ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Νεοελληνικός Ηθικός και Πολιτικός Στοχασμός

Νεοελληνικός Ηθικός και Πολιτικός Στοχασμός. Από τον διαφωτισμό στον ρομαντισμό

Ρωξάνη Δ. Αργυροπούλου – Εκδόσεις Βάνιας, 312 σελ., Θεσσαλονίκη, 2003.

Στην εποχή του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και του Ρομαντισμού πραγματοποιείται η εδραίωση του φιλελευθερισμού στην Ελλάδα. Τα κείμενα αυτής της περιόδου διαπνέονται από ηθικές και πολιτικές ιδέες, οι οποίες έφεραν το ελληνικό έθνος κοντά σε καίρια ζητήματα. Οι ιδεολογικές ιδιαιτερότητες της πορείας του ελληνισμού προς την ηθική και πολιτική του αυτογνωσία αναδύονται στα κεφάλαια του βιβλίου αυτού.

Νεοελληνικός Ηθικός και Πολιτικός Στοχασμός

Στον τόμο αυτόν έχουν συγκεντρωθεί μελετήματα και άρθρα της ομότιμης Διευθύντριας Eρευνών στο Ινστιτούτο Nεοελληνικών Eρευνών του Eθνικού Iδρύματος Eρευνών  Pωξάνης Δ. Aργυροπούλου, γραμμένα το καθένα χωριστά με ιδιαίτερη αφορμή αλλά τα οποία διέπονται πάντοτε από τις ίδιες ερευνητικές αρχές και από έναν ενιαίο προβληματισμό, τη συνειδητο­ποίηση μιας καινούργιας δυναμικής στη νεοελληνική κοι­νωνία του δεκάτου ενάτου αιώνα, η οποία της επέτρεψε να αποκτήσει έναν δικό της ηθικό και πολιτικό στοχασμό. Στις μελέτες αυτές διερευνάται η συγκρότηση του νεο­ελληνικού ηθικού και πολιτικού στοχασμού, από την αφύ­πνιση της ελληνικής εθνικής συνείδησης και τη δημιουρ­γία καινούργιας αντίληψης περί ηθικής ως την αποκρυσταλλωποίηση νέων πολιτικών και κοινωνικών επιδιώξεων στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος.

Καλύπτονται δύο ιδιαίτερα κρίσιμοι περίοδοι της ιστο­ρίας της νεοελληνικής φιλοσοφίας, ο Διαφωτισμός και ο Ρομαντισμός, κατά τις οποίες ανοίγονται στους Έλληνες διανοουμένους νέοι πολιτισμικοί ορίζοντες γιατί, όχι μόνο εισήγαγαν στον ελληνικό χώρο καινούργιες ιδέες της ε­ποχής τους (φιλοσοφικές, πολιτικές, επιστημονικές), αλλά ως κληρονόμοι μιας μεγάλης ανθρωπιστικής παράδοσης, προσπάθησαν να τις εντάξουν στο ευρύτερο πλαίσιο της ελληνικής παιδείας.

Οι έννοιες της πολιτικής, του δημοκρατικού προτύπου, του κοινωνικού συμβολαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ευδαιμονίας, της ιστορικής προόδου και της κοινωνι­κής εξέλιξης υπήρξαν οι θεματικοί άξονες αυτής της αλλα­γής. Η ανανέωση αυτή της ελληνικής παιδείας ανιχνεύεται επίσης με τη συγκριτική διερεύνηση των αλληλένδετων επιδράσεων στον ελληνικό χώρο της Δυτικής Ευρώπης με την Αρχαιότητα το αποτέλεσμα δεν υπήρξε απλή εξάρτη­ση από τα ευρωπαϊκά πολιτισμικά ρεύματα, όπως θα το πε­ρίμενε ένας ανύποπτος μελετητής, αλλά παρατηρήθηκε ό­σμωση των καινούργιων ιδεών. Στο πλαίσιο αυτής της αναμόρφωσης, δόθηκε στη νεοελληνική σκέψη η δυνατότητα να συμμετέχει κυρίως στα νεότερα ηθικά και πολιτικά προβλήματα. (Από τον πρόλογο του βιβλίου)