Η άλωση της Τριπολιτσάς μέσα από το έργο του Παναγιώτη Ζωγράφου – Μεταξία Παπαποστόλου
Μακρυγιάννης – Λιθογραφία του Karl Krazeisen.
«Η Ζωγραφική παράσταση δεν είναι παρά ένας τρόπος διήγησης», μας αναφέρει ο Σπύρος Ασδραχάς, και η επιτυχία της εξαρτάται από το βαθμό απόδοσης του περιεχομένου της διήγησης, φορτισμένου, στην περίπτωση της συνεργασίας του στρατηγού Μακρυγιάννη με τον Δημήτριο Ζωγράφο για την εικονογράφηση του Αγώνα του ’21, από στοιχεία ενσυνείδητης ιδεολογίας.
Στο ξεκίνημα του νεοελληνικού κράτους, τέσσερις βασικά ομάδες, με διαφορετική αφετηρία και διαφορετικά μορφοπλαστικά χαρακτηριστικά αλλά με παράλληλες αναζητήσεις και κοινή κατεύθυνση, αναγνωρίζονται εύκολα στην πρώτη γενιά των δημιουργών της νεοελληνικής ζωγραφικής. Ένα κοινό στοιχείο που δίνει βασικά τον τόνο σ’ όλους σχεδόν τους καλλιτέχνες της γενιάς αυτής είναι η ιδιαίτερη απασχόλησή τους με τα ιστορικά θέματα και ειδικά με τα θέματα της ελληνικής Επανάστασης. Ξένοι καλλιτέχνες και λαϊκοί ζωγράφοι, επτανήσιοι και ανεξάρτητοι δημιουργοί, χωρίς να θυσιάζουν το προσωπικό τους μορφοπλαστικό ιδίωμα συναντιούνται ακριβώς στο σημείο αυτό, στην προσπάθεια να μορφοποιήσουν την ιστορική στιγμή.
Ο πιο σημαντικός εκπρόσωπος της λαϊκής ζωγραφικής της γενιάς αυτής είναι ο Παναγιώτης ή, κατά τις νεότερες έρευνες, ο Δημήτριος Ζωγράφος από την Βορδόνια Λακωνίας, που με τη σειρά των εικόνων που ζωγράφισε για τον Μακρυγιάννη, μας έδωσε το πιο ολοκληρωμένο σύνολο του είδους του. Χωρίς να ξέρουμε τίποτα για τη γέννησή του ούτε και τη μαθητεία του, είναι σχετικά εύκολο να καταλάβουμε από τα ίδια τα έργα ότι θα πρέπει να έμαθε τη δουλειά κοντά σε κάποιον κοινό ζωγράφο βυζαντινών εικόνων, σε κάποιον από τους αγιογράφους που γύριζαν τα χωριά, για να παίρνουν παραγγελίες για εικόνες αγίων και να εργάζονται στις εκκλησίες.
Ο Μακρυγιάννης είχε προετοιμάσει τη θεματογραφία του. Γράφει:
«Αφού πήγα και εγώ με την τετραρχίαν μου παρατήρησα κι όλες τις θέσεις οπόγιναν πόλεμοι, και σημάδεψα όλες αυτές τις θέσεις και όσες άλλες ήξερα». Έκανε, δηλαδή, τοπογραφικά σχέδια που θα χρησίμευαν ως βάση της εικονογραφίας, συνεχίζει «Αφού έδιωξα τον (ξένο) ζωγράφο, έστειλα κι έφεραν από τη Σπάρτη έναν αγωνιστή, Παναγιώτη Ζωγράφο τον έλεγαν. Έφερα αυτόν και μιλήσαμεν και συμφωνήσαμεν του κάθε κάδρου την τιμήν του κι έστειλε κι ήφερε και δυο του παιδιά και τους είχα εις το σπίτι μου όταν εργάζονταν. Κι αυτό άρχισε από τα 1836 και τελείωσε τα 1839».
Η νεότερη έρευνα έχει αποδείξει ότι ο Ζωγράφος του Μακρυγιάννη είναι ο Δημήτριος, που άλλωστε υπογράφει τις υδατογραφίες και όχι ο Παναγιώτης. Ο Παναγιώτης είναι ο γιος του που από το 1839 ως το 1841 σπουδάζει στο Σχολείο των Τεχνών και μάλιστα με υποτροφία. (περισσότερα…)
ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 