Feeds:
Δημοσιεύσεις
Σχόλια

Posts Tagged ‘Δαλαμανάρα’

Ο «Κύκνος» στη ΔαλαμανάραΑνταλλακτικό εμπόριο – Καλλιέργειες και προϊόντα του χωριού


 

«Ελεύθερο Βήμα»

Από την Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού.

Η Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού, δημιούργησε ένα νέο χώρο, το «Ελεύθερο Βήμα», όπου οι αναγνώστες της θα έχουν την δυνατότητα να δημοσιοποιούν σκέψεις, απόψεις, θέσεις, επιστημονικά άρθρα ή εργασίες αλλά και σχολιασμούς επίκαιρων γεγονότων.

Ο κ. Χρήστος Πίκης σε νεαρή ηλικία (1970).

Σήμερα στο «Ελεύθερο Βήμα», ο κύριος Χρήστος Πίκης,* Οικονομολόγος, τέως Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Βιομηχανίας Οχημάτων (ΕΛΒΟ) και Διευθυντής Συμμετοχών της Ελληνικής Τράπεζας Βιομηχανικής Αναπτύξεως (ΕΤΒΑ), γεννηθείς στη Δαλαμανάρα το 1939, μέσα από τις βιογραφικές του σημειώσεις, μας «μεταφέρει» στη γενέτειρά του Δαλαμανάρα Άργους και μας παρουσιάζει το εργοστάσιο κονσερβοποιίας «Κύκνος» της Δαλαμανάρας, το Ανταλλακτικό εμπόριο και τέλος τις Καλλιέργειες και προϊόντα του χωριού.

 

                                                                                        Ο «Κύκνος»

 

Κεντρικό ρόλο, όχι μόνο στα παιδικά μου βιώματα αλλά και στη ζωή του χωριού [Δαλαμανάρα] και ολόκληρης της Αργολίδας, κατέχει το εργοστάσιο κονσερβοποιίας «Κύκνος» που εγκατέστησαν στη Δαλαμανάρα οι μέτοχοι της ομώνυμης Εταιρίας αδελφοί Παπαντωνίου και Μανουσάκης. Ήταν το δεύτερο εργοστάσιο της Εταιρίας. Το πρώτο και μεγαλύτερο ήταν στο Ναύπλιο [1928], όπου και η έδρα της Εταιρίας, στο δρόμο που οδηγεί από την πόλη στο Τολό και στην Επίδαυρο, περίπου, απέναντι από το στρατόπεδο του Κέντρου Εκπαιδεύσεως Μηχανικού.

 

Το εργοστάσιο της βιοµηχανίας κονσερβών «Κύκνος» στο Ναύπλιο.

 

Το εργοστάσιο της Δαλαμανάρας ήταν πάνω στο δρόμο Άργους – Ναυπλίου, λίγο πριν από τη συμβολή του με τον κεντρικό δρόμο που διασχίζει το χωριό προς βορρά και φτάνει στην Πυργέλα.

 

Το εργοστάσιο Δαλαμανάρας. Φωτογραφικό αρχείο: Χρήστου Πίκη.

 

Μετά την ψηλή ξύλινη αυλόπορτα ήταν μια μεγάλη αυλή στη δυτική πλευρά όπου υπήρχαν μεγάλοι σωροί από κοφίνια, τοποθετημένα το ένα μέσα στο άλλο, που δίνονταν στους παραγωγούς για την τοποθέτηση και εισκόμιση της ντομάτας. Στο βάθος της αυλής, βορεινά, ήταν: αριστερά, ένας χώρος όπου ξεφόρτωναν οι σούστες, και οι ντομάτες ρίχνονταν σ’ ένα τεράστιο πλυντήριο και πλένονταν. (περισσότερα…)

Read Full Post »

Αναμνήσεις για θέματα Υγείας και άλλα τινά από τη Δαλαμανάρα Άργους


 

«Ελεύθερο Βήμα»

Από την Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού.

Η Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού, δημιούργησε ένα νέο χώρο, το «Ελεύθερο Βήμα», όπου οι αναγνώστες της θα έχουν την δυνατότητα να δημοσιοποιούν σκέψεις, απόψεις, θέσεις, επιστημονικά άρθρα ή εργασίες αλλά και σχολιασμούς επίκαιρων γεγονότων.

Ο κ. Χρήστος Πίκης σε νεαρή ηλικία (1970).

Σήμερα στο «Ελεύθερο Βήμα», ο κύριος Χρήστος Πίκης, Οικονομολόγος, τέως Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Βιομηχανίας Οχημάτων (ΕΛΒΟ) και Διευθυντής Συμμετοχών της Ελληνικής Τράπεζας Βιομηχανικής Αναπτύξεως (ΕΤΒΑ), μέσα από τις βιογραφικές του σημειώσεις, μας «μεταφέρει» στη γενέτειρά του Δαλαμανάρα και μας παρουσιάζει θέματα υγείας και υγιεινής, μας μιλά για την Αμερικάνικη βοήθεια της UNRRA, για τους Αμερικανούς γιατρούς και τις νοσοκόμες με μακριές μπεζ φούστες, για το μοναδικό θερμόμετρο της γειτονιάς, αλλά και για τον Ολυμπιακό του Μουράτη, του Μπέμπη, του Δρόσου, τον Πανιώνιο του Πεντζαρόπουλου, τον Παναθηναϊκό του Σταφυλίδη, Μαθιού, την ΑΕΚ του Μαρόπουλου, Τζανετή, Δελαβίνια.

 

«Αναμνήσεις για θέματα Υγείας και άλλα τινά στη Δαλαμανάρα Άργους»

 

Στο ντουλάπι που ήταν στον βορινό τοίχο του καθιστικού, πλάι στο τζάκι, στο κάτω ράφι, μου είχαν κινήσει την περιέργεια κάποια περίεργα μικρά σακουλάκια από μαύρο ύφασμα, δεμένα σαν πουγκιά. Όταν ρώτησα, μου είπαν ότι τα χρησιμοποιούσαν όταν έκαναν «κοφτές» βεντούζες σε κρυολογημένους. Δηλαδή τα έβρεχαν με οινόπνευμα, τα άναβαν, τα έβαζαν στην πλάτη του ασθενούς, χάραζαν την πλάτη με ξυραφάκι, έβαζαν από πάνω τις βεντούζες (κοινά ποτήρια), και τις έβγαζαν όταν έσβηνε η φλόγα και αφού τα ποτήρια είχαν γεμίσει αίμα. Δεν ξέρω ποια είναι η πατρική άποψη για το θέμα, αλλά αργότερα ανακάλυψα ότι η τεχνική αυτή παραπέμπει σε παλιές πρακτικές αφαίμαξης. Η περιέργεια με ώθησε να ανακαλύψω τι έχουν μέσα τα μυστηριώδη σακουλάκια και κάποτε τα άνοιξα και βρήκα μέσα ωραία νομίσματα των αρχών του αιώνα (1900-1912), με κορώνα και με την κεφαλή του Βασιλέως Γεωργίου Α’.

————————

Μετά τον πόλεμο, όταν ήμουν στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού, άρχισε να έρχεται στο χωριό [Δαλαμανάρα] η Αμερικάνικη βοήθεια της UNRRA [Οργανισμός Περιθάλψεως και Αποκαταστάσεως των Ηνωμένων Εθνών, μεταξύ 1945 και 1947], με πολλές μορφές. Έρχονταν τρόφιμα, κυρίως γάλα σκόνη, διάφορα αποξηραμένα λαχανικά σε χαρτόκουτα για σούπες, χυμός γκρέιπφρουτ, κονσέρβες με κρέας, ένα μαλακό τυρί πορτοκαλί χρώματος, φυστικοβούτυρο, κλπ. Με βάση τη βοήθεια αυτή, που δινόταν σε κάθε οικογένεια, είχε οργανωθεί και σχολικό συσσίτιο που είχε καθημερινά γάλα με κακάο, σταφιδόψωμο και μουρουνέλαιο και κατά διαστήματα τυρί, φυστικοβούτυρο, και αραιότερα κρέας από κονσέρβα.

Απ’ αυτά όλα έτρωγα μόνο το σταφιδόψωμο και το φυστικοβούτυρο. Για να πάει κάτω το πρωινό μουρουνέλαιο, έπαιρνα μαζί μου μια φλούδα πορτοκαλιού και την έτρωγα αμέσως μόλις το κατάπινα. Εκτός από τα τρόφιμα έρχονταν και μεγάλα κιβώτια που είχαν απέξω δύο χέρια ενωμένα και την αμερικάνικη σημαία και μέσα είχαν ρούχα. Διάφορα παρδαλά φορέματα, πουκάμισα, μπλούζες, παντελόνια, πουλόβερ και ωραία παλτά. Τα ρούχα φυλάσσονταν σε μια αποθήκη στο σπίτι του Βασίλη Ρόκιζα και μαζί με την υπόλοιπη βοήθεια διανέμονταν σε συγκεντρώσεις των συγχωριανών που γίνονταν σε ένα παλιό μαγαζί πλάι στο καφενείο του Σκουλή. Πολλοί λίγοι φόραγαν τα ρούχα αυτά και ακόμα λιγότεροι είχαν δοκιμάσει να φάνε τις σούπες από τα κουτιά και να πιούν το γάλα σκόνη. Εκτός απ’ αυτά, υπήρχε και βοήθεια για την αγροτική παραγωγή, με μορφή γεωργικού εξοπλισμού και εργαλείων. Ο πατέρας και ο Μπαρμπαγιώργης είχαν πάρει δύο μεγαλόσωμες αμερικάνικες φοράδες, ο πατέρας την Καρυά και ο Μπαρμπαγιώργης την Κούλα.

 

Η UNRRA (Οργανισμός Περιθάλψεως και Αποκαταστάσεως των Ηνωμένων Εθνών) ιδρύθηκε το 1943 από 40 περίπου κράτη, με αντικειμενικό σκοπό να βοηθήσει οικονομικά τις χώρες που είχαν πληγεί από τις δυνάμεις του Άξονα. Εκπρόσωποι της UNRRA εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα και από την 1η Απριλίου 1945 ως το Μάιο του 1947 εισήγαγαν στη χώρα μας τρόφιμα αξίας 171,9 εκατομμυρίων δολαρίων. Για την ανάπτυξη της γεωργίας η Οργάνωση διέθεσε μηχανήματα κ.λπ. αξίας 45 εκατομμυρίων δολαρίων, ενώ για φάρμακα πρόσφερε 7.540.000 δολάρια (Ν. Ψυρούκης, «Ιστορία της Σύγχρονης Ελλάδας», εκδόσεις Επικαιρότητα, τόμος Α΄, σ. 284).

(περισσότερα…)

Read Full Post »

Καταστήματα και Δημόσιοι χώροι στη Δαλαμανάρα Άργους (1945-1960)


 

«Ελεύθερο Βήμα»

Από την Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού.

Η Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού, δημιούργησε ένα νέο χώρο, το «Ελεύθερο Βήμα», όπου οι αναγνώστες της θα έχουν την δυνατότητα να δημοσιοποιούν σκέψεις, απόψεις, θέσεις, επιστημονικά άρθρα ή εργασίες αλλά και σχολιασμούς επίκαιρων γεγονότων.

Ο κ. Χρήστος Πίκης σε νεαρή ηλικία (1970).

Σήμερα στο «Ελεύθερο Βήμα», ο κύριος Χρήστος Πίκης,* Οικονομολόγος, τέως Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Βιομηχανίας Οχημάτων (ΕΛΒΟ) και Διευθυντής Συμμετοχών της Ελληνικής Τράπεζας Βιομηχανικής Αναπτύξεως (ΕΤΒΑ), μέσα από τις βιογραφικές του σημειώσεις, μας «μεταφέρει» στη γενέτειρά του Δαλαμανάρα και μας παρουσιάζει τα καταστήματα και τους δημόσιους χώρους του χωριού του την περίοδο, 1945-1960.  Πρόσωπα, χαρακτήρες και γεγονότα, σημαντικά για την εποχή, ξεπροβάλλουν  μέσα από την περιγραφή του…

 

 «Καταστήματα και Δημόσιοι χώροι στη Δαλαμανάρα Άργους (1945-1960)»

 

1. Παντοπωλείον «Η Αγάπη», Ανδρ. Χρ. Ρούσσου

 

Έτσι έγραφε η ταμπέλα του παλιότερου και καλύτερου μπακάλικου του χωριού (Δαλαμανάρας). Το είχε ο Μίμης Ρούσσος ή Μανέλης, ένας έξυπνος γλυκομίλητος έμπορος, και ήταν καλά εφοδιασμένο με τα απαραίτητα για κάθε σπίτι, (αλεύρι, όσπρια, ζυμαρικά, λάδι, βούτυρο, τυρί, κρασί, ελιές, σαρδέλες. ρέγκες., μπαχαρικά, κλπ). Ο Μανέλης είχε έναν ιδιαίτερο τρόπο προβολής των εμπορευμάτων του, που ήταν αντικείμενο πλάκας των συγχωριανών Π.χ. για να διαφημίσει τις ρέγκες του φώναζε μέσα από το μαγαζί στο σπίτι, στη γυναίκα του: «Κατίνα, σήμερα μη μου βάλεις κοτόπουλο. Θα φάω ρέγκα». Στο ιδιαίτερο, πλαϊνό χώρο στο κυρίως κατάστημα, όπου ήσαν τα βαρέλια με το κρασί, έβαζε δύο τραπεζάκια όπου κάθονταν για το κρασάκι τους κάποιοι από σοβαρούς πελάτες. Οι προχωρημένοι στο κρασί. (Γιωργοκούνουπας, Κωτσιολάρας, Παντελής, Κωτσιοκούνουπας, κ.α.), πήγαιναν στου Σκουλή.

Τα καλοκαίρια τα τραπεζάκια έβγαιναν έξω, απέναντι από το μαγαζί, κάτω από πανύψηλες λεύκες. Μπροστά στο μαγαζί υπήρχε μια τρόμπα και στέρνα, όπου μονίμως έβγαζε νερό η μάνα του Μίμη, η Μανέλενα. Ο Μανέλης έφερε πρώτος στο χωριό ένα όρθιο βυτίο της HP και πουλούσε πετρέλαιο, απαραίτητο τότε για τους κινητήρες DIESEL με τους οποίους ποτίζονταν τα χωράφια. Το πετρέλαιο πουλιόταν σε μικρά μπετόνια ή για τους προ έχοντες. σε «κανίστρες», λάφυρά από Γερμανικά φορτηγά. Τότε, ο Μανώλης, προσέλαβε. για το πετρέλαιο κυρίως, βοηθό, τον Χρήστο της Μουτσούναινας (Γκούμα). Σε αρκετά μεγάλη για την εποχή ηλικία, ο Μανώλης παντρεύτηκε την στρουμπουλή και ζωηρή Κατίνα από το Άργος και απέκτησαν τη χαριτωμένη Μαιρούλα.

 

2. Σκούλης

 

Κώστας Σκουλής. Αρχείο: Δημήτρης Σκουλής.

Καφενείο κυρίως, οινοπωλείο και λίγα είδη μπακαλικής. Ήταν πλάι στο εργοστάσιο του «Κύκνου», πιο προσιτό σε όσους ήθελαν να πιούν το κρασί τους και να κουβεντιάσουν, με «ιδιαίτερο» χώρο για τους πιο προχωρημένους πότες. Είχε και τραπεζάκια έξω στην αυλή, όπου αργότερα εγκατέστησε πρατήριο βενζίνης.

Στο Σκουλή πήγαινε και το ταχυδρομείο, και θυμάμαι με πόση αδημονία περίμενα γράμματα, όταν άρχισα να αλληλογραφώ, με το συμμαθητή μου στο Γυμνάσιο Βασίλη Σκούμπη από το Σκαφιδάκι τα καλοκαίρια που είχαμε διακοπές και με εκδοτικούς οίκους στην Αθήνα, (Σαλίβερος, κλπ), που ζητούσα και μου έστελναν καταλόγους των βιβλίων τους, που τους διάβαζα και χανόμουν, θέλοντας, αν γινόταν, να τα διαβάσω όλα.

 

Το εσωτερικό του παλιού μαγαζιού, περίπου το 1954, από δεξιά ο χασάπης Παμήτσος με την ποδιά, τρίτος ο Γιώργος Σκουλής (σταυροπόδι) και πέμπτος όρθιος ο αδερφός ο Τάσος. Αρχείο: Δημήτρης Σκουλής.

 

Το μαγαζί με την αντλία βενζίνης. Αρχείο: Δημήτρης Σκουλής.

 

Γιώργος Σκουλής. Αρχείο: Δημήτρης Σκουλής.

Το μαγαζί κρατούσε παλιά ο πατέρας Κώστας Σκουλής και μετά, κυρίως, ο Γιώργος με τα αδέλφια του, Βαγγέλη και  Τάσο, που πέθανε ξαφνικά νεότατος.

Στους τοίχους του μαγαζιού περιεργαζόμουνα παλιές λιθογραφίες που απεικόνιζαν σκηνές μαχών από τους Βαλκανικούς Πολέμους και το πόλεμο του 1940 στην Αλβανία. Εκεί, όταν ήμουν πολύ μικρός, μερικές βραδιές με πήγαιναν τα ξαδέλφια μου, ο Βαγγέλης, ο Μίμης Δριμούρας και ο Μίμης του Κωτστοκούνουπα, και βλέπαμε τις προετοιμασίες για παράσταση Καραγκιόζη, ενώ άλλες φορές έπαιζε κλαρίνο ο Ρέλιας, συνοδευόμενος από τον γιό του Νίκο στο σαντούρι. Σήμερα το κατάστημα λειτουργεί ο γιος του Γιώργου, Δημήτρης Σκουλής.

(περισσότερα…)

Read Full Post »

Δαλαμανάρα (Τοπωνύμια)


 

Δαλαμανάρα [1]. Δύο χιλιόμετρα ανατολικά του Άργους και πάνω στον εθνικό δρόμο Άργους-Ναυπλίου, βρί­σκεται το πεδινό χωριό Δαλαμανάρα, δημιούργημα ίσως των χρόνων της πρώτης Ενετοκρατίας. Για την προέλευση του καταφανώς βε­νετσιάνικου αυτού τοπωνυμίου, κατέ­φυγε ο γράφων στον «Κατάλογον χει­ρογράφων της Εθνικής Βιβλιοθήκης του Αγίου Μάρκου εν Βενετίᾳ», τον ο­ποίο είχε δημοσιεύσει ο Σπ. Μ. Θεο­τόκης κατ’ επιλογήν εκ της VI και VII σειράς, στα ΕΛΛΗΝΙΚΑ [2]. Εκεί ανα­φέρεται ότι υπάρχει χάρτης με σχέ­διο της μάχης του Άργους, που έδω­σαν οι Ενετοί εναντίον των Τούρκων στη θέση La Manara την 10η Ιουνίου 1695.

Όπως φαίνεται στο φωτοαντίγραφο που παραθέτουμε παρακάτω, το όνομα του χωριού Δαλαμανάρα δίνει αφορμή να υποθέσει κανείς ότι είναι το ίδιο το αναφερόμενο στο ενετικό σχέδιο, La Manara, με την πρόθεση και το άρθρο dalla, όπως π.χ. στο επώνυμο Dalla Porta [3]. Το επώνυμο το απαντούμε στον An­drea Manara, που διορίστηκε το 1473 στο Magnifico Rezimento στη Με­θώνη, και το 1475 εκλέγεται soprastante de luoci [4]. Τον Ιούλιο του 1482, πάλι στη Μεθώνη, διορίζεται ο Manara από τον dominum castellanum et provisorem Mothoni, «protomagister cedronum» (επιστάτης ερ­γατών; κωπηλατών;) [5].

 

Σχέδιο της μάχης του Άργους, που έδωσαν οι Ενετοί εναντίον των Τούρκων στη θέση La Manara την 10η  Ιουνίου 1695.

Σχέδιο της μάχης του Άργους, που έδωσαν οι Ενετοί εναντίον των Τούρκων στη θέση La Manara την 10η Ιουνίου 1695.

 

Συμπληρωματικές πληροφορίες σχετι­κές με το επώνυμο Manara, οφείλον­ται στην Ιταλίδα φιλόλογο Μ. Borra, και είναι οι ακόλουθες:

«…Υπάρχει στην ιταλική ιστορία μία οικογένεια Manara, της οποίας η ύπαρξη και η σπουδαιότητα μαρτυρείται από το Μεσαίωνα. Η οικογένεια αυτή προέρχεται από το Borgo Val di Taro, στην επαρχία Parma, και έλαβε τίτλο ευγενείας από τους δούκες Farnese, κυρίους της Parma και Piacenza. Ένας από τους Farnese αυτούς, ο Alessandro, γιος του Ottavio, υπήρ­ξε γενναίος στρατηγός και διακρίθηκε στη ναυμαχία του Lepanto το 1571. Σύμφωνα με τις συνήθειες της εποχής, οι Farnese που έλαβαν μέρος στις επι­χειρήσεις εναντίον των Τούρκων στο πλευρό των Ενετών, συνοδεύονταν από διάφορα άτομα, που ανήκαν σε οικο­γένειες με τις οποίες είχαν δεσμούς».

Μια τέτοια μπορούσε να ήταν και η οικογένεια Manara. Έτσι μπορεί, εν­δεχομένως, να εξηγηθεί η εμφάνισή της στο Μοριά. Μια ακόμη υπόθεση θα μπορούσε να είναι και η εξής: Ο Luciano Manara, ο ήρωας της επαναστάσεως εναντίον των Αυστριακών το 1848, που είναι γνωστή ως «Οι πέντε ημέρες τού Μι­λάνου», γεννήθηκε στις 25/3/1825 στο Antegnate της επαρχίας Bergamo. Το Antegnate αυτό διετέλεσε υπό την ενετική κυριαρχία από το 1428 μέχρι το 1796, και ίσως να μην αποκλείεται η παρουσία μελών αυτής της οικογέ­νειας στο στρατό της Ενετίας.

Και τέλος, μία τρίτη πιθανή εξήγη­ση θα μπορούσε να είναι και η εξής: Στη βενετσιάνικη διάλεκτο υπάρχει η λέξη manara, που σημαίνει τσεκούρι (ιταλικά manaja). Σύμφωνα με αυτό το δεδομένο, θα ήταν αρκετά πιθα­νόν ένας οποιοσδήποτε Ενετός, φθά­νοντας σ’ αυτό τον τόπο, να τού έδω­σε αυτή την ονομασία La Manara, εξαιτίας κάποιου περιστατικού πού ίσως συνέβη εκεί»[6].

Στη Μεσσηνία και την Κορινθία, μανάρα λέγεται το μεγάλο τσεκούρι. Και μανάρι στη Σάμο.

  

Τάκης Μαύρος

Τάκης Μαύρος, «Συμβολή στο Τοπωνυμικό της Αργολίδας», Εθνογραφικά τόμος 2ος (Ανάτυπο), έκδοση, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα, Ναύπλιο, 1979-80.

 

Υποσημειώσεις


[1] Η Δαλαμανάρα (Τοπική Κοινότητα Δαλαμανάρας – Δημοτική Ενότητα Άργους), ανήκει στον Δήμο Άργους – Μυκηνών, κατά την απογραφή του 2001 είχε 730 κατοίκους.

[2] Έτος Γ’ (1930), τ. 20ν, σελ. 363.

[3] Κ. Σάθα, Μνημεία, VI, 284.

[4] Κ. Σάθα, Μνημεία, StatutaetCapitula, IV, 161.

[5] Αυτόθι, σελ. 185.

[6] Βιβλιογραφία: Albo nazionale famiglie nobili dello stato Italiano, Milano 1965, p. 400. Enciclopedia Italiana, Roma 1934. Miarana E., Luciano Manara, Milano 1932, Passim.

 

Read Full Post »