Το μετάλλιο φιλομάθειας του Ιωάννη Καποδίστρια – Ανδρέας Μαζαράκης
Η προσπάθεια του πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδος, Ιωάννη Καποδίστρια, να θέσει βάσεις στην παιδεία είναι γνωστή. Μόνο για το χρονικό διάστημα των πρώτων τεσσάρων μηνών του 1830, μέσα στο χειμώνα, επισκέφτηκε τη Σύρο, τον Πόρο και την Αίγινα ενθαρρύνοντας τους τοπικούς παράγοντες να συνδράμουν στην ίδρυση σχολείων. Η ανταπόκριση των συνδρομητών σε τοπικό επίπεδο ήταν θετική. Υπάρχει όμως μία λιγότερο γνωστή πτυχή αυτής της προσπάθειας, εκείνη της απονομής βραβείου φιλομάθειας γιατί όπως πίστευε, «[…] οί Ἕλληνες εἶναι εὐαίστητοι, καὶ ἐν αὐτοὶς ἡ ἰσχυροτάτη χορδὴ ὑπάρχει ἡ τῆς φιλαυτίας […]»[1]. Ανέτρεξα στην υπάρχουσα βιβλιογραφία και δεν συνάντησα μία πλήρη δημοσίευση που να αφορά στο βραβείο φιλομάθειας και πολύ περισσότερο μία φωτογραφία του μεταλλίου.
Η αλληλογραφία του Καποδίστρια ρίχνει αρκετό φως στην ύπαρξη του μεταλλίου – βραβείου, γιατί μας αναφέρει ότι στην αρχή κόπηκε για τη βράβευση των αριστούχων της Αλληλοδιδακτικής σχολής του Ναυπλίου και αργότερα για το ορφανοτροφείο της Αίγινας και τα υπόλοιπα σχολεία.
Στις 5 Απριλίου, στέλνει ο Κυβερνήτης μία επιστολή προς τον διδάσκαλο της σχολής όπου του γράφει «[…] Πέμπομεν πρός σὲ τὰ νομισματικὰ βραβεῖα δἰ ὧν ἡ κυβέρνησις τιμᾷ τοὺς εὐδοκιμήσαντες εἰς τὰς τελευταίας ἐξετάσεις μαθητάς σου, […] οἱ δὲ τούτων ἀξιωθέντες θέλουν φέρει ἐπὶ τοῦ στήθους προσηρτημένα μὲ δέμα ἐθνικοῦ χρώματος»[2]. Το ίδιο κείμενο δημοσιεύτηκε με μικροδιαφορές στις 7 Μαΐου 1830 στην «Ἐφημερὶς Γενική», όπου αναφέρεται ότι τα μετάλλια εστάλησαν σύμφωνα με «τὸν ἐπισυναπτόμενον κατάλογον», που σημαίνει ότι οι μαθητές που βραβεύτηκαν ήταν περισσότεροι από ένας.
Ένα μήνα αργότερα, στις 5 Μαΐου 1830, ο Καποδίστριας γράφει στον Κ. Μουστοξείδη, Διευθυντή του Μουσείου και του Ορφανοτροφείου στην Αίγινα, «[…] Τὰ μεταλλόσημα εἶναι ἄριστα. Νομίζω δὲ ὅτι πρέπει νὰ δοθῶσι καὶ εἰς τοὺς παῖδας τοῦ ὀρφανοτροφείου καὶ εἰς τοὺς τῶν ἄλλων σχολείων […]»[3] (εικ. 1-2).
Το μετάλλιο το είδα στη συλλογή του Νομισματικού Μουσείου με τα παρακάτω στοιχεία καταχώρησης: ΝΜ., Κ3. 14. 12., Π.Σ. 1120 Α. Κατεγράφη εις βιβλίο «Λογοδοσία Πρυτάνεων» Β 1870-1880, έτος 1872-1873, αρ. 5, σ. 150 (32), αγορασθέντα και εισαχθέντα (μεταξύ άλλων) 10 Ιουνίου 1873, σ. 8, αρ. 66. Υπάρχει και σύντομη περιγραφή: «ΝΕΩΤΕΡΩΝ ΧΡΟΝΩΝ. 5. Νομισματόσημον ἀργυροῦν μετὰ κρικίσκου, φέρον ἀφ’ ἑνὸς μὲν τὴν τετράστιχον ἐπιγραφὴν Ο-ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ-ΤΗΣ-ΕΛΛΑΔΟΣ, ἀφ’ ἑτέρου δέ, περὶ στέφανον δάφνης, σταλὲν παρὰ τῆς Πρυτανείας τοῦ ἐθν. Πανεπιστημίου διὰ τοῦ ὑπ’ ἀρ. Πρωτ. 2441, Διεκπ. 1076 καὶ ὑπὸ ἡμερομ. 7 Ἰουλίου 1873 ἐγγράφου».
Περιγράφουμε μερικά συμπληρωματικά στοιχεία: Κ/Ο εις το περίγυρο ουροβόρος όφις.[4] Το όμικρον στην πρώτη γραμμή μεγαλύτερο των άλλων της επιγραφής. Π/Ο Χαρακτηριστικό θήτα (Θ), όπου η οριζόντια γραμμή είναι μικρό γιώτα σε οριζόντια θέση. Άργυρος, βάρος 7,49 γρ., διάμετρος 24 χιλ.
Το μετάλλιο δεν ήταν άγνωστο σε συγγραφείς και συλλέκτες νομισμάτων. Ο Γ. Δημακόπουλος στο άρθρο του για το Εθνικό νομισματοκοπείο της Ελλάδος 1828-1839 αναφέρεται σε αυτό, δίνει μία πλήρη περιγραφή του και το λόγο κοπής, με ένα μικρό λάθος στη διάμετρό του, όπου αντί 24 χιλ. γράφει 21 χιλ.[5] Πιθανότατα, το είχε δει (;) παλαιότερα σε επίσκεψη του στο Νομισματικό Μουσείο ή και κάπου αλλού.
Στον κύκλο των συλλεκτών το μετάλλιο ήταν γνωστό στους παλαιότερους, γιατί υπήρχε στη συλλογή Τασσούλη και είναι καταγραμμένο στο ευρετήριο της συλλογής του με δημοσιεύσεις του, που υπάρχει στο Αρχείο του Νομισματικού Μουσείου ως «Φάκελλος Ιωάννη Τασσούλη». Η συλλογή του πουλήθηκε από την κόρη του, κα Θεοδώρα Βισιρμιτσάκη, στην Τράπεζα της Ελλάδος το 1954 (αρ. καταχώρησης Th.B. 28 βάρος 7,494 γρ. διάμετρος 24 χιλ.) και αποτελείτο από νομίσματα με σχεδόν πλήρη την ελληνική σειρά και από 400 περίπου μετάλλια ελληνικού ενδιαφέροντος.
Είχε προσπαθήσει να την πουλήσει στο Νομισματικό Μουσείο το 1921 και στο βασιλιά της Αιγύπτου Φαρούκ δύο χρόνια αργότερα. Τελικά, το Νομισματικό Μουσείο δεν την αγόρασε, γιατί το μεγαλύτερο μέρος των νεοελληνικών νομισμάτων υπήρχαν στη συλλογή του. Όπως φαίνεται από τις διάφορες ημερομηνίες που υπάρχουν στο φάκελο της συλλογής αυτή βρισκόταν στη κατοχή του, τουλάχιστον, έως το 1937.
![](https://argolikivivliothiki.gr/wp-content/uploads/2024/05/18681_bookmark-filomousos-1.jpg?w=500)
Σελιδοδείκτης με διακόσμηση που αναπαράγει το «Βραβείον Φιλομάθειας», μετάλλιο που είχε θεσπιστεί από τον Ιωάννη Καποδίστρια (1830). Από τη συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος. Δημιουργία στο πλαίσιο της εμβληματικής έκθεσης του Μουσείου Μπενάκης «1821 Πριν και Μετά».
![](https://argolikivivliothiki.gr/wp-content/uploads/2024/05/ce98ceaecebaceb7-ceb3cf81ceb1cf86ceb5ceafcebfcf85-cea6ceb9cebbcebfcebcceacceb8ceb5ceb9ceb1-gigapixel-scale-4_00x.jpg?w=500)
Θήκη γραφείου με ορειχάλκινη διακόσμηση που αναπαράγει το «Βραβείον Φιλομάθειας», μετάλλιο που είχε θεσπιστεί από τον Ιωάννη Καποδίστρια (1830). Από τη συλλογής της Τράπεζας της Ελλάδος. Δημιουργία στο πλαίσιο της εμβληματικής έκθεσης του Μουσείου Μπενάκης «1821 Πριν και Μετά».
Πρόσφατα, αναφέρθηκε στο μετάλλιο και η Κατερίνα Μπρέγιαννη χωρίς φωτογραφία του.[6]
Ο ουροβόρος όφις δεν ήταν μία τυχαία επιλογή του Ι. Καποδίστρια. Η σχέση του με τη Φιλική Εταιρεία είναι γνωστή και η προτίμηση σε ένα συμβολισμό με περιεχόμενο την αναγέννηση του έθνους ήταν εύστοχη.[7] Το κράτος και ιδιαίτερα η παιδεία έπρεπε να αναγεννηθεί και αυτοί που θα επιφορτιζόντουσαν με αυτή την ευθύνη θα ήταν οι απόφοιτοι της Αλληλοδιδακτικής σχολής.
Από πού επηρεάστηκε ο Ιωάννης Καποδίστριας και έδωσε οδηγίες για μία τέτοια σύνθεση αποκτά ενδιαφέρον, γιατί σίγουρα την απεικόνιση δεν μπορούμε να την αποδώσουμε στο χαράκτη του μεταλλίου, αφού πιθανότατα ήταν Έλληνας και μας φαίνεται δύσκολο να είχε τέτοιες επιρροές. Ανατρέξαμε στη βιβλιογραφία μεταλλίων και συναντήσαμε το παρακάτω περιγραφόμενο ρωσικό μετάλλιο.[8]
Χρυσό μετάλλιο του Α. Klepikow, Ρώσου χαράκτη, ο οποίος δούλευε στην Πετρούπολη και χάραξε μία σειρά από σπάνια μετάλλια αναμνηστικά του πολέμου κατά των Γάλλων την περίοδο 1812-1814.[9] Το μετάλλιο κόπηκε εις ανάμνηση του θανάτου του τσάρου Αλέξανδρου του A’. Οι σχέσεις του Καποδίστρια με τη Ρωσία είναι γνωστές. Το 1809 προσέφερε τις υπηρεσίες του στον τσάρο Αλέξανδρο A’ και χρίστηκε υπουργός Εξωτερικών από το 1816 μέχρι το 1822. Ήταν πιθανό να επηρεάσθηκε από το ανωτέρω μετάλλιο, το οποίο είχε πιθανότατα δει. (εικ. 3)
Τον ουροβόρο όφι τον συναντούμε επίσης σε μία χαλκογραφία του Κυβερνήτη.[10] Στο κάτω μέρος της χαλκογραφίας ο ουροβόρος όφις περιβάλλει δύο χέρια σε χειραψία. (εικ. 4[11]).
Ο συμβολισμός της παράστασης παραμένει στα ιδανικά του Κυβερνήτη που με επιμονή παραθέτει όπου αυτό είναι δυνατόν τον σκοπό της αναγέννησης του Ελληνικού Κράτους.
Ο αριθμός των μεταλλίων της φιλομάθειας πρέπει να ήταν μικρός, γιατί οι αριστεύσαντες στην Αλληλοδιδακτική σχολή του Ναυπλίου δεν μπορεί να ήταν πολλοί. Εξάλλου, η ποσότητα του ασημιού στο νομισματοκοπείο είναι γνωστό πως ήταν μικρή και ουσιαστικά χρησιμοποιήθηκε για την κοπή των φοινίκων. Ο μέχρι σήμερα γνωστός αριθμός διασωθέντων μεταλλίων είναι δύο, αλλά φαίνεται ότι αυτός πρέπει να ήταν μεγαλύτερος γιατί ο Καποδίστριας αναφέρει λίστα ονομάτων, όπως είπαμε. Η κοπή τους πραγματοποιήθηκε μετά την πρώτη Ιανουαρίου και πριν από τις 5 Απριλίου του 1830.
Άλλες πληροφορίες για το μετάλλιο και το σχέδιο του Ιωάννη Καποδίστρια για τη βράβευση των καλυτέρων μαθητών μπορούμε να έχουμε από ένα άλλο που έχει καταχωρισθεί στο Νομισματικό Μουσείο ακριβώς στη διπλανή θέση. Η κατάταξη έγινε από τον έφορο της νομισματικής συλλογής Κωνσταντίνο Φρεαρίτη, το 1891 και ήταν χρονολογική. Εάν η κατάταξη είχε γίνει με κάποιο διαφορετικό τρόπο θα ήταν δύσκολο να συσχετίσουμε τα δύο μετάλλια. Μαζί με το μετάλλιο υπάρχει ο αριθμός ευρετηρίου και η περιγραφή του είναι η ακόλουθη (εικ. 5): Περιγραφή: «ΕΛΛΑΣ, 1120, Γρ. 4,9, ΑΡ. Νομισματόσ. Διάτρητ. Διαμέτρ. 29 χιλ. ΒΡΑΒΕΙΟΝ ΦΙΛΟΜΑΘΕΙΑΣ ▪ 1830 Ὄπ. Ἄσημον. Κοπὲν ἐν Κερκύρᾳ ὑπὸ τοῦ λόρδου Γκύλφορτ, βραβεῖον τῆς αὐτοῦ σχολῆς. Παλαιὰ σειρὰ Ἀριθ. 13 τῆς τοῦ ἐφόρου Κ. Φρεαρίτου καταγραφ.». Σύμφωνα με την καταγραφή του Κ. Φρεαρίτη, το μετάλλιο βρισκόταν στη συλλογή από παλαιά χωρίς συγκεκριμένα στοιχεία κατοχής.
![](https://argolikivivliothiki.gr/wp-content/uploads/2024/05/ce95ceb9ceba.-5.-ce9dcebfcebcceb9cf83cebcceb1cf84ceb9cebacf8c-ce9ccebfcf85cf83ceb5ceafcebf-gigapixel-scale-4_00x.jpg?w=500)
Εικ. 5. Νομισματικό Μουσείο. Κ3. 14. 11, ΠΣ 1120 (1 : 1). Κατεγράφη στον Κατάλογο της Εθνικής Νομισματοσυλλογής ΙΓ΄ Νομισματόσημα κ.λπ. (1891), σ. 103, αρ. 1120.
Μερικά συμπληρωματικά στοιχεία της περιγραφής: Κ/Ο Στο πεδίο μέσα σε στικτό κύκλο δύο κλάδοι ελιάς, όπου στο κάτω μέρος ενώνονται οι δύο άκρες των κλώνων με χαρακτηριστικό δέσιμο και στη μέση υπάρχουν δύο τεθλασμένες ταινίες. Στο κέντρο σφαιρίδιο. Ο αριθμός οκτώ (8) στην ημερομηνία έχει τοποθετηθεί ανάποδα δηλαδή ο μικρός κύκλος κάτω και ο μεγάλος επάνω. Ο αριθμός τρία (3) καταλήγει σε μία χαρακτηριστική τελεία. Μεταξύ της ημερομηνίας και του τέλους της επιγραφής υπάρχει τελεία. Στην κυκλική επιγραφή η οριζόντια γραμμή στο γράμμα θήτα (Θ) είναι ένα μικρό γιώτα. Π/Ο Η πίσω όψη κενή και γι’ αυτό πιθανότατα ήταν δοκίμιο της μίας όψης του μεταλλίου. Στο άνω μέρος πρόχειρη τρύπα για ανάρτηση κρίκου. Άργυρος, βάρος 4,88 γρ., διάμετρος 29 χιλ.
Στην Τράπεζα της Ελλάδος υπάρχει το ίδιο μετάλλιο τρεις φορές διάτρητα με ένα εξ αυτών επιχρυσωμένο. Εάν το επιχρυσωμένο δηλώνει μια ανώτερη τάξη απονομής μας είναι άγνωστο. Τα μετάλλια προέρχονται από τη συλλογή Πάνου Ταζεδάκη, που δωρήθηκε στην Τράπεζα (αρ. καταχώρησης συλλογής PT04716, PT04554, PT04302) (εικ. 6).
Όπως διαβάζουμε παραπάνω, κατά τον Κ. Φρεαρίτη επρόκειτο για μετάλλιο φιλομάθειας που επρόκειτο να απονεμηθεί στους αριστεύσαντες της Σχολής, που είχε ιδρύσει ο λόρδος Γκύλφορτ. Με τον όρο Σχολή ο Κ. Φρεαρίτης εννοούσε την Ιόνιο Ακαδημία, της οποίας τα εγκαίνια έγιναν στις 17/29 Μαΐου 1824.
Προσπάθησα να εντοπίσω ένα τέτοιο μετάλλιο αλλά δεν βρήκα καμία αναφορά στη βιβλιογραφία και στα μετάλλια που κόπηκαν στα Επτάνησα την περίοδο της αγγλικής κατοχής. Ιδιαίτερα στο κανονισμό της Ακαδημίας και στην επιβράβευση των καλυτέρων μαθητών αναφέρεται «[…] the Chancellor, who will place on the head of each a crown of laurel and authorize them to wear the badge of such crown embroidered on the left side of their chlamys, till they take their degree» και παρακάτω «It will be desirable that a badge after the manner of an armorial bearing may be granted to the University, to be engraven on its common seal, and stampted on all those articles of the property, on which similar marks of discrimination are in use. Perhaps an owl displayed of the natural colour holding a laurel crown in its dexter claws might not be inappropriate […]».[12]
Καμία από τις ανωτέρω πληροφορίες δεν τις βλέπουμε στο ανωτέρω μετάλλιο. Πρώτον, η ημερομηνία με την επέτειο 1830 δεν σημαίνει τίποτα για την Ιόνιο Ακαδημία και, δεύτερον, είναι μόνο μίας όψης και δεν αξιοποιήθηκε και η άλλη. Από ανάλογες περιπτώσεις γνωρίζουμε ότι τα μετάλλια αυτά είχαν χαλκά ή ασημένια για την ταινία που θα κρεμόταν κατά την απονομή από το λαιμό. Το ίδιο το μετάλλιο δεν αναφέρει την Ιόνιο Ακαδημία ούτε την Κέρκυρα, ούτε την κουκουβάγια, η οποία κρατά ένα κλάδο ελιάς στο δεξί της πόδι.
Η αμφιβολία μου για μετάλλιο της Ιονίου Ακαδημίας με οδήγησε σε λεπτομερέστερη παρατήρησή του. Στη συμπληρωματική περιγραφή αναφέραμε ότι το γράμμα θήτα (Θ) και γενικότερα η γραμματοσειρά που χρησιμοποιείται είναι ίδια με εκείνη των νομισμάτων του Ι. Καποδίστρια των ετών 1830 και του μεταλλίου που αναφέραμε παραπάνω. Ειδικότερα, στα μονόλεπτα και στα δέκα λεπτά του 1830 η μεν κυρία όψη κόπηκε από την τελευταία μήτρα των αντιστοίχων νομισμάτων του 1828, ενώ η πίσω όψη από δύο νέες μήτρες, στις οποίες παρατηρούμε το ανάποδο οκτώ (8) αλλά και το δέσιμο των κλώνων.[13]
Η ημερομηνία του δεκαλέπτου του 1830 είναι ίδια με εκείνη του μεταλλίου που αναφέραμε παραπάνω. Κατά την άποψή μας, πρόκειται για το μετάλλιο της φιλομάθειας του Ι. Καποδίστρια, το οποίο χρησιμοποιήθηκε για την απονομή στους μαθητές της Αλληλοδιδακτικής σχολής Αίγινας το 1830, όπως είχε εκδηλώσει την επιθυμία του ο Καποδίστριας.
Σύμφωνα με τον P. Chase, υπήρχαν δύο χαράκτες, ένας άγνωστος και ο Χατζηγρηγόρης Πυροβολιστής. Η διαφορά των δύο ήταν ότι οι μήτρες εκείνες του Χατζηγρηγόρη ήταν καλύτερα χαραγμένες, άρα ο χαράκτης του μεταλλίου φιλομάθειας παραμένει άγνωστος. Η κοπή του πρώτου μεταλλίου πραγματοποιήθηκε στους πρώτους τέσσερις μήνες του 1830 και ταυτίζεται χρονικά σε πολλά σημεία με τη νέα μήτρα της πίσω όψης της πρώτης δεκάρας του 1830.
Η γνώση του Ιωάννη Καποδίστρια σε θέματα παιδείας είναι αναμφισβήτητη, αφού και οι Άγγλοι τα πρώτα χρόνια της κατοχής των Ιονίων Νήσων τον χρησιμοποίησαν στην εκπαιδευτική τους μεταρρύθμιση. Ο σκοπός της κοπής ενός μεταλλίου για τους άριστους μαθητές των σχολείων δεν είχε άλλο σκοπό παρά να τονώσει τις αποδόσεις τους, θεωρώντας τους ως τα μέλη που θα δίδασκαν στο μέλλον τις επόμενες γενεές του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους.
Υποσημειώσεις
[1] Ι. Α. Καποδιστριασ, Επιστολαί, τόμ. Δ΄ (1841-1843), σ. 23.
[2] Ibid., τόμ. Γ΄ (1841-1843), σ. 396-397.
[3] Ibid., τόμ. Δ΄ (1841-1843), σ. 22-23.
[4] Ουροβόρος όφις λέγεται ο όφις τη στιγμή που ελίσσεται γύρω από τον εαυτό του και δαγκώνει την ουρά του, αφαιρώντας το παλαιό του δέρμα, δίνοντας την εντύπωση ότι την τρώει. Η παράσταση συμβολίζει την αιωνιότητα, τη συνέχεια του κυκλικού χρόνου και την ανανέωση. Στην περίπτωσή μας, η τελευταία ερμηνεία είναι η πιθανότερη.
[5] Γ. Δημακοπουλοσ, «Το εθνικό νομισματοκοπείο της Ελλάδος (1828-1831)», Πελοποννησιακά Η΄ (1971), σ. 1-96, ειδικότερα 61, σημ. 1.
[6] Κ. Μπρεγιαννη, «Ιδεολογικές αποτυπώσεις στα νομίσματα και μετάλλια της καποδιστριακής περιόδου», Η Αιγιναία περιοδική πολιτιστική έκδοση (Ιούλιος-Δεκέμβριος 2008), τεύχος 15, σ. 108-117, ιδιαίτερα 115.
[7] C. Brégianni, «L’influence maçonnique sur l’hellénisme durant la dernière période ottomane et les symboles de l’État grec», στο P.-Y. Beaurepaire κ.ά. (επιμ.), Diffusions et circulations des pratiques maçonniques, xviiie-xxe siècles (2016), p. 285-300.
[8] Η φωτογραφία προέρχεται από τη δημοπρασία Künker 157 (25-26/06/2009).
[9] L. Forrer, Biographical Dictionary of Medallists III, σ. 179.
[10] Κ. Μπρέγιαννη, Νεοελληνικό Νόμισμα (2011), σ. 72.
[11] Ευχαριστώ την Κατερίνα Μπρέγιαννη για την υπόδειξη και την Ελένη Παπαευθυμίου και το Νίκο Δουγέκο για τη φωτογραφία από το Αρχείο της Τράπεζας Ελλάδος.
[12] Ε. Αγγελοματη-Τσουγκαρακη, Η Ιόνιος Ακαδημία, το χρονικό της ίδρυσης του πρώτου ελληνικού Πανεπιστημίου (1811-1824) (1997), σ. 201, 350.
[13] P. A. Chase, The Coins of Kapodistrias 1828-1831 (2007), σ. 85, Type 1 (261-A.a/265a-D.d).
Ανδρέας Μαζαράκης,
Αρχιτέκτονας – Αρχαιολόγος, Νομισματικό Μουσείο Αθηνών
«ὀβολός 10». Το Νόμισμα στην Πελοπόννησο – Νοµισµατοκοπεία, Εικονογραφία, Κυκλοφορία, Ιστορία – Από την Αρχαιότητα έως και τη Νεότερη Εποχή.
Πρακτικά συνεδρίου της ΣΤ’ Επιστηµονικής Συνάντησης αφιερωµένης στη µνήµη του Tony Hackens. Άργος, 26-29 Μαΐου 2011. Διοργάνωση: Οι Φίλοι του Νομισματικού Μουσείου – Γαλλική Σχολή Αθηνών. Tόµος β΄, Αθήνα, 2017.
* Οι επισημάνσεις με έντονα γράμματα οφείλονται στην Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη.
Το Συνέδριο, αφιερωµένο στην Πελοπόννησο, είναι το έκτο (ΣΤ΄) στη σειρά των «Επιστηµονικών Συναντήσεων» που έχουν διοργανώσει μέχρι σήμερα «Οι Φίλοι του Νοµισµατικού Μουσείου», οι οποίοι επιλέγουν κάθε φορά μια διαφορετική περιφέρεια της ελληνικής επικράτειας προκειµένου να εξετασθεί η νοµισµατική παραγωγή και κυκλοφορία σε αυτήν, διαχρονικά. Οι διοργανωτές, κατά πάγια τακτική τους, συνεργάζονται µε τους τοπικούς επιστηµονικούς φορείς, όπως Εφορείες Αρχαιοτήτων, Πανεπιστήµια ή Ερευνητικά κέντρα. Στην προκειµένη περίπτωση, καθώς το Συνέδριο πραγµατοποιήθηκε στο Άργος, ήταν απολύτως φυσικό να αναλάβει και η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών το δικό της ρόλο και σήµερα τον εκπληρώνει ως συνεκδότης των Πρακτικών.
Το πλήθος νοµισµατοκοπείων της Πελοποννήσου και η ιδιαίτερη ιστορική σηµασία της διαχρονικά, αναδεικνύουν τον «Οβολό 10» ίσως το πιο φιλόδοξο πόνηµα της σειράς.
Για πρακτικούς λόγους το πλούσιο συγγραφικό υλικό που συγκεντρώθηκε, µοιράστηκε σε δύο τόμους: ο πρώτος αφορά τους αρχαίους χρόνους, ο δεύτερος τις µεταγενέστερες εποχές, από το Βυζάντιο ως το νεώτερο Ελληνικό κράτος. Οι «Μέσοι χρόνοι» – βυζαντινή περίοδος και δυτικός µεσαίων – στην Πελοπόννησο, αποδεικνύονται πτωχοί, αναφορικά µε τις τοπικές νοµισµατικές εκδόσεις, αλλά και µε τις αντίστοιχες εισηγµένες, σε σύγκριση µε τους αρχαίους χρόνους, και τις ιδιαίτερα πλούσιες νοµισµατικές εκδόσεις, προϊόντα των οποίων, τοπικά ή εισηγµένα, κυκλοφόρησαν στην Πελοπόννησο. Ωστόσο, η γνωστή και περιορισµένη αριθµητικά παρουσία των παραπάνω εκδόσεων των «Μέσων χρόνων», αναδεικνύει σε αξιοπρόσεκτη και πολύ ενδιαφέρουσα µαρτυρία, τα νέα ευρήµατα που έρχονται στο φως, και τα οποία εξετάσθηκαν µε την ευκαιρία του παρόντος Συνεδρίου. ∆ιαχρονικά, αυτά τα ευρήµατα είναι αυτοκρατορικές κοπές, µολυβδόβουλλα, εκδόσεις της βενετοκρατίας και λατινοκρατίας, αλλά και ένα µετάλλιο του κυβερνήτη της Ελλάδας Ιω. Καποδίστρια.
Η συλλογή των άρθρων του δεύτερου τόµου, µε σηµαντικό θεµατικό εύρος και ιδιαίτερη ποιότητα, αποτελεί αναµφίβολα αξιόλογη συµβολή στη µελέτη των «Μέσων χρόνων» για την Πελοπόννησο.
Σχετικά θέματα:
Σχολιάστε