Αμπελοκαλλιέργεια και οινοπαραγωγή στη βυζαντινή Αργολίδα – Ιωάννης Δ. Βαραλής
Η Αργολίδα για τον αρχαιολόγο, όποιας καταγωγής και εθνικότητας, είναι ένας από τους πιο ευλογημένους τόπους, γιατί ο μνημειακός της πλούτος ξεπερνά κατά πολύ τις έρευνες που έχουν γίνει στο παρελθόν και τις μελέτες που προσδοκούμε να γίνουν στο μέλλον. Μολονότι με αυτήν την πρόταση θα συμφωνούσαν όλοι – όσοι έχουν σκάψει την αργολική γη και με επιμονή, κόπο και θαυμασμό για τα ευρήματα που τους παρέσχε στο παρελθόν, συνεχίζει να τους παρέχει αφειδώλευτα και θα συνεχίζει να τους παρέχει και στο μέλλον – τα δεδομένα που αφορούν στην αμπελοκαλλιέργεια και την οινοπαραγωγή για την περιοχή αυτή της βορειοδυτικής Πελοποννήσου είναι εξαιρετικά πενιχρά.
Πράγματι, η καλλιέργεια της αμπέλου δεν είναι εύκολα ανιχνεύσιμη, τόσο από τη σπάνι των αποκεκαλυμμένων σχετικών εγκαταστάσεων όσο και από την έλλειψη πληροφοριών στις γραμματειακές πηγές.
Γι’ αυτό ας μου επιτραπεί στην παρούσα εργασία να επεκτείνω χρονικά την έρευνά μου, αρχίζοντάς την από την πρώιμη ρωμαιοκρατία και περατώνοντάς την στην πρώιμη νεότερη εποχή. Και από τη θέση αυτή θα ήθελα να ευχαριστήσω τον αρχαιολόγο Γιώργο Τσεκέ, πολύτιμο συνεργάτη μου τα τελευταία χρόνια, για την παροχή πληροφοριών και εποπτικού υλικού, καθώς και τον συνάδελφο Χρίστο Πιτερό για τις επισημάνσεις του.[1]
Στις πρώτες δεκαετίες του 6ου αι., μια από τις πιο γνωστές αστικές επαύλεις της παλαιοχριστιανικής πόλης του Άργους διακοσμήθηκε με ψηφιδωτά δάπεδα: η λεγόμενη «οικία του Γερακάρη» που εν μέρει αποκαλύφθηκε στο οικόπεδο Κολιβίνου, στα βόρεια της αρχαίας Αγοράς, διαθέτει τρικλίνιο κοσμημένο με ένα πολύ ενδιαφέρον ψηφιδωτό, που αποτυπώνει με ευταξία τον τρόπο με τον οποίο διατάσσονταν οι κλίνες του στιβαδίου γύρω από την κοινή τράπεζα των συνδαιτυμόνων[2]. Μπροστά ακριβώς από αυτό, ένα διάχωρο του δαπέδου φέρει την παράσταση διονυσιακού θιάσου, έτσι ώστε να είναι ορατή από τους ξαπλωμένους οικοδεσπότες και την παρέα τους[3]: ο Διόνυσος στο κέντρο κρατά θύρσο κι ακουμπά σε κίονα, γύρω από τον οποίο τυλίγεται κλαδί αμπέλου με φύλλα και τσαμπιά σταφύλια από ρόδινες ψηφίδες (εικ. 1).
Εικ. 1. Άργος, οικόπεδο Κολιβίνου, λεπτομέρεια του ψηφιδωτού στο τρικλίνιο της οικίας του Γερακάρη (πηγή: Åkerström-Hougen 1974, έγχρ. πίν. 7:1).
Η περιοχή πάνω από τον κίονα έχει καταστραφεί, αλλά φαίνεται ότι από κέρας ή στόμιο ασκού έρρεε οίνος που τον συνέλεγε σε κάνθαρο ένας μικρός έρωτας. Τριγύρω η συνοδεία του Βάκχου δηλώνει εμφατικά στο δάπεδο τον χώρο όπου θα τελούνταν οι χοροί και τα θεάματα για τη διασκέδαση όσων μετείχαν στα συμπόσια που λάμβαναν χώρα στο σπίτι αυτό[4]. Η επιλογή του συγκεκριμένου θέματος για τον ψηφιδωτό τάπητα του πιο επίσημου δωματίου της οικίας δεν αποδεικνύει μόνο την αρχαιολατρεία του πλούσιου οικοδεσπότη, αλλά κυρίως την αρχαιοπρέπεια με την οποία επιθυμούσε ο ιδιοκτήτης να επενδύσει τη χαρά της κατανάλωσης του κρασιού σε στιγμές γιορτής και ευωχίας. (περισσότερα…)
ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 