Τεκτονική Στοά Ναυπλίου ( Μυστικές Εταιρείες )
Λίγοι ίσως γνωρίζουν ότι η πρώτη Τεκτονική Στοά στην ελεύθερη Ελλάδα, λειτούργησε στο Ναύπλιο. Μέχρι την δημοσίευση των σχετικών στοιχείων από την Πελοποννησιακή Πρωτοχρονιά το 1958, θεωρείτο ότι η πρώτη Στοά με το χαρακτηριστικό όνομα «Πανελλήνιον» λειτούργησε στην Αθήνα το έτος 1863.
Από επιστολή του Ιωάννη Βαπτιστή Θεοτόκη κατοίκου Ναυπλίου, προς τον κόμη Διονύσιο Ρώμα* στην Ζάκυνθο, χρονολογημένη από 22 Μαΐου 1825, προκύπτει ότι από τότε ξεκίνησαν οι διεργασίες για την ίδρυση Στοάς.
Στην επιστολή του γράφει:
Η σφραγίδα της Τεκτονικής Στοάς Ναυπλίου
Δια του αρχιμανδρίτου Ζένσου σας παρεκάλεσα να μοι αποστείλητε πάν ότι αναγκαιοί δια να φωτισθώμεν, δηλαδή όπως ιδρύσωμεν μίαν στοάν Μασονικήν ( LoggiaM.) το μόνον μέσον ίνα ενθουσιάσωμεν και προσελκύσωμεν πατριώτας τινάς επί τω σωτηρίω σκοπώ να υπερασπίζουσι τα δίκαια της ημετέρας πατρίδος κτλ. Πάν άλλο σύστημα θα ήτο επικίνδυνον και θα εδημιούργει μεταξύ ημών διαφωνίας, τόσον περί της διατάξεως του ιδρύματος, όσον και περί του αποδεκτέου κανονισμού˙ ενώ το σύστημα του Μ. από αιώνων καθιερωμένον, δεν απαιτεί πολλήν εργασίαν, όταν δε τεθή εις ενέργειαν δυνάμεθα να τω δώσωμεν άλλην μορφήν˙ αλλ᾽ εις ημάς τους ενταύθα έλαχεν ο κλήρος να είμεθα πάντη ακατάλληλοι όπως αναλάβωμέν τοιαύτα, ήτοι διδαχάς, κατηχήσας κτλ.
Καθιστώ υμίν γνωστό, ότι ο φίλος κ. Γερακάρης θα επανέλθη εις Πελοπόννησον. Καλόν θα ήτο λοιπόν αν δι᾽ αυτού μοί αποστέλλοντο εν τάξει πάντα τα αναγκαιούντα, όπως, ανοίξωμεν την Μασονική Στοάν, την οποίαν πλείστοι Αδελφοί τοσούτον ποθούσι».
Η επιστολή βρήκε απόλυτη ανταπόκριση. Με τον Γ. Γερακάρη εστάλησαν στο Ναύπλιο από την Ζάκυνθο όλα όσα χρειαζόντουσαν. Τυπικά, συμβολικά εργαλεία και άλλα χρειώδη. Τότε στην Ζάκυνθο βρισκόταν σε μεγάλη ακμή ο Μασονισμός, κάτω από την ηγεσία του κόμη Δ. Ρώμα.
Βέβαια, περισσότερες πληροφορίες για την δράση της Τεκτονικής Στοάς στο Ναύπλιο δεν έχουμε. Πάντως, γεγονός είναι ότι το 1826 λειτουργούσε κανονικά η Στοά.
Αυτό προκύπτει από ένα έγγραφο εισδοχής νέου μέλους στην Μασονική Στοά του Ναυπλίου, το οποίο γραμμένο στα Λατινικά, βεβαιώνει την εγγραφή του και προτρέπει όλες τις άλλες Στοές να αναγνωρίσουν την ιδιότητά του, να συνεργάζονται μαζί του και να του παρέχουν όποια βοήθεια ζητηθεί από αυτόν.
Υποσημείωση
* Ο Διονύσιος Ρώμας, γιος του προξένου της Βενετίας στην Πελοπόννησο, Γεωργίου Κανδιάνου Ρώμα (1725-1796) και της Διαμαντίνας Καπνίση, γεννήθηκε το 1771. Σπούδασε νομικά στην Πάδοβα και όταν τελείωσε τις σπουδές του επέστρεψε στη Ζάκυνθο. Το 1794 ο Ρώμας διαδέχθηκε τον πατέρα του στη θέση του γενικού προξένου της Βενετίας στο Μοριά και στη Ρούμελη. Με αυτή την ιδιότητά του συνδέθηκε και καλλιέργησε σχέσεις με τους σημαντικότερους προκρίτους (Μαυρομιχάληδες, Ζαΐμηδες, Λόντους, Δεληγιάννηδες, Νοταράδες, Κρεββατάδες) και οπλαρχηγούς του τόπου. Από τους οπλαρχηγούς ξεχώρισε τον Θ. Κολοκοτρώνη με τον οποίο συνδέθηκε με στενή φιλία.
Το 1803 εκλέχθηκε μέλος της συντακτικής επιτροπής για τη ψήφιση του Επτανησιακού Συντάγματος και το 1806 διορίστηκε στη θέση του Πρύτανη Κερκύρας, από όπου διαχειρίστηκε με απαράμιλλη ευθύτητα τις εγχώριες υποθέσεις. Το 1809 εξελέγη γερουσιαστής και το 1810 ταξίδεψε ως αντιπρόσωπος των Ιονίων Νήσων, μαζί με τους Ε. Θεοτόκη, Μ. Μεταξά, Σπ. Κονδό και Στάμο Χαλικιόπουλο, στο Παρίσι για να συγχαρεί τον Ναπολέοντα Α΄ για τη γέννηση του γιου του, βασιλιά της Ρώμης. Στη Γαλλία παρασημοφορήθηκε με το παράσημο της Λεγεώνος της Τιμής. Την άνοιξη του 1815 ο Ρώμας ως Μέγας Διδάσκαλος του τεκτονισμού ίδρυσε στη Ζάκυνθο Στοά με το όνομα “Αναγεννηθείς Φοίνιξ”. Το 1816 ήρθε σε σύγκρουση με τον άγγλο Ύπατο Αρμοστή Θ. Μαίτλαντ για την επιβολή απολυταρχικού καθεστώτος και έφυγε από την Κέρκυρα για τη Ζάκυνθο, όπου παρέμεινε και αφιερώθηκε ολόψυχα σε πατριωτικά και πνευματικά έργα.
Διονύσιος Ρώμας
Τον Απρίλιο του 1819 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Αριστείδη Παπά. Το 1820 αγγλικό στρατιωτικό άγημα απέκλεισε το αρχοντικό του Ρώμα με σκοπό την ανακάλυψη μυστικών πατριωτικών εγγράφων, ενώ ο Ρώμας δικαιολογήθηκε στον τοποτηρητή Ross, τέκτονα χαμηλότερου βαθμού, ότι επρόκειτο για τεκτονικά έγγραφα και έτσι σταμάτησε κάθε ενέργεια. Παρ’ όλα αυτά για να αποφύγει την καταδίωξη των Άγγλων και τη φυλάκιση, ο Δ. Ρώμας κατέφυγε στη Βενετία, όπου παρέμεινε για τέσσερα χρόνια. Επιστρέφοντας στη Ζάκυνθο ίδρυσε αμέσως την Επιτροπή Ζακύνθου με σκοπό την οικονομική και πολεμική ενίσχυση του Αγώνα. Το 1833 μετέβη στο Ναύπλιο για να υποδεχθεί τον Όθωνα, αλλά εκεί κατηγορήθηκε ότι συμμετείχε σε συνομωσία εναντίον του μαζί με τον Θ. Κολοκοτρώνη και τον Δ. Πλαπούτα , οι οποίοι και καταδικάστηκαν σε θάνατο. Όταν αναθεωρήθηκε η δίκη (από τους Γ.Τερτσέτη, Γ.Πολυζωΐδη) και αποκαλύφθηκε η σκευωρία και η ανυπόστατη κατηγορία, οι τρεις άνδρες αθωώθηκαν πανηγυρικά. Ο Όθωνας τίμησε τον Ρώμα με το ανώτερο παράσημο του Ταξιάρχη του Σωτήρος και τον ονόμασε Σύμβουλο της Επικρατείας.
Ο Διονύσιος Ρώμας ήταν παντρεμένος με την Αδριάνα Σταυράκη Λοκατέλλι και είχε δύο γιούς: τον Γεώργιο Κανδιάνο (1796-1860) και τον Γεώργιο Δημήτριο (1805-1874). Πέθανε στη Ζάκυνθο, σε ηλικία 86 ετών, στις 26 Ιουλίου 1857.
Πηγή
-
Σταύρος Χ. Σκοπετέας, Φιλόλογος, Διευθυντής της Βιβλιοθήκης της Βουλής, «Πελοποννησιακή Πρωτοχρονιά 1958» σελ. 294 – 295, Αθήνα 1957.
-
Τα βιογραφικά στοιχεία που αναφέρονται δανείστηκαν από τον ιστότοπο της Οικογένειας Ρώμα.
ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 
Με παρέπεμψε εδώ ο φίλος Ναυπλιεύς κ. Δ. Ζεγγίνης.
Βεβαιότατα και διέθετε κραταιή Στοά το Ναύπλιο και ήταν πράγματι η πρώτη ιδρυθείσα στην Ελλάδα. Επί πλέον δε πολλοί σημαίνοντες Ναυπλιείς διετέλεσαν Τέκτονες στην Αθήνα όπως μέλη των οικογενειών Ρομποτή, Καραπαύλου, Σοφρώνη κλπ.
Ο πατέρας μου, Αντώνης Χασαπογιάννης, διετέλεσε επί έτη Σεβάσμιος του Ησιόδου και θυμάμαι έντονα, ως παιδάκι, που κάναμε Τεκτονικές εκδρομές (ο καθηγητής της Ανωτ. Γεωπονικής Βάσος Κριμπάς, ο λιμενολόγος καθηγητής του ΕΜΠ Πίππας και άλλοι) στο Ναύπλιο με automotrice όπου μας υπεδεχετο ο δικηγόρος, εάν η μνήμη με υπηρετεί σωστά, Ρομποτής και γινόταν συμπόσιο στο «Αμφιτρύων».
Αυτά από τα τέλη της δεκαετίας 1950 και πρώτο ήμισυ δεκαετίας 1960. Είμαι απολύτως βέβαιος ότι μέχρι τότε τουλάχιστον λειτουργούσε ολιγομελής Στοά στο Ναύπλιο από εξέχουσες προσωπικότητες του Τόπου.
Το διαδίκτυο βρίθει πληροφοριών αλλά η εγκυρότητά τους διαπιστεύεται από πηγές. Διαβάζω σε έναν ιστότοπο ότι η ιδιότητα του μέλους ενός τέτοιου συλλόγου είναι μυστική και δημοσιοποιείται μόνο εάν υφίσταται ανάλογη άδεια από το μέλος ή το έχει δηλώσει (ή το δηλώνει) δημοσίως το ίδιο το μέλος. Σεβαστή η πληροφορία για τον πατέρα σας που μας ενημερώνετε ότι υπήρξε τέκτων αλλά για τους άλλους που αναφέρετε, έχετε σχετική άδεια από τους συγκεκριμένους ανθρώπους ή κάποιο έγγραφο; Θα ήταν ενδιαφέρον διότι μία απλή παρέα ανθρώπων δεν υποδηλώνει κάτι. Επίσης είμαι βέβαιος ότι οι σύλλογοι αυτοί έχουν και δέχονται μέλη από όλα τα κοινωνικά στρώματα (δεν υφίσταται ελιτισμός) αρκεί να είναι χρηστοήθεις και ελευθέρως σκεπτόμενοι, όπως συγκεκριμένα αναγράφεται σε δικούς τους ιστοτόπους, επίσης εργαζόμενοι και όχι άεργοι και φυσικά να το θέλουν να είναι μέλη, αυτονόητα πράγματα και όχι με το ζόρι. Με το ζόρι λοιπόν δε μπορώ εγώ να βαπτίσω κάποιον συνάνθρωπό μου ως μέλος ενός συλλόγου, εκτός και εάν είναι και μου έδωσε τη σχετική άδεια να το δημοσιοποιώ, αν και δεν έχει και καμμία σημασία. Ευχαριστώ εκ των προτέρων
Δεν χρειάζεται να είμαστε τόσο αυστηροί στο θέμα, δεδομένου ότι τόσο ο Κώστας Χασαπογιάννης που έγραψε το σχόλιο, όσο και τα άτομα που αναφέρει, έχουν φύγει από τη ζωή. Όσον αφορά την Τεκτονική Ιδιότητα, ο καθένας μας μπορεί να την αναφέρει για τον εαυτό του ελεύθερα και χωρίς προηγούμενη συγκατάθεση της Στοάς του.
Πιστεύω πως δεν έγραψα με αυστηρότητα αλλά το αυτονόητο με πολύ σεβασμό. Θλίβομαι για τον άνθρωπο που έφυγε αλλά πότε έφυγαν οι υπόλοιποι, συγκεκριμένα οι Ναυπλιείς, που αναφέρονται;
Το έμβλημα που εικονίζεται παραπάνω παραπέμπει (εγχειρίδια,χειραψια, καθώς και η διάταξη των στιγμών) σε «Καρμποναρική» Vendita (Αγορά) και όχι Ελευθεροτεκτονική Στοά.
«Τί να σας πω κύριέ μου;». Έτσι μου απαντούσε ένας φίλος μάστορας που έφτιαχνε τη μοτοσυκλέττα μου όταν τον ρώταγα για μία κατασκευαστική λεπτομέρεια και το τρόπο που πιθανώς σκέφτηκε ο επικεφαλής μηχανικός της NSU το 1950 για να το λύσει. Ο μάστοράς μου δεν ήταν εκεί, ήταν αγέννητος. Ακόμα και τον Γκαριμπάλντι να έβλεπα στο όνειρό μου, το ίδιο θα μου έλεγε… χωρίς το «σας» και το «κύριε» βεβαίως βεβαίως