ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Οι αρχαίοι ποταμοί της Πελοποννήσου – Κ. Π. Δάρμος

Παντού και πάντοτε οι άνθρωποι έχτιζαν χωριά ή πόλεις δίπλα σε ποτάμια ή εκατέρωθεν αυτών. Κι αν μας ξαφνιάζει τώρα η θεοποίησή τους ή η απόδοσή τους σε θεότητες, δαίμονες και νύμφες, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ακόμα μιλάμε – οι Έλληνες – για νεράιδες και ξωτικά που κατοικούν στα ποτάμια και στα ρυάκια.

Ο Κ. Π. Δάρμος (1956, Άκκρα Γκάνας, από Έλληνες γονείς, απόφοιτος του Χημικού Πάτρας και καθηγητής Μέσης Εκπαίδευσης) στο πρώτο του βιβλίο παρουσιάζει τους αρχαίους ποταμούς της Πελοποννήσου και επιχειρεί την ταυτοποίησή τους με σύγχρονες ονομασίες. Εγχείρημα όχι εύκολο ούτε ακίνδυνο λαθών καθώς, όπως σημειώνει, «το νεαρό κράτος που προέκυψε από την Επανάσταση του ’21, έψαξε στα αρχαία σεντούκια για να αντλήσει συνέχεια και αίγλη και σταδιακά νεκρανάστησε τα ελληνικά τοπωνύμια, διαγράφοντας άκριτα τα ανεπιθύμητα νεότερα, πολλά από τα οποία όμως επιβιώνουν σε πείσμα των αναβαπτιστών τους.

Στις έρευνες των ξένων περιηγητών και των Νεοελλήνων λογίων, οφείλεται η απόδοση του κατάλληλου ονόματος, αν και σε κάποιες περιπτώσεις η επαναφορά της αρχαίας ονομασίας είναι αμφισβητήσιμη. Σε πολλά ποτάμια συνυπάρχει παράλληλα με το επίσημο όνομα και κάποιο άλλο…

Οι ερμηνείες της καταγωγής των νεότερων ονομάτων ποικίλλουν και πολλές φορές οι σκοπιμότητες δίνουν ωραιοποιημένες όσο και ανεδαφικές απαντήσεις, που έρχονται σε σύγκρουση με τη δεδομένη ιστορική διαδρομή του τόπου».

Στο βιβλίο οι ποταμοί χωρίστηκαν σε 7 σύγχρονες γεωγραφικές περιοχές της Πελοποννήσου, «που όμως δεν ταυτίζονται απόλυτα με τις ομώνυμές τους αρχαίες». Πάντως, όπου οι ταυτοποιήσεις έχουν γίνει, ο μελετητής δεν αρκείται στην παράθεση αρχαίων μύθων και πηγών, αλλά προσθέτει και ό,τι σχετικό θρυλείται στους νεότερους χρόνους. Η βιβλιογραφία είναι πλούσια και αρκούντως χρησιμοποιημένη. Πλούσια είναι και η εικονογράφηση του βιβλίου, αν και το αποτέλεσμα θα ήταν απείρως καλύτερο εάν είχε «δοθεί χρώμα και έμφαση στη θαυμάσια φυσική ομορφιά».

Κ. Π. Δάρμος, «Οι αρχαίοι ποταμοί της Πελοποννήσου», εκδόσεις «Ανοιχτή Πόλη», Αθήνα, 2007.