίας κλπ.).
Η Μουσική στην Αρχαία Ελλάδα
Κατερίνα Παπαοικονόμου – Κηπουργού
Εκδόσεις: Γεωργιάδη, σελ. 488, Αθήνα, 2007.
ISBN:978-960-316-394-7
Διαβάστε ακόμη:
- Η Συμβολή της Αρχαίας Αργολίδας στην Ανάπτυξη της Μουσικής – Κατερίνα Παπαοικονόμου- Κηπουργού
- Παπαοικονόμου – Κηπουργού Κατερίνα