ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Ελαιών Αναστάσιος (1782-1852)

Αγωνιστής  του 1821 – Ειρηνοδίκης – Συμβολαιογράφος Ναυπλίας (Μάρτιος 1841 –  φθινόπωρο 1851)

Ο Αναστάσιος Κ. Ελαιών ή Ελαιώνος είναι ο δεύτερος συμβολαιογράφος που διορίζεται στην πόλη του Ναυπλίου, με  βασιλικό  διάταγμα στις 19 Φεβρουαρίου του 1841.[1] Γεννήθηκε το 1782, όπως συνάγεται από τη νεκρολογία του στο φύλλο της εφημερίδας  «Αιών»  της 7^ης  Φεβρουαρίου 1852, αφού αναγράφεται ότι απεβίωσε σε ηλικία 70 ετών.[2] Από την ίδια δημοσίευση μαθαίνουμε ότι καταγόταν από τον  Όλυμπο και πιο συγκεκριμένα από τη Ραψάνη  Ολύμπου.[3] Εκείνη την εποχή η Ραψάνη παρουσιάζει οικονομική και πνευματική ανάπτυξη, διαθέτει δε και ελληνικό σχολείο, τη Σχολή της Ραψάνης. Ο Ελαιών πρέπει να έλαβε τις εγκύκλιες γνώσεις του στον τόπο του, οι οποίες θα ήταν υψηλού επιπέδου, καθώς στην συνέχεια σύμφωνα με τη νεκρολογία του, θα εγκατασταθεί στην Κωνσταντινούπολη, όπου θα εργαστεί ως τραπεζικός υπάλληλος.

Κάποια στιγμή το 1821 θα έρθει στο επαναστατημένο τμήμα της χώρας και από τότε και έπειτα ξεκινά η έντονη και πυκνή δράση του. Η πρώτη αναφορά σε αυτόν ανιχνεύεται στα απομνημονεύματα του Νικόλαου Σπηλιάδη, στο κεφάλαιο που αφορά στην κάθοδο του Δράμαλη στην Πελοπόννησο το καλοκαίρι του 1822. Ο Σπηλιάδης περιγράφει πως όταν τα μέλη της Επαναστατικής Κυβέρνησης εγκατέλειψαν φοβισμένα τις θέσεις τους, προσπαθώντας να διαφύγουν και άφησαν  τα αρχεία της κυβερνήσεως στην τύχη τους, ο Αναστάσιος Ελαιών έσπευσε και τα έσωσε, μετακομίζοντάς τα σε μία γολέτα που ναυλοχούσε ανοιχτά των Μύλων στον Αργολικό κόλπο. Επιπρόσθετα  αναφέρει ότι ο Ελαιών συνέβαλε και στην καλύτερη «διπλωματική» μεταχείριση του εκπροσώπου του  Δράμαλη, που είχε  σταλεί για να διαπραγματευθεί με τους προκρίτους και αυτοί τον είχαν διώξει απειλώντας τον.[4]  Στις αρχές του 1823 τον εντοπίζουμε σε μία σειρά τεσσάρων εγγράφων ως γραμματέα Β’ του Εκτελεστικού. Στο άρθρο του Δουμάκη  πληροφορούμαστε για το πρώτο εξ αυτών, με ημερομηνία 17 Ιανουαρίου 1823. Πρόκειται για μία λίστα μισθοδοσίας των γραμματέων του Εκτελεστικού, υπογεγραμμένη από τον Ιωάννη Ορλάνδο. Τα  επόμενα εντοπίστηκαν από τον γράφοντα και φέρουν ως ημερομηνία σύνταξης την 24^η  Απριλίου  του 1823. Υπογράφονται και από τον  Αναστάσιο Ελαιών ως γραμματέας Β’, αντικαθιστώντας τον απουσιάζοντα αρχιγραμματέα της Επικρατείας.

Υπογραφή Αναστασίου Ελαιώνος ως β’ υπογραμματέως. Γενικά Αρχεία του Κράτους, αρχείο Βλαχογιάννη.

Τα   έγγραφα  είναι η υπηρεσιακή αλληλογραφία του αντιπροέδρου του Εκτελεστικού  Ι. Ορλάνδου με το Μινιστέρο της Οικονομίας, και αναφέρονται σε  θέματα  μισθοδοσίας του προσωπικού του Εκτελεστικού, καθώς και των λοιπών υπαλλήλων της κυβέρνησης.[5]  Ακολούθως, στις 18 Μαΐου του 1823,  στέλνει μία αναφορά προς το βουλευτικό, ζητώντας να ληφθούν μέτρα για την ασφάλεια των πραγμάτων του νεκρού Στρατηγού Κεφαλά  (δεν κατέστη δυνατό να εντοπιστεί για ποια προσωπικότητα του Αγώνα πρόκειται).[6]  Στις 28 Μαΐου του 1823 υποβάλλεται πρόταση και εκλέγεται από το Βουλευτικό, ομόφωνα,  ως έπαρχος της επαρχίας Καρυταίνης.[7]

Υπηρετώντας στη θέση αυτή, θα απαιτηθεί να διαχειριστεί μία από τις κρίσεις που αποτέλεσαν ίσως το προοίμιο του επακολουθήσαντος εμφυλίου και εξελίχθηκε από τις 22 έως 26 Ιουλίου του 1823. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται στον Σπηλιάδη αλλά αναδεικνύεται γλαφυρά και από σωρεία υπηρεσιακών εγγράφων που υπάρχουν στα αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας, κατά τη διαδικασία αγοράς προσόδων και ανάδειξης εισπρακτόρων αυτών στα χωριά της Δημητσάνας, έλαβε χώρα εκτεταμένη πολυήμερη  αντιπαράθεση – σύγκρουση, κατά την οποία υπήρξαν τραυματισμοί ενώ αποφεύχθηκε φονικό την τελευταία στιγμή, χάρη στην παρέμβαση και τις ικανότητες του Ελαιώνος και των λοιπών ψυχραιμότερων.[8] Τα γεγονότα ήταν σοβαρά και έντονα. Οι εμπλεκόμενοι δε ήταν εκπρόσωποι των φατριών που είχαν αρχίσει να διαμορφώνονται, Δεληγιανναίων και Πλαπουταίων, και αργότερα αποτέλεσαν μέρος των δύο αντίπαλων στρατοπέδων του εμφυλίου.

Η δράση του Ελαιώνος είναι βέβαιη και στην  προεπαναστατική περίοδο,  καθώς, όπως μας πληροφορεί η νεκρολογία του, ήταν «μέτοχος του μυστηρίου της Επαναστάσεως». Δεν στάθηκε  δυνατό να εντοπιστεί το όνομά του  ούτε στο πόνημα του Ι. Α. Μελετόπουλου «Η Φιλική Εταιρεία – Αρχείον Π. Σέκερη», ούτε σε εκείνο του Ιωάννου Φιλήμονος «Δοκίμιον ιστορικόν περί της Επαναστάσεως».[9]

Όμως, όπως είναι γνωστό οι κανόνες μυστικότητας που τηρούντο εντός της Φιλικής Εταιρείας κάνουν πολύ πιθανό το γεγονός να υπάρχουν Φιλικοί, των οποίων τα ονόματα δεν γνωρίζουμε. Εξάλλου, το άνοιγμα της Εταιρείας το τελευταίο διάστημα πριν την έκρηξη της Επανάστασης άνοιξε τη βεντάλια των μελών της. Επιπρόσθετα, η παρουσία  του Ελαιώνος στον κύκλο των ανθρώπων του πρίγκιπα Δημητρίου Υψηλάντη,  ο οποίος ήταν Φιλικός,  μας δίνει κάθε δικαίωμα να εικάσουμε τη συμμετοχή του με σχετική βεβαιότητα. Ο Ελαιών θα βρεθεί πολλές φορές στο πλευρό του Δημητρίου Υψηλάντη στα πεδία των μαχών. Όπως μας πληροφορεί ο Κασομούλης  «ακολούθησεν μόνος του ως ιατροχειρούργος».[10]

Έλαβε μέρος στη μάχη των Μύλων,  στις 12-13 Ιουλίου του 1825, όπως αναφέρει ο Ν. Σπηλιάδης, όπου τον ενίσχυσε με στρατιώτες από τον  Όλυμπο.[11] Στην μάχη των Μύλων, ο Μακρυγιάννης, ο Υψηλάντης και ο Μαυρομιχάλης αντιμετώπισαν τον Ιμπραήμ και κατά την τρίτη και καθοριστική αντεπίθεση εναντίον των αντρών του,  που είχε ως αποτέλεσμα οι Έλληνες να είναι νικητές στο τέλος της μέρας, συμμετείχαν και οι Ολύμπιοι, υπό τον γενναίο αγωνιστή Μήτρο Λιακόπουλο.[12]

Στις 24 Μαρτίου  1826,  εντοπίζουμε τον Αναστάσιο Ελαιών να αναρρώνει στο Άργος, και να αιτείται από τον Ιωάννη Κωλέττη οφειλόμενα χρήματα που θα συμβάλλουν στη γρηγορότερη ανάρρωσή του.[13] Το επόμενο πεδίο μάχης στο οποίο ήταν παρών, ήταν αυτό του Χαϊδαρίου, το καλοκαίρι του 1826, όπως πληροφορούμαστε από τα απομνημονεύματα του Συνταγματάρχου Χριστόφορου Περραιβού, όπου  καταγράφεται ως υπεύθυνος του στρατοπέδου των Ελλήνων.[14]

Οι επόμενες αναφορές που τον αφορούν εντοπίστηκαν τον  Δεκέμβριο του 1827 και τον Ιανουάριο του 1828. Σύμφωνα με αυτές, είναι ένα από τα επτά μέλη της «Αναθεωρητικής Επιτροπής», η οποία συνεδριάζει στην Αίγινα και εξετάζει  θέματα οφειλόμενων φόρων, προσόδων και γενικώς καθυστερούμενων εσόδων, όπως προκύπτει από το περιεχόμενο των αποφάσεών της, που δημοσιεύονται στα φύλλα της Γενικής Εφημερίδας της Ελλάδας.[15]

Η συμμετοχή του στην εν λόγω επιτροπή επιβεβαιώνεται και από την νεκρολογία του, όπου καταγράφεται ότι το 1827 υπήρξε μέλος της «Λογιστικής Επιτροπής». Ο Νικόλαος Κασομούλης αναφέρει ότι στις 16 Ιουνίου του 1828, ο Ιωάννης Καποδίστριας,  που έχει αφιχθεί εντωμεταξύ  στην Ελλάδα, τον διορίζει μέλος της «Φροντιστηριακής Επιτροπής του Στρατεύματος»,  μαζί με τους Ιωάννη Γκούστη και  Αθανάσιο Καστανά,  με αντικείμενο την οικονομική διαχείριση.[16] Από τη θέση του οικονομικού διαχειριστή του στρατεύματος, θα υπηρετήσει για μία ακόμα φορά στο πλευρό του φίλου του Δημητρίου Υψηλάντη, Στρατάρχου των δυνάμεων της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδος. Συγκεκριμένα, από έγγραφο που συντάσσεται στις 14 Αυγούστου του 1829 στο Στεβενίκο, από τον γραμματέα του Στρατάρχου, Ιωάννη Φιλήμονα, και υπογράφεται από τον Δημήτριο Υψηλάντη, πληροφορούμαστε ότι ο Αναστάσιος Ελαιών πληρώνει τη μισθοδοσία των στρατιωτών και τα τροφεία.[17] Δεν έχουμε παρά να συμπεράνουμε,  χωρίς μεγάλο περιθώριο σφάλματος, ότι πρέπει να ήταν παρών τόσο στις μάχες των Θηβών, όσο και στη μάχη της Πέτρας στη Βοιωτία, στις 13 Σεπτεμβρίου 1829, κατά την οποία ηττήθηκαν οι οθωμανικές δυνάμεις και απελευθερώθηκε οριστικά η Στερεά Ελλάδα.

Όσον αφορά τον πολιτικό στίβο, ο Αναστάσιος Ελαιών, όπως μαθαίνουμε από το άρθρο του Θανάση Λουμάκη,  συμμετείχε στην από κοινού με άλλους πληρεξουσίους σύνταξη και υπογραφή επιστολής προς τον Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια, δια της οποίας του γνωστοποιούν τα αιτήματα και τις επιθυμίες των Θεσσαλών. Η επιστολή φέρει ημερομηνία 23 Ιανουαρίου 1828. Επιπρόσθετα, υπάρχουν ποικίλες αναφορές  ότι ο Ελαιών πρέπει να έλαβε μέρος τόσο στη Δ΄ Εθνοσυνέλευση του Άργους που διήρκεσε από τις 11 Ιουλίου  έως τις 6 Αυγούστου του 1829,[18] όσο και στην Ε΄ Εθνοσυνέλευση, που έλαβε χώρα  στο Άργος όσο και στο Ναύπλιο, στα τέλη του 1831 και τις αρχές του 1832, ως εκπρόσωπος των κατοίκων της ιδιαίτερης πατρίδας του.[19]  Δεν κατάφερα να εντοπίσω έγγραφα που να φέρουν την υπογρα-φή του Ελαιώνος στη Δ΄ Εθνοσυνέλευση. Τα έγγραφα της Ε’ Εθνοσυνέλευσης ωστόσο, που βρίσκονται στα αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας, βρίθουν από αναφορές στο όνομά του. Δεν κρίνεται σκόπιμο να αναφερθούν διεξοδικά οι επιτροπές  που συμμετείχε και τα έγγραφα που έχουν την υπογραφή του. Σημειώνεται μόνο ότι συμμετείχε ως εκπρόσωπος των παροίκων του Ολύμπου και των 24 χωριών του.

Μετά την δολοφονία του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια ορίσθηκε ως ένα από τα μέλη της τριμελούς επιτροπής για την ανέγερση μνημείου στην μνήμη του στην πρωτεύουσα της χώρας.[20]  Περιττό να σημειωθεί ότι το μνημείο δεν ανεγέρθη, παρά μόνο σχεδόν έναν αιώνα μετά, το 1932, στην επέτειο για τα 100 χρόνια από τη δολοφονία του Κυβερνήτη (πρόκειται για τον ανδριάντα του Καποδίστρια που στέκει έως σήμερα στο Ναύπλιο). Τέλος, κλείνοντας αυτή την περίοδο της ζωής του Αναστάσιου Ελαιώνος, είναι σημαντικό να γίνει μνεία στο περιστατικό που περιέχεται στα «Απομνημονεύματα»  του Σπηλιάδη,  και κατά το οποίο κάποια στιγμή ο Ελαιών έλαβε γνώση για την προετοιμασία μιας από τις απόπειρες δολοφονίας του Κυβερνήτη, την οποία κοινοποίησε στον Σπηλιάδη.[21]

Η επόμενη φάση στη ζωή και τη δράση του Ελαιώνος αρχίζει στις 16 (28) Ιανουαρίου 1839 όταν με βασιλικό διάταγμα διορίζεται ειρηνοδίκης Ναυπλίας. Το διάταγμα δημοσιεύεται στις 2 Μαρτίου 1839, στο φύλλο υπ΄ αρ. 5  της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδος.[22] Θα διατηρηθεί σ’ αυτή τη θέση έως τον Φεβρουάριο του 1841. Στις 19 Φεβρουαρίου διορίζεται δεύτερος συμβολαιογράφος Ναυπλίας. Στη διάρκεια της θητείας του θα αλλάξει την έδρα του γραφείου του τρεις φορές. Θα ξεκινήσει έχοντας ως έδρα «…κατά την οδό Υψηλάντου εις την υπ΄αρ. 42 οικία  του Γεωργίου Τσόβα  συμβολαιογραφείω…», όπου θα παραμείνει έως τον Αύγουστο του 1846. Στη συνέχεια μεταφέρεται στο «… εν τω επί της οδού Λουδοβίκου εις την υπ΄αρ. 77 οικίαν του Κωνσταντίνου Τρύφου συμβολαιογραφείω…»,  όπου θα βρίσκεται έως τον Μάρτιο του 1848. Η ίδια έδρα  αναφέρεται σε κάποια συμβόλαια και ως «…εν τω παρά την πλατεία του Σαδριβανίου εις την υπ΄ αριθ. 77 οικίαν του Κωνσταντίνου Τρύφου συμβολαιογραφείω..». Θα ολοκληρώσει τη θητεία του με το γραφείο του να βρίσκεται «… εν τω εις την επί της οδού  Όθωνος υπ΄ αρ. 12 οικίας του Δημητρίου Μ. Σμυρναίου συμβολαιογραφείω …».[23]

Σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν,  συντάσσει την πρώτη του πράξη στις 21 Μαρτίου 1841.[24]  Η πρώτη όμως πράξη του,  που εντοπίζεται στο αρχείο του Υποθηκο-φυλακείου Ναυπλίου  μεταγραμμένη  είναι η υπ’ αρ. 1.711, στις 16 Νοεμβρίου 1842, στον τόμο Η΄, αριθμός 2.474, με ημερομηνία καταχώρησης  10-6-1884, στα βιβλία της Μιδέας.

Ακολουθεί  μια ενιαία αρίθμηση, που θα αλλάξει μόνο μία φορά στα τέλη του 1850. Η τελευταία πράξη της πρώτης αρίθμησης που εντοπίστηκε είναι η υπ’ αρ. 14.008/17-10-1850, τόμος Α΄, αριθμός 357 στα βιβλία της Ναυπλίας. Στη νέα αρίθμηση εντοπίστηκαν μόνο οι πράξεις υπ’ αρ.: α) 435/17-4-1851 στο τόμο ΚΕ’, αριθμός 9.020 και β) 885/17-8-1851 στον τόμο ΛΕ’, αριθμός 13.342.[25] Η πρακτική  να αλλάζουν οι συμβολαιογράφοι αρίθμηση στις πράξεις τους είναι  σύνηθες φαινόμενο, το οποίο θα αναπτυχθεί παρακάτω στο κεφάλαιο που αναφέρεται στα προβλήματα κατά την έρευνα. Ας σημειωθεί  ότι η ενιαία αρίθμηση  και η απαρέγκλιτη τήρησή της συναντάται  αραιά και μόνο στον 20^ο  αιώνα γίνεται υποχρεωτική για τους συμβολαιογράφους.

Μία ακόμα αναφορά σε αυτόν συναντάται το 1844, καθώς περιλαμβάνεται   στους συνταχθέντες καταλόγους των εχόντων προσόντα για να παρίστανται ως ένορκοι  στις διάφορες δίκες της περιφέρειας Διοικήσεως Αργολίδος.[26] Θα ανατείλει και θα ολοκληρώσει την καριέρα του ως συμβολαιογράφος στα τέλη του 1851, αφού όπως γνωρίζουμε πεθαίνει στις 30 Ιανουαρίου του 1852.[27] Όσον αφορά την προσωπική του κατάσταση, δεν γνωρίζουμε εάν είχε οικογένεια, καθώς  δεν στάθηκε δυνατό να εντοπιστεί κάτι σχετικό.

Στο εκκλησάκι των Αγίων Πάντων, γύρω του, βρίσκεται το παλιό νεκροταφείο της Πόλης. Στις ταφικές πλάκες εντοπίσαμε μία που ανέγραφε. «… ΥΠΝΟΝ ΚΟΙΜΑΤΑΙ ΘΝΗΣΚΕΙΝ … ΑΓΑΘΑΣ ΕΝ ΕΤΕΙ ΑΩΜΙΑ ΝΟΤΑΡΙΟΥ Η» (Α=1000, Ω=800, Μ=40, Ι=10, Α=1 συνεπώς 1851). Αν και είμαστε ακόμα στην αρχή της έρευνας και μπορεί να λανθάνω πρόκειται μάλλον για την ταφόπλακα του Αναστάσιου Ελαιών, που απεβίωσε ή τις τελευταίες μέρες του 1851 ή τις πρώτες του 1852, μας πληροφορεί ο συγγραφέας Νικόλαος Γεωργίου Τόμπρας.

Ο Αναστάσιος Κ. Ελαιών, όπως μαρτυρούν όλες οι πηγές και τα όσα ανωτέρω αναπτύχθηκαν, ήταν άνθρωπος με αξιόλογες εγκύκλιες γνώσεις και γνώσεις οικονομικών,  οι οποίες πιθανόν να είχαν αποκτηθεί κατά την επαγγελματική του δραστηριότητα στην Κωνσταντινούπολη. Αυτές του φάνηκαν πολλές φορές χρήσιμες εξασφαλίζοντάς του επαγγελματικές θέσεις και συνεπώς και τον βιοπορισμό του κατά τη διάρκεια της Επανάστασης  και των πρώτων χρόνων του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Παράλληλα, συμμετείχε σε μάχες την περίοδο της Επανάστασης, τις περισσότερες φορές στο πλευρό του Δημητρίου Υψηλάντη, αφού αποτελούσε μέλος του στενού του κύκλου. Όλες οι πληροφορίες και τα στοιχεία συγκλίνουν πως σε  επίπεδο προσωπικότητας ήταν άνθρωπος  συνεπής και τακτικός, οργανωμένος και οργανωτικός και  γι’ αυτό  πολλές φορές  οι σύντροφοί του στο πεδίο της μάχης του ανέθεταν καθήκοντα διοικητικής επιμελητείας. Πολιτικά ήταν άνθρωπος του μέτρου και απέφευγε τις πολιτικές ακρότητες. Γι’ αυτό και δεν εντοπίζεται  η συμμετοχή του στις φατρίες της εμφύλιας αντιπαράθεσης στη διάρκεια της Επανάστασης και μετά. Ως επαγγελματίας φαίνεται πως ήταν τίμιος, αξιόπιστος, εργατικός, συνεπής και τακτικός. Ο ορισμός του ως συμβολαιογράφος της πόλης του Ναυπλίου θα πρέπει να θεωρηθεί  επιλογή και επιδίωξή του,  καθώς του εξασφάλισε τόσο τον βιοπορισμό όσο και μία ήσυχη ζωή τα τελευταία έτη του βίου του, χωρίς μεταθέσεις, αποσπάσεις, και συνεχείς αλλαγές του αντικειμένου, όπως μέχρι τότε είχε γίνει. Υπενθυμίζεται ότι τότε μονιμότητα δεν υπήρχε για τους υπαλλήλους της Κυβερνήσεως, ενώ οι  συμβολαιογράφοι διορίζονταν στη θέση τους δια βίου.

Υποσημειώσεις

[1] Εφημερίς της Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδος, αρ. 11,  Εν Αθήναις,  31 Μαΐου 1841, Αγγελίαι, αφορώσαι την δημόσιον υπηρεσίαν,  σ. 87.

[2] Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων, ψηφιακό αρχείο, αντίγραφα εφημερίδων, «Αιών»,  Αθήναι, φύλλο 1232, Πέμπτη 7 Φεβρουαρίου 1852,  Αποβίωσις Α. Ελαιώνος,  λήψη 358. Σύμφωνα με τον επικήδειο, πέθανε στις 30 Ιανουαρίου 1852. Αν αφαιρέσουμε εβδομήντα χρόνια, γεννήθηκε το έτος 1782. Σημειώνω επίσης ότι εκδότης της εφημερίδας ήταν ο Ιωάννης Φιλήμων, προσωπικότητα του Αγώνα και Φιλικός.

[3] Θανάσης Δουμάκης,  «Η Δράση του Ραψανιώτη Αναστασίου Ελαιώνος κατά την Επανάσταση του 1821» 10. Θεσσαλικό Ημερολόγιο (www.rapsani.gr/pages/pdf/2-301_doumakis-anastasios1821.pdf). Βλ. Νικόλαος Κ. Κασομούλης, Ενθυμήματα Στρατιωτικά της Επαναστάσεως των Ελλήνων 1821-1833, εισαγωγή και σημειώσεις υπό Γιάννη Βλαχογιάννη, Αθήναι 1939-1942, Α’, 163.

[4] Νικολάου Σπηλιάδου, Απομνημονεύματα ήτοι ιστορία της επαναστάσεως των Ελλήνων, πρώτη πλήρης κριτική έκδοσις,  Παναγιώτου Φ. Χριστόπουλου, τ. πρώτος, βιβλίο Β,’ κεφάλαιο ΣΤ΄, σ.371 και 395 αντιστοίχως, Ινστιτούτο Ανάπτυξης Χαρίλαος Τρικούπης, Αθήνα 2007.

[5] Γενικά Αρχεία του Κράτους, κεντρική υπηρεσία, Συλλογή Βλαχογιάννη,  έγγραφα υπ’ αρ. 2 και 3. Επίσης, Βουλή των Ελλήνων, Αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας, τ. 10, σ. 41 (ψηφιακά αντίγραφα).

[6] Βουλή των Ελλήνων, Αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας, τ. 2, σ. 35 (ψηφιακά αντίγραφα).

[7] Βουλή των Ελλήνων, Αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας, τ. 2, σ. 50 (ψηφιακά αντίγραφα).

[8] Νικολάου Σπηλιάδου, Απομνημονεύματα …. ό.π., κεφάλαιο Ι΄, σ. 509 και 510.  Σε συνδυασμό με:  Βουλή των Ελλήνων, Αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας, τ. 11, σ. 59-62 και τ. 13, σ. 318, 319 και 333 (ψηφιακά αντίγραφα). Επίσης, Χρήστος Α. Στασινόπουλος,  Λεξικό της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821, τ. 1, σ. 551.

[9] Ι. Α. Μελετοπούλου,  Η Φιλική Εταιρεία Αρχείον Π. Σέκερη,  Αθήνα 1967, προσωπική βιβλιοθήκη και Ιωάννου Φιλήμονος Δοκίμιον Ιστορικόν Περί της Επαναστάσεως, τ. πρώτος, Αθήναι, τύποις Π. Σούτσα και Α. Κτενά, 1859, Harvard University Library, Feb 9 1961 (ψηφιοποιημένα αντίγραφα στη δικτυακή βιβλιοθήκη  της Google).

[10] Θανάσης Δουμάκης, Η Δράση του Ραψανιώτη Αναστασίου Ελαιώνος κατά την Επανάσταση του 1821, 10. Θεσσαλικό Ημερολόγιο  (www.rapsani.gr/pages/pdf/2-301_doumakis-anastasios1821.pdf). Βλ. Νικόλαος Κ. Κασομούλης, Ενθυμήματα Στρατιωτικά της Επαναστάσεως των Ελλήνων 1821-1833, εισαγωγή και σημειώσεις υπό Γιάννη Βλαχογιάννη. Αθήναι 1939-1942, Α’, 163. Στοιχεία που να υποστηρίζουν την άποψη ότι ο Ελαιών είχε οποιεσδήποτε ιατρικές γνώσεις δεν εντόπισα, μάλλον είχε κάποια σχετική πρακτική εμπειρία και ίσως την ψυχραιμία να φροντίζει τους συντρόφους του την ώρα της μάχης. Στη σύγχρονη στρατιωτική ορολογία, ο στρατιώτης που έχει τη βασική εκπαίδευση νοσοκόμου και την ψυχραιμία να προσφέρει τις πρώτες βοήθειες στους συντρόφους του στο πεδίο ονομάζεται «νοσοκόμος μάχης» και είναι υπερπολύτιμος. Ίσως ο Ελαιών να ήταν αυτό ακριβώς.

[11] Θανάσης Δουμάκης,  Η Δράση του Ραψανιώτη Αναστασίου Ελαιώνος κατά την Επανάσταση του 1821, 10. Θεσσαλικό Ημερολόγιο (www.rapsani.gr/pages/pdf/2-301_doumakis-anastasios1821.pdf). Σε συνδυασμό με:  Νικολάου Σπηλιάδου, Απομνημονεύματα ήτοι ιστορία της επαναστάσεως των Ελλήνων, πρώτη πλήρης κριτική έκδοσις,  Παναγιώτου Φ. Χριστόπουλου, τ. δεύτερος, Βιβλίο Γ’, κεφ. Ιβ,΄ σ. 322, Ινστιτούτο Ανάπτυξης Χαρίλαος Τρικούπης, Αθήνα 2007.

[12] Απόστολος Βακαλόπουλος, «Αργολίδα. Επιστροφή του Ιμπραήμ στην Τριπολιτσά», Απόβαση και αγκίστρωση του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΒ΄,  σ. 390.

[13] Ακαδημία Αθηνών,  ψηφιακά αρχεία, αρχειακή συλλογή ΚΕΙΝΕ,  έγγραφο 162.

[14] Συνταγματάρχου Χριστόφορου Περραιβού του εξ Ολύμπου Θεσσαλίας, Απομνημονεύματα, πολεμικά, διαφόρων μαχών συγκροτηθεισών μεταξύ Ελλήνων και Οθωμανών,  κατά τε το Σούλιον και Ανατολικήν Ελλάδα από το 1820 μέχρι το 1829 έτους,  τ. δεύτερος, περιέχων τας από το 1823 μέχρι τέλους του 1829, Εν Αθήναις,  εκ της τυπογραφίας Ανδρέου Κορομηλά, 1836,  κεφάλαιο Ι’ Μάχη του Χαϊδαρίου, σ. 82. Πρώτος τόμος, ψηφιακό αρχείο Ανέμη, βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Κρήτης, δεύτερος τόμος,  Πανεπιστήμιο Berkley Library of the university of California, Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Μπέρκλευ Καλιφόρνιας  (ψηφιοποιημένα αντίγραφα στη δικτυακή βιβλιοθήκη  της Google).

[15] α) Γενική Εφημερίς της  Ελλάδος, φύλλο αρ. 82, εν Αιγίνη, 7 Δεκεμβρίου 1827, σ. 328,β) Γενική Εφημερίς της  Ελλάδος, φύλλο αρ. 84, εν Αιγίνη, 14 Δεκεμβρίου 1827, σ. 336, γ) Γενική Εφημερίς της  Ελλάδος, φύλλο αρ. 86, εν Αιγίνη, 18 Δεκεμβρίου 1827, σ. 343, δ) Γενική Εφημερίς της  Ελλάδος, φύλλο αρ. 1 , έτος Γ΄, εν Αιγίνη, 4 Ιανουαρίου 1828, σ. 2, και ε) Γενική Εφημερίς της  Ελλάδος, φύλλο αρ. 2, έτος Γ΄,  εν Αιγίνη, 7 Ιανουαρίου 1828, σ. 6 (ψηφιοποιημένα αντίγραφα στη δικτυακή βιβλιοθήκη  της Google).

[16] Θανάσης Δουμάκης,  Η Δράση του Ραψανιώτη Αναστασίου Ελαιώνος κατά την Επανάσταση του 1821, 10. Θεσσαλικό Ημερολόγιο. Βλ. Νικόλαος Κ. Κασομούλης, Ενθυμήματα Στρατιωτικά της Επαναστάσεως των Ελλήνων 1821-1833, Γ’, 83.

[17] Συνταγματάρχου Χριστόφορου Περραιβού του εξ Ολύμπου Θεσσαλίας, ό.π.,  κεφάλαιο ΚΕ’, Μάχη Β΄ των Θηβών, σ. 199 & 200. Το Στεβενίκο είναι το σημερινό χωριό Αγία Τριάδα, Δήμου Λεβαδέων, περιφερειακής ενότητας Βοιωτίας.

[18] Μακεδονικά Σύμμεικτα, Μια ενθύμηση του 1784 από την Μονή Διονυσίου του Αγίου Όρους,  εντοπίζεται μέσω,  Δ’ Εθνοσυνέλευση Άργους,  Βικιπαίδεια- Wikipedia.

[19] Θανάσης Δουμάκης, ό.π. καθώς και  Μιχάλης Παπαμιχαήλ, «Οι Θεσσαλοί πληρεξούσιοι των Δ΄ και Ε΄ Εθνοσυνελεύσεων του Άργους», Θεσσαλικό Ημερολόγιο, 55(2009) σ. 273-286.

[20] Βουλή των Ελλήνων, Αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας, τ. 5, σ.. 12 & 36. Ο τόμος 5  περιέχει τα πρακτικά της Ε΄ Εθνοσυνέλευσης.  Οι σελίδες που φέρουν το όνομα του Ελαιώνος ή αποτυπώνουν την παρουσία του είναι δεκάδες (ψηφιακά αντίγραφα).

[21] Νικολάου Σπηλιάδου, Απομνημονεύματα …. ό.π., τ. τέταρτος, Βιβλίο Η’, κεφάλαιο ΙΒ΄ σ. 700.

[22] Εφημερίς της Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδος,  αρ. 5,  εν Αθήναις,  2 Μαρτίου 1839, Αγγελίαι,  αφορώσαι στην δημόσιον υπηρεσίαν, σ. 27.

[23] Αρχείο μετεγγραμμένων συμβολαίων του Υποθηκοφυλακείου Ναυπλίου.

[24] Αρχείο  ερευνητή, συγγραφέα, Παναγιώτη (Τάκη) Χαραλ.  Μαύρου,  μέσω των Γενικών Αρχείων του Κράτους, Αρχεία Νομού Αργολίδος.

[25] Αρχείο μετεγγραμμένων συμβολαίων του Υποθηκοφυλακείου Ναυπλίου. Σημειώνεται ότι ο χρόνος σύνταξης μιας συμβολαιογραφικής πράξης με τον χρόνο κατάθεσης και μεταγραφής αυτής στα βιβλία του υποθηκοφυλακείου μπορούν να έχουν μεγάλη χρονική απόκληση, καθόσον οι συμβαλόμενοι μπορούν να προσκομίζουν τις πράξεις στο υποθηκοφυλακείο όταν αυτοί κρίνουν.

[26] Εφημερίς της Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδος,  αρ. 35,  εν Αθήναις,  2 Δεκεμβρίου 1844,  σ. 208.

[27] Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων,  ψηφιακό αρχείο, αντίγραφα εφημερίδων, «Αιών»,  Αθήναι, φύλλο 1.232, Πέμπτη 7 Φεβρουαρίου 1852,  Αποβίωσις Α. Ελαιώνος,  λήψη 358.

Νικόλαος Γεωργίου Τόμπρας

Συμβολαιογράφος

Οι Συμβολαιογράφοι | Σημειογράφοι – Μνήμονες – Συμβολαιογράφοι Ναυπλίου 1831- 2009, Ναύπλιο 2020, σελ. 70-79.

Διαβάστε ακόμη:

•  Η δράση του Ραψανιώτη Αναστασίου Ελαιώνος κατά την Επανάσταση του 1821 (Portable Document Format – pdf)
• Μαυροκέφαλος Αναστάσιος (1797-1880)
• Αναφορογράφοι του Ναυπλίου
• Οι Συμβολαιογράφοι | Σημειογράφοι – Μνήμονες – Συμβολαιογράφοι Ναυπλίου 1831- 2009 – Νικόλαος Γεωργίου Τόμπρας
• Ο ανδριάντας του Καποδίστρια στο Ναύπλιο