Ελευθέριος K. Βενιζέλος (Μουρνιές Χανίων, 23 Αυγούστου 1864 – Παρίσι, 18 Μαρτίου 1936)
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος είναι αναμφισβήτητα η σημαντικότερη πολιτική προσωπικότητα της νεότερης Ελλάδας, ηγέτης διεθνούς ακτινοβολίας, εκτιμήσεως σεβασμού και θαυμασμού. Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ουίλσον τον θαύμαζε και τον θεωρούσε ως τον ικανότερο Ευρωπαίο πολιτικό, ο Τσώρτσιλ έλεγε ότι «ο Βενιζέλος είναι ο μεγαλύτερος άνθρωπος του κόσμου», ο Λόυδ Τζωρτζ εκτιμούσε ότι «ο Βενιζέλος είναι ο μεγαλύτερος πολιτικός άνδρας που έβγαλε η ελληνική φυλή από την εποχή του Περικλή». Ανάλογα εγκωμιαστικά σχόλια διατύπωσαν και άλλοι σύγχρονοι ηγέτες, ενώ η παγκόσμια ιστοριογραφία τον κατατάσσει στους κορυφαίους πολιτικούς ηγέτες του 20ου αιώνα. Ο ηγέτης αυτός ένωσε και οδήγησε το ελληνικό έθνος στη λαμπρότερη εξόρμησή του μετά το 1821, διαμόρφωσε το χάρτη της νεώτερης Ελλάδας, έβαλε τις βάσεις ενός σύγχρονου πολιτισμένου, δημοκρατικού και ισχυρού κράτους και σφράγισε με το έργο του τη νεότερη ελληνική ιστορία.
Πορτραίτο Ελευθερίου Βενιζέλου στις αρχές του 20ου αιώνα. Αρχείο: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών & Μελετών «Ελευθέριος Βενιζέλος».
Πρωθυπουργός της Κρητικής Πολιτείας και επτά φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας. Γεννήθηκε στην Τουρκοκρατούμενη Κρήτη, στις Μουρνιές Χανίων, τον Αύγουστο του 1864. Στα νεανικά του χρόνια η οικογένειά του κατέφυγε στη Σύρο για να αποφύγει τις συνέπειες της επαναστατικής δράσης του πατέρα του. Φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (1881-1886) και όταν επέστρεψε στα Χανιά άσκησε με επιτυχία τη δικηγορία. Το 1891 παντρεύτηκε την Μαρία Κατελούζου (Ελευθερίου) της οποίας ο θάνατος το 1894 σημάδεψε τη ζωή του. Απέκτησαν δύο παιδιά, τον Κυριάκο και τον Σοφοκλή Βενιζέλο. Ο Βενιζέλος παντρεύτηκε ξανά το 1921 στο Λονδίνο με την Έλενα Σκυλίτση, γόνο πλούσιας οικογένειας ομογενών της Αγγλίας.
Η πολιτική τον απορρόφησε και το 1889 εκλέχτηκε πρώτη φορά βουλευτής Κυδωνίας με τη φιλελεύθερη παράταξη. Οι ηγετικές πολιτικές και διπλωματικές του ικανότητες αναδείχτηκαν κατά την επανάσταση του 1897, που οδήγησε στην αυτονομία της Κρήτης και στη δημιουργία της Κρητικής Πολιτείας. Την περίοδο της Κρητικής Πολιτείας (1898-1912) συνέβαλε στη διαμόρφωση του Κρητικού Συντάγματος, στην οργάνωση της χωροφυλακής και πρόσφερε στο νησί ένα άρτιο δικαστικό σύστημα. Οι φιλελεύθερες αρχές του σύντομα τον οδήγησαν σε σύγκρουση με τον Ύπατο Αρμοστή, Πρίγκιπα Γεώργιο της Ελλάδας και στην επανάσταση του Θερίσου το 1905 που κατέληξε στην απομάκρυνση του Γεώργιου και στην αντικατάστασή του από τον Αλέξανδρο Ζαΐμη.
Η ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα ήταν ο κύριος στόχος του και στις μετέπειτα προσπάθειές του ισορροπούσε με ευελιξία ανάμεσα στην τόλμη και στην μετριοπάθεια. Το επιθυμητό αποτέλεσμα πραγματοποιήθηκε την 1η Δεκεμβρίου 1913 μετά την αίσια έκβαση των Βαλκανικών Πολέμων. Στα τέλη του 1909 βρέθηκε στην Αθήνα υστέρα από πρόσκληση του Στρατιωτικού Συνδέσμου και στο σημείο αυτό φτάνει στο τέλος της η πολιτική του δραστηριότητα στην Κρήτη. Αφού υπέβαλλε την παραίτησή του από την πρωθυπουργία της Κρητικής Πολιτείας ήρθε ξανά στην Αθήνα και με το «Κόμμα των Φιλελευθέρων» ανέλαβε ενεργό δράση στην πολιτική της Ελλάδας και έγινε πρωθυπουργός. Υπήρξε ο πρωτεργάτης της πολιτικής και οικονομικής ανόρθωσης της Ελλάδας και της νικηφόρας έκβασης των Βαλκανικών Πολέμων (1912-1913) που είχαν σαν αποτέλεσμα τον διπλασιασμό των εδαφών της Ελλάδας.
Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου ήρθε σε ρήξη με το γερμανόφιλο βασιλιά Κωνσταντίνο για την είσοδο της Ελλάδας στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ. Η σύγκρουση αυτή είχε ως αποτέλεσμα τον Εθνικό Διχασμό, μία από τις μελανότερες στιγμές της ιστορίας του Ελληνικού έθνους.
Στο Μακεδονικό Μέτωπο κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, 1918.
Αρχείο: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών & Μελετών «Ελευθέριος Βενιζέλος».
Το 1916 ο Βενιζέλος συγκρότησε μαζί με το ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη και το στρατηγό Παναγιώτη Δαγκλή την Επιτροπή Εθνικής Αμύνης η οποία δημιούργησε δεύτερο Ελληνικό Κράτος με έδρα τη Θεσσαλονίκη και οδήγησε τις στρατιωτικές μονάδες της βόρειας Ελλάδας και των νησιών σε παράταξη στο πλευρό των συμμαχικών στρατευμάτων. Έτσι η Ελλάδα χωρίστηκε σε δύο κράτη με συγκρουόμενους προσανατολισμούς σε εσωτερικά και εξωτερικά ζητήματα και με αντίθετη ιδεολογία. Η νικηφόρα για τους συμμάχους λήξη του πολέμου και μάλιστα με τη συμβολή του ελληνικού στρατού αποτέλεσε τη δικαίωση της πολιτικής του Βενιζέλου και του εξασφάλισε διεθνές κύρος και γόητρο, στοιχεία που τον βοήθησαν σημαντικά στους διπλωματικούς του αγώνες μετά τον πόλεμο.
Ελευθέριος Βενιζέλος (Ποικίλη Στοά)
Το 1920, με τη συνθήκη των Σεβρών, ο Βενιζέλος έκανε πράξη τη Μεγάλη Ιδέα, την Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών, με την παραχώρηση στην Ελλάδα της Ανατολικής και της Δυτικής Θράκης, των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, της Ίμβρου και της Τενέδου, των Δωδεκανήσων και της περιοχής της Σμύρνης. Κατά την επιστροφή του στην Ελλάδα, στο σταθμό της Λυών στο Παρίσι, πραγματοποιήθηκε δολοφονική απόπειρα εναντίον του στην οποία τραυματίστηκε ελαφρά.
Ελευθέριος Βενιζέλος. Αρχείο: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών & Μελετών «Ελευθέριος Βενιζέλος».
Στις κρίσιμες εκλογές που ακολούθησαν το Νοέμβριο του 1920, ο Βενιζέλος ηττήθηκε και αποσύρθηκε από την πολιτική για να επιστρέψει μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922. Με δύο ριζοσπαστικές πρωτοβουλίες του (1923), την υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών ανάμεσα σε Έλληνες και Τούρκους και τη Συνθήκη της Λωζάννης, που καθόρισε τα σύνορα ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, άλλαξε τον προσανατολισμό της ελληνικής πολιτικής και έθεσε τα θεμέλια της ειρηνικής ανάπτυξης.
Η τελευταία τετραετία διακυβέρνησής του (1928-1932) ήταν περίοδος σταθερότητας και δημιουργίας. Κορυφαία επιτυχία το ελληνοτουρκικό σύμφωνο φιλίας του 1930. Το τέλος της σταδιοδρομίας του σημαδεύτηκε από μία ακόμα απόπειρα κατά της ζωής του (Ιούνιος 1933). Μετά το κίνημα του Μαρτίου 1935, το οποίο υιοθέτησε, αυτοεξορίστηκε στο Παρίσι όπου πέθανε τον Μάρτιο του 1936. Η κηδεία του πραγματοποιήθηκε σε κλίμα πανελλήνιας συγκίνησης στα Χανιά, στις 29 Μαρτίου 1936 και τάφηκε στο Ακρωτήρι Χανίων.
Πηγή
- Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών & Μελετών «Ελευθέριος Βενιζέλος»
Διαβάστε ακόμη: Η προσωπικότητα, το έργο και η εποχή του Βενιζέλου. Μια σκιαγράφηση.
ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 
Σχολιάστε