Τεκτονική Στοά Ναυπλίου ( Μυστικές Εταιρείες )
Λίγοι ίσως γνωρίζουν ότι η πρώτη Τεκτονική Στοά στην ελεύθερη Ελλάδα, λειτούργησε στο Ναύπλιο. Μέχρι την δημοσίευση των σχετικών στοιχείων από την Πελοποννησιακή Πρωτοχρονιά το 1958, θεωρείτο ότι η πρώτη Στοά με το χαρακτηριστικό όνομα «Πανελλήνιον» λειτούργησε στην Αθήνα το έτος 1863.
Από επιστολή του Ιωάννη Βαπτιστή Θεοτόκη κατοίκου Ναυπλίου, προς τον κόμη Διονύσιο Ρώμα* στην Ζάκυνθο, χρονολογημένη από 22 Μαΐου 1825, προκύπτει ότι από τότε ξεκίνησαν οι διεργασίες για την ίδρυση Στοάς.
Στην επιστολή του γράφει:
Η σφραγίδα της Τεκτονικής Στοάς Ναυπλίου
Δια του αρχιμανδρίτου Ζένσου σας παρεκάλεσα να μοι αποστείλητε πάν ότι αναγκαιοί δια να φωτισθώμεν, δηλαδή όπως ιδρύσωμεν μίαν στοάν Μασονικήν ( LoggiaM.) το μόνον μέσον ίνα ενθουσιάσωμεν και προσελκύσωμεν πατριώτας τινάς επί τω σωτηρίω σκοπώ να υπερασπίζουσι τα δίκαια της ημετέρας πατρίδος κτλ. Πάν άλλο σύστημα θα ήτο επικίνδυνον και θα εδημιούργει μεταξύ ημών διαφωνίας, τόσον περί της διατάξεως του ιδρύματος, όσον και περί του αποδεκτέου κανονισμού˙ ενώ το σύστημα του Μ. από αιώνων καθιερωμένον, δεν απαιτεί πολλήν εργασίαν, όταν δε τεθή εις ενέργειαν δυνάμεθα να τω δώσωμεν άλλην μορφήν˙ αλλ᾽ εις ημάς τους ενταύθα έλαχεν ο κλήρος να είμεθα πάντη ακατάλληλοι όπως αναλάβωμέν τοιαύτα, ήτοι διδαχάς, κατηχήσας κτλ.
Καθιστώ υμίν γνωστό, ότι ο φίλος κ. Γερακάρης θα επανέλθη εις Πελοπόννησον. Καλόν θα ήτο λοιπόν αν δι᾽ αυτού μοί αποστέλλοντο εν τάξει πάντα τα αναγκαιούντα, όπως, ανοίξωμεν την Μασονική Στοάν, την οποίαν πλείστοι Αδελφοί τοσούτον ποθούσι».
Η επιστολή βρήκε απόλυτη ανταπόκριση. Με τον Γ. Γερακάρη εστάλησαν στο Ναύπλιο από την Ζάκυνθο όλα όσα χρειαζόντουσαν. Τυπικά, συμβολικά εργαλεία και άλλα χρειώδη. Τότε στην Ζάκυνθο βρισκόταν σε μεγάλη ακμή ο Μασονισμός, κάτω από την ηγεσία του κόμη Δ. Ρώμα.
Βέβαια, περισσότερες πληροφορίες για την δράση της Τεκτονικής Στοάς στο Ναύπλιο δεν έχουμε. Πάντως, γεγονός είναι ότι το 1826 λειτουργούσε κανονικά η Στοά.
Αυτό προκύπτει από ένα έγγραφο εισδοχής νέου μέλους στην Μασονική Στοά του Ναυπλίου, το οποίο γραμμένο στα Λατινικά, βεβαιώνει την εγγραφή του και προτρέπει όλες τις άλλες Στοές να αναγνωρίσουν την ιδιότητά του, να συνεργάζονται μαζί του και να του παρέχουν όποια βοήθεια ζητηθεί από αυτόν.
Υποσημείωση
* Ο Διονύσιος Ρώμας, γιος του προξένου της Βενετίας στην Πελοπόννησο, Γεωργίου Κανδιάνου Ρώμα (1725-1796) και της Διαμαντίνας Καπνίση, γεννήθηκε το 1771. Σπούδασε νομικά στην Πάδοβα και όταν τελείωσε τις σπουδές του επέστρεψε στη Ζάκυνθο. Το 1794 ο Ρώμας διαδέχθηκε τον πατέρα του στη θέση του γενικού προξένου της Βενετίας στο Μοριά και στη Ρούμελη. Με αυτή την ιδιότητά του συνδέθηκε και καλλιέργησε σχέσεις με τους σημαντικότερους προκρίτους (Μαυρομιχάληδες, Ζαΐμηδες, Λόντους, Δεληγιάννηδες, Νοταράδες, Κρεββατάδες) και οπλαρχηγούς του τόπου. Από τους οπλαρχηγούς ξεχώρισε τον Θ. Κολοκοτρώνη με τον οποίο συνδέθηκε με στενή φιλία.
Το 1803 εκλέχθηκε μέλος της συντακτικής επιτροπής για τη ψήφιση του Επτανησιακού Συντάγματος και το 1806 διορίστηκε στη θέση του Πρύτανη Κερκύρας, από όπου διαχειρίστηκε με απαράμιλλη ευθύτητα τις εγχώριες υποθέσεις. Το 1809 εξελέγη γερουσιαστής και το 1810 ταξίδεψε ως αντιπρόσωπος των Ιονίων Νήσων, μαζί με τους Ε. Θεοτόκη, Μ. Μεταξά, Σπ. Κονδό και Στάμο Χαλικιόπουλο, στο Παρίσι για να συγχαρεί τον Ναπολέοντα Α΄ για τη γέννηση του γιου του, βασιλιά της Ρώμης. Στη Γαλλία παρασημοφορήθηκε με το παράσημο της Λεγεώνος της Τιμής. Την άνοιξη του 1815 ο Ρώμας ως Μέγας Διδάσκαλος του τεκτονισμού ίδρυσε στη Ζάκυνθο Στοά με το όνομα “Αναγεννηθείς Φοίνιξ”. Το 1816 ήρθε σε σύγκρουση με τον άγγλο Ύπατο Αρμοστή Θ. Μαίτλαντ για την επιβολή απολυταρχικού καθεστώτος και έφυγε από την Κέρκυρα για τη Ζάκυνθο, όπου παρέμεινε και αφιερώθηκε ολόψυχα σε πατριωτικά και πνευματικά έργα.
Διονύσιος Ρώμας
Τον Απρίλιο του 1819 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Αριστείδη Παπά. Το 1820 αγγλικό στρατιωτικό άγημα απέκλεισε το αρχοντικό του Ρώμα με σκοπό την ανακάλυψη μυστικών πατριωτικών εγγράφων, ενώ ο Ρώμας δικαιολογήθηκε στον τοποτηρητή Ross, τέκτονα χαμηλότερου βαθμού, ότι επρόκειτο για τεκτονικά έγγραφα και έτσι σταμάτησε κάθε ενέργεια. Παρ’ όλα αυτά για να αποφύγει την καταδίωξη των Άγγλων και τη φυλάκιση, ο Δ. Ρώμας κατέφυγε στη Βενετία, όπου παρέμεινε για τέσσερα χρόνια. Επιστρέφοντας στη Ζάκυνθο ίδρυσε αμέσως την Επιτροπή Ζακύνθου με σκοπό την οικονομική και πολεμική ενίσχυση του Αγώνα. Το 1833 μετέβη στο Ναύπλιο για να υποδεχθεί τον Όθωνα, αλλά εκεί κατηγορήθηκε ότι συμμετείχε σε συνομωσία εναντίον του μαζί με τον Θ. Κολοκοτρώνη και τον Δ. Πλαπούτα , οι οποίοι και καταδικάστηκαν σε θάνατο. Όταν αναθεωρήθηκε η δίκη (από τους Γ.Τερτσέτη, Γ.Πολυζωΐδη) και αποκαλύφθηκε η σκευωρία και η ανυπόστατη κατηγορία, οι τρεις άνδρες αθωώθηκαν πανηγυρικά. Ο Όθωνας τίμησε τον Ρώμα με το ανώτερο παράσημο του Ταξιάρχη του Σωτήρος και τον ονόμασε Σύμβουλο της Επικρατείας.
Ο Διονύσιος Ρώμας ήταν παντρεμένος με την Αδριάνα Σταυράκη Λοκατέλλι και είχε δύο γιούς: τον Γεώργιο Κανδιάνο (1796-1860) και τον Γεώργιο Δημήτριο (1805-1874). Πέθανε στη Ζάκυνθο, σε ηλικία 86 ετών, στις 26 Ιουλίου 1857.
Πηγή
-
Σταύρος Χ. Σκοπετέας, Φιλόλογος, Διευθυντής της Βιβλιοθήκης της Βουλής, «Πελοποννησιακή Πρωτοχρονιά 1958» σελ. 294 – 295, Αθήνα 1957.
-
Τα βιογραφικά στοιχεία που αναφέρονται δανείστηκαν από τον ιστότοπο της Οικογένειας Ρώμα.
ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 
Με παρέπεμψε εδώ ο φίλος Ναυπλιεύς κ. Δ. Ζεγγίνης.
Βεβαιότατα και διέθετε κραταιή Στοά το Ναύπλιο και ήταν πράγματι η πρώτη ιδρυθείσα στην Ελλάδα. Επί πλέον δε πολλοί σημαίνοντες Ναυπλιείς διετέλεσαν Τέκτονες στην Αθήνα όπως μέλη των οικογενειών Ρομποτή, Καραπαύλου, Σοφρώνη κλπ.
Ο πατέρας μου, Αντώνης Χασαπογιάννης, διετέλεσε επί έτη Σεβάσμιος του Ησιόδου και θυμάμαι έντονα, ως παιδάκι, που κάναμε Τεκτονικές εκδρομές (ο καθηγητής της Ανωτ. Γεωπονικής Βάσος Κριμπάς, ο λιμενολόγος καθηγητής του ΕΜΠ Πίππας και άλλοι) στο Ναύπλιο με automotrice όπου μας υπεδεχετο ο δικηγόρος, εάν η μνήμη με υπηρετεί σωστά, Ρομποτής και γινόταν συμπόσιο στο «Αμφιτρύων».
Αυτά από τα τέλη της δεκαετίας 1950 και πρώτο ήμισυ δεκαετίας 1960. Είμαι απολύτως βέβαιος ότι μέχρι τότε τουλάχιστον λειτουργούσε ολιγομελής Στοά στο Ναύπλιο από εξέχουσες προσωπικότητες του Τόπου.
Το διαδίκτυο βρίθει πληροφοριών αλλά η εγκυρότητά τους διαπιστεύεται από πηγές. Διαβάζω σε έναν ιστότοπο ότι η ιδιότητα του μέλους ενός τέτοιου συλλόγου είναι μυστική και δημοσιοποιείται μόνο εάν υφίσταται ανάλογη άδεια από το μέλος ή το έχει δηλώσει (ή το δηλώνει) δημοσίως το ίδιο το μέλος. Σεβαστή η πληροφορία για τον πατέρα σας που μας ενημερώνετε ότι υπήρξε τέκτων αλλά για τους άλλους που αναφέρετε, έχετε σχετική άδεια από τους συγκεκριμένους ανθρώπους ή κάποιο έγγραφο; Θα ήταν ενδιαφέρον διότι μία απλή παρέα ανθρώπων δεν υποδηλώνει κάτι. Επίσης είμαι βέβαιος ότι οι σύλλογοι αυτοί έχουν και δέχονται μέλη από όλα τα κοινωνικά στρώματα (δεν υφίσταται ελιτισμός) αρκεί να είναι χρηστοήθεις και ελευθέρως σκεπτόμενοι, όπως συγκεκριμένα αναγράφεται σε δικούς τους ιστοτόπους, επίσης εργαζόμενοι και όχι άεργοι και φυσικά να το θέλουν να είναι μέλη, αυτονόητα πράγματα και όχι με το ζόρι. Με το ζόρι λοιπόν δε μπορώ εγώ να βαπτίσω κάποιον συνάνθρωπό μου ως μέλος ενός συλλόγου, εκτός και εάν είναι και μου έδωσε τη σχετική άδεια να το δημοσιοποιώ, αν και δεν έχει και καμμία σημασία. Ευχαριστώ εκ των προτέρων
Δεν χρειάζεται να είμαστε τόσο αυστηροί στο θέμα, δεδομένου ότι τόσο ο Κώστας Χασαπογιάννης που έγραψε το σχόλιο, όσο και τα άτομα που αναφέρει, έχουν φύγει από τη ζωή. Όσον αφορά την Τεκτονική Ιδιότητα, ο καθένας μας μπορεί να την αναφέρει για τον εαυτό του ελεύθερα και χωρίς προηγούμενη συγκατάθεση της Στοάς του.
Πιστεύω πως δεν έγραψα με αυστηρότητα αλλά το αυτονόητο με πολύ σεβασμό. Θλίβομαι για τον άνθρωπο που έφυγε αλλά πότε έφυγαν οι υπόλοιποι, συγκεκριμένα οι Ναυπλιείς, που αναφέρονται;
Ο καθηγητής Κριμπάς στο πρώτο ήμισυ της δεκαετίας του 1960 είχε φύγει από αυτόν τον μάταιο κόσμο. Ερχόταν βέβαια στο Ναύπλιο στη αρχή της καριέρας του στα πλαίσια ερευνών για τη γεωργική σχολή, την προστασία της καλλιέργειας και την προστασία των δασών. Προσέφερε πολλά στην αγροτική ανάπτυξη της υπαίθρου. Ο καθηγητής Πίππας περισσότερο σχέση είχε με τη Διώρυγα της Κορίνθου και όχι με την Αργολίδα. Η αναφορά των ονομάτων χρησιμοποιείται επειδή έχουν δημοσιοποιηθεί τα ονόματά τους σε συμβούλια και σε συμμετοχή τους εις τον Τεκτονισμό. Όσον αφορά το συμπόσιο στο ξενοδοχείο «Αμφιτρύων» συνηθιζόταν τους αποκριάτικους χορούς, κοπές πίτας κλπ να τους κάνουν διάφοροι σύλλογοι εκεί. Δε γίνονταν ηλιοστάσια ή άλλες λευκές εορτές όπως τις ονομάζουν οι τέκτονες στο ξενοδοχείο Αμφιτρύων εκείνη την εποχή. Και κατά την προσωπική μου άποψη εφόσον κάποιος δεν έχει δηλώσει, εάν βεβαίως είναι, την τεκτονική του ιδιότητα και μάλιστα είναι εν ζωή κανείς δε μπορεί να αναφέρεται σε αυτή παρά μόνο για τον εαυτό του.
Το έμβλημα που εικονίζεται παραπάνω παραπέμπει (εγχειρίδια,χειραψια, καθώς και η διάταξη των στιγμών) σε «Καρμποναρική» Vendita (Αγορά) και όχι Ελευθεροτεκτονική Στοά.
«Τί να σας πω κύριέ μου;». Έτσι μου απαντούσε ένας φίλος μάστορας που έφτιαχνε τη μοτοσυκλέττα μου όταν τον ρώταγα για μία κατασκευαστική λεπτομέρεια και το τρόπο που πιθανώς σκέφτηκε ο επικεφαλής μηχανικός της NSU το 1950 για να το λύσει. Ο μάστοράς μου δεν ήταν εκεί, ήταν αγέννητος. Ακόμα και τον Γκαριμπάλντι να έβλεπα στο όνειρό μου, το ίδιο θα μου έλεγε… χωρίς το «σας» και το «κύριε» βεβαίως βεβαίως
Κύριε Καλλιπολίτη εάν κάποιος αναζητήσει περισσότερες πληροφορίες περί Καρμποναρισμού θα διαπιστώσει ότι έχετε δίκιο. Καμμία απολύτως σχέση με Ελευθεροτεκτονισμό.
Πρέπει νὰ μοῦ πουν οἱ παραπάνω σχολιαστὲς ποιοἰ καὶ γιατί
δολοφόνησαν τοὸν Καποδίστρια; Ποιός ἐνοχλήθηκε ἀπὸ τὴν ἔκδοση τοῦ Φοίνικα και γιατί ὁ Κυβερνήτης ἀπαγόρεψε μὲ νόμο τοὺς δημοσίους ὑπαλλήλους καὶ τοὺς στρατιωτικοὺς νὰ ἀνήκουν σὲ μυστικές ὀργανώσεις, τις λεγόμενες Στοές. Ἐπίσης οἱ ὑπέρμαχοι τῆς Μασωνίας πρέπει νὰ μοῦ ποῦν ποιός εἶναι ὁ ΜΑΤΣ καὶ γιατί δὲν ἀναφέρουν τὸν ΧΡΙΣΤΟ ὡς ὁδηγὸ τοῦ ἑλληνικοῦ ἔθνους ἀφοῦ τὸ σύνθημα τῆς Ἐπανάστασης ἦταν Ὑπὲρ Πίστεως καὶ Πατρίδας. Πίστεως τῆς Ὀρθοδόξου Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας τῆς πάλαι ποτὲ ἐνδόξου ΡΩΜΑΝΙΑΣ.
Όλοι όσοι έχουν σχολιάσει εδώ εκτός από σένα, δεν κρύβονται πίσω από ένα ψευδώνυμο όπως εσύ. Διαβάζοντας όλα τα ασυνάρτητα και άσχετα μεταξύ τους που γράφεις στο σχόλιό σου, μία απορία μου γεννήθηκε. Γιατί αναφέρεσαι στο Χριστό έτσι σκέτα και όχι στον Ιησού Χριστό, την ενσάρκωση του Τριαδικού μας Θεού, του Θεού όχι μόνο των Ελλήνων αλλά και όλων των Ορθοδόξων Χριστιανών και όχι έτσι όπως το θέτεις εσύ φυλετικά και μονοδιάστατα; Όλοι οι άνθρωποι είναι πλάσματα του Θεού, του πανσόφου Δημιουργού του κόσμου μας, του σύμπαντος. Ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός μάλιστα δίδαξε την Αγάπη μεταξύ ημών και δεν ξεχώρισε.
Προκειμένου να εξεταστεί και η εγκυρότητα της πηγής θα έπρεπε να παρατεθεί δημόσια η σελ. 295 της Πελοποννησιακής Πρωτοχρονιάς του 1958. Ευτυχώς επειδή έχω το βιβλίο στη βιβλιοθήκη μου έχω την άποψη ότι αυτή η ταυτότητα που αναφέρει ο Σκοπετέας δεν αποτελεί μύηση αλλά βεβαίωση εγγραφής ενός Τηνιακού, του Droso Battista ή Δρόσου Βαπτιστή όπως αυθαίρετα μεταφράζει ο Σκοπετέας σε ένα σύλλογο και όχι Τεκτονική Στοά. Βέβαια υπάρχει πιθανότητα Βαπτιστής να είναι το πρώτο όνομα και Δρόσος το επώνυμο. Αυθαίρετα μεταφράζει και αναφέρει πριν από κάθε όνομα Αδελφός χρησιμοποιώντας το τρίστιγμο ενώ στο αυθεντικό κείμενο δεν υπάρχει και εάν υπήρχε θα έγγραφε Fra. Ο Σκοπετέας έδωσε στη μετάφραση τίτλους του πρώτου Επόπτη, του Ρήτορα, του Μεγάλου Διδασκάλου και πάει λέγοντας χωρίς να υπάρχει κάποια τέτοια αντιστοίχιση στο αυθεντικό έγγραφο στα Ιταλικά. Οι τέκτονες γνωρίζουν ότι ο πρόεδρος μίας στοάς δεν εκφωνείται ως Μέγας Διδάσκαλος αλλά Σεβάσμιος κ.ο.κ. Αν όμως κανείς διαβάσει όλο το άρθρο του Σκοπετέα θα διαπιστώσει ότι φέρει και άλλες ανακρίβειες όπως το γεγονός ότι ο Καποδίστριας δεν ήταν τέκτων ενώ η τεκτονική ιδιότητα του Καποδίστρια έχει πλέον σήμερα αποδειχθεί με έγκυρες βιβλιογραφικές αναφορές και ντοκουμέντα. Κατ’ εμέ η παρούσα ανάρτηση θα έπρεπε να εμπλουτιστεί με περισσότερες βιβλιογραφικές αναφορές και όχι μόνο σε μία αναπόδεικτη άποψη του Σκοπετέα που συμπλήρωσε την ύλη ενός ετησίου περιοδικού. Δυστυχώς χρησιμοποιείται κατά κόρον είτε για αναπαραγωγή από διάφορα ειδησεογραφικά site είτε ακόμη και ως βιβλιογραφία με αποτέλεσμα πολλοί ερευνητές να υποπίπτουν σε εσφαλμένα αποτελέσματα. Η απάντηση κατ’ εμέ είναι ότι: ΌΧΙ. Δεν υπάρχει καμμία απόδειξις ότι υπήρξε Τεκτονική Στοά στο Ναύπλιο και μάλιστα ότι ήταν και η πρώτη που λειτούργησε στο νεοσύστατο Ελληνικό Κράτος.
Ακριβώς η ίδια άποψη εκφράζεται και στο εξαιρετικό σύγγραμα του έγκριτου ιστορικού επιστήμονος και ερευνητού του ΕΚΠΑ, Άρη Ξ. Κατωπόδη, με τίτλο Όψεις της ιστορίας του Ελληνικού Τεκτονισμού (2021), εκδόσεις Αγγελάκη όπου στις σελ. 162-163 αναφέρει ότι η οργάνωση δεν ήταν τεκτονική αλλά καρμποναρική, με διαφορετική από τη δική μου δικαιολόγηση παραθέτοντας και τις σχετικές βιβλιογραφικές πηγές.