Ημερίδα με θέμα «Όψεις της θεατρολογικής έρευνας», Κυριακή 9 Νοεμβρίου 2014, στο Βουλευτικό Ναυπλίου
Όψεις της θεατρολογικής έρευνας
Την Κυριακή 9 Νοεμβρίου 2014 το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου σε συνεργασία με το ΔΟΠΠΑΤ οργανώνει στο Βουλευτικό ημερίδα με θέμα «Όψεις της θεατρολογικής έρευνας».
Οκτώ ερευνητές θεατρολόγοι θα παρουσιάσουν θεατρολογικά θέματα τα οποία είναι αντικείμενο της έρευνάς τους, θέματα διαχρονικά και συγχρονικά τα οποία έχουν ευρύτερο ενδιαφέρον. Για το λόγο αυτό η ημερίδα είναι ανοιχτή στο κοινό.
Η Ημερίδα ενδιαφέρει όλους και ιδιαίτερα θεατρολόγους, φιλολόγους, κοινωνιολόγους και άλλες ειδικότητες των ανθρωπιστικών επιστημών. Η είσοδος είναι ελεύθερη και θα δοθούν βεβαιώσεις για όσους παρακολουθήσουν από τις 11.00 μέχρι τις 15.00.
Εισηγητές/τριες είναι οι θεατρολόγοι, Αθηνά Στούρνα, Ιωάννα Καραμάνου, Αθανάσιος Μπλέσιος, Άννα Τσίχλη, Γιάννης Λεοντάρης, Αύρα Ξεπαπαδάκου, Ρέα Γρηγορίου και Έλενα Παπαλεξίου.
Πρόγραμμα: Όψεις της Θεατρολογικής έρευνας
11.00 Καλωσόρισμα μεταπτυχιακών από Κοσμήτορα καθηγήτρια κ. Άλκηστις Κοντογιάννη
11.10 ΑΘΗΝΑ ΣΤΟΥΡΝΑ
Η δραματοποίηση μύθων για το παιδικό κοινό: μια παρουσίαση της δουλειάς του Θιάσου Ωκύπους.
Η εισήγηση εστιάζει στη χρήση της μυθολογίας, ελληνικής και παγκόσμιας, με σκοπό τη δημιουργία παραστάσεων και εκπαιδευτικών εργαστηρίων. Μέσα από μία σύντομη παρουσίαση του έργου και των στόχων του πολυπολιτισμικού Θιάσου Ωκύπους, θα αναφερθούμε στη μέθοδο και τα μέσα που χρησιμοποιεί, όπως επίσης και στις παραστάσεις που έχει δώσει κατά καιρούς σε μη θεατρικούς χώρους του Νομού Αργολίδας.
11.30 ΙΩΑΝΝΑ ΚΑΡΑΜΑΝΟΥ
Η πρόσληψη του αρχαίου δράματος ως πρόταση για τη διδασκαλία των μαθημάτων της δραματικής ποίησης στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Το συγκεκριμένο μάθημα περιλαμβάνει μία πρόταση για τη διδακτική της αρχαίας δραματικής ποίησης στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Οι κεντρικοί άξονες της δραματουργίας και της παράστασης μπορούν να αναδειχθούν και να αφομοιωθούν αποτελεσματικότερα από τους μαθητές μέσω της αναφοράς στην πρόσληψη των έργων που διδάσκονται στο Γυμνάσιο (Ελένη του Ευριπίδη) και στο Λύκειο (Αντιγόνη του Σοφοκλή). Για το σκοπό αυτό, προτείνεται αφενός η διακειμενική προσέγγιση μεταξύ των τραγωδιών αυτών και των έργων του μεταγενέστερου θεάτρου (λ.χ. Αντιγόνη του Ανούιγ, Αντιγόνη του Μπρεχτ, Πάροδος Θηβών του Καμπανέλλη) και αφετέρου η παρακολούθηση ή και προβολή παραστάσεών τους. Με τον τρόπο αυτό και μέσω του αντίστοιχου βοηθητικού υλικού, οι μαθητές θα είναι σε θέση να αντιληφθούν την επιβίωση του αρχαίου δράματος στο μεταγενέστερο και σύγχρονο θέατρο, εμπλουτίζοντας τη θεατρική τους παιδεία, και να αποτιμήσουν τα στοιχεία εκείνα που καθιστούν επίκαιρες τις αξίες των αρχαίων δραματικών έργων στις μέρες μας.
11.50 ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΜΠΛΕΣΙΟΣ
Το κρητικό και το επτανησιακό θέατρο.
Το κρητικό και το επτανησιακό θέατρο αποτελούν τα δύο πρώτα και σημαντικά κεφάλαια στην ιστορία του νεοελληνικού θεάτρου. Η θεατρική δραστηριότητα στα μέρη αυτά κυρίως επί βενετοκρατίας εξασφαλίζει ένα βάθος χρόνου στην ιστορία του νεοελληνικού θεάτρου, καθώς και τη σύνδεση των δύο τελευταίων αιώνων με την αναγεννησιακή και τη μετα-αναγεννησιακή εποχή. Συγχρόνως, οι δύο αυτές περίοδοι (του επτανησιακού και του κρητικού θεάτρου) συμβάλλουν στην αίσθηση της αδιάσπαστης ενότητας του νεοελληνικού πολιτισμού από τον 16ο έως τον 19ο αιώνα. Η Ερωφίλη και Ο Βασιλικός αποτελούν τα δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα έργων, από τα οποία εμπνέεται η νεοελληνική δραματουργία τουλάχιστον από τα τέλη του 19ου αιώνα.
12.10-12.20 Συζήτηση
12.20-12.40 Διάλειμμα
12.40 ΑΝΝΑ ΤΣΙΧΛΗ
Παραστασιακές σπουδές και τεχνικές: ένα ταξίδι μέσα από σύγχρονες ομάδες και σχολές.
Από το τέλος της δεκαετίας του ’60 αρχίζουν να δημιουργούνται θεατρικές ομάδες που συνδυάζουν τη θεατρική πράξη με τη μελέτη της παραστατικότητας των διαφορετικών σκηνικών εκφράσεων και πειραματισμών. Τα κέντρα αυτά αποτελούν τη βάση για τη δημιουργία σχολών εκπαίδευσης και ανταλλαγής γνώσης ως προς α. τη σκηνική τέχνη (υποκριτική/σκηνοθεσία/τεχνικές άλλων μορφών έκφρασης) β. τη σχέση ηθοποιού-κοινού γ. την έννοια της κοινότητας. Μέσα από κοινές δραστηριότητες, εργαστήρια και παραστάσεις στα θεατρικά αυτά κέντρα γίνονται ζυμώσεις και ανταλλαγές, οι οποίες θα αλλάξουν βαθιά την γνώση και την αντίληψη του θεάτρου τις επόμενες δεκαετίες. Σημαντικοί σκηνοθέτες και θεωρητικοί, όπως οι Jerzy Grotowski, Eugenio Barba, Wlodziemierz Staniewski, Richard Gough, Peter Brook, Ariane Mnouchkine, Richard Schechner, θα δημιουργήσουν «σχολές» και τεχνικές, οι οποίες θα καθιερωθούν ως τα βασικότερα σημεία αναφοράς στην πρακτική, στη θεωρία και στην διδασκαλία των παραστασιακών σπουδών στο τέλος του 20ού αιώνα και στις αρχές του 21ου.
13.00 ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΕΟΝΤΑΡΗΣ
Θεατρικές ομάδες και συν-δημιουργία στην Ελλάδα της κρίσης.
Ποια είναι τα γενικά χαρακτηριστικά του οργανισμού που ονομάζουμε «θεατρική ομάδα»; Με ποιους όρους η διαδικασία της συνδημιουργίας στο πλαίσιο της πρόβας, οδηγεί στο σκηνικό γεγονός; Σε ποιο βαθμό επηρεάζει η οικονομική κρίση τη λειτουργία και τη δημιουργικότητα των θεατρικών ομάδων στη χώρα μας;
13.20-13.40 Συζήτηση
13.40 ΡΕΑ ΑΡΓΥΡΙΟΥ
Η τηλεοπτική αισθητική και το σύγχρονο ελληνικό θέατρο.
Η ανακοίνωση αφορά τη δραματουργία στη στροφή του 20ού αιώνα και τον τρόπο που επέδρασε η τηλεοπτική αισθητική και πρακτική στη συγγραφή συγκεκριμένων έργων ελλήνων συγγραφέων. Εξετάζουμε παράλληλα τη σκηνική τους αξιοποίηση και την θεώρηση αυτών των παραστάσεων από τη σύγχρονη θεατρική κριτική, προκειμένου να αποτιμηθεί η θέση τους στη σειρά των εξελίξεων του νεοελληνικού θεάτρου.
14.00 ΑΥΡΑ ΞΑΠΑΠΑΔΑΚΟΥ
«Μία αρχαία γυναίκα»: Η Μαρία Κάλλας ως Μήδεια στην ομότιτλη ταινία του Πιερ Πάολο Παζολίνι.
Η προτεινόμενη εισήγηση αναφέρεται στην αναμέτρηση μιας παγκοσμίου φήμης Ελληνίδας με έναν μνημειώδη ρόλο της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας. Φιλοδοξεί να αναλύσει την ερμηνεία της Μαρίας Κάλλας ως πριμιτιβικής Μήδειας στην ομότιτλη ταινία του Πιερ Πάολο Παζολίνι. Θα εξεταστούν οι ιδεολογικές προθέσεις του σκηνοθέτη και η θεμελιώδης καλλιτεχνική σύλληψη που κρύβονται πίσω από την ταινία. Στη συνέχεια θα επιχειρηθεί μία αναλυτική σύγκριση ανάμεσα στην τελική κόπια της ταινίας και το ευριπιδικό πρότυπο, αλλά και το αρχικό σενάριο του Παζολίνι Οράματα της Μήδειας. Τέλος, θα διερευνηθεί ο αντι-οπερατικός τρόπος με τον οποίον ο σκηνοθέτης κινηματογραφεί την πρωταγωνίστρια, αφαιρώντας της ολοσχερώς το λαμπερό περίβλημα της ντίβας και προσδίδοντάς της προαιώνια αρχετυπικά χαρακτηριστικά.
14.20 ΕΛΕΝΑ ΠΑΠΑΛΕΞΙΟΥ
Ανθρωπόμορφα ρομπότ στη σύγχρονη σκηνή: εικόνες από ένα κοντινό μέλλον
Η παρουσία των νέων τεχνολογιών στο σύγχρονο θέατρο δεν περιορίζεται μόνο στη χρήση του βίντεο και της ψηφιακής εικόνας αλλά επεκτείνεται και στο τομέα της ρομποτικής. Ανθρωπόμορφες αυτόματες συσκευές πρωταγωνιστούν στη διεθνή θεατρική πρωτοπορία και στη σύγχρονη έρευνα. Με φόρμα εμπνευσμένη από αυτήν του ανθρωπίνου σώματος και κινήσεις απαράλλακτες με αυτές των ανθρώπων, τα ανθρωποειδή-ηθοποιοί «ενσαρκώνουν» την πιο επιτυχή, αλλά και ανησυχητική προσομοίωση του άψυχου αντικειμένου με την ανθρώπινη, ζωντανή βιολογική οντότητα. Mε αφορμή τα έργα Sayonara 2 και Οι τρεις αδελφές του Ιάπωνα συγγραφέα και σκηνοθέτη Ορίζα Χιράτα, θα επιχειρήσουμε να διερευνήσουμε τα όρια ανάμεσα στον ηθοποιό και το ρομπότ, στα δραματικά πρόσωπα και τα είδωλα τους.
14.40 Συζήτηση
15.00 Κλείσιμο εργασιών
ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 