ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Η ιστορική οικογένεια Νικολάου της Ερμιόνης

Νικόλαος Δημητρ. Νικολάου

Φέρεται να είναι ο γενάρχης της ιστορικής οικογένειας γεννημένος στην Ερμιόνη στα τέλη της 10/ετίας του 1780. Ο Γεώργιος Μ. Βουτσίνος στο βιβλίο του «Μητρώον Ερμιονέων Αγωνιστών» τον αναφέρει ως επί κεφαλής (μπουλουξή) σώματος ατάκτων που έδρασε κατά τους χρόνους της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Μετά την απελευθέρωση οι διάφορες επιτροπές εκδουλεύσεων τον ενέταξαν στους αξιωματικούς με τον βαθμό Ζ΄(ανθυπολοχαγού). Ένας από τους γιους του φαίνεται να είναι ο Δημήτριος Νικολ. Νικολάου που στη συνέχεια παρουσιάζουμε.

Δημήτριος Νικ. Νικολάου

Γεννήθηκε στην Ερμιόνη το 1813 και παντρεύτηκε τη Θεοδώρα Ιω. Μήτσα θυγατέρα του Γιάννη Μήτσα. Προύχοντας στην Ερμιόνη ο Δημήτριος Ν. Νικολάου ασχολήθηκε με την τοπική αυτοδιοίκηση και έχοντας πάντα στο πλευρό του τον καπετάν Σταμάτη Μήτσα διετέλεσε Δήμαρχος της πόλης για πολλά χρόνια με πολιτικό του αντίπαλο τον Ιωάννη Γεωργ. Οικονόμου. Από σχετικά έγγραφα που φέρουν το όνομα και την υπογραφή του φαίνεται να ήταν δήμαρχος την τριετία 1842 – 1845, οπότε και παύτηκε για πολιτικούς λόγους. Εκλέχθηκε ξανά το 1850 -1855 και για μια ακόμη φορά το 1860 – 1862, πάντα με αντίπαλο τον Ιωάννη Γεωργ. Οικονόμου.

Στις 2 Οκτωβρίου 1843 εξελέγη ως ένας από τους τέσσερις εκλέκτορες της Ερμιόνης του σώματος των είκοσι τεσσάρων εκλεκτόρων της επαρχίας του Κάτω Ναχαγιέ, οι οποίοι θα αναδείκνυαν τους δύο πληρεξούσιους αντιπροσώπους της επαρχίας για την «Α΄ εν Αθήναις της Γ΄ Σεπτεμβρίου Εθνοσυνελεύσεως».

Ο Δημήτριος Νικολάου, όντας ιδιαίτερα δραστήριος, συμμετείχε σε εφορευτικές επιτροπές για τη διενέργεια βουλευτικών εκλογών, σε επιτροπές εξετάσεων του Σχολείου και γενικά ήταν παρών στην κοινωνική ζωή του τόπου.

Στον πίνακα των υποψηφίων Δημάρχων του Δήμου Ερμιόνης έτους 1851 του Επαρχείου Σπετσών, ο Δημήτριος Νικολάου αναφέρεται «ως κτηματίας γιγνώσκων τα Γραμματικά, καλής διαγωγής, ικανός για δημαρχιακήν υπηρεσίαν».

Ως δήμαρχος Ερμιόνης ο Δημήτριος Νικολάου υπογράφει τον εκλογικό κατάλογο του Δήμου του έτους 1853. Να σημειώσουμε επίσης και την αναφορά την οποία υπέβαλλαν προς τον Νομάρχη Αργολιδοκορινθίας 60 κάτοικοι της Ερμιόνης στις 11 Σεπτεμβρίου 1861. Παρακινούμενοι από τον πολιτικό αντίπαλο του Δημάρχου, Ιωάννη Γ. Οικονόμου, διαμαρτυρήθηκαν προς τον Νομάρχη, γιατί ο Δήμαρχος Δημ. Νικολάου δεν είχε προχωρήσει, ενώ είχαν παρέλθει τρία χρόνια περίπου, στην «εκκρεμή δημοτικήν εκλογήν», όπως είχε διαταχθεί.

Στην οικογενειακή του ζωή ο Δημήτριος Νικ. Νικολάου και η γυναίκα του Θεοδώρα, το γένος Μήτσα, είχαν τέσσερα αγόρια (πολύ πιθανόν να είχαν και κορίτσια), τους Νικόλαο, Ιωάννη, Γεώργιο και Σταμάτη.

Τέλος, να αναφέρουμε ότι ο Δημήτριος Νικ. Νικολάου είναι γραμμένος στους βουλευτικούς καταλόγους του Δήμου Ερμιόνης του έτους 1867, με α/α 168, ετών 51, υπάλληλος (τελωνοσταθμάρχης), ενώ στους ίδιους καταλόγους του έτους 1876 είναι εγγεγραμμένος με α/α 188. Απεβίωσε στα μέσα της 10/ετίας του 1880.

Αν για τις προηγούμενες πληροφορίες της οικογένειας στηριχτήκαμε σε γραπτές μαρτυρίες που διασώθηκαν, τα καινούργια στοιχεία που θα αναφέρουμε στη συνέχεια στηρίζονται, κατά ένα μεγάλο μέρος, στις προφορικές διηγήσεις μέλους της οικογένειας και σε προσωπικά βιώματα.

Νικόλαος Δημ. Νικολάου

Πρωτότοκος γιος του Δημητρίου Νικ. Νικολάου γεννήθηκε στην Ερμιόνη περί το 1842. Φοίτησε στο Δημοτικό Σχολείο Αρρένων της πόλης και είναι εγγεγραμμένος στους εκλογικούς καταλόγους του έτους 1866 με α/α 376, ετών 25 και επάγγελμα μυλωνάς, ενώ στους αντίστοιχους καταλόγους του 1877 έχει α/α 417, ετών 35 και επάγγελμα οινοπώλης. Δεν θα ήταν υπερβολή αν υποστηρίζαμε πως ο Νικόλαος Δημ. Νικολάου ήταν από τους πλουσιότερους Ερμιονίτες εκείνων των χρόνων. Το αρχοντικό που κατασκεύασε και κατοικούσε ήταν το ένα από τα δύο μεγαλόπρεπα και περιώνυμα σπίτια του τόπου στα μέσα του 19^ου αιώνα. [1] Σώζεται μέχρι σήμερα, ερειπωμένο, περιμένοντας την «καλή του τύχη»…

Το συναντάς καθώς ανεβαίνεις από το Λιμάνι, στα αριστερά, στην προτελευταία ανηφόρα πριν βγεις στον Ταξιάρχη. Εκείνο που ιδιαίτερα εντυπωσιάζει είναι τα μεγάλα δοκάρια που στηρίζουν τον σκελετό και χωρίζουν τα πατώματα που ήσαν κατασκευασμένα από το πανάκριβο, τροπικό ξύλο τικ. Τα δωμάτια ήταν μεγάλα και ευρύχωρα με υπέροχη θέα τα Μαντράκια. Στο ισόγειο τεράστια αίθουσα καφενείο/ταβέρνα και στο βαθύ πελώριο υπόγειο, όπως αναφέρει ο δάσκαλος Μιχαήλ Παπαβασιλείου, υπήρχε διπλή στίβα βαρελιών γεμάτα με διαλεχτό κρασί. Στην κουζίνα βρισκόταν η στέρνα του σπιτιού σκεπασμένη με καπάκι πελεκητό, γι’ αυτό και το νερό που μάζευε από τα κεραμίδια και τη μεγάλη ταράτσα ήταν πάντα δροσερό. Την καθαριότητά του «φρόντιζαν» δύο μεγάλα χέλια, που εξαφάνιζαν τους βλαβερούς μικροοργανισμούς. Το αρχοντικό Νικολάου ήταν το μοναδικό σπίτι που διέθετε εσωτερική τουαλέτα!

Ο Νικόλαος Δημ. Νικολάου, ως πλούσιος Ερμιονίτης, λέγεται πως ήταν ο μόνιμος χρηματοδότης των σφουγγαράδων της Ερμιόνης στα ταξίδια τους στην Μπαρμπαριά.[2]

Στην οικογενειακή του ζωή ήταν παντρεμένος με την Αδαμαντία Γερτρούδη, αυστριακής καταγωγής. Ίσως έτσι δικαιολογούνταν και τα βαριά βιεννέζικα έπιπλα του σπιτιού με το επιβλητικό μεγάλο ρολόι! Απόκτησαν πέντε παιδιά, τρία αγόρια (Δημήτριος, Βασίλειος, Ιωάννης – Γιάγκος) και δύο κορίτσια (Ευαγγελία και Δέσποινα). Όταν η γυναίκα του πέθανε ξαναπαντρεύτηκε. Όπως πληροφορηθήκαμε, η δεύτερη γυναίκα του, της οποίας δεν θυμούνταν το όνομα, ήταν το γένος Παπαβασιλείου.

Λέγεται πως ο Νικόλαος Δημητρ. Νικολάου πέθανε από καρδιακή προσβολή γιορτάζοντας τα επινίκια μιας εκλογικής νίκης στην Ερμιόνη, στην προσπάθειά του να πηδήσει σε ώρα ευθυμίας επάνω από το στρωμένο τραπέζι!

Δημήτριος Νικ. Νικολάου

Δημήτριος Νικ. Νικολάου

 Ήταν ο πρωτότοκος γιος του Νικολάου Δημ. Νικολάου, παντρεμένος με τη Βασιλική Μεντόγιαννη. Απόκτησαν τέσσερα παιδιά, δύο αγόρια (Νικόλαο και Χρήστο) και δύο κορίτσια (Αδαμαντία και Ιουλία). Ο Δημήτριος Νικ. Νικολάου ήταν ο Έλληνας Γενικός Διευθυντής της Εταιρείας Ηλεκτρισμού Αθηνών-Πειραιά. Από τα παιδιά τους ο Νικόλαος ήταν Διευθυντής του Υπουργείου Οικονομικών και ο Χρήστος Διευθυντής της Ηλεκτρικής Εταιρείας αλλά και σπουδαίος βαθύφωνος. Η Αδαμαντία απεβίωσε στην Κατοχή, ενώ ήταν μαθήτρια και η Ιουλία, σύζυγος Αναστασίου Μεντόγιαννη, βρίσκεται στη ζωή με δύο παιδιά, τον Μιχάλη και την Παναγιώτα (Μπέσυ).

Βασίλειος Νικ. Νικολάου

Κλειώ – Αδαμαντία Νικολάου

Γεννήθηκε στην Ερμιόνη το 1884 και φοίτησε στο Ελληνικό Σχολείο του τόπου. Παντρεμένος με την Ελένη Βακαλοπούλου; ανιψιά του Κρανιδιώτη τραπεζίτη Γεωργίου Στρίγκου. Ο Βασίλειος Νικ. Νικολάου ήταν εργοστασιάρχης, συνεταίρος με τον Γ. Πετζετάκη του εργοστασίου «ΒΟΥΛΚΑΝΙΑ», που κατασκεύαζε ελαστικά είδη.

Κόρη τους ήταν η Κλειώ – Αδαμαντία Νικολάου, ηθοποιός του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος και σύζυγος του καθηγητή του Α.Π.Θ. και ακαδημαϊκού Μανούσου Μανούσακα.

Ο Βασίλειος Νικ. Νικολάου, δισέγγονος του καπετάν Γιάννη Μήτσα, παραβρέθηκε στις εορταστικές εκδηλώσεις της 100/ετηρίδας στην Ερμιόνη. Απεβίωσε το 1960.

Ιωάννης (Γιάγκος) Νικ. Νικολάου

Τον «κυρ» Γιάγκο τον γνώρισα ως επίτροπο στον Ιερό Ναό των Ταξιαρχών. Ανύπαντρος, ήταν αυτός που έμενε στο σπίτι που περιγράψαμε. Καταγινόταν με τα κτήματα και είχε ωραιότατο περιβόλι με οπωροφόρα δέντρα.

Ευαγγελία Νικ. Νικολάου

 Πέθανε πολύ νέα.

Δέσποινα Νικ. Νικολάου

Ήταν «η όμορφη της οικογένειας», όπως μας αποκάλυψε απόγονός της. Η Δέσποινα ήρθε σε γάμο με τον Κυριάκο Ηρ. Μάλλωση, αδελφό του βουλευτή Γιάννη Ηρ. Μάλλωση, ο οποίος πέθανε πολύ νέος. Ως μικρότερα αδέλφια του Νικολάου Δημ. Νικολάου αναφέρονται στον εκλογικό κατάλογο του Δήμου Ερμιόνης έτους 1907 με τα εξής στοιχεία οι:

Ιωάννης Δημ. Νικολάου

Έφερε το ένδοξο όνομα του παππού του, του καπετάν Γιάννη Μήτσα. Είναι εγγεγραμμένος στους εκλογικούς καταλόγους του Δήμου Ερμιόνης του έτους 1867 με α/α 251, ετών 25 και επάγγελμα ιδιώτης. Στους αντίστοιχους καταλόγους τους έτους 1876, είχε α/α 277 ετών 33, ενώ στους καταλόγους του έτους 1907 έχει α/α 285, Α.Μ. 263, ετών 62 και επάγγελμα υπάλληλος. Τον αποκαλούσαν «Στρατηγό» και διετέλεσε Δήμαρχος Ερμιόνης τα έτη 1879, 1881 και 1883. Την υπογραφή του τις παραπάνω χρονολογίες συναντήσαμε σε έγγραφα που αφορούσαν την εκπαίδευση στην Ερμιόνη. Κατά μία πληροφορία ήταν Δήμαρχος και το 1895, χωρίς, ωστόσο, να επιβεβαιώνεται.

Γεώργιος Δημ. Νικολάου

Φέρεται εγγεγραμμένος στους εκλογικούς καταλόγους του Δήμου Ερμιόνης του έτους 1876, με α/α 177, ετών 24, ναύτης, ενώ στους αντιστοίχους καταλόγους του έτους 1907, έχει α/α 283, Α.Μ. 360, ετών 57, επάγγελμα ναυτικός. Εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και απέκτησε τρεις γιους: Τον Δημήτριο, τον Ιωάννη και τον Διονύσιο, δισέγγονα του καπετάν Γιάννη Μήτσα. Ο Δημήτριος, γεννήθηκε στην Ερμιόνη το 1887 και φοίτησε στο Ελληνικό Σχολείο του τόπου το σχολικό έτος 1898 – 1899. Παραβρέθηκε στις εορτές της 100/ετηρίδας στην Ερμιόνη. Διετέλεσε Γενικός Επιθεωρητής Ταχυδρομείων. Ο Ιωάννης τραυματίστηκε στο Μπιζάνι και έχασε το ένα του μάτι, ενώ ο Διονύσιος υπηρέτησε ως δικαστικός γραμματέας στο Πρωτοδικείο Αθηνών.

Σταμάτιος Δημ. Νικολάου

Είναι εγγεγραμμένος στους εκλογικούς καταλόγους του Δήμου Ερμιόνης του έτους 1876, με α/α 499, ετών 28, επάγγελμα μυλωνάς, ενώ στους αντίστοιχους καταλόγους του έτους 1907, έχει α/α 300, Α.Μ. 455, ετών 56, ιδιώτης.

Υποσημειώσεις

[1] Το δεύτερο αρχοντικό ανήκε στον Ιωάννη Γ. Οικονόμου.

[2] Το αρχοντικό της οικογένειας Νικολάου επισκεπτόμαστε με τον δάσκαλό μας, όταν ήθελε να μας δείξει πώς είναι τα τρίπατα σπίτια.

Γιάννης Μ. Σπετσιώτης – Τζένη Δ. Ντεστάκου

Πρόσωπα και γεγονότα στην Εθνανάσταση του 1821 στον Κάτω Ναχαγιέ (Ερμιονίδα)  Τεύχος  Β’ – Γιάννης Μ. Σπετσιώτης – Τζένη Δ. Ντεστάκου, Αθήνα 2021.

* Ευχαριστούμε θερμά την κυρία Μπέσσυ Μεντογιάννη και τον κύριο Μιχάλη Μεντόγιαννη, υπάλληλο του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, για την προθυμία και την καλοσύνη με την οποία δέχθηκαν να δώσουν πληροφορίες για την οικογένεια Νικολάου της οποίας είναι απόγονοι.

Διαβάστε ακόμη:

• Η ιστορική ερμιονίτικη οικογένεια των Μερκούρηδων
• Η ιστορική οικογένεια Μάλλωση της Ερμιόνης
• Μήτσας ή Μήτζας Γιάννης (1794 ή 1795-1827)
• Μήτσας Ι. Αδριανός – Ο Γενάρχης της ένδοξης οικογένειας των Μητσαίων