Τζώρτζ Τζάρβις (George Jarvis, 1797-1828)
Ο πρώτος αμερικανικής καταγωγής φιλέλληνας. Γεννήθηκε στην Αλτόνα της Δανίας. Σήμερα η Αλτόνα είναι ένα προάστιο του Αμβούργου της Γερμανίας. Πατέρας του Jarvis ήταν ο Benjamin Jarvis (Βενιαμίν Τζάρβις), Αμερικανός έμπορος από την Νέα Υόρκη, ο οποίος ανέλαβε στη συνέχεια καθήκοντα Προξένου των ΗΠΑ στην Αλτόνα της Δανίας. Μητέρα του η Γερμανίδα Maria Carolina Dede (Μαρία-Καρολίνα Βέντε).
Ο Jarvis είχε λάβει κλασσική παιδεία, ήταν λάτρης του Ελληνικού πολιτισμού, και όταν ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση μεταβλήθηκε σε ενθουσιώδη οπαδό της. Επηρεάσθηκε από το Γερμανικό φιλελληνικό ρεύμα και είχε έντονη δράση ως φοιτητής, στο Πανεπιστημίου στο οποίο σπούδαζε στην Χαϊδελβέργη. To 1821 ήταν ήδη ένας μορφωμένος νέος ο οποίος μιλούσε Αγγλικά, Γαλλικά και Γερμανικά.
Τον Νοέμβριο του 1821 αποφασίζει να μεταβεί στην Ελλάδα. Μετά από ένα μεγάλο και δύσκολο ταξίδι, με το Σουηδικό πλοίο «Trondjem» που είχε προορισμό την Ελλάδα, και έφθασε στην Ύδρα στις 3 Απριλίου 1822. Είναι χαρακτηριστικό ότι το ίδιο πλοίο μετέφερε στην Ελλάδα, έναν άλλο από τους ιδιαίτερα γενναίους και εμβληματικούς Φιλέλληνες, τον αξιωματικό του Βασιλικού Ναυτικού του Ηνωμένου Βασιλείου, τον Frank Abney Hastings.
Όταν έφθασε στην Ελλάδα, παρουσιάσθηκε στην κυβέρνηση στην Κόρινθο, και κατατάχθηκε στο Ελληνικό ναυτικό, υπό τον Γιακουμάκη Τομπάζη και τον Αντώνη Ραφαήλ, καπετάνιο της κορβέτας «Θεμιστοκλής». Επίσης ανέπτυξε στενή φιλία με τον Υδραίο Δημήτριο Βούλγαρη (μετέπειτα πρωθυπουργό της Ελλάδας) και τον Έλληνα έμπορο και μέλος της Φιλικής Εταιρείας, Εμμανουήλ Ξένο. Με το Ελληνικό ναυτικό έλαβε μέρος σε 13 ναυμαχίες και πολεμικές επιχειρήσεις.
Ο Τζάρβις ερχόμενος στην Ελλάδα, υιοθέτησε τον τρόπο ζωής των ντόπιων αγωνιστών. Φόρεσε φουστανέλα, ξόδεψε όλα τα χρήματά του, έμαθε ελληνικά και γενικά μοιράστηκε τον δύσκολο τρόπο της ζωής των Ελλήνων. Οι συναγωνιστές του τον δέχτηκαν κοντά τους με αγάπη. Γι’ αυτούς ήταν ο «Καπετάν Γιώργης ο Αμερικάνος».
Κατά τη διάρκεια της παρουσίας του στην Ελλάδα έδωσε το παρόν σε όλες σχεδόν τις μεγάλες μάχες και ιστορικές στιγμές του αγώνα. Ενδεικτικά αναφέρουμε: Το καλοκαίρι του 1822 συμμετείχε σε πολλές συγκρούσεις Ελλήνων με Τούρκους στην περιοχή του Άργους. Τον Σεπτέμβριο του 1822 υπηρετεί στο Υδραίικο ναυτικό που ναυμαχεί με τον Τουρκικό στόλο στην περιοχή των Σπετσών. Τον Δεκέμβριο του 1822, βρίσκεται στο Μεσολόγγι και συμμετέχει σε μάχες. Το 1824 επιστρέφει στο Μεσολόγγι και υπηρετεί ως επιτελάρχης του Λόρδου Βύρωνα, όπου αναλαμβάνει την ευθύνη να εκπαιδεύσει το Σώμα Σουλιωτών. Μετά τον θάνατο του Byron, ο Gamba ανέθεσε στον Jarvis τη διοίκηση του πυροβολικού και την διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων του Byron και των υποχρεώσεών του.
Υπογραμμίζουμε ότι ο Jarvis δεν έλαβε ποτέ για τον εαυτό του μισθό ή χρηματική αμοιβή από το ελληνικό δημόσιο. Ήταν υποδειγματικά ανιδιοτελής και αφοσιωμένος στην Ελλάδα και στους Έλληνες όσο λίγοι την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης. Εμψύχωνε τους στρατιώτες και ήταν πάντα πρώτος στις μάχες, στις οποίες τραυματίστηκε πολλές φορές.
Αργότερα πρόσφερε τις υπηρεσίες του ως πολιτικός σύμβουλος του Μαυροκορδάτου και κατόπιν του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Στη μάχη του Φαλήρου πολέμησε δίπλα στον Γ. Καραϊσκάκη και τον Νικηταρά.
Ο Νικόλαος Κασομούλης, αναφέρεται στα Ενθυμήματα Στρατιωτικά της Επαναστάσεως των Ελλήνων (1821-1833) – Τόμος Β΄, στον Jarvis με τα ακόλουθα λόγια: «Γεώργιος Ζέρβας (Jarvis) Αμερικανός, προσκολλημένος, ζώντος του Καραϊσκάκη, εις αυτόν, τίμιος νέος και με γνώσεις, ενθουσιασμένος να ευρίσκεται με τούτο το σώμα. Απέθανεν εις Άργος. Αδιάφορος από τας αντιζηλίας μας. Εχαίρετο όλων την αγάπη».
Πέθανε στο Άργος στις 11 Αυγούστου του 1828 σε ηλικία 31 χρονών και ενταφιάστηκε, όπως πιστεύεται, στο προαύλιο του Αγιάννη.[1] Πολλά ειπώθηκαν για την αιτία θανάτου του. Η «Γενική Εφημερίδα» αφού έγραψε ότι κηδεύτηκε με τιμές αντιστράτηγου αναφέρθηκε γενικά σε «ασθένεια» χωρίς περισσότερα στοιχεία. Κάποιοι μίλησαν για τέτανο, άλλοι για «πυρετούς, εξ᾽ ών τόσοι φιλέλληνες έπαθον διαρκούντος του αγώνος» και ο Χρ. Λάζος αναφέρει ως αιτία θανάτου του τον τύφο.
Εκείνο που έχει σημασία είναι η θυσία του στον αγώνα του ᾽21, η αγάπη του για τους Έλληνες με τους οποίους συγχρωτίστηκε απόλυτα και η σεμνότητα του. Δύο χρόνια μετά τον θάνατο του οι συγγενείς του θέλησαν να διαθέσουν την όποια περιουσία του. Ως προϋπόθεση όμως έθεσαν την τακτοποίηση οιασδήποτε οικονομικής εκκρεμότητας του Τζάρβις. Γι’ αυτό τον λόγο δημοσίευσαν ανακοίνωση στον τύπο και καλούσαν όποιον είχε κάποια απαίτηση να παρουσιασθεί στον «διορισμένο διαιτητή δια λογαριασμόν του μακαρίτου» προσκομίζοντας και τις σχετικές αποδείξεις.
Η συμπεριφορά των συγγενών του αποδεικνύει το μεγαλείο της ψυχής, την τιμιότητα και το ήθος της οικογένειας, της οποίας μέλος υπήρξε ο Τζώρτζ Τζάρβις, ένας άνθρωπος που θυσίασε χρήματα και ζωή στον αγώνα της Ανεξαρτησίας.
Ο George Jarvis κατέλιπε επιστολές[2] και το ημερολόγιό του. Το ημερολόγιό του αρχίζει από τη Φραγκφούρτη στις 22 Νοεμβρίου 1821 και τελειώνει στο Μεσολόγγι στις 5 Δεκεμβρίου 1824. Καλύπτει 200 τυπωμένες σελίδες έκτων οποίων οι 40 σελίδες είναι στη γερμανική γλώσσα λόγω της μητέρας του που ήταν Γερμανίδα, 15 σελίδες στη γαλλική (σώζονται 6 επιστολές από τον πρίγκιπα Μαυροκορδάτο και 9 επιστολές προς εκείνον) και 145 σελίδες στην αγγλική γλώσσα, επιστολές κυρίως προς τον πατέρα του.
Υποσημειώσεις
[1] Στο σημείο αυτό οι υπεύθυνοι του Ναού αργότερα έκτισαν το Ενοριακό Κέντρο. Έτσι τα οστά του με μια μεγάλη «πέτρα» από τον τάφο μεταφέρθηκαν στον παρακείμενο τάφο του οπλαρχηγού Δημήτρη Τσώκρη. Πληροφορίες Παναγιώτης (Τάκης) Νικολόπουλος. Ο κύριος Παναγιώτης Νικολόπουλος είναι Πρόεδρος του «Συλλόγου Αμερικανών Φιλελλήνων 1810-1840». Με πρωτοβουλία του δημιουργήθηκε σειρά γραμματοσήμων, η οποία είναι αφιερωμένη στους Αμερικανούς που αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν για την ελευθερία της Ελλάδας. Μεταξύ αυτών δύο γραμματόσημα είναι αφιερωμένα στον Γεώργιο Τζάρβις.
[2] Ο αείμνηστος Πρόεδρος της Κοινότητος Ερμιόνης Μόδεστος Καρακατσάνης, τον Αύγουστο του 1982, παρέδωσε στον Απόστολο Γκάτσο, Πρόεδρο τότε του Ερμιονικού Συνδέσμου ένα μεγάλο κιβώτιο που βρέθηκε στην οικία Ζωγράφου που συνδέεται στενά με τον Πύργο των Βούλγαρη (Βουλγαρέικα). Αυτό περιείχε μεγάλο μέρος του αρχείου της οικογένειας του Εμμανουήλ Βούλγαρη, αδελφού του Δημητρίου, του γνωστού «Τζουμπέ», που καθώς φαίνεται είχε μεταφερθεί «στην περιβόλα» για φύλαξη από την Ύδρα. Στο κιβώτιο αυτό του «αρχείου Βούλγαρη», καθώς αναφέρει Λίνος Μπενάκης, επίτιμος πρόεδρος του Ερμιονικού Συνδέσμου, βρέθηκαν ορισμένοι φάκελοι με ξενόγλωσσα έγγραφα που αφορούσαν την αλληλογραφία και άλλα σπουδαία τεκμήρια της ζωής του Γεωργίου Τζάρβις. Με βάση τη βιβλιογραφία και τα έγγραφα αυτά τα οποία ο κος Μπενάκης μετέφρασε, πραγματοποίησε στις 16-8-1986, στο προαύλιο της Μονής των Αγίων Αναργύρων διάλεξη με θέμα: «Ο Αμερικάνος φιλέλλην Γεώργιος Τζάρβις». Επίσης ο ίδιος δημοσίευσε στο Περιοδικό «Στην Ερμιόνη άλλοτε και τώρα», άρθρο με θέμα «Ένας λησμονημένος σπουδαίος Αμερικάνος Φιλέλληνας» αναφερόμενος στον Γεώργιο Τζάρβις. Το αρχείο Βούλγαρη φυλάσσεται σε δεκαοκτώ φακέλους στη Μονή των Αγίων Αναργύρων.
Πηγές
- Βασίλης Κ. Δωροβίνης, «Τρεις Φιλέλληνες στην Αργολίδα. Νέα και ανέκδοτα στοιχεία για τους Τζώρτζ Τζάρβις, Πέτρο Μπελλίνο και Μπονιφάτσιο Μποναφίν», Σελ. 155-160, Ανάτυπον από τα «Ναυπλιακά Ανάλεκτα», Τόμος ΙΙΙ ( 1998), Έκδοση Δήμου Ναυπλιέων.
- Λίνος Γ. Μπενάκης, George Jarvis, Ένας λησμονημένος σπουδαίος Αμερικανός Φιλέλληνας, Άρθρο στο περιοδικό «Στην Ερμιόνη άλλοτε και τώρα», τεύχος 1ο, Ιανουάριος 2009.
- Τζώρτζ Τζάρβις (George Jarvis) – Από την Αλτόνα στην Ερμιόνη |Ο πρώτος Αμερικανός εθελοντής στην Επανάσταση του 1821 – Σπύρος Κάλμπαρης, «Στην Ερμιόνη άλλοτε και τώρα», περιοδική έκδοση για την ιστορία, την τέχνη, τον πολιτισμό και την κοινωνική ζωή της Ερμιόνης, τεύχος 24, Απρίλιος, 2019.
- Πρόσωπα και γεγονότα στην Επανάσταση του 1821 στον Κάτω Ναχαγιέ (Ερμιονίδα). Τεύχος Β’ – Γιάννης Μ. Σπετσιώτης – Τζένη Δ. Ντεστάκου, Αθήνα 2021.
Σχετικά θέματα:
- Τα φιλελληνικά κομιτάτα της Αμερικής
- Σάμιουελ Γκρίντλεϋ Χάου [S.G. Howe] (1801-1876)
- Η Προσφορά των Φιλελλήνων στην Οργάνωση του Ένοπλου Αγώνα
- Η στρατιωτική δράση των Φιλελλήνων στη μάχη του Πέτα
- George Jarvis – Από την Αλτόνα στην Ερμιόνη | Ο πρώτος Αμερικανός εθελοντής στην Επανάσταση του 1821
ΕΙΝΑΙ ΟΝΤΩΣ ΙΣΩΣ Ο ΣΕΜΝΟΤΕΡΟΣ ΦΙΛΕΛΛΗΝΑΣ ΣΤΟ ’21. ΕΝΑ ΑΡΘΡΟ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΓΡΑΦΕΙ, ΚΑΙ ΙΣΩΣ, ΔΕΝ ΤΟ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «ΝΑΞΙΑΚΑ» ΜΕ ΤΙΤΛΟ Ο «GEORGE JARVIS ΚΑΙ ΟΙ ΔΕΚΑ ΗΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΣΤΗ ΝΑΞΟ».
Αγαπητέ κύριε ευχαριστούμε για το μήνυμά σας, και για την ενημέρωση.
Όντος δεν γνωρίζουμε για το άρθρο που μας γράφετε. Είναι δυνατό
να μας το στείλετε σε φωτομηχανική αναπαραγωγή ώστε να εμπλουτιστεί το αρχείο μας.
Ευχαριστούμε θερμά.
ΓΡΑΨΤΕ ΜΟΥ ΤΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΓΙΑ ΝΑ ΣΤΕΟΙΛΩ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΩΣ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΤΩΝ ΝΑΞΙΑΚΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΜΝ
Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού
Βασ. Κων/νου 9-11 Άργος. 21200