Feeds:
Δημοσιεύσεις
Σχόλια

Posts Tagged ‘Εικαστικοί’

Σιατερλή Δήμητρα


 

Η Δήμητρα Σιατερλή είναι εικαστικός καλλιτέχνης (χαράκτρια, γλύπτρια, ζωγράφος) με έδρα την Αθήνα. Γεννήθηκε στο Άργος το 1952 όπου έζησε και μαθήτευσε σε δημοτικό και γυμνάσιο έως το 1969. Στην Αθήνα αποφοίτησε από το Λύκειο Φιλοθέης το 1970. Στα τέλη του 1971 μετακόμισε στην Ιταλία όπου ξεκίνησε σπουδές στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Bologna [Μπολόνια]. Το 1974 πήρε πτυχίο στη Ζωγραφική και το 1977 στη Διακόσμηση, από την ίδια Σχολή, με διπλωματική εργασία πάνω στην Ιστορία της Τέχνης με θέμα «Η γυναίκα, δημιουργός τέχνης», ενώ το 1975 έλαβε υποτροφία του ΕΟΜΜΕΧ (Ελληνικός Οργανισμός Μικρών-Μεσαίων Επιχειρήσεων και Χειροτεχνίας) για νέες τεχνικές της Χαρακτικής.

 

Η εικαστικός και χαράκτρια Δήμητρα Σιατερλή.

 

Το 1974 παντρεύτηκε με τον εικαστικό Pino Pandolfini [Πίνο Παντολφίνι]. Η εικαστική αλλά και εκπαιδευτική της δραστηριότητα ξεκίνησε από την πόλη της Faenza [Φαέντσα] όπου διέμεινε έως το 1977. Την περίοδο εκείνη υπήρξε μέλος του Πολιτιστικού Κέντρου Operatori Culturali del Centro Alzaia στην Ρώμη (1975-77) και συμμετείχε στα πειραματικά εικαστικά προγράμματα και τις εκδόσεις του. Παράλληλα, συνεργάστηκε με τον θίασο «Living Theatre» των Julian Beck & Judith Malina πραγματοποιώντας παραστάσεις σε εργοστάσια της περιοχής και στο Ψυχιατρείο της πόλης Imola (1974). Το 1973, μαζί με γυναίκες της πόλης συνίδρυσαν τον Φεμινιστικό Σύλλογο της Faenza, προωθώντας δραστηριότητες υποστήριξης των γυναικείων ζητημάτων και διεκδίκησης των δικαιωμάτων τους. Μεταξύ των δράσεων της ομάδας, υπήρξαν πολλές δημόσιες παρεμβάσεις στο κοινωνικό ιστό της πόλης της Faenza και της γύρω περιοχής.

 

Η Δήμητρα Σιατερλή χειρίζεται πιεστήριο χαλκογραφίας στην Ιταλική πόλη Faenza το έτος 1975. Δημοσιεύεται στο: Dimitra Siaterli, Έκδοση: Κέντρο Χαρακτικής Αθηνών Pandolfini & Σιατερλή, Σεπτέμβρης, 2025.

 

Από το 1977, εγκαταστάθηκε με τον Pino Pandolfini στην Αθήνα μοιράζοντας τον χρόνο και τις δραστηριότητές τους ανάμεσα στις δύο χώρες. Την ίδια χρονιά πραγματοποίησε την πρώτη ατομική της έκθεση με έργα ζωγραφικής και χαρακτικής στη γενέτειρά της στο Άργος [Παλιός Κινηματογράφος Ηλέκτρα]. Έκτοτε ακολούθησε μια έντονη εκθεσιακή δραστηριότητα σε Ελλάδα και εξωτερικό με σημαντικό αριθμό ατομικών εκθέσεων και ομαδικών συμμετοχών. (περισσότερα…)

Read Full Post »

Καρύμπακα Αργυρώ | Γλύπτρια- Ζωγράφος


 

 

Η Αργυρώ Καρύμπακα γεννήθηκε στην Πάτρα από γονείς Αρκάδες. Σπούδασε Γλυπτική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας με δάσκαλο τον Μιχάλη Τόμπρο και στο σχέδιο τον Γιάννη Μόραλη (1952-1957). Ταυτόχρονα, σε αυτά τα χρόνια, στο εργαστήριο του αγγειοπλάστη Γιάννη Δελαβίνια στο Μαρούσι, έμαθε την τέχνη της τερακότας και στο σχεδιαστήριο του Παύλου Πατρινού, αρχιτεκτονικό σχέδιο. Έκανε σχέδια σε βιβλία του Γιάννη Νεγρεπόντη και συνεργάστηκε μαζί του στην έκθεσή της με θέμα «Γυναίκες στις Νέες Μορφές», όπου και παρουσίασε μελοποιημένα ποιήματά του από την σειρά «Φεμινιστικά». Επίσης παρουσιάστηκαν σχέδια με κεντήματα που εξέθεσε η αδελφή της Μαρία Ολυμπίου στην Σχολή Μαρούδα, καθώς και σχέδια για ασπροκεντήματα κοφτά που τα εξέδωσε σε βιβλίο. Συνεργάστηκε σε αρκετές ταινίες της Φίνος Φίλμς.

 

 Αργυρώ Καρύμπακα

Αργυρώ Καρύμπακα

 

Υλικά που μεταχειρίζεται στην Γλυπτική είναι πηλός (τερακότα), τσιμέντο, γύψο, πέτρες, μάρμαρο, ξύλο, φύλλο χαλκού και μπρούντζου αλλά κυρίως διάφορες πέτρες της Αίγινας όπου έμεινε τον περισσότερο καιρό από το 1968 έως το 1991. Οι πέτρες είναι το υλικό που αγάπησε πιο πολύ από όλα.

Από το 1991 ζει και δημιουργεί στο Κιβέρι Αργολίδας όπου πέρασε και τα καλοκαίρια των παιδικών της χρόνων. Έργα της βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές, στο Μουσείο Βορρέ, στην Εθνική Πινακοθήκη κ.α.

Είναι μέλος του Καλλιτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος και σύμβουλος του Συλλόγου Γλυπτών Ελλάδας. Την δουλειά της χαρακτηρίζει ο ανθρωποκεντρισμός. Πιστεύει στην επικοινωνία του έργου τέχνης με τον άνθρωπο.

«Με μαγεύει το πορτρέτο, γιατί μέσα από ένα πρόσωπο αναδύεται ένας ολόκληρος κόσμος, είναι ο κόσμος ενός ανθρώπου, ο οποίος γράφεται, βγαίνει στο πρόσωπό του» αναφέρει για τις πηγές της έμπνευσής της. «Σ’ όλη μου τη ζωή παρατηρώ πρόσωπα. Αναπαριστώ επίσης ανθρώπινες στιγμές, όπως τη μαμά με το παιδί, στιγμές από την καθημερινότητα, την αληθινή ζωή, αυτά είναι η ουσία». 

Έχει πάρει μέρος σε 49 ομαδικές εκθέσεις σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού. Επίσης έχει κάνει 29 ατομικές εκθέσεις Γλυπτικής, Ζωγραφικής και μεικτές.

Read Full Post »

Άποψη του Ναυπλίου με το Παλαμήδι, χάραξη σε ατσάλι.  J.J. Wolfensberger (1797-1850), 1844.

 

Άποψη του Ναυπλίου με το Παλαμήδι, J.J. Wolfensberger, 1844.

 

Το Παλαμήδι είναι οικοδομημένο σε ψηλό λόφο στα ανατολικά της Ακροναυπλίας σε ύψος 216μ. Για πρώτη φορά οχυρώνεται από τους Ενετούς στη διάρκεια της Β΄ Ενετοκρατίας (1686-1715) με ένα τέλειο σύστημα συγχρονισμένης οχύρωσης. Το Παλαμήδι είναι ένα τυπικό φρούριο μπαρόκ, σε σχέδια των μηχανικών Giaxich και Lasalle. Το 1715 καταλαμβάνεται από του Τούρκους μέχρι το 1822, οπότε περιέρχεται στα χέρια των Ελλήνων.

Read Full Post »

Έλληνες εξόριστοι κοιτάζουν τη χαμένη πατρίδα τους, ελαιογραφία. Έργο του Ary Scheffer, περίπου 1826. Amsterdam, Stedelijk Museum.

 

Έλληνες εξόριστοι κοιτάζουν τη χαμένη πατρίδα τους. Ary Scheffer.

 

 

Ary Scheffer (1795-1858), Γάλλος ζωγράφος, γλύπτης και χαράκτης, Ολλανδικής καταγωγής.

Read Full Post »

Σταθογιάννης Ιωάννης 

 


 

Ιωάννης Σταθογιάννης

Ο Ιωάννης Σταθογιάννης, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1978 και έζησε στο Άργος. Σπούδασε στη Μεγάλη Βρετανία στο Πανεπιστήμιο του  Central Lancashire με  Τιμητική Διάκριση στις Καλές Τέχνες και προσανατολισμό στις Ψηφιακές Μορφές Τέχνης.  Κατόπιν συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του  Wolverhampton της Μεγάλης Βρετανίας Masters of  Art and Design  με εξειδίκευση στην κινούμενη εικόνα. 

Ο Ιωάννης Σταθογιάννης έχει συνεργαστεί με ποικίλους εκπαιδευτικούς οργανισμούς στην Ελλάδα παραδίδοντας Πολυμεσικές Εφαρμογές και  εικονογράφηση. Με την ιδιότητα του ειδικού σε ψηφιακές μορφές Τέχνης και δη, στην κίνηση της εικόνας, βρέθηκε στην   Κίνα (Καντόνα), το 2006, ως μέλος του διδακτικού προσωπικού  για να διδάξει στο Τμήμα Πληροφορικής και Οπτικοαουστικών Μέσων στο Raffles Education Corporation Singapore, Raffles LaSalle Institute . 

Συνεργάζεται με εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη Διαφήμιση, την Επικοινωνία, στο χώρο της Τέχνης και του Πολιτισμού. Έχει υλοποιήσει εκπαιδευτικά προγράμματα για το παιδί, μελέτες και προτάσεις για την Ψηφιακή Τεχνολογία, το Κινούμενο Σχέδιο και την Εικονική Πραγματικότητα σε Ελλάδα και εξωτερικό. Έχει συνεργαστεί με την Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού ΓΕΣ, ΑΣΔΕΝ. 

Ασχολείται με την καταγραφή και την διάσωση μύθων, με σκοπό την κατανόηση του ελληνικού πολιτισμού από την παγκόσμια κοινότητα. 

Είναι μέλος του Εικαστικού  Επιμελητήριου Ελλάδος, Ελληνοκινεζικού Επιμελητήριο  Ελλάδος, της ένωσης Γραφιστών Ελλάδος,  του Συλλόγου «Οι φίλοι των Μυκηνών και του Μυκηναϊκού Πολιτισμού». 

Cultural Travelling between Greece and China

Το 2007 εξέδωσε το βιβλίο-λεύκωμα «Cultural Travelling between Greece and China» στα Αγγλοκινεζικά, το οποίο κυκλοφόρησε στην Ελλάδα το 2010 με τίτλο «Μύθοι και Ήρωες στην Αρχαία Ελλάδα και Κίνα». Αποτελεί μία ενδιαφέρουσα δίγλωσση έκδοση (ελληνικά και κινεζικά) για μικρούς και μεγάλους.   

Το «Cultural Travelling between Greece and China» παρουσιάστηκε  στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Πεκίνου (2007), στις Διεθνείς Εκθέσεις Βιβλίου, Φρανκφούρτης, Κωνσταντινούπολης, Ντουμπάι και Tianjin (Κίνα), αποσπώντας άριστες κριτικές, καθώς και σε ειδική εκδήλωση στην πόλη του Άργους, γενέτειρα του συγγραφέα, με τη συμμετοχή επίσημων αποστολών και από τις δύο χώρες. 

  

   

Μύθοι και Ήρωες στην Αρχαία Ελλάδα και Κίνα 

 


 

  

Μύθοι και Ήρωες στην Αρχαία Ελλάδα και Κίνα

Τι κοινό μπορεί να έχουν ο Προμηθέας, ο Ηρακλής, ο Περσέας και η Μέδουσα, ο μύθος της Πανδώρας και άλλες μορφές της μυθολογίας μας με μυθικούς ήρωες της Κίνας, όπως ο Κουάα Φου, ο Τσιν Τιάν, ο Βοσκός και η Υφάντρα και η Τσανκ Ε, αντίστοιχα; Εκ πρώτης όψεως καμία, αφού πρόκειται για μύθους που ανέθρεψαν οι δύο λαοί, με πολιτισμούς πανάρχαιους, λίκνα του Δυτικού και Ασιατικού πολιτισμού, που στην ουσία δεν «συναντήθηκαν» ποτέ. Εντούτοις, παρουσιάζουν κάποιες ομοιότητες, που εντυπωσιάζουν, τις οποίες ανιχνεύει ο Ιωάννης Σταθογιάννης, στο βιβλίο- λεύκωμα «Μύθοι και Ήρωες στην Αρχαία Ελλάδα και Κίνα«. Πρόκειται για μία δίγλωσση έκδοση (ελληνικά και κινεζικά), «καρπός» συνεργασίας μεταξύ των εκδόσεων «Helm», με έδρα την Αθήνα, και τον μεγάλο Κινέζικο εκδοτικό οίκο «Guang Dong Publishing House». 

Η συγγραφική αυτή προσπάθεια, μέσα σε εκατό εικονογραφημένες σελίδες, παρουσιάζει γνωστούς μύθους, ήρωες, λαογραφικά στοιχεία, αλλά και ιστορικά πρόσωπα των δύο λαών, όπως και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των αρχαίων πολιτισμών τους, ως ένα πολιτιστικό ταξίδι Ελλάδας-Κίνας, που στόχο έχει να συμβάλλει στην καλλιέργεια των διμερών πολιτιστικών σχέσεων.

 

Η θεά Τσανκ Ε, ο μύθος της οποίας παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με το δικό μας μύθο της Πανδώρας.

«Είναι ωραίο να είσαι ταξιδιώτης: ταξιδιώτης του χρόνου, των Μύθων και των Ηρώων, της Ιστορίας, ταξιδιώτης του ίδιους σου του εαυτού», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο 33χρονος συγγραφέας, ο οποίος ασχολείται με την καταγραφή και την διάσωση μύθων, με σκοπό την κατανόηση του ελληνικού πολιτισμού από την παγκόσμια κοινότητα. 

«Ήθελα το βιβλίο μου αυτό να είναι ένα αναγνωστικό και αισθητικό ταξίδι στους δύο πολιτισμούς. Γι΄ αυτό και προσπάθησα να συμπεριλάβω στο βιβλίο μου τους σημαντικότερους μύθους και θρύλους, καθώς και κάποιες από τις μεγάλες μορφές και γεγονότα που άλλαξαν την ιστορία των δύο λαών. Εξετάζω, επίσης, τα κοινά χαρακτηριστικά κατά την αρχαιότητα, καθώς και τα πολιτιστικά και πνευματικά ρεύματα που ξεπήδησαν από τις χώρες αυτές και εν τέλει διαμόρφωσαν τον Δυτικό και Ανατολικό τρόπο σκέψης», σημειώνει.

Πώς ξεκίνησε η όλη προσπάθεια; Αφορμή για τη συγγραφή του βιβλίου, που κυκλοφόρησε στα τέλη του 2007, στην Κίνα (στα αγγλικά και τα κινεζικά), με τον τίτλο «Πολιτιστικό Ταξίδι μεταξύ Ελλάδας και Κίνας» (Cultural Travelling between Greece and China), στάθηκε η παρατηρητικότητα του κ. Σταθογιάννη. Με την ιδιότητα του ειδικού σε ψηφιακές μορφές Τέχνης και δη, στην κίνηση της εικόνας, βρέθηκε στην Καντόνα, το 2006, για να διδάξει στο Τμήμα Πληροφορικής και Οπτικοαουστικών Μέσων στο Raffles Education Corporation Singapore, Raffles LaSalle Institute. Εκεί, νεοφερμένος ακόμη, έκπληκτος εντόπισε τον ελληνικό μαίανδρο, σε διάφορα σημεία της πόλης της Καντόνα, σε αρχαία και σύγχρονα κτήρια, ακόμα και σε σκεύη και αντικείμενα καθημερινής χρήσης. 

Η μυθική κινέζα θεά Νιου Γουάα, μητέρα των ανθρώπων.

«Έτσι, αποφάσισα να ασχοληθώ εκτενώς με τη κινέζικη μυθολογία, όπου ανακάλυψα κοινές προσεγγίσεις με την ελληνική», σημειώνει ο κ. Σταθογιάννης. Και συνεχίζει: «Δεν ήταν εύκολη υπόθεση για μένα, που οι γνώσεις μου για τον κινεζικό πολιτισμό θα έλεγα ότι ήταν μηδενικές, ήθελα όμως να μάθω περισσότερα. Έπρεπε να κατανοήσω, όσο περισσότερο μπορούσα, τον πανάρχαιο αυτό πολιτισμό και έπειτα από αρκετό διάβασμα κατάφερα να εντοπίσω και να καταγράψω κάποιες ομοιότητες με τον ελληνικό πολιτισμό». 

Προτού προχωρήσει στην πρώτη αγγλο-κινεζική έκδοση, το 2007, ο κ. Σταθογιάννης φρόντισε να εξασφαλίσει τη σύμφωνη γνώμη τριών επιστημόνων από την Ελλάδα και από το Πανεπιστήμιο του Πεκίνου, της αρχαιολόγου Σταυρούλας Βραχιονίδου, και των καθηγητών Duan Jifang και Cai Jianhua, που επεξεργάστηκαν τα κείμενα. 

 

Παν Γκου, ο κινέζος Θεός της δημιουργία του Κόσμου.

Στα οκτώ κεφάλαια του εικονογραφημένου βιβλίου (Γένεσις, Θεοί, Θρύλοι και Μύθοι, Ήρωες, Νικηφόροι Στρατηγοί, Διανοητές και Ποιητές, Επικοί Πόλεμοι, Αθλήματα και Παιχνίδια), ο αναγνώστης μπορεί να ανατρέξει στα σύντομα, γραμμένα σε κατανοητή γλώσσα, κείμενα και να διαβάσει- μεταξύ άλλων- για τον Μέγα Αλέξανδρο και τον Κινέζο Αυτοκράτορα Τσιν Σιι Χουάνγκ, τον Σωκράτη και τον Κομφούκιο, τον Όμηρο και τον μεγαλύτερο ποιητή της περιόδου των Πολέμων των Επαρχιών (475-221, π.Χ.), Κιου Ουάν, κ.ά. 

Η έκδοση γίνεται ακόμη πιο ελκυστική με την εικονογράφηση, που επιμελήθηκε έτσι ώστε να προσεγγίζει, με έναν μοντέρνο τρόπο, τους αναγνώστες. Για την ελληνο-κινεζική έκδοση, εξασφαλίστηκε η συνεργασία των βραβευμένων σχεδιαστών του παιχνιδιού «Ήρωες στη Μυθική Ελλάδα» (Γιάννη Ρουμπόλια, Χρήστο Μαρτίνη και Αλέξανδρο Καραγιαννόπουλο), ενώ τα σχέδια της κινεζικής μυθολογίας, υπογράφουν οι Cyrus Zhang και Oru Kabir. Το βιβλίο προλογίζει ο πρόεδρος του Ελληνοκινεζικού Επιμελητηρίου, Κωνσταντίνος Γιαννίδης. 

 

Από την παρουσίαση του βιβλίου "Μύθοι και Ήρωες στην Αρχαία Ελλάδα και Κίνα", στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου. Από αριστερά προς δεξιά: Ιωάννης Σταθογιάννης, ο Qin Ying, διευθυντής του κινεζικού εκδοτικού οίκου "Guang Dong Publishing House", ο εκδότης Γιώργος Γιανναδάκης και ο συγγραφέας Πάνος Σταθόγιαννης.

Στην παρουσίαση της ελληνο-κινεζικής έκδοσης , «Μύθοι και Ήρωες στην Αρχαία Ελλάδα και Κίνα», στο πλαίσιο της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης, όπου τιμώμενη χώρα ήταν φέτος η Κίνα, μίλησαν ο Ιωάννης Σταθογιάννης, ο συγγραφέας Πάνος Σταθόγιαννης, ο εκδότης Γιώργος Γιανναδάκης, όπως και ο Qin Ying, διευθυντής του κινεζικού εκδοτικού οίκου «Guang Dong Publishing House».

Αξίζει να αναφερθεί ότι, η πρώτη αγγλο-κινεζική έκδοση εξαντλήθηκε πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου 2008 και ο εκδοτικός οίκος προχωρά σε ανατύπωση. 

Διαμαντένια Ριμπά (http://culture.ana-mpa.gr)

Read Full Post »

Ρώσης Κανάκιος ( 1592-1644) 


 

Ο Καθολικός ιερωμένος, Κανάκιος Ρώσης, στα λατινικά Russus, Rossius, απαντά και στην παραλλαγή Rubeus, που σημαίνει «Κόκκινος». Στους ίδιους τύπους συναντάμε το πολύ διαδεδομένο νεοελληνικό επίθετο «Ρούσσος», το οποίο φέρουν Καθολικοί (κυρίως στη Σύρο) και Ορθόδοξοι (Πάρος, Θήρα, Πελοπόννησος, Κύπρος κ.α.).

Δεν αποκλείεται, συνεπώς, να πρόκειται για το ίδιο οικογενειακό επίθετο. Ο Κ. Ρώσης γεννήθηκε στο Ναύπλιο περί το 1592, εφόσον σε κατάλογο του 1622 γράφεται ότι είναι 30 ετών. Το 1614 έγινε δόκιμο μέλος της Αδελφότητας της Παναγίας και το 1625, τακτικό.

Το Ελληνικό Κολλέγιο « Άγιος Αθανάσιος» της Ρώμης.

Στις 16.1.1622, «Ο Κανάκιος Ρώσιος ο εκ Ναυπλίας της Πελοποννήσου», όπως υπογράφει την ομολογία καθολικής πίστεως, ολοκλήρωσε τις θεολογικές σπουδές του. Κατά την πενταετία, που ακολούθησε, δίδαξε τα ανθρωπιστικά γράμματα στον « Άγιο Αθανάσιο»* και υπηρέτησε ως πρώτος ψάλτης στο ναό του Κολλεγίου (AGGr τ. 1 φ. 49, τ. 53 φ. 73, τ. 3 φ. 91 – 94). Το 1625, ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη για να διαπραγματευτεί, ως απεσταλμένος της Ιεράς Συνόδου για τη διάδοση της πίστεως**, την επαναπροσέγγιση των Εκκλησιών της Ανατολής και Δύσης, σύμφωνα με τις αποφάσεις της Συνόδου της Φλωρεντίας (1439).

Κύριλλος Λούκαρις

Ήταν ακόμη η εποχή που ενώ ο Λούκαρης είχε αρχίσει να εκδηλώνει τα φιλοκαλβινικά του αισθήματα, τα οποία κατέληξαν στην αιρετική «Ομολογία Χριστιανικής Πίστεως» του έτους 1629, δεν αρνείτο να συνδιαλέγεται για ευνόητους λόγους , με τους Καθολικούς.

Όμως, παρόλους τους διπλωματικούς ελιγμούς του κατά τα άλλα ικανότατου καλβινοφρονήσαντος πατριάρχη, ο οποίος τελείωσε τις ημέρες του στην τουρκική αγχόνη (1638), ο Κανάκιος Ρώσης, από τους πλέον αξιόλογους έλληνες καθολικούς θεολόγους της εποχής, αντιλήφθηκε σύντομα τους πραγματικούς σκοπούς του Λούκαρη και έφυγε στη Ρώμη.

Επανήλθε και πάλι με πρωτοβουλία της Ιεράς Συνόδου για τη διάδοση της πίστης, το κρίσιμο έτος της διαμάχης Λούκαρη – Ιησουϊτών, 1628, που έληξε με τον προσωρινό θρίαμβο του πατριάρχη και το διωγμό των Ιησουϊτών και του συνεργάτου των Κανακίου. 11 μήνες πέρασε ο ναυπλιώτης λόγιος στις φυλακές τις Χίου. Η αλληλογραφία του με την Ιερά Σύνοδο για τη διάδοση της πίστης, φωτίζει τα σκοτεινά παρασκήνια της ταραχώδους εκείνης περιόδου, που όπως αναφέραμε, τελείωσε με το βίαιο θάνατο του Λούκαρη.

Μετά την περιπέτεια της Κωνσταντινούπολης, η Ρώμη ανέθεσε στον Κ. Ρώση νέα αποστολή στον Άθωνα για να διερευνήσει τη δυνατότητα ίδρυσης καθολικής Σχολής και ιατρείου στις Καρυές. Τις εντυπώσεις του από το αγιώνυμο Όρος περιέγραψε σε έκθεση του έτους 1629.

Του Κανακίου είχε προηγηθεί στον Άθωνα το 1627, ο φίλος και συμμαθητής του στον «Άγιο Αθανάσιο» Αλέξανδρος Βασιλόπουλος, πελοποννήσιος γεννημένος στη Ζάκυνθο. Και οι δύο συμφώνησαν για τη σκοπιμότητα λειτουργίας καθολικού Σχολείου στις Καρυές με δάσκαλους όχι τους «σκληρούς» Ιησουίτες  αλλά τους «μειλίχιους» μαθητές του Αγίου Φραγκίσκου και μάλιστα της τάξεως των Καπουκίνων.

Επειδή όμως και η πρόταση  αυτή κρίθηκε τολμηρή για τον Άθωνα, ο Κανάκιος πρότεινε για το έργο αυτό τον ανιψιό του Ανδρέα Ρώση,*** που είχε επίσης σπουδάσει στον «Άγιο Αθανάσιο». Λόγω κωλύματος του Ανδρέα, δάσκαλου τότε στην Ελληνική Κοινότητα Βενετίας, τον αντικατέστησε ο αδελφός του Νικόλαος**** ο οποίος δίδαξε στις Καρυές μεταξύ των ετών 1635 και 1640.

Περισσότεροι από τους 25 ανά σχολική περίοδο μαθητές του, ήταν κελλιώτες και λιγότεροι μοναστηριακοί. Τους τελευταίους απέτρεπαν από τη σπουδή οι παλαιότεροι μοναχοί «για να μην απωλέσουν τον επ’ αυτών έλεγχον», όπως γράφει ο Νικόλαος Ρώσης.

Το 1640, ο Κανάκιος μετέφρασε στην καθομιλουμένη ελληνική το βιβλίο του φανατικά προσηλωμένου στο ρωμαϊκό πρωτείο Ι. Ματθαίου Καρυοφύλλη, ενωτικού***** ιερέα από τα Χανιά Κρήτης, «Contra Nilum». Σ’ αυτό, ο Κανάκιος έδωσε τον τίτλο «Αντίρρησις προς Νείλον Θεσσαλονίκης περί της αρχής του Πάπα».

Από το 1631 έως τον επισυμβάντα το 1644 θάνατό του, ο λόγιος Ναυπλιώτης δίδαξε αρχαία ελληνικά στο πανεπιστήμιο «La Sapienza» της Ρώμης. Το 1637, επεχείρησε ανεπιτυχώς να ονομαστεί στον «Άγιο Αθανάσιο» επίσκοπος****** για την χειροτονία των σπουδαστών κατά το βυζαντινό τυπικό.

Απεβίωσε στη Ρώμη το 1644. Στη ζωή και το έργο του Κανακίου Ρώση, για τον οποίο θα άξιζε να γραφεί ειδική μελέτη, αναφέρονται μεταξύ άλλων, ο Χίος πανεπιστήμων Λέων Αλλάτιος, ο ιστορικός των βυζαντινορρύθμων Καθολικών Ν. Ιταλίας Πομπήλιος  Rοdota, o J. Carafa στην Ιστορία του Πανεπιστημίου «La Sapienza» Ρώμης και πολλοί άλλοι.

  

 

Υποσημειώσεις


  

* Το Ελληνικό Κολλέγιο « ‘Αγιος Αθανάσιος» της Ρώμης. Το ελληνικό Κολλέγιο Ρώμης που φέρει το όνομα του αγίου επισκόπου Αλεξανδρείας και πατρός της Ανατολικής και Δυτικής Εκκλησίας, Αθανα­σίου (295-373), ιδρύθηκε από το γνωστό μεταρρυθμιστή του Ιουλιανού ή παλαιού Ημερολογίου, πάπα Γρηγόριο ΙΓ’, το 1577.

Πάπας Λέοντας Ι΄

Η ίδρυσή του συνέπεσε με την παρέλευση μισού περίπου αιώνα από την αναστολή της λειτουργίας ενός άλλου βραχύβιου ελληνικού Κολλεγίου της Ρώμης (1513-1520), έργο του φιλόμουσου προστάτη των Ελληνικών Γραμμάτων και των Βυζαντινών λογίων της Δύσης, πάπα Λέοντος Ι, γόνου του λαμπρού γένους των Μεδί­κων.

Σκοπός του «Αγίου Αθανασίου» που με πολλές περιπέτειες συνεχίζει τη λειτουργία του στο κέντρο της αιώνιας πόλης μέχρι σήμερα, ήταν η καλλιέργεια των Ελληνικών Γραμμάτων, η μόρφωση των νέων και των δύο δογμάτων για την πνευματική αναγέννηση του υπόδουλου γένους και η επαναπροσέγγιση των Χριστιανών Ανατολής και Δύσης.

Στη Σχολή αυτή φοίτησαν εκατοντάδες νέων του Λατινικού και Βυζαντινού τυπικού (ενωτικοί), από τους οποίους η μεγάλη πλειοψηφία προέρχονταν από τη νησιωτική Ελλάδα και την Πελοπόννησο στην οποία το καθολικό στοιχείο είχε συρρικνωθεί στο ελάχιστο μετά τη διαδοχή των Ενετών από τους Τούρκους.

Από τις πολλές μαρτυρίες αλλοδαπών και ημεδαπών ιστορικών για τον «Άγιο Αθανάσιο» και την ανεκτίμητη προσφορά του στο υπόδουλο γένος των Ελλήνων, αναφέρουμε την κρίση του αναγνωρισμένου μελετητή του τουρκοκρατούμενου Ελληνισμού Σπυρίδωνος Ζαμπέλιου, ο οποίος γράφει μεταξύ άλλων για τον «φλογερό έρωτα» των “Γρηγοριάδων” προς το έθνος στο οποίο ανήκαν: «Έκτοτε βλέπομεν τους εξ Ελλάδος μαθητάς και διδασκάλους του Κολλεγίου τούτου, συν­δυάζοντας αληθώς εξαίρετον παιδείαν και την τήρησιν των πατρίων τύπων της ελληνικής εν τη Εκκλησία λειτουργίας, μετά της εις τον πάπαν αφοσιώσεως… Από τας εκατοντάδας των σπουδαστών του Ελληνικού Κολλεγίου, πολλοί διέ­πρεψαν ως πατριάρχες, αρχιερείς, πρυτάνεις Πανεπιστημίων, καθηγηταί, ιατροί, συγγραφείς κ.λπ., και εις όλους ανεξαιρέτως, ήταν φλογερός ο έρως προς την πατρίδα».

Από τους πλέον διαπρέψαντες «Γρηγοριάδες», όπως αποκαλούνται οι από­φοιτοι του «Αγίου Αθανασίου», αναφέρομε τον πολυγραφότατο πανεπιστήμονα Λέοντα Αλλάτιο το Χίο, το σημαντικότερο διπλωμάτη της Υψηλής Πύλης στο μεταίχμιο του 17ου και 18ου αιώνα, Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο τον εξ απορρή­των, τον Κερκυραίο θεολόγο και ρήτορα Πέτρο Αρκούδιο, τους Ναυπλιώτες δάσκαλους και διαπραγματευτές υποθέσεων της Αγίας Έδρας στην Κωνσταντι­νούπολη, Κανάκιο και Νικόλαο Ρώση, τον πολυπράγμωνα θεολόγο Πανταλέοντα Λιγαρίδη από τη Χίο, τον πολυγραφότατο Κρητικό θεολόγο Ιωάννη Ματθαίο Καριοφύλλη, το μητροπολίτη Παροναξίας Μελισσηνό Νικηφόρο, τους Ιησουίτες Μάρκο Λίμα και Μιχαήλ Νευρίδα από το Ρέθυμνο και τη Χίο, το Νικόλαο Παπα­δόπουλο Κομνηνό, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Παταβίου, τον παρ’ ολίγον γενι­κό ηγούμενο των Ιησουιτών Ιωάννη Αντώνιο Τιμόνη από τη Χίο, και πλειάδα άλλων διαπρεψάντων στις επιστήμες, τα γράμματα και τα εκκλησιαστικά αξιώ­ματα.

Από το 1591, όταν ο Άγιος Αθανάσιος περιήλθε στη διοίκηση των Ιησουιτών, με πρώτο ελληνοδιδάσκαλο και μέλλοντα διευθυντή τον Χανιώτη Ανδρέα Ευδαιμονογιάννη (1555-1625), εξελίχτηκε σε πρότυπο κέντρο ελληνοχριστιανικής παι­δείας στο οποίο η μάθηση άρχιζε περί το 12ο έτος της ηλικίας και τελείωνε στο 18ο. Οι καλύτεροι, έκλειναν τον κύκλο των σπουδών με απόκτηση διδακτορικού τίτλου στη φιλολογία, τη φιλοσοφία ή τη θεολογία. Η απονομή του τίτλου γίνο­νταν κατά τη διάρκεια τελετής που συγκέντρωνε γύρω από τον τιμώμενο, μαθη­τές και διδάσκοντες. Το πρόγραμμα των 30-35 κατ’ έτος σπουδαστών, περιελάμβανε γραφή και ανάγνωση της ελληνικής, ιταλικής και λατινικής γλώσσας, ιστορία της Εκκλησίας, φιλοσοφία και για τους προοριζόμενους στο ιερατείο, θεολογία και ποιμαντική.

Η απονομή του ενδεικτικού αποφοίτησης γίνονταν ενώπιον του καρδιναλίου προστάτου του ιδρύματος από τον διευθυντή. Γονατιστός ενώπιον τους, ο τελει­όφοιτος απήγγειλε την ομολογία πίστεως με ιδιαίτερη έμφαση στο «Filioque«, και εις την εκ του Υιού δηλαδή εκπόρευση του Παναγίου Πνεύματος, και στο πρω­τείο δικαιοδοσίας του Επισκόπου Ρώμης εφ’ όλων των Επισκόπων της Εκκλη­σίας, αδιακρίτως λειτουργικού τυπικού.

Οι χειροτονίες γίνονταν υποχρεωτικά κατά το βυζαντινό τυπικό από ενωτι­κούς Επισκόπους οι οποίοι διορίζονταν στον Άγιο Αθανάσιο για το σκοπό αυτό. Κατάλογο με βιογραφικά στοιχεία αυτών, κατήρτισε ο Τήνιος ιστορικός π. Μάρ­κος Φώσκολος, τελειόφοιτος του ιδίου Κολλεγίου, στις αρχές της δεκαετίας του 1970.

Πρόταση του Ανδρέα Ευδαιμονογιάννη, πρύτανη των θεολόγων της Ρώμης μετά την εκδημία του επίσης Ιησουίτου καρδιναλίου Ροβέρτου Βελλαρμίνου το 1621, για τη χειροτονία των αποφοίτων από φιλενωτικούς ορθόδοξους Αρχιε­ρείς, δεν έγινε δεκτή από την αρμόδια επιτροπή Καρδιναλίων.

Οι Πελοποννήσιοι μαθητές κατά την πρώτη εβδομηκονταετία λειτουργίας του Κολλεγίου (1576-1646), ανήλθαν σε 26. Ένδεκα ήταν από το Ναύπλιο, 4 από την Κορώνη, 3 από τον Οίτυλο της Μάνης, 2 από την Πάτρα, 2 από την Κυπαρισία, ανά ένας από τη Μονεμβασία ή Νεάπολη της Μαλβαζίας, το Λεοντάρι, και 2 από άγνωστη περιοχή.

 

Πάπας Γρηγόριος ΙΕ΄

 ** Η Ιερά Σύνοδος για την διάδοση της πίστης ( sacra Congregatio de propaganda fide) ιδρύθηκε από τον πάπα Γρηγόριο ΙΕ΄ το 1622, με κύριο σκοπό τον ευαγγελισμό των εκτός του καθολικού κόσμου, χωρών. Στην δικαιοδοσία της είχε περιέλθει έως την ίδρυση ανεξαρτήτου Κράτους, και η μικρή καθολική μειονότητα στους ελληνόφωνους χώρους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Για το λόγο αυτό, στα ρωμαϊκά Αρχεία της φυλάσσονται πολλά έγγραφα, που αφορούν στις ελληνοκαθολικές αλλά και ορθόδοξες κοινότητες επί Τουρκοκρατίας.

 

 *** Ανδρέας Ρώσης (Rossius, Rossi και Rubeus). Γεννήθηκε στο Ναύπλιο το 1609 από τον Αναστάσιο, αδελφό του Κανακίου Ρώση και την Μπιάνκα Σωλημά, επιφανείς  καθολικές Οικογένειες  στην πρωτεύουσα της Αργολίδας (ACGr τ. 1 φ. 5, τ. 8 φ. 200). Εισήλθε στο Κολλέγιο «Αγίου Αθανασίου» στις 10.1.1624, με συστατική επιστολή των Ναυπλιωτών εμπόρων στη Βενετία, Γεωργίου Κρές και Ιωάννη Μπαχατούρη.

Σπούδασε ένα χρόνο γραμματική, δύο χρόνια φιλοσοφία και τρία θεολογία. Το 1625 κατέθεσε ομολογία καθολικής πίστεως και έγινε μέλος της Αδελφότητας της Παναγίας. Από το Κολλέγιο απεφοίτησε το 1634, αφού δίδαξε για δύο χρόνια τα ελληνικά σε νεότερους μαθητές. Στη Βενετία όπου εγκαταστάθηκε το 1635, δίδαξε στο Σχολείο της Ελληνικής Κοινότητας έως το 1639. Στο Αρχείο της Ιεράς Συνόδου για τη διάδοση της πίστεως, σειρά Acta τ. 10 φ. 304, φυλάσσεται επιστολή του, στην οποία αναφέρεται η αναχώρηση του αδελφού του Νικολάου για το Άγιον Όρος και η άφιξη του αρχιδιακόνου του φιλενωτικού αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης Αθανασίου Πατελάρου, ο οποίος έμελε να ταξιδέψει στη Ρώμη για να δώσει όρκο υπακοής στον Πάπα.

Καθ’ όλες τις ενδείξεις, ο «δον Ανδρέ Ρώσιος», συνδέθηκε στη Βενετία με ορθόδοξους Έλληνες και ανέπτυξε αντιιησουϊτική δράση επειδή, όπως γράφει, «άλλο δεν σκοπούσιν ειμή πως να σβήνουν το ρητόν και την φήμην των εδικών μου, λέγω των Ρωμαίων»16.

Ο Λέων Αλλάτιος διέσωσε αρχαιοελληνικά επιγράμματα του Α. Ρώση ο οποίος απεβίωσε περί το 1640 στην Ισπανία όπου είχε αποκτήσει την εύνοια υψηλά ισταμένων προσώπων.

 

**** Νικόλαος Ρώσης ή Rubeus. Αδελφός και ανιψιός των Ανδρέα και Κανακίου Ρώση. Γεννήθηκε στο Ναύπλιο το 1592 και εισήλθε στον «Άγιο Αθανάσιο» το 1608. Παρακολούθησε όλα τα διδασκόμενα στη Σχολή μαθήματα και υπήρξε μέλος της Αδελφότητας της Παναγίας από το 1626 έως το 1634, έτος εξόδου του από το Ίδρυμα.

Το 1635, μετά τη χειροτονία του στη Βενετία κατά το βυζαντινό τυπικό, ταξίδεψε στον ‘Αθωνα όπου ίδρυσε Σχολείο Ανθρωπιστικών Σπουδών αντί 60.000 σκούδων το χρόνο, τα οποία κατέβαλε η Ιερά Σύνοδος για τη διάδοση της πίστεως. Η Σχολή λειτούργησε από το 1635 έως το 1640, στον περίβολο του Πρωτάτου στις Καρυές. Από εκεί έστειλε στη Ρώμη 20 επιστολές τις οποίες δημοσίευσε ο ιστορικός των Ενωτικών Εκκλησιών της Ανατολής, Γεώργιος Hofmann. Το διδακτικό του έργο συνέχισε ο Νικόλαος Ρώσης στη Θεσσαλονίκη από το 1640 έως το έτος του θανάτου του 1642. Την ίδια εποχή οι Ιησουίτες επεχείρησαν να εγκατασταθούν στην πρωτεύουσα της Μακεδονίας, κάτι το οποίο κατόρθωσαν μισό αιώνα αργότερα (1704).

Ο ίδιος ο Ν. Ρώσης, στις επιστολές του προς τις ρωμαϊκές εκκλησιαστικές Αρχές, αντί των «άκαμπτων» Ιησουϊτών, πρότεινε για την ιεραποστολή στον Ελληνικό βορρά τους πιο «συμφιλιωτικούς» φραγκισκανούς Καπουκίνους, που μια δεκαετία αργότερα, εγκαταστάθηκαν οριστικά στο Ναύπλιο όπου παρέμειναν έως τα χρόνια της Επανάστασης. Στην πόλη αυτή, όπως και στο γειτονικό Άργος, πρόσφεραν τις πνευματικές τους υπηρεσίες και μάθαιναν στα παιδιά γράμ­ματα.

Σε ανυπόγραφη επιστολή Καπουκίνου του Ναυπλίου με ημερομηνία 9.1.1658, διαβάζουμε τα ακόλουθα για την εκπαιδευτική δραστηριότητα των συναδέλφων του: «Στο Σχολείο μας στη Νάπολι της Ρωμανίας έχουμε 35 παιδιά, που μαθαίνουν γραμματική και κατήχηση. Αρκετά άλλα τα συνοδεύουν στην κατήχηση. Πολλά παιδιά τα αρνούμαστε επειδή έρχονται χωρίς σκοπό και συνοδεία. Αν διδάξουμε αριθμητική, τότε όλα θα έρχονται σε μας. Θα αναγκαστούμε όμως να δεχτούμε όσα επιτρέπουν οι δυνάμεις μας. Τα παιδιά που διδάσκονται την κατήχηση, γίνονται κήρυκες της ορθής πίστης στις 4 συνοικίες της πόλης. Πρωί και βράδυ επαναλαμβάνουν το μάθημά τους σε γονείς και γείτονες. Με την επανάληψη, η γνώση μεταδίδεται σε όλους. Σταματούν στις πλατείες και στα σπίτια για να απαγγείλουν ό,τι έμαθαν το πρωί. Μεταξύ αυτών των νεοφύτων, οι πιο ένθερμοι πηγαινοέρχονται στα σπίτια και κάνουν κατήχηση. Τους ακούω με ευχαρίστηση όταν επανέρχονται στο σχολείο. Και οι παπάδες στέλνουν τα παιδιά τους στο μάθημα. Όλοι ομολογούν ότι ποτέ δεν έζησαν κάτι παρόμοιο».

 

*****  Στην καθολική Εκκλησία, εκτός του λατινικού λειτουργικού τυπικού, το οποίο ακολουθεί η μεγάλη πλειοψηφία των πιστών, χρησιμοποιούνται όλα σχεδόν τα τυπικά των Ανατολικών Εκκλησιών όπως το Βυζαντινό, Αρμενικό, Κοπτικό, Μαρωνικό κ.ά. Οι πιστοί των τυπικών αυτών, Καθολικοί καθόλα, αποκαλούνται « Ενωτικοί».

 

******  Στο αρχείο « Αγίου Αθανασίου» AGGr τ.6 φ.32, φυλάσσεται σχετική αίτηση του Κ. Ρώση στον πάπα Ουρβανό Η΄αλλά και ενδιαφέρον ανώνυμο υπόμνημα στο οποίο αναφέρονται οι λόγοι για τους οποίους δεν ενδείκνυται η χειροτονία του Κ. Ρώση σε ενωτικό επίσκοπο με έδρα το Κολλέγιο του « Αγίου Αθανασίου». Α) Έχει αφοριστεί από 4 πατριάρχες της Ανατολής. Β) Ο ανιψιός του Ανδρέας Ρώσης αναπτύσσει φιλορθόδοξη δράση μεταξύ των Ελλήνων της Βενετίας και εκθειάζει το « σχισματικό» επίσκοπο Γαβριήλ Σεβήρο και Γ) Ο αδελφός του Κανακίου Κωνσταντίνος ασπάστηκε το μωαμεθανισμό.

  

Πηγές

 


  • Δρ Μάρκος Ν. Ρούσσος – Μηλιδώνης, «Ναυπλιώτες Μαθητές στο Ελληνικό Κολλέγιο Ρώμης, Άγιος Αθανάσιος 1594-1646», Ναυπλιακά Ανάλεκτα ΙII, Έκδοση Δήμου Ναυπλιέων, Δεκέμβριος 1998.
  •  Δρ Μάρκος Ν. Ρούσσος – Μηλιδώνης, «Ανάλεκτα Καθολικής Εκκλησίας Ναυπλίου 75μ.χ. – 2004», Έκδοση Καθολικής Εκκλησίας Ναυπλίου, 2004.

 

Read Full Post »

Ο Ιωάννης Γεννάδιος και η εποχή του


  

Ομαδική εικαστική έκθεση με θεματική αφετηρία τη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη στα 84 χρόνια λειτουργίας της και τον ιδρυτή της, διπλωμάτη και βιβλιόφιλο Ιωάννη Γεννάδιο. 60 σύγχρονοι καλλιτέχνες εμπνεύστηκαν από την προσωπικότητά του Γενναδίου, το δημιούργημά του, τις συλλογές και την εποχή του και εκθέτουν τα έργα τους στο πλαίσιο ενός ανοίγματος της ερευνητικής Βιβλιοθήκης προς το ευρύτερο κοινό.

8-29 Ιουνίου 2010

Γεννάδειος Βιβλιοθήκη
Σουηδίας 61
Αθήνα

Ώρες λειτουργίας:
Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή 9:00-17:00
Πέμπτη 9:00-20:00
Σάββατο 9:00-14:00

Πληροφορίες:
Τηλ. 210 7210536, fax: 210 7237767

Read Full Post »

Η πλατεία Πλατάνου (Συντάγματος) το παλιό τζαμί και στο βάθος το Παλαμήδι.

Αγνώστου, μολύβι σε χαρτί, πρώτο μισό 19ου αιώνα.

 

Ναύπλιο. Η πλατεία Πλατάνου (Συντάγματος) το παλιό τζαμί και στο βάθος το Παλαμήδι.

Read Full Post »

 

Σκηνή καθημερινότητας της πόλης αποθανατίζει η υδατογραφία του Πεϋτιέ με τη χουρμαδιά τ΄ Αναπλιού, με τα «χασαπιά και τα σφαχτάρια» και τους κατοίκους στα «Πέντε Αδέλφια», απέναντι από το Μπούρτζι,  να υποδέχονται ξένα πλοία.

 

Ναύπλιο, η περιοχή της Χουρμαδιάς και το Μπούρτζι, E. Peytier

Read Full Post »

«Ενδύεσθαι». Για ένα Μουσείο Πολιτισμού του Ενδύματος 


  

 Η Διοικητική Επιτροπή του Μουσείου Μπενάκη και το Διοικητικό Συμβούλιο του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος σας προσκαλούν την Τρίτη 23 Μαρτίου 2010 και ώρα 8.00 μ.μ. στα εγκαίνια της έκθεσης: 

 «Ενδύεσθαι» 

για ένα Μουσείο Πολιτισμού του Ενδύματος 

  

Η έκθεση βασίζεται στην ενδυματολογική συλλογή του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος «Βασίλειος Παπαντωνίου», που αποτελείται από μεγάλη γκάμα μουσειακών ενδυμάτων από τον 18ο έως τον 21ο αιώνα, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται αριστουργήματα σχεδιαστών παγκόσμιας εμβέλειας, όπως των Mariano Fortuny, Jeanne Lanvin, Christian Dior, Jean-Paul Gaultier, Issey Miyake κ.ά., αλλά και Ελλήνων σχεδιαστών με διεθνή ακτινοβολία, όπως των Γιάννη Ευαγγελίδη, Jean Dessès, του James Galanos, Γιάννη Τσεκλένη, Σοφίας Κοκοσαλάκη κ.ά.  

Με την παρουσίαση της μοναδικής για τα ελληνικά δεδομένα συλλογής αυτής η έκθεση φιλοδοξεί να αναδείξει την ανάγκη δημιουργίας ενός Μουσείου Πολιτισμού του Ενδύματος στην Ελλάδα. Για το σκοπό αυτό η έκθεση, πέρα από την παρουσίαση συλλεκτικών ενδυμάτων, θίγει το θέμα των διαφορετικών λειτουργιών του ενδύματος και των διαφορετικών ερμηνειών του από την επιστήμη της ενδυματολογίας. 

  

«Ενδύεσθαι». Για ένα Μουσείο Πολιτισμού του Ενδύματος 

 
 


 

  

Ενδυματολογία είναι η μελέτη των ενδυμάτων από ιστορική, οικονομική, ψυχολογική, κοινωνιολογική, γεωγραφική και κατασκευαστική σκοπιά. Ένδυμα είναι καθετί με το οποίο σκεπάζουμε το σώμα, ενώ ενδυμασία το σύνολο των εξωτερικών κυρίως ενδυμάτων. Πηγές της ενδυματολογικής έρευνας είναι: τα ενδύματα αυτά καθαυτά, τα γραπτά μνημεία, ο προφορικός λόγος, οι καλλιτεχνικές απεικονίσεις, τα κάθε λογής σχέδια και, τα κάθε είδους φωτογραφικά και κινηματογραφικά ντοκουμέντα. 

Πριν εκατομμύρια χρόνια τα ανθρώπινα όντα λες και βγήκαν από το δοσμένο φυσικό τους περίβλημα για να μεταμορφωθούν σε αφύσικα όντα και να δώσουν  όψη, σε μια υπερφύση, που θα εξέφραζε την αντίληψη του εαυτού τους ως δαιμόνια, ως πνεύματα, ως αγγέλους. (Karl Gröning, “Decorated Skin”, Thames & Hudson Ltd., London, 1997). 

Κάποτε ο άνθρωπος ζωγράφισε το κορμί του για να γίνει ένα με το περιβάλλον και να κρυφτεί σ’ αυτό. Ταυτίστηκε με τ’ άγρια ζώα σκοτώνοντάς τα και μπαίνοντας στο πετσί τους. Όλα αυτά τα εξωράισε και τα μετέτρεψε κάποια στιγμή σε τέχνημα, σε στολίδι. 

Ο άνθρωπος είναι το μόνο πλάσμα που με τη δική του απόφαση μπορεί ν’ αλλάξει την όψη του. 

Το θέμα της έκθεσης αφορά το ένδυμα από όλες τις οπτικές γωνίες που θα μπορούσε κανείς να το προσεγγίσει: 

·  Γιατί ντύθηκε ο άνθρωπος; Πότε έγινε αυτό;
·  Τι έπαιξε ρόλο; Η αιδώς ή ο τονισμός της σεξουαλικότητας; Ο στολισμός ή η προστασία;
·  Τι αναλογεί στον κάθε πολιτισμό; 

Ένα κομμάτι ύφασμα μπορεί να τυλιχτεί με πολλούς τρόπους γύρω από το σώμα. Στην Αρχαία Ελλάδα ο τρόπος που οι γυναίκες κυρίως τύλιγαν αυτό το κομμάτι ύφασμα γύρω από το σώμα τους, εμπνέει ακόμα και σήμερα τα μεγάλα ονόματα στο χώρο της μόδας. 

Κάποια στιγμή αυτό το κομμάτι ύφασμα κόπηκε στο κέντρο, από κει πέρασε το κεφάλι, για να κρεμαστεί ελεύθερα από τους ώμους. Από τη στιγμή εκείνη ανοίχτηκαν χιλιάδες δρόμοι στην κοπή και τελικά τη σύνθεση ενδυμάτων με περισσότερα του ενός κομμάτια υφάσματος. 

Μετά την απογείωση της καλαισθησίας στη δεκαετία του 1930, σήμερα βρισκόμαστε στην υπερβολή του μη φορέσιμου, όπου οι σχεδιαστές μόδας χρησιμοποιούν το σώμα με τον ίδιο τρόπο που ένας καλλιτέχνης χρησιμοποιεί τον πηλό, το καναβάτσο ή κάποιο άλλο υλικό για να παράγει τέχνη. 

Από τη σωματογραφία,  μέχρι το μη φορέσιμο, σε μία ελεύθερη εγκατάσταση, αυτό πραγματεύεται η έκθεση «ΕΝΔΥΕΣΘΑΙ». Αφορμή για τη δημιουργία ενός Μουσείου Πολιτισμού του Ενδύματος. 

 
Ιωάννα Παπαντωνίου
Σκηνογράφος-Ενδυματολόγος
 

Πρόεδρος ΠΛΙ  

   

Συνέδριο  

 
 


 

Στα πλαίσια της έκθεσης, το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ιδρυμα και η Ελληνική Εταιρεία Ενδυμασιολογίας οργανώνουν ενδυματολογικό συνέδριο με θέμα:  «Ενδύεσθαι», Ιστορικές, κοινωνιολογικές και μεθοδολογικές προσεγγίσεις. 9-11 Απριλίου 2010, Μουσείο Μπενάκη (Κτήριο οδού Πειραιώς). 

Το ένδυμα είναι μια μορφή έκφρασης που χαρακτηρίζει και ταυτόχρονα προσδιορίζει πρόσωπα, τόπους, κοινωνικές ομάδες, τρόπους σκέψης, χρονικές περιόδους, θρησκείες, πολιτισμούς ακόμη και εθνότητες.  

Στόχος του Συνεδρίου είναι η διερεύνηση των πολλών και διαφορετικών εκφάνσεων της ενδυμασίας τόσο από άποψη ιστορική και καλλιτεχνική όσο και ψυχολογική και κοινωνική. 
Ως επιμέρους θεματικές του συνεδρίου έχουν ορισθεί οι ακόλουθες:  

1. Ιστορία του ενδύματος 
Ειδικές αναφορές στην ιστορία του ενδύματος, πηγές της ενδυματολογικής έρευνας. 
2. Κοινωνιολογία του ενδύματος 
Μόδα και ιδεολογία, ένδυμα και σημειολογία, ενδυματολογία και ταυτότητα, το ένδυμα ως διακριτικό στοιχείο ηλικίας, καταγωγής / προέλευσης, κοινωνικής τάξης, θρησκείας, σωματογραφία και σωματική μόδα (body art), κ.λπ. 
3. Αναθεωρήσεις και νέες προσεγγίσεις 
Θεωρητικές και εννοιολογικές τοποθετήσεις ως προς την ενδυματολογία, μεθοδολογικές προσεγγίσεις, διδακτική της ενδυματολογίας.  

Μουσείο Μπενάκη, Πειραιώς 138 & Ανδρονίκου, τηλ. 210 3453111

Read Full Post »

Older Posts »