Feeds:
Δημοσιεύσεις
Σχόλια

Posts Tagged ‘Θερμησία’

Το Κάστρο της Θερμησίας

Posted in Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις, Ερμιονίδα, tagged , , , , , , , , , , , on 9 Απριλίου, 2025| Leave a Comment »

Το Κάστρο της Θερμησίας  – Λίνος Γ. Μπενάκης

 

Το ενδιαφέρον για τα μεσαιωνικά κάστρα της Ελλάδας αναζωπυρώθηκε τελευταία με την ίδρυση της «Ένωσης Πόλεων με Μεσαιωνικά Κάστρα», που αριθμεί ήδη 48 μέλη, νομαρχίες και δήμους από όλη την Ελλάδα. Έχει κατατεθεί μάλιστα και πρόταση να καθιερωθεί η 24η Ιουνίου ως «Ημέρα των Κάστρων» με κατάλληλες εκδηλώσεις και εορτασμούς. Το ζητούμενο είναι η ανάδειξη, προβολή και δημιουργική αξιοποίηση όλων αυτών των θαυμάσιων κτισμάτων κατοικίας και άμυνας. Πολύ σύντομα θα έχουμε το πρώτο καλά οργανωμένο Μουσείο μέσα στο Κάστρο στο Χλεμούτσι της Ηλείας, (το σημαντικότερο κάστρο του Πριγκιπάτου της Αχαΐας). Εκείνο που λείπει είναι η «στοργή» από το ευρύ κοινό, καθώς δεν έχουν ακόμα ενταχθεί στον εθνικό μας κορμό ως αναπόσπαστα κομμάτια του ιστορικού μας  τοπίου.

Η επισκεψιμότητα των κάστρων, που είναι μία από τις επιδιώξεις της «Ημέρας των Κάστρων», αυξάνει τις τουριστικές δυνατότητες  κάθε περιοχής. Επιπλέον υπάρχουν σήμερα ευρωπαϊκά προγράμματα και δίκτυα για κάστρα και φρούρια σε όλη την Ευρώπη με ανταλλαγές εμπειρίας και καλλιέργεια επιστημονικού διαλόγου για την συντήρηση και μελέτη της ιστορίας τους.

Η νέα αυτή πραγματικότητα κάνει πολύ επίκαιρη την μελέτη και προβολή ενός από τα πιο μικρά αλλά με πλούσια ιστορία Κάστρα της Ελλάδας, το Κάστρο της Θερμησίας στην Ερμιονίδα. Και είναι ευτύχημα ότι τα τελευταία χρόνια η Τοπική αυτοδιοίκηση είχε την πρωτοβουλία να βελτιώσει την πρόσβαση προς το Κάστρο και να το φωταγωγήσει υποβλητικά.

 

Κάστρο Θερμησίας. Φωτογραφία από τον ιστότοπο, «Περιήγηση στα Μνημεία της Αργολίδας». Εφορεία Αρχαιοτήτων Αργολίδας.

 

Δύο χιλιόμετρα περίπου βορειοδυτικά της Κοινότητας της Θερμησίας σε μικρή απόσταση από την ακτή του διαύλου Ερμιονίδας – Ύδρας υψώνεται ξαφνικά πάνω από καλλιεργημένα χωράφια και νεότερους πορτοκαλεώνες ένα συγκρότημα απόκρημνων ασβεστολιθικών  βράχων με διεύθυνση νότια και ύψος 350 μ. περίπου. Τους βράχους αυτούς στεφανώνουν τα ερείπια του μεσαιωνικού Κάστρου της Θερμησίας.

Το όνομα Θερμησία ή Θερμήσι μας παραπέμπει στην αρχαιότητα. Με την μορφή Θερμασία το συναντούμε  ως λατρευτικό επίθετο της θεάς Δήμητρας, που λατρευόταν ιδιαίτερα στην αρχαία Ερμιόνη και μπορεί να συνδεθεί με ασφάλεια με τις θερμές πηγές, που βρίσκονται κοντά σ’ ένα δεύτερο ιερό της Δήμητρας στα όρια της Ερμιονίδας. Χαρακτηριστικό είναι ότι ένας σχολιαστής του Παυσανία γράφει «Ερμιόνη τα Θέρμια», που σημαίνει ότι στον Μεσαίωνα, στον οποίο έζησε ο σχολιαστής, π Ερμιόνη ήταν πιο γνωστή με το όνομα Θέρμια και Θερμήσι, όπως μαρτυρούν και βενετσιάνικα έγγραφα σχετικά με τις αλυκές της περιοχής. (περισσότερα…)

Read Full Post »

Το Φράγκικο πριγκιπάτο της Πελοποννήσου (τιμάριο Άργους, Ναυπλίου, Θερμησίας κατά τον 13º – 14º αιώνα)

Posted in Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις, Ερμιονίδα, Ενετοκρατία, tagged , , , , , , , , , on 26 Φεβρουαρίου, 2025| Leave a Comment »

Το Φράγκικο πριγκιπάτο της Πελοποννήσου (τιμάριο Άργους, Ναυπλίου, Θερμησίας κατά τον 13º – 14º αιώνα)

 

Είναι γνωστό από τα ιστορικά δεδομένα ότι στο Βυζαντινό κράτος, κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, η Αθήνα είχε γίνει από τους Σταυροφόρους χωριστό φράγκικο κράτος το έτος 1205, με την επισημείωση ότι ο Βονιφάτιος Μομφερατικός παραχώρησε αυτό στον Όθωνα ντε Λα Ρος (Otto de la Roche), γιο τού Βουργούνδιου ευγενούς. Αυτό συμπεριελάμβανε τις περιοχές της Αττικής και Μεγαρίδας, ενώ μετέπειτα προστέθηκε και το τμήμα του Άργους, του Ναυπλίου και της Θερμησίας.

 

Άργος – Κάστρο των Φράγκων βαρώνων του Άργους από τον οίκο των Enghien, 1843. Σχέδιο του Jean – Alexandre Buchon (1791-1846).

 

Το 1260 απονεμήθηκε στους διαδόχους του Όθωνα ντε Λα Ρος και ο τίτλος του Δούκα. Μετά τη Μάχη της Κωπαΐδας το 1311, όπου οι Φράγκοι νικήθηκαν από τους Καταλανούς και σκοτώθηκε ο δούκας της Αθήνας, το δουκάτο μαζί με το τμήμα της Ναυπλίας – Θερμησίας (Ερμιονίδας) θεωρητικά πέρασε στην κυριαρχία των Καταλανών (εθνότητα της βόρειας Ιβηρικής χερσονήσου στην Ισπανία, στα σύνορα με τη Γαλλία και στους πρόποδες των Πυρηναίων), που πρόσφεραν την ηγεμονία στο στέμμα των βασιλέων της Αραγωνίας (αυτόνομη περιφέρεια της Ισπανίας).

Portrait of Nerio I Acciaioli, first Florentine Duke of Athens.

Προσωπογραφία του Νέριου Α΄Ατζαγιόλι (Nerio I Acciaioli) πρώτου φλωρεντινού δούκα των Αθηνών.

Η κυριαρχία των Καταλανών καταλύθηκε το 1388 με την κατάληψη της Ακρόπολης από τον Φλωρεντινό τραπεζίτη και τυχοδιώκτη Νέριο Ατσαγιόλι, που από το 1385 είχε καταλάβει την πόλη της Αθήνας. Με εξαίρεση μια βραχύχρονη βενετική κατοχή (1395 – 1403) ο οίκος των Ατσαγιόλι ηγεμόνευσε μέχρι το 1458, όταν οι Τούρκοι, που από το 1456 είχαν καταλάβει την Αθήνα, έγιναν κύριοι και της Ακρόπολης.[1]

Πριν φθάσουμε στην Τουρκοκρατία και την κατάλυση του Φράγκικου τιμαρίου, κατά τον 14º  αιώνα συνέβησαν στην Αργολίδα κάποια ιδιαίτερα γεγονότα, που σημάδεψαν και επηρέασαν και την περιοχή της Ερμιονίδας.

Σύμφωνα με τα διασωθέντα ιστορικά στοιχεία πληροφορούμεθα από τον Γερμανό ιστορικό Κάρολο Χοπφ (Hopf) ότι το 1311 ή 1316 η Ερμιόνη (Καστρί) βρισκόταν υπό τη δικαιοδοσία του βαΐλου Γουλιέλμου Guillame (τοπικού αξιωματούχου), πιθανότατα γαλλικής καταγωγής. Στη συνέχεια τον κληρονόμησε στο Καστρί η αδελφή του Βεατρίκη, που παντρεύτηκε το 1316 τον Καταλανό Bertant Gauselmi, που έζησε στην περιοχή μέχρι το 1324.[2] (περισσότερα…)

Read Full Post »

Η Α’ Βενετοκρατία στο τερριτόριο Ναυπλίου και τα φέουδα Θερμησίας και Καστρίου (Ερμιόνης) από το 1388-1540

Posted in Ερμιονίδα, Ενετοκρατία, tagged , , , , , , , , , , on 18 Φεβρουαρίου, 2025| Leave a Comment »

Η Α’ Βενετοκρατία στο τερριτόριο Ναυπλίου και τα φέουδα Θερμησίας και Καστρίου (Ερμιόνης) από το 1388-1540 –  Ιωάννης Αγγ. Ησαΐας

 

Από τα μέσα του 14ου αιώνα (1348) είχε ιδρυθεί από τους Καντακουζηνούς[1] το Δεσποτάτο της Πελοποννήσου με πρωτεύουσα τον Μυστρά. Το Δεσποτάτο αναδείχθηκε και σταθεροποιήθηκε από τον Μανουήλ Καντακουζηνό και βελτιώθηκε σημαντικά στο ιστορικό προσκήνιο από την αυτοκρατορική οικογένεια των Παλαιολόγων το 1383, όταν σχεδόν όλη η Πελοπόννησος, με εξαίρεση το Ναύπλιο και τη Θερμησία (Ερμιονίδα), με κέντρο τον Μυστρά είχε γίνει ελληνική (βυζαντινή).

Τους Καντακουζηνούς διαδέχτηκαν στον Μυστρά οι Παλαιολόγοι (1383 – 1460), που κατείχαν τον θρόνο και της Βασιλεύουσας. Ο 15ος αιώνας υπήρξε περίοδος ακμής και επέκτασης του Δεσποτάτου σε ολόκληρη σχεδόν την Πελοπόννησο. Την ίδια περίοδο οι Βενετοί οικειοποιήθηκαν με πλάγιους τρόπους την αργολική χερσόνησο με τις πόλεις και τα λιμάνια της (1383),[2] κυριαρχώντας στον Κορινθιακό και τον Αργολικό.

Μετά τον θάνατο του Βενετού Πατρίκιου – Πέτρου Κορνάρου, συζύγου της Μαρίας ντε Ενγκιέν, κληρονόμου του Άργους και της Ναυπλίας από τον πατέρα της Γκυ ντε Ενγκιέν, ο Δεσπότης (ηγεμόνας) του Μυστρά[3] Θεόδωρος Α’ Παλαιολόγος κατέλαβε το Άργος το 1390.[4] Ταυτόχρονα οι Βενετοί κατείχαν το Ναύπλιο (1389), μετά την παραχώρηση αυτού από την χήρα Μαρία Ντ’ Εγκιέν και όρισαν προβλεπτή[5] ή προνοητή τον Περάτσο Μαλιπιέρο (ευπατρίδη Βενετσάνο). Ο προαναφερόμενος Βενετός προσπάθησε να καταλάβει το γειτονικό Άργος, αλλά αποκρούστηκε από τον Δεσπότη του Μυστρά και Καλαβρύτων Θεόδωρο Α’ Παλαιολόγο.[6]

Στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα ο Θεόδωρος έβαλε σκοπό να πάρει το Ναύπλιο. Ωστόσο τον πρόλαβαν οι Βενετοί και το κατέλαβαν το 1389. Στη συνέχεια εξανάγκασαν τον ίδιο Δεσπότη του Μυστρά να συμφωνήσει στην ανταλλαγή του Άργους και του Θερμησίου με τα Μέγαρα και τον πύργο του Βασιλοποτάμου της Λακωνίας.[7]

Είναι βέβαια αξιοπαρατήρητο ότι οι Βενετοί θέλησαν να κρατήσουν την επαρχία – φέουδο[8] της Θερμησίας, ώστε να μπορέσουν να εκμεταλλευτούν την αλυκή, που βρισκόταν πλησίον της λιμνοθάλασσας.[9] Επιπλέον το μεσαιωνικό οχυρό – κάστρο της Θερμησίας δεν εξασφάλιζε στην αλυκή προστασία, αλλά αποτελούσε, λόγω της γεωστρατηγικής του θέσης, προστατευτικό οχύρωμα στον γειτονικό οικισμό του Θερμησιού και του σπουδαίου λιμανιού της Ερμιόνης.

 

Κάστρο Θερμησίας. Φωτογραφία από τον ιστότοπο, «Περιήγηση στα Μνημεία της Αργολίδας». Εφορεία Αρχαιοτήτων Αργολίδας.

 

Γενικότερα παρατηρούμε ότι τα διοικητικά όρια του Ναυπλίου δεν παρέμεναν σταθερά και αμετάβλητα κατά την Α’ Βενετοκρατία, αλλά έγιναν αυξομειώσεις λόγω των πολιτικοστρατιωτικών εξελίξεων στην Αργολίδα. Τα πρώτα χρόνια η εδαφική αρμοδιότητα του Ναυπλίου εκτεινόταν σε κάποια περιορισμένη περιοχή της επαρχίας, καθώς κάποια γεωγραφικά τμήματα στα ενδότερα και συγκεκριμένα στη νότια περιοχή της Αργολίδας, που ανήκαν παλαιότερα στη δικαιοδοσία του Ναυπλίου, βρίσκονταν ακόμη στον έλεγχο των Βυζαντινών,[10] όπως ακριβώς ήταν το Κρανίδι με το χρυσόβουλο του Ανδρονίκου Β’ Παλαιολόγου (1288).[11] (περισσότερα…)

Read Full Post »