ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Λάμπρου ή Λεωνίδας Δημήτριος (1797-1835)

Λάμπρου ή Λεωνίδας, όνομα καπεταναίων και πολιτικών από τις Σπέτσες, γνωστό από το 17ο αιώνα και μέχρι την εποχή της Επανάστασης μόνο σαν Λάμπρου. Το όνομα Λεωνίδας το πήρε η οικογένεια, από την ιδιόκτητη εξοπλισμένη ημιολία που έφερε το όνομα «Λεωνίδας».

Κυριότερα μέλη της οικογένειας ήσαν: Γιάννης Λάμπρου. Αρχηγός της οικογένειας, εμποροπλοίαρχος και αγωνιστής. Γεννήθηκε στις Σπέτσες, το 1715 και πέθανε το 1780.

Νικόλαος, γιος του Γιάννη Λάμπρου. Γεννήθηκε στις Σπέ­τσες το 1744 και έλαβε μέρος στα «Ορλωφικά». Μετά την αποτυχία του κινήματος του 1770 κατέφυγε στα Κύθηρα μαζί με άλλους Σπετσιώτες. Από εκεί, Βοήθησε τον Λάμπρο Κατσώνη κατά την επαναστατική του διαδρομή. Για τη συμμετοχή και την ανδρεία του στη ναυμαχία του Αβουκίρ, εναντίον των Γάλλων, έλαβε έπαινο από τον Άγγλο ναύαρχο Sidney Smith, και αμνηστία για τη δράση του στα «Ορλωφικά» από τον Οθωμανό στόλαρχο, Χουσεΐν-Πασά.

Δημήτριος Λάμπρου ή Λεωνίδας

Γεννήθηκε στις Σπέτσες το 1797 και ήταν γιος του Νικολάου Λάμπρου. Ήταν ο νεότερος από όλους τους κυβερνήτες πολεμικών πλοίων, υπήρξε ένας από τους πρωταγω­νιστές του αγώνα του 1821 και διακρίθηκε σ’ όλη την περίοδο αυτή για την τόλμη και την ανδρεία του.

Κυβερνήτης του ιδιόκτητου πλοίου του, «Λεωνίδας», που ήταν και από τα ταχύτερα σκάφη της εποχής του, έλαβε μέρος σ’ όλες σχεδόν τις θαλάσσιες επιχειρήσεις και διακρίθηκε για τη δράση του.

Προσωπογραφία του Δημητρίου Λάμπρου ή Λεωνίδα, ελαιογραφία σε μουσαμά, 1929. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.

Τον Ιούλιο του 1821 έλαβε μέρος στην εκστρατεία κατά της Σάμου, μαζί με τους Σπε­τσιώτες ναυάρχους Νικόλαο Ράπτη και Θεοδόση Μπόταση και το Σεπτέμβριο ακολούθησε το Γεώργιο Πάνου, στις ναυτικές επιχειρήσεις στο Κατάκωλο και στον Κάβο Πάπα. Το Δεκέμβριο του ίδιου έτους έλαβε μέρος στην εκστρατεία κατά των Παλαιών Πατρών, με ναύαρχο τον Γκίκα Τσούπα. Το Φεβρουάριο του 1822 έλαβε μέρος στις ναυτικές επιχειρήσεις του Μεσολογγίου και κατά τη ναυμαχία που έγινε εκεί, επιτέθηκε από τους πρώτους εναντίον του τουρκικού στόλου και, καθώς αναφέρεται σε σχετική έκθεση, «αρίστευσεν».

Τον Ιούνιο του 1822, στην εκστρατεία της Κρήτης, με ναύαρχο τον Αναστάσιο Ανδρούτσο αντιπαρατάχθηκε με τη σπετσιώτικη μοίρα σε ολό­κληρο τον αιγυπτιακό στόλο. Τον επόμενο μήνα, και όταν πλέον φάνηκαν καθαρά οι προθέσεις του σουλτάνου για επίθεση του τουρκικού στόλου κατά των Σπετσών και της Ύδρας, ο ναύαρχος των Σπε­τσών, Γ. Ανδρούτσος τον έστειλε στα Κύθηρα «για ανίχνευση». Κατευθυνόμενος προς τα εκεί συνά­ντησε δύο πλοιάρια-τρεχαντήρια. Ρώτησε τότε τους κυβερνήτες τους και πληροφορήθηκε ότι έρχεται ο στόλος του εχθρού, αποτελούμενος από 88  πλοία και πλέει προς Καψάλι.

Στις 8 Σεπτεμβρίου 1822, αποβίβασε από το καράβι του ένα βαρύ πυροβόλο, το οποίο τοποθε­τήθηκε στο μεγάλο κανονοστάσιο στο χώρο όπου η Παναγία της Αρμάτας. Στη συνέχεια, μαζί με τους άλλους Σπετσιώτες πλοιάρχους, που ανέλαβαν την υποστήριξη του νησιού και κάτω από τις διαταγές του Χατζηγιάννη Μέξη πήρε θέση στο χώρο μπροστά στο λιμάνι και με τη σθεναρή του αντί­σταση συνετέλεσε στο να υποχωρήσει ο εχθρός και να σωθεί το νησί.

Το Μάιο του 1823 έλαβε μέρος στις εκστρα­τείες της Κρήτης και της Καρύστου και το Νοέμβριο του ίδιου έτους στην εκστρατεία του Μεσο­λογγίου με αρχηγό το Σπετσιώτη ναύαρχο Πανα­γιώτη Μπόταση, όπου και αναδείχθηκε ως «εις των πρωταγωνιστών». Κατά το τέλος του ίδιου έτους, «το πολεμικό μπρίκι», του Σπετσιώτη, Δημητρίου Λάμπρου, «Λεωνίδας» συνόδευσε από τις Εχινάδες το πλοιάριο που έφερνε στο Μεσολόγγι το Λόρδο Βύρωνα. Ο Άγγλος φιλέλληνας είχε αποπλεύσει από τη Ζάκυνθο και κοντά στις Εχινάδες κινδύνευσε να συλληφθεί αιχμάλωτος από μια Τούρκικη φρε­γάτα.

Στη ναυμαχία που έγινε τον Ιούλιο του 1824 στη Σάμο, ο Λάμπρου έδειξε και πάλι την τόλμη και το θάρρος του και διέθεσε το πυρπολικό του στο Σπετσιώτη πυρπολητή Ματρώζο, που έκαψε τη ναυ­αρχίδα της Τύνιδας. Ακολούθησε τον Οκτώβριο του 1824 η συμμετοχή του στις ναυτικές επιχειρή­σεις της Κω και της Καρπάθου, όπου συνέλαβε εκεί αρκετά τουρκικά πλοία.

Στις 3 Ιουλίου 1825 με τη δράση του συνετέ­λεσε ώστε η σπετσιώτικη μοίρα να αιχμαλωτίσει δύο φορτηγά του τουρκικού στόλου, γεμάτα με τρόφιμα, τα οποία συνόδευσε με το «Λεωνίδα» στις Σπέτσες και τα παρέδωσε στην κοινότητα για τις ανάγκες των κατοίκων. Στις 10 Αυγούστου 1825 ο «Λεωνίδας» ανέλαβε την ανίχνευση της περιοχής μεταξύ Σπετσών και Παραπόλας και στη συνέχεια συνόδευσε μέχρι την Αστυπάλαια σπετσιώτικα πυρ­πολικά. Ο Δημήτριος Λάμπρου ή Λεωνίδας μαζί με άλλους έντεκα Σπετσιώτες έλαβε ακόμη μέρος και στην εκστρατεία της Συρίας, που διοργάνωσε ο Χατζημιχαήλ Νταϊλάνος ή Νταλιάνης.

Στις 9 Ιουλίου 1826 και ενώ βρισκόταν στην Τήνο, μαζί με την Επιτροπή Αρμοστών, προκειμένου να εισπράξει για λογαριασμό της ελληνικής κυβέρ­νησης τους φόρους από τα νησιά του Αιγαίου, κλήθηκε δόλια από τον Αυστριακό ναύαρχο και γνωστό μισέλληνα Παυλούκη, που βρισκόταν εκεί επικεφαλής μοίρας του αυστριακού στόλου να επισκεφθεί τη ναυαρχίδα του. Ο Παυλούκης, όμως, στο μεταξύ έστειλε ισχυρές δυνάμεις και κατέ­λαβαν τον «Λεωνίδα». Απαίτησή του ήταν να του καταβληθεί αποζημίωση για καταστροφές, που είχαν προκαλέσει στα πλοία της μοίρας του τα ελληνικά καράβια. Ο Δημήτριος Λάμπρου δέχθηκε τότε να καταβάλει στον Παυλούκη 2.300 δίστηλα και έτσι απελευθέρωσε το πλοίο του.

Το Σεπτέμβριο του 1826, η ελληνική κυβέρνηση έστειλε τον «Λεωνίδα» με κυβερνήτη το Δημήτριο Λάμπρου και τον «Περικλή» με το Νικόλαο Ράπτη, για τον αποκλεισμό των φρουρίων της Μεθώνης και της Κορώνης. Ο «Λεωνίδας» που είχε αγκυροβο­λήσει στις Κιτριές, προσβλήθηκε από ισχυρή εχθρική μοίρα, από 14 καράβια και αντιστάθηκε εκεί γενναία από το μεσημέρι μέχρι αργά το βράδυ προξενώντας στον εχθρό ζημιές, πολύ μεγαλύ­τερες από εκείνες που έπαθε. Το γεγονός αυτό θεωρήθηκε τότε σπουδαίο και σημαντικό και το αναφέρει η «Γενική Εφημερίς» του 1826, που το περιγράφει ως εξής:

«Διοικητής του ειρημένου πλοίου – Λεωνίδας – είναι ο καπετάν Δημήτρης Ν. Λάμπρου, Σπετσιώτης ανήρ, έντολμος και ανδρείος, εκπληροί άριστα το προς την πατρίδα χρέος και εκτελεί ευπειθώς τας διαταγάς της Κυβερνήσεως. Μεθ’ ενός πλοίου ετόλμησεν και επολέμησεν ο άξιος αυτός πλοί­αρχος, προς τόσα εχθρικά και ολίγον βλαφθείς, έβλαψε πολύ».

Η τελευταία δράση του γενναίου κυβερνήτη ήταν κατά τις αρχές του 1827. Η ελληνική κυβέρ­νηση έστειλε τότε δύο σπετσιώτικα πλοία για τον αποκλεισμό του Παγασητικού Κόλπου. Το ένα ήταν η «Αμφιτρίτη» με τον Δημήτριο Λάμπρου ή Λεωνίδα, και το άλλο η «Ασπασία», με αρχηγό τον Αδριανό Σωτηρίου. Και τα δυο αυτά πλοία, λόγω του αντί­θετου ανέμου, αναγκάστηκαν κατά τον πλουν τους προς τα εκεί να παρεκκλίνουν προς τη Χίο. Μέσα στο στενό του νησιού παρατήρησαν έξι τουρκικά πλοιάρια, που μετέφεραν περί τους 200 Τούρκους ένοπλους στρατιώτες. Αμέσως τους επιτέθηκαν και επειδή αυτά αντιτάχθηκαν, τους πιο πολλούς από τους επιβαίνοντες τους σκότωσαν, τους δε υπόλοι­πους, με τα έξι τουρκικά πλοία, τους αιχμαλώτισαν.

Ο άρχοντας των Σπετσών, Χατζηγιάννης Μέξης, που εκτίμησε το Δημήτριο Λάμπρου ή Λεωνίδα, για τα πολλά του χαρίσματα, τη γενναιότητα και τη μεγάλη δράση του στον Αγώνα, τον πάντρεψε με την κόρη του Ευγενία.

Στο Μουσείο Σπετσών βρίσκεται το Δίπλωμα, που απένειμε η Ελληνική Πολιτεία, δια του Κυβερνήτη της Ελλάδας, στον Δημήτριο Λάμπρου ή Λεωνίδα, και το οποίο αναφέρει ότι:

«Ήταν Κυβερνήτης πολεμικού σκάφους και διεκρίθη δια τον ζήλον και την αφοσίωσιν προς την Πατρίδα, συνετελέσας σημαντικός εις την ευδοκί­μησή των κατά του εχθρού επιχειρημάτων του εθνικού στόλου. Τιμώντες την αρετήν τούτου τον κατατάττομεν, δυνάμει της παρούσης εις το Ναυ­τικόν Ταξιαρχικόν Τάγμα».

Το 1835, ενώ βρισκόταν στον Πόρο, αρρώστησε από πανώλη. Σε λίγες μέρες πέθανε και τάφηκε εκεί.

Πηγή

• Ηλίας Ν. Γαλέττας – Μαρίκα Β. Μπουζουμπάρδη, Σπέτσες, Ιστορία Λαογραφία, τόμος Ά, έκδοση, Ένωση Σπετσιωτών, 2004.

Διαβάστε ακόμη:

• Οικογένεια Διομήδη-Κυριακού και τα μέλη της που έλαβαν μέρος στην Ελληνική Επανάσταση του 1821
• Γιάννουζας Γιάννος (1790-1821)
• Θερμησιώτης Ηλίας (1788-1871)
• Κούτσης Γ. Ιωάννης (1797-1860)
• Πάνου Γεώργιος (1770- 1863)