ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Η αναστολή λειτουργίας του Δημοτικού Σχολείου Αρρένων «Διδύμου» το 1832 και η επαναλειτουργία του το 1837 | Γιάννης Μ. Σπετσιώτης – Τζένη Δ. Ντεστάκου

Μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια (27-9-1931) είναι γνωστό ότι επικράτησε χάος στη χώρα και η κατάσταση έγινε ανεξέλεγκτη με πολύ δυσάρεστες εξελίξεις εξαιτίας, κυρίως, των κομματικών συγκρούσεων. Τα τραγικά γεγονότα εκείνης της περιόδου, όπως ήταν φυσικό, είχαν δυσμενείς επιπτώσεις και στην εκπαίδευση γι’ αυτό πολλά Αλληλοδιδακτικά Σχολεία διέκοψαν τη λειτουργία τους, κυρίως για οικονομικούς λόγους. Έτσι από τα εβδομήντα ένα (71) Αλληλοδιδακτικά Σχολεία που λειτουργούσαν το 1830, στα μέσα του 1832 λειτουργούσαν εξήντα (60) και στις αρχές του 1834 μόλις είκοσι έως τριάντα (20-30).

Μεταξύ των σχολείων που διέκοψαν τη λειτουργία τους ήταν κι εκείνο «του Διδύμου». Με το υπ’ αριθμ. 410/1 Ιουλίου 1832 έγγραφό του ο Διοικητικός Τοποτηρητής του Κάτω Ναχαγέ Λογοθέτης Ζέρβας από το Κρανίδι αναφέρει «Προς τον επί των Εκκλησιαστικών και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Γραμματέα» ότι το Δημοτικό Σχολείο Διδύμου έπαυσε να λειτουργεί πριν από τρεις μήνες, γιατί ο δημοδιδάσκαλος Δημήτριος Βλαχογιάννης αναγκάσθηκε να «αναχωρήση εκείθεν», επειδή δεν λάμβανε τους μισθούς του από το Εθνικό Ταμείο και «το σχολείον δεν είχε ιδιαιτέρους πόρους».

Κοκκώνης Π. Ιωάννης (1795 Καστρί Κυνουρίας -1864). Το 1836 διορίστηκε διευθυντής του Διδασκαλείου και επιθεωρητής των διδακτικών ιδρυμάτων της Πελοποννήσου.

Το σχολείο ονομαζόταν «Ελληνοαλληλοδιδακτικόν», καθώς εκτός της αλληλοδιδακτικής ο δημοδιδάσκαλος «παρέδιδεν και αρχάς Ελληνικών» και φοιτούσαν σ’ αυτό τριάντα (30) μαθητές, Φαίνεται να παρέμεινε κλειστό για 5 χρόνια. Έτσι στην κατάσταση που υπέβαλε στις 30 Ιανουαρίου 1837 ο Ιωάννης Κοκκώνης, Γενικός Διευθυντής Δημοτικών Σχολείων, στον επί «των Εκκλησιαστικών και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Γραμματέα» για τα σχολεία που λειτουργούσαν στη χώρα, το σχολείο του Διδύμου δεν αναφέρεται.

Με το υπ’αριθμ.16/7 Δεκεμβρίου 1836 έγγραφο, το Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης του Διδύμου ψηφίζει τον δημότη της Ερμιόνης Γ. Δ. Πανούτζο «επιφορτισμένον τα συμφέροντα της επαρχίας Ερμιονίδος» να υποστηρίζει «παρά τη Βασιλική Κυβερνήσει» και να εκπροσωπεί σ’ αυτή ως επίτροπος και τον Δήμο του Διδύμου. Παρακαλεί δε τον δήμαρχο του Διδύμου Αν. Αντωνόπουλο να κοινοποιήσει την απόφαση στον ενδιαφερόμενο, το οποίο και έγινε με το υπ’ αριθμ. 193/9 Δεκεμβρίου 1836 έγγραφο του δημάρχου.

Από τις πρώτες ενέργειες του επιτρόπου Γ. Δ. Πανούτζου, με τη σύμφωνη γνώμη του Δημοτικού Συμβουλίου του Διδύμου, ήταν η επαναλειτουργία του Αλληλοδιδακτικού Σχολείου της πόλης. Έτσι ο Γ. Δ. Πανούτζος, ως επίτροπος της επαρχίας Ερμιονίδος και Τροιζηνίας «γνωστός υπήκοος», υποβάλλει αναφορά τον Μάρτιο του 1837 «υπόψιν της Α.Μ. του Βασιλέως και την ικεσίαν ενός Δήμου της επαρχίας Ερμιονίδος περί αντιμισθίας διδασκάλου».

Μεταξύ άλλων στην αναφορά του σημείωνε: «…χρεωστών να φανώ χρήσιμος δια τους συμπολίτας μου, ενώπιον του αγαθοεργού Βασιλέως μας τολμώ ν’ αναφέρω… την ανάγκην ενός των Δήμων της επαρχίας… να συστήση το Δημοτικόν Σχολείον το οποίον δια της βοηθείας της Σεβαστής Κυβερνήσεως το 1830 είχεν συσταθεί…». Στη συνέχεια αναφέρει στον Βασιλέα, «επικαλούμενος την ευεγερτικήν και πατρικήν του διάθεσιν», να μεριμνήσει να αποσταλεί δημοδιδάσκαλος μισθοδοτούμενος από το κράτος, ενώ ό,τι άλλο χρειάζεται για τη λειτουργία του Σχολείου, αναφέρει, θα το αναλάβει ο Δήμος.

Στην αναφορά του Γ. Δ. Πανούτζου προς τον Βασιλιά Όθωνα απάντησε ο Γραμματέας (Υπουργός) «επί των Εκκλησιαστικών και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως» με το υπ.αριθμ.11737/27 Μαρτίου 1837 έγγραφό του ανακοινώνοντας ότι «η Α.Μ. ηυδόκησεν να εγκρίνη την μισθοδοσίαν του διδασκάλου όστις θέλει διορισθή κατά τον ερχόμενον μήνα. Προς τούτο θέλετε ειδοποιήσετε τους δημότας Διδύμων να προετοιμάσωσιν έως τότε το σχολείον…».

 Ο ίδιος ο Γραμματέας στέλνει το υπ’αριθμ.11737/16 Απριλίου 1837 προς τον Διοικητή Αργολίδας και τον ενημερώνει ότι «η Α.Μ. ο Σ^ος  ημών Άναξ ηυδόκησεν να εισακούση την αίτησιν των κατοίκων των Διδύμων και να διορίση δημοδιδάσκαλον εκ του Εκκλησιαστικού Ταμείου…». Πρόκειται για τον Κωνσταντίνο Πιπινόπουλο, δημοδιδάσκαλο Γ΄ τάξεως, «όστις και απήλθεν εις Δίδυμον δια να επιστατήση την του σχολείου επισκευήν».

Στη συνέχεια του εγγράφου παρακαλεί τον Διοικητή Αργολίδας να φροντίσει για την τοποθέτηση του δημοδιδασκάλου και να προτρέψει τη δημοτική αρχή της πόλης να επισπεύσει τις επισκευές του σχολείου. Με παρόμοιο έγγραφο που έχει τα ίδια στοιχεία με το προηγούμενο (υπ’αριθμ.11737/16 Απριλίου 1837) προς τον δημοδιδάσκαλο Κ. Πιπινόπουλο ο Υπουργός Α. Πολυζωϊδης [1] τον ενημερώνει για τον διορισμό του ως δημοδιδασκάλου στο Δημοτικό Σχολείο Διδύμου με μισθό πενήντα (50) δραχμές τον μήνα, που ανερχόταν στις επτακόσιες (700) δραχμές τον χρόνο με τα δώρα.

Τρεις μήνες αργότερα με το υπ’ αριθμ.14148/18 Ιουλίου 1837 ο αρμόδιος Γραμματέας ζητάει από τον Διοικητή Αργολίδας να πληροφορηθεί, γιατί έχουν αργήσει να αποσταλούν τα σχετικά έγγραφα (ανάληψη υπηρεσίας, πρωτότυπο, πρωτόκολλο ορκοδοσίας κ.λπ.) του «διορισθέντος δημοδιδασκάλου του δήμου Διδύμου».

Ο Διοικητής Αργολίδος με το υπ’ αριθμ. 3838-5574/13 Αυγούστου 1937 έγγραφό του προς τον Γραμματέα απάντησε, ότι η καθυστέρηση οφείλεται, σύμφωνα με την ενημέρωση από τον Υποδιοικητή Ερμιονίδας – Τροιζηνίας, στην έλλειψη του αναλόγου χαρτοσήμου και παρακαλεί τον Γραμματέα «να διατάξη την έκδοσιν του απαιτουμένου χρηματικού εντάλματος», για την αγορά του.

[1] Α. Πολυζωϊδης: διετέλεσε Υπουργός Παιδείας κατά το χρονικό διάστημα 12 Απριλίου 1837-12 Νοεμβρίου 1837, διαδεχθείς τον Ρίζο Νερουλό.

Πηγές

• Γ.Α.Κ. – Υ.Ε.Δ.Ε Α’ Φακ.1531 (Διδύμου Δημοτικόν Σχολείον)
• Οθωνικό αρχείο
• Υπουργείο Θρησκείας Φ.51

Βιβλιογραφία

• Σπετσιώτης Μ. Γιάννης – Ντεστάκου Δ. Τζένη, «Η Εκπαίδευση στην Ερμιόνη κατά την Καποδιστριακή και Οθωνική περίοδο 1829-1862», Β΄ έκδοση, συμπληρωμένη.

Διαβάστε ακόμη:

• Εκπαίδευση και σχολικό δίκτυο στην Αργολίδα κατά την Οθωνική περίοδο
• Δημόσιο Αλληλοδιδακτικό Σχολείο Άργους (1828-1832) 
• Άργος (1828-1832) – Ιδιαίτερα Σχολεία «των κοινών γραμμάτων».
• Άργος: Το πρώτον Ελληνικόν Κεντρικόν του Έθνους Σχολειόν
• Η σύσταση και λειτουργία του «Παραρτήματος» του 1^ου Δημοτικού Σχολείου Αρρένων Κρανιδίου και η ίδρυση του 2^ου Δημοτικού Σχολείου Αρρένων Κρανιδίου (1880 – 1899)
• Οι δημοδιδάσκαλοι του Δημοτικού Σχολείου Αρρένων Διδύμων (1880-1899)
• Οι Δημοδιδάσκαλοι του 1^ου Δημοτικού Σχολείου Αρρένων Κρανιδίου των ετών 1880 -1899
• Οι «δημοδιδασκάλισσαι» του Δημοτικού Σχολείου Θηλέων Κρανιδίου των ετών 1880 -1899