«Η των Ερμιονέων Πόλις», Βασιλείου Α. Γκάτσου, Πειραιάς, 1996
Το βιβλίο του Βασιλείου Α. Γκάτσου κυκλοφόρησε το 1996 και προέκυψε από την ανάγκη να μελετηθεί συστηματικά και υπεύθυνα ο χώρος, να καταγραφεί και να διασωθεί η ιστορία του τόπου που γεννήθηκε και μεγάλωσε. Το ταξίδι ήταν επίπονο και κοπιαστικό, το αποτέλεσμα όμως καθοριστικό, πολλά και σημαντικά θέματα ήρθαν στην επιφάνεια, έτσι ώστε το ανά χείρας βιβλίο, το οποίο παράχθηκε με πολύ κόπο και μόχθο, να γίνει ένα σημείο αναφοράς μιας ιστορικής πορείας και ιστορικής συνέχειας της Ερμιόνης.
Το βιβλίο χωρίζεται σε εννέα κεφαλαία.
- Το πρώτο κεφάλαιο περιλαμβάνει γεωγραφικές κυρίως πληροφορίες για της Ερμιονίδα.
- Το δεύτερο παρουσιάζει τις αρχαιολογικές ανασκαφές στο Φράχθι και τις θέσεις κατοίκησης στην Ερμιονίδα από την Παλαιολιθική Εποχή μέχρι σήμερα.
- Στο τρίτο δίνονται στοιχεία για θεούς και ήρωες που λάτρευαν οι κάτοικοι της Ερμιονίδας.
- Το τέταρτο ασχολείται με την περιήγηση του Παυσανία, τη Γεωγραφία του Στράβωνα, τα ιερά και τους ναούς της περιοχής, τα τοπωνύμια.
- Στο κεφάλαιο πέντε περιγράφονται τα αρχαιολογικά ίχνη στον οικισμό της Ερμιόνης και στη γειτονική της περιοχή από Μουζάκι έως Κρόθι.
- Τα αρχαιολογικά ίχνη στον υπόλοιπο χώρο της Ερμιονίδας και στα μεγάλα της νησιά, περιγράφονται στο έκτο κεφάλαιο.
- Το έβδομο αναφέρεται σε ιστορικά γεγονότα, στους κατοίκους της Ερμιονίδας, στις λατρευτικές εκδηλώσεις, στα νομίσματα, στη μουσική παιδεία, στις συμμαχίες, στο οδικό δίκτυο, στα πηγάδια, στο κτίσιμο και την επέκταση των πόλεων και στον πληθυσμό.
- Το όγδοο ασχολείται με το έδαφος, τη χλωρίδα και πανίδα, τις σημαντικές καλλιέργειες, τη βιομηχανία πορφυροβαφής, τη μεταλλουργία και τη βιοτεχνία σπάρτων.
- Τέλος στο ένατο κεφάλαιο καταγράφονται οι επιγραφές που έχουν βρεθεί στην Ερμιονίδα με εκτενή σχόλια και επεξηγήσεις. Παρατίθενται και τα σημαντικότερα χωρία του Ηρόδοτου, Θουκυδίδη, Ξενοφώντα που αφορούν στην Ερμιονίδα.
Τα διάφορα θέματα που παρουσιάζει το βιβλίο φτάνουν κυρίως μέχρι την εποχή του Παυσανία αλλά επεκτείνονται και μέχρι τα νεώτερα χρόνια, όταν το απαιτεί η πληρέστερη κατανόηση της αρχαίας μας ιστορίας.
Η παρουσίαση είναι μάλλον αποσπασματική για να καταδειχθεί ότι είναι πολύ νωρίς για μια ολοκληρωμένη σύνθεση που θα δώσει την ιστορία του τόπου μας. Έτσι όμως γίνεται αντιληπτό ότι μεγάλα κομμάτια του πολιτισμού μας, υλικού και πνευματικού, χάνονται ανεπιστρεπτί με το πέρασμα του χρόνου και αρχαιολογικά ίχνη πολυτιμότατα καταστρέφονται ή αγνοούνται. Ανάγκη πάσα να μελετήσουμε συστηματικά το χώρο μας, να καταγράψουμε και να διασώσουμε, να ξαναγαπήσουμε τη γη μας.
Για την έκδοση αυτού του βιβλίου συνέβαλε καθοριστικά και η σύζυγος του συγγραφέα, Σαρωνίδα, η οποία συγκέντρωσε από την Αμερικανική Αρχαιολογική Σχολή το αναγκαίο υλικό, μετέφρασε από τα λατινικά τα σχόλια των επιγραφών, διόρθωσε επανειλημμένα την ύλη, επιμελήθηκε το εξώφυλλο και συνέτεινε στην όλη εικόνα του βιβλίου με πλήθος παρατηρήσεων.
«Η των Ερμιονέων πόλις»
Γκάτσος Βασίλειος
Σχήμα: 21Χ29 – Σελίδες 288
Πειραιάς 1996
Σχολιάστε