Feeds:
Δημοσιεύσεις
Σχόλια

Archive for the ‘Τύπος’ Category

Μορφές ελέγχου και εξουσίας των διευθυντών των λογοτεχνικών περιοδικών στη διάρκεια της δικτατορίας του Μεταξά

Posted in Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις, Τύπος, tagged , , , , , , , , , , , , on 7 Οκτωβρίου, 2025| Leave a Comment »

Μορφές ελέγχου και εξουσίας των διευθυντών των λογοτεχνικών περιοδικών στη διάρκεια της δικτατορίας του Μεταξά – Χρύσα Θεολόγου

 

Τα λογοτεχνικά περιοδικά του ελληνικού Μεσοπολέμου έχουν αναμφισβήτητα καταστεί ένα από τα βασικότερα αντικείμενα μελέτης της νεότερης φιλολογικής έρευνας. Ωστόσο, λιγότερη έμφαση έχει δοθεί στη μελέτη του ρόλου των διευθυντών των λογοτεχνικών περιοδικών, καθώς και στο πλέγμα των σχέσεων που δημιουργείται τόσο μεταξύ των ίδιων και των συνεργατών τους όσο και μεταξύ των ίδιων και της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας.

Στόχος της παρούσας ανακοίνωσης είναι να διερευνήσει τις μορφές εξουσίας που ασκούν οι διευθυντές σημαντικών λογοτεχνικών περιοδικών (όπως της Νέας Εστίας, των Νέων Γραμμάτων και των Νεοελληνικών Γραμμάτων) στη διάρκεια της μεταξικής δικτατορίας.

Ορισμένα από τα ερωτήματα που θα επιχειρηθεί να απαντηθούν είναι: ποιοι είναι οι τρόποι επιβολής ελέγχου από την πλευρά του καθεστώτος και ποιοι οι αντίστοιχα εφαρμοζόμενοι από τους διευθυντές; Ποιος είναι ο βαθμός συμμόρφωσης και ποιο το κόστος όσων δεν αποδέχονται τον έλεγχο; Και τελικά, πόσο μπορεί ο διευθυντής ενός περιοδικού να αλλάξει τη στάση του και να επηρεάσει τους συνεργάτες του εξαιτίας της επιβολής δικτατορικών καθεστώτων; Να σημειωθεί ότι στο ερευνητικό πεδίο της παρούσας μελέτης εντάσσονται τα περιοδικά Νέα Εστία, Νεοελληνικά Γράμματα, Τα Νέα Γράμματα και Το Νέον Κράτος (για το οποίο θα γίνει ιδιαίτερα σύντομη αναφορά, καθώς, αποτελώντας το επίσημο προπαγανδιστικό έντυπο της δικτατορίας, δεν επηρεάζεται από τον έλεγχο του καθεστώτος).[1]

 

«Νέα Εστία», 397. Χριστούγεννα 1943. Αφιέρωμα στον Κωστή Παλαμά.

 

Ο δημοσιογράφος και υφυπουργός Τύπου και Τουρισμού (προπαγάνδας) της Κυβέρνησης Μεταξά, 1936, Θεολόγος Νικολούδης (1890-1946).

Παρά το γεγονός ότι το καθεστώς της 4ης Αυγούστου δεν κατόρθωσε, σύμφωνα με τους μελετητές, να γίνει απόλυτα ολοκληρωτικό, αλλά υπήρξε μάλλον αποτέλεσμα των εσωτερικών πολιτικών συγκυριών και των επιλογών των ανακτόρων, αυτό που σίγουρα δανείστηκε από τα ολοκληρωτικά και αυταρχικά καθεστώτα της περιόδου ήταν, όπως παρατηρεί και ο Γιώργος Ανδρειωμένος, «η υιοθέτηση ενός οργανωμένου συστήματος προπαγάνδας και παράλληλου ελέγχου των μέσων ενημέρωσης και της παραγόμενης ειδησεογραφίας».[2] Για τον λόγο αυτό, μια από τις πρώτες ενέργειες της διοίκησης ήταν η ίδρυση Υφυπουργείου Τύπου και Τουρισμού. Μάλιστα, υφυπουργός ορίστηκε ο Θεολόγος Νικολούδης, άρθρα του οποίου φιλοξενούνται στη Νέα Εστία (τόσο κατά την περίοδο της διακυβέρνησης τού Μεταξά όσο και στο αφιέρωμα του περιοδικού με αφορμή τον θάνατό του, όπως θα διαπιστωθεί και στην αναλυτική εξέταση του περιοδικού στη συνέχεια). (περισσότερα…)

Read Full Post »

Στρατιωτική βιβλιογραφία και ιστοριογραφία στην Αργολίδα μετά την Επανάσταση: Η περίπτωση της έκδοσης Έφορος Στρατιωτικός (1835) και του συγγραφέα της Παναγιώτη Ρόδιου

Posted in Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις, Πρόσωπα & γεγονότα του΄21, Τύπος, tagged , , , , , , , , on 19 Ιανουαρίου, 2024| Leave a Comment »

Στρατιωτική βιβλιογραφία και ιστοριογραφία στην Αργολίδα μετά την Επανάσταση: Η περίπτωση της έκδοσης Έφορος Στρατιωτικός (1835) και του συγγραφέα της Παναγιώτη Ρόδιου – Παναγιώτης Σαβοριανάκης

 

Το περίγραμμα της ζωής του συγγραφέα:

  

Εξ αρχής οφείλουμε να επισημάνουμε ότι εκδότης και συγγραφέας των κει­μένων του Έφορου Στρατιωτικού[1] στα 1835 υπήρξε ο Παναγιώτης Ρόδιος, αξιοση­μείωτο παράδειγμα δημοσίου προσώπου της εποχής με αρκετά σημαντικό ρόλο στα ελληνικά πολιτικά και στρατιωτικά πράγματα κατά την περίοδο 1821-1848.

Ας δούμε συνοπτικά λοιπόν τη ζωή του εμπνευστή της έκδοσης του εντύπου και ας τον τοποθετήσουμε στα καίρια γεγονότα της εποχής του: Γόνος οικο­γένειας καραβοκύρη, γεννήθηκε στη Ρόδο το 1789, τη χρονιά της έκρηξης της Γαλλικής Επανάστασης, και γρήγορα «ξενιτεύτηκε» στη Σμύρνη για σπουδές. Φοίτησε στην πρωτοποριακή Σχολή της Σμύρνης, μέσα στο πνευματικό κλίμα του Διαφωτισμού, με διαπρεπείς δασκάλους του τότε κύκλου του Κοραή. Λίγα χρόνια πριν την Επανάσταση βρέθηκε για λίγο στην ιταλική Πάδουα και – κυρίως – στο Παρίσι, όπου, ενταγμένος στον κύκλο του Κοραή, φοιτούσε στην ιατρική Σχολή, αρθρογραφούσε στον βιεννέζικο Ερμή το Λόγιο και μετέφραζε τραγωδίες του Σοφοκλή, τις οποίες σχεδίαζε να εκδώσει[2].

 

Ο στρατηγός Παναγιώτης Ρόδιος (1789-1851), Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Αθήνα.

 

Με την έκρηξη της Επανάστασης βρέθηκε στην Ελλάδα ταξιδεύοντας στο ίδιο πλοίο με το φημισμένο Σκωτσέζο αξιωματικό των ναπολεόντειων πολέμων Γκόρντον και ορισμένους Γάλλους ομότεχνούς του. Σε αυτούς οφείλει πιθανό­τατα την πίστη και τη μετέπειτα επιμονή του στην ιδέα της σύστασης ελληνικού τακτικού εθνικού στρατού. (περισσότερα…)

Read Full Post »

«Ελεύθερη Σκέψη»: Περιοδική έκδοση της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Ναυπλίου «Ο Παλαμήδης»

Posted in Βιβλία - Αργολίδα, Ειδήσεις - Πολιτισμός, Τύπος, tagged , , , , , , , , , on 31 Οκτωβρίου, 2023| Leave a Comment »

«Ελεύθερη Σκέψη»: Περιοδική έκδοση της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Ναυπλίου «Ο Παλαμήδης»

 

Η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Ναυπλίου «Ο Παλαμήδης» ύστερα από διαβουλεύσεις ενός περίπου χρόνου, διαπιστώνοντας την απουσία στο νομό  ενός αξιόπιστου περιοδικού που να αγκαλιάζει την πνευματική δημιουργία και τον προβληματισμό των πολιτών, αποφάσισε και εξέδωσε τον Μάη του 2023 το περιοδικό «Ελεύθερη Σκέψη». Η άποψη του Ρήγα Βελεστινλή «όποιος συλλογάται ελεύθερα, συλλογάται καλά» αποτελεί το στέρεο βάθρο στο οποίο στηρίζεται   η φιλοσοφία του περιοδικού.

Όποιος έχει σκέψη που δεν περιορίζεται από ατομικές και συλλογικές αγκυλώσεις, όποιος αντικρίζει την πραγματικότητα απροκατάληπτα και αισιόδοξα, όποιος προσεγγίζει αποτυχίες και επιτυχίες της κοινωνίας νηφάλια και δημιουργικά, όποιος μπορεί χωρίς επικίνδυνες δεσμεύσεις να επεκτείνει την ανθρώπινη θετική πολιτιστική πορεία, όποιος χωρίς προλήψεις και προκαταλήψεις προσπαθεί να συγκροτήσει μια νέα προοδευτική αφήγηση για τις κοινωνικές εξελίξεις, όποιος  δέχεται την ανάγκη στοχασμού και αναστοχασμού με βάση τα νέα κοινωνικά δεδομένα και όποιος ασκεί και δέχεται κριτική με επιδίωξη το κοινό καλό και τον σεβασμό στον άνθρωπο, δεν μπορεί παρά να «συλλογάται» σωστά, λογικά, δίκαια και ωφέλιμα για το σύνολο και τον εαυτό του.

 

«Ελεύθερη Σκέψη»: Περιοδική έκδοση της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Ναυπλίου «Ο Παλαμήδης».

 

Οι σκέψεις, λοιπόν, ενός τέτοιου ανθρώπου μπορούν να έχουν θέση στο περιοδικό, για να γίνουν αφορμή αναζητήσεων, διαλόγου, δράσης, απόλαυσης, βελτιώσεων, ποιοτικών αλλαγών και  συμβολής στην προσπάθεια ανασυγκρότησης της σύγχρονης κοινωνίας. (περισσότερα…)

Read Full Post »

Η Αργολίς – Εφημερίδα

Posted in Τύπος, tagged , , , , , , , on 16 Δεκεμβρίου, 2020| Leave a Comment »

Η Αργολίς – Εφημερίδα

 

Εβδομαδιαία Εφημερίς – Ανεξάρτητον Όργανον των συμφερόντων του Νομού Αργολίδος & Επαρχίας Κυνουρίας. Ναύπλιο και Άργος, 12 Φεβρουαρίου 1956 – 18 Μαΐου 1958, αρ. φ. 1-30. Ιδρυτής – ιδιοκτήτης – διευθυντής – υπεύθυνος: Νικό­λαος Ερρ. Σταυριανόπουλος. Μότο: «Το να κά­νης το καλό, ενώ είναι η μεγαλύτερη υποκειμε­νική αξία, δεν έχει καμία απολύτως αντικειμενι­κήν αξία, εάν ο άλλος δεν είναι ικανός να το δεχθή» (12 Φεβρ. – 29 Απρ. 1956, αρ. φ. 1-10). Άλλοι υπότιτλοι: Εβδομαδιαία Ανεξάρτητος Εφημερίς Νομού Αργολίδος (6 Μαΐου – 24 Ιουν. 1956, αρ. φ. 11-17)· Εβδομαδιαία Ανεξάρτητος Εφημερίς (1 Ιουλ. – 5 Αυγ. 1956, αρ. φ. 18-21)· Εβδομαδιαία Παναργολική Εφημερίς Ελέγχου και Ενημερώτητος (15 Δεκ. 1957 – 18 Μαΐου αρ. φ. 22-30). Εβδομαδιαία (Κυριακή), τετρασέλιδη – ορισμένα φύλλα δισέλιδα – και εξάστηλη, σχήματος 4ου. Τιμή φύλλου: 1,50 δρχ.

Συνδρομές εσωτερικού: 70 δρχ. και 35 δρχ. (εξαμηνι­αία). Συνδρομές εξωτερικού (ετήσια): αρχικά 15 δολ. ΗΠΑ και από 25 Μαρτ. 1958 (αρ. φ. 25) 10 δολ. (ετή­σια) Γραφεία: «Εν Ναυπλίω: Οδός Βασιλίσσης Όλγας 21 [και Ασκληπιού 31 από 15 Δεκ. 1957, αρ. φ. 22]. Εν Αργεί: Πλατεία Αγίου Πέτρου». Τυπογραφείο: Νικο­λάου Χρ. Σκουτέρη στην Κόρινθο (12 Φεβρ. – 3 Ιουν. αρ. φ. 1-15 και 25 Μαρτ. 1958. αρ. φ. 25), Νικ. Σακουλίδη στην Αθήνα (1 Ιουλ. 1956, αρ. φ. 18). Ιωάννη Γιάνναρη στην Κόρινθο (29 Ιουλ. – 5 Αυγ. 1956, αρ. φ. 20-21), Σπυρ. Γεωργόπουλου στην Κόρινθο (15 Δεκ. αρ. φ. 22) και Ευαγγ. Τσαγκαράκη στη Νίκαια (2 Μαΐου 1958, αρ. φ. 28).

Μοναδική της φιλοδοξία αποτελεί η προά­σπιση των καταπατημένων συμφερόντων του νο­μού και η ευημερία των κατοίκων, δημιουργώντας ταυτόχρονα «μίαν παράδοσιν του ελευθέρου και αδεσμεύτου τύπου» (12 Φεβρ. 1956, αρ. φ. 1). Το ενδιαφέρον της εστιάζεται κυρίως στην πολιτική πραγματικότητα. Πλήρως εναρμονισμένη με το μετεμφυλιοπολεμικό κλίμα, εξαπολύει επίδεση εναντίον του «Κόκκινου λέοντος» που «καραδοκεί την εύθετον στιγμήν διά να πλήξη τας σάρκας μας».

Παράλληλα, καθώς κυκλοφορεί παραμονές εκλογών, φαινομενικά καλύπτει εξίσου τις περιο­δείες όλων των Κεντρώων και Δεξιών κομμάτων εντούτοις φροντίζει να προβάλλει εντέχνως τον υποψήφιο της αρεσκείας της («Η προεκλογική κίνησις εις τον Νομόν Αργολίδος. Η “ορφανή” υποψηφιότης του κ. Μανιαδάκη», 12 Φεβρ. 1956. αρ. φ. 1).

 

Η Αργολίς

 

Η θεματική είναι κατά κύριο λόγο στραμ­μένη προς την τοπική κοινωνία και τα ζητήματά της, χωρίς όμως να αποκλείεται το ενδιαφέρον και για τα ευρύτερα πολιτικά ζητήματα. Έτσι, η «με­γάλη έρευνα της Εφημερίδος μας», την οποία εγκαινιάζει το πρώτο φύλλο, έχει ως δέμα «τα διά­φορα ζωτικά προβλήματα της περιφερείας μας», για να ακολουθήσει η πραγμάτευση του εξηλεκτρι­σμού, αλλά και του ζητήματος της Κύπρου.

Πα­ράλληλα, περιλαμβάνει ειδήσεις τοπικές, κοινωνι­κές και αστυνομικές, ρεπορτάζ για τα οικονομικά ζητήματα της περιοχής, αθλητικά και πολιτιστικά νέα. Δίνει συμβουλές στη γυναίκα, αλλά και στον αγρότη. Φιλοξενεί άρθρα επετειακά, ιστορικού, λογοτεχνικού ή θρησκευτικού περιεχομένου, βιβλιοκρισίες, λογοτεχνικά και περιηγητικά κείμενα σχετικά με την περιοχή. Δημοσιεύει ακόμη ποιήματα και επιστολές αναγνωστών, μικρές αγγελίες και προεκλογικές καταχωρήσεις υποψήφιων βου­λευτών (συνοδευόμενες από φωτογραφίες τους) ή μετεκλογικά ευχαριστήρια. Η ύλη αυτή καταχωρί­ζεται σε αντίστοιχες στήλες. Η επανακυκλοφορία της εφημερίδας το 1958 όμως σημαίνει κατάργηση των περισσότερων από τις στήλες αυτές και κα­θιέρωση νέων.

Το όνομα που σταθερά υπογράφει άρθρα, ιδίως στα πρώτα φύλλα, είναι του ιδιοκτήτη Νικόλαου Σταυριανόπουλου. Σ’ αυτόν μάλλον πρέπει να αποδοθούν και τα κατοπινά άρθρα που φέρουν την υπογραφή «Η Αργολίς». Εμφανίζονται όμως ως υπογραφές και άλλα ονόματα, ψευδώνυμα ή αρ­χικά ονομάτων, τα περισσότερα από τα οποία σπανίως επανεμφανίζονται («Χρυσόστομος Δεληγιαννόπουλος, Αρχιμ. – Ιεροκήρυξ Αργολίδος», Τάκης Ζαβαλιέρης, ο «εν Αθήναις συνεργάτης μας» Γε­ώργιος Βελαχουτάκος, X. Χάρης, Σταύρος Χουντάλας,  Ορέστης Σχοινάς, Καλλιόπη Κορδοπάτη, Γιάνκος Κουτσούκος. Μιχάλης Χελιώτης. «ο Γεω­πόνος Γεωργικών Εφαρμογών Αν. Στ. Μπουχούτσος», «Ο Παρασκηνιακός», «Ν.Γ.Χ.» ή «Χ.Χ.»).

Είναι ενδιαφέρον ότι η σύνταξη απευθύνει πρόσκληση σε όσους από τους αναγνώστες θέ­λουν να γίνουν ανταποκριτές «εις τας πόλεις και τα χωρία της Αργολίδος ή αλλαχού», να απευ­θυνθούν για το σκοπό αυτό στα γραφεία της. Αναφέρει επίσης ότι διανέμεται τόσο εντός του ομώνυμου νομού όσο και στην Αθήνα και τον Πει­ραιά. Εντούτοις αντιμετωπίζει οικονομικά προ­βλήματα και διακόπτει την κυκλοφορία της (5 Αυγ. 1956, αρ. φ. 21). Επανακυκλοφορεί όμως στις 15 Δεκ. 1957 (αρ. φ. 22) με ανανεωμένη ύλη, αλλά κλείνει την Κυριακή μετά τις εκλογές του Μαΐου 1958, δημοσιεύοντας λεπτομερώς τα απο­τελέσματα.

 

Σπύρος Ταλιέρης

Φιλόλογος – Εκπαιδευτικός

Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών, «Εγκυκλοπαίδεια του Ελληνικού Τύπου 1784-1974», τόμος Α΄, Αθήνα, 2008

 

Διαβάστε ακόμη:

 

 

Read Full Post »

Αργολίς – Εφημερίδα (1863)

Posted in Τύπος, tagged , , , , , , , on 10 Δεκεμβρίου, 2020| Leave a Comment »

Αργολίς – Εφημερίδα (1863)

 

Η Αργολίς Εφημερίς Πολιτική Φιλολογική και των Ειδήσεων (Εκδιδομένη άπαξ της εβδομάδος). Ναύπλιο, 20 Φεβρουαρίου 1863 – 11 Μαρτίου 1891, αρ. φ. 1 – 434. Από 1 Οκτ. 1871 (αρ. φ. 137) ο τίτλος αλλάξει σε Αργολίς. Εκδότης – διευθυντής: Σωτήριος Ε. Αθανασιάδης ή Βίγγας. Συντάκτης: Δημήτριος Κ. Βαρδουνιώτης. Μότο: «Σταγόνες ύδατος πέτρας κοιλαίνουσιν» (από 24 Νοε. 1872, αρ. φ. 171). Άλλοι υπότιτλοι: Εφημερίς του Λαού, Εκδιδομένη άπαξ της εβδομάδος (11 Μαΐου 1865 – 20 Μαρτίου 1872, αρ. φ. 9-147)· Εφημερίς Πολι­τική και Δικαστική (από 6 Απρ. 1878, αρ. φ. 291). Εβδομαδιαία, τετρασέλιδη, δίστηλη, σχήματος 4ου. Ετήσιες συνδρομές: εσωτερικού 12 δρχ. και εξωτερικού 18 δρχ. Από 20 Μαρτίου 1872 (αρ. φ. 147) απαλείφεται κάδε ένδειξη. «Συνδρομή ετησία Δραχ. 6» από 6 Απριλίου 1878 (αρ. φ. 291). Ο τίτλος συνοδεύεται από χαλκογραφία που παρουσιάζει περικεφαλαίες, λά­βαρα και σημαίες (11 Μαΐου 1865 – 16 Σεπτεμβρίου 1871, αρ. φ. 9-136). Τυπωνόταν στο τυπογραφείο του εκδότη της, Σωτηρίου Ε. Αθανασιάδη ή Βίγγα, «παρά τη πλατεία του Συντάγματος».

Ως στόχο έχει να περιγράφει τις επαρχιακές ανάγκες, να παρακολουθεί την εφαρμογή των νόμων και να εκφράζει την επαρχιακή γνώμη για τα πολιτικά ζητήματα. Το ενδιαφέρον εστιάζεται κυ­ρίως στα «πράγματα του Νομού», αλλά εξαίρεται και ο σεβασμός στο σύνταγμα και τους νόμους.

Ασχολείται με θέματα τοπικού ενδιαφέροντος, απευθύνοντας μάλιστα έκκληση στους αναγνώστες για συγγραφή αντίστοιχων άρθρων. Ενημερώνει σχετικά με τις εξελίξεις σε πολιτικό και εθνικό επί­πεδο. Την προσοχή της έλκει επίσης η ζωή των εστεμμένων, τόσο Ελλήνων όσο και Ευρωπαίων. Ωστόσο, δεν παραλείπει να αναφερθεί επανειλημ­μένως στην άθλια διαβίωση των κρατουμένων του Παλαμηδιού.

 

Η Αργολίς, 16 Ιουλίου 1866.

 

Φαίνεται να διάκειται ευνοϊκά προς τον Αλέξανδρο Κουμουνδούρο και αργότερα προς τον Θεόδωρο Δεληγιάννη. Συνδιαλέγεται με εφημε­ρίδες τοπικές ή και αθηναϊκές, όπως Ανεξαρτησία, Συνταγματικός Έλλην, Δαναός και ο «εν Αθήναις» Τόπος˙ τις περισσότερες φορές ωστόσο ο διάλογος αυτός προσλαμβάνει χαρακτήρα αντι­πολίτευσης.

Παράλληλα, η Αργολίς προβαίνει σε αναδημοσιεύσεις από έντυπα αθηναϊκά και ευρω­παϊκά: Ηχώ της Ελλάδος, Παλιγγενεσία, Χρόνος, Νέαι Ιδέαι, Μέριμνα, Πρωΐα, Τηλέγραφος, Ευτέρπη και Η Ημέρα Τεργέστης. Γρήγορα απαλείφει τον προσδιορισμό «φιλολογική», αν και συνε­χίζει να δημοσιεύει κατά καιρούς ποιήματα. Κατά κύριο λόγο φιλοξενεί δικαστικές αποφάσεις, που ενίοτε μάλιστα αποτελούν την ύλη ολόκληρου του φύλλου ή έπονται ως παράρτημα. Η ύλη καταχω­ρίζεται σε δύο στήλες. Στο κύριο άρθρο εκτίθενται τα ζητήματα που (θεωρείται ότι) απασχολούν την τοπική ή ευρύτερη κοινή γνώμη. Στη στήλη «Διά­φορα» παρατίθενται ποικίλες ειδησεογραφικές πληροφορίες αλλά και σχόλια.

 

Η Αργολίς, 16 Ιουλίου 1866.

 

Το μόνο όνομα που αναγράφεται σε κάθε φύλλο είναι του τυπογράφου και βιβλιοπώλη Σωτηρίου Ε. Αθανασιάδη, ο οποίος μετονομάζεται σε Σωτήριος Ε. Βίγγας (αρ. φ. 25, 17 Νοε. 1865) και παραμένει εκδότης και διευθυντής της Αργολίδος καθ’ όλη τη διάρκεια της κυκλοφορίας της. Ο Δημήτριος Κ. Βαρδουνιώτης κατά πληροφορίες που προέρχονται τόσο από άλλα δημοσιεύματα στον τοπικό Τύπο όσο και από το αρχείο Βαρδουνιώτη που τηρεί ο Β. Δωροβίνης, φαίνεται ότι υπήρξε συντάκτης της εφημερίδας για διάφορα διαστή­ματα ήδη από την αρχή της έκδοσής της. Η «επί μακρά έτη δημοσιογραφική εργασία και υποστήριξις του καλάμου του», όμως, φαίνεται να είναι ανεξάρτητη από την ανάληψη της θέσης αυτής˙ η συ­νεργασία του προφανώς είναι προγενέστερη της ημερομηνίας αυτής και δεν επηρεάζεται από την αποχώρησή του.

Αναφέρονται ακόμα ανταποκρι­τές από την περιφέρεια του νομού και εμφανίζο­νται ψευδωνυμικές υπογραφές περιστασιακών αρθρογράφων («Έθνος», «Ω.», «Εις Λακεδαιμόνιος», «Έσπερος», «Ξ.»). Από 27 Σεπτ. – 11 Δεκ. 1880 (αρ. φ. 343-346) εμφανίζεται η ανυπόγραφη «παραφυλλίς» που φέρει τον τίτλο «Κόπανος», με αρίθμηση 1-4. Στόχο της αποτελεί «να φοβίζη πάντα κακόν». Η ύλη της χαρακτηρίζεται ως ιδιόρρυθμη και ποικίλη. Αναδημοσιεύει «και αλλοτρίους συντόμους διατριβάς», υπογεγραμμένες ή με αρχικά μόνο, όπως επίσης και άρθρα από το Ραμπαγά και το Μη χάνεσαι.

Παρόλο που δηλώνεται ως εβδομαδιαία εφημε­ρίδα, παρατηρείται αταξία ως προς την κυκλοφορία της. Η μη καταβολή της οφειλόμενης συνδρομής φαίνεται να αποτελεί την εξήγηση: «Το καλλίτερον βεβαίως θα ήτο να είχε συνδρομητάς κατ’ όνομα και πράγμα, αλλά ο επαρχιακός τύπος εισέτι δεν επεστηρίχθη» (1 Ιαν. 1873, αρ. φ. 172).

Βιβλιογραφία: Χριστόπουλος, Παναγιώτης, Εφημερίδες αποκείμενες στη Βιβλιοθήκη της Βουλής (1789-1970), σελ. 39, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Αθήνα, 1993.

 

Σπύρος Ταλιέρης

Φιλόλογος – Εκπαιδευτικός

Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών, «Εγκυκλοπαίδεια του Ελληνικού Τύπου 1784-1974», τόμος Α΄, Αθήνα, 2008

 

 Διαβάστε ακόμη:

 

Read Full Post »

Ανεξαρτησία – Εφημερίδα (1871)

Posted in Τύπος, tagged , , , , , , , on 9 Δεκεμβρίου, 2020| Leave a Comment »

Ανεξαρτησία – Εφημερίδα (1871)

 

Εφημερίς Δικαστική, Φιλολογική, και των Ειδήσεων. Ναύπλιο, 31 Ιουλ. 1871 – 12 Σεπτ. 1891, αρ. φ. 1-502<;>. «Ο Εκδότης Ν. Θ. Σταυριανόπουλος» (μόνο στο φ. 142, 9 Απρ. 1874 και στο φ. 145, 16 Μαΐου 1874). Μότο (από 30 Μαρτ. 1873, αρ. φ. 88<;>): «Ουκ έστιν ευνομία το ευ κείσθαι τους νόμους, μη πείθεσθαι δε. (Αριστοτ. Ρητορ. Προς Αλέξανδρο)». Εβδομαδιαία («Εκδίδεται κατά Σάββατον» και «Εκδίδοται άπαξ της εβδομάδος» από 25 Σεπτ. 1874, αρ. φ. 159), τετρασέλιδη και δίστηλη, σχήματος 4ου. «Τιμή της συνδρομής προπληρωτέα. Εντός του Κράτους Ετησία Δρ. 8. Εξαμηνιαία [Δρ.] 4. Τριμηνιαία [Δρ.] 2. Εκτός του Κράτους Ετησία [Δρ.] 12». Από 6 Φεβρ. 1875 (αρ. φ. 171) δεν αναγράφονται πλέον η εξαμηνιαία και τριμηνιαία συνδρομή. «Τυπογραφείον «Ανεξαρτησίας» Ν. Θ. Σταυριανοπούλου και Α. Θεοδωροπούλου» (μέχρι 7 Αυγ. 1871, αρ. φ. 2 και από 15 Ιαν. 1872, αρ. φ. 25<;>)· «Τύποις Ν. Θ. Σταυριανοπούλου και Σίας» (14 Αυγ. 1871 -1 Ιαν. 1872. αρ. φ. 3-23<;>)· «Τυπογραφείον «Ανεξαρτησίας» Ν. Θ. Σταυριανοπούλου» (από 21 Μαρτ. 1874. αρ. φ. 138)· «Τύποις Ν. Θ. Σταυριανοπούλου» (από 28 Μαρτ. 1874, αρ. φ. 139).

Προγραμματικά ανακοινώνει ότι δεν δα αναμειχθεί στην κομματική διαμάχη, αλλά θα εστιά­σει την προσοχή της στα δικαστήρια που έχουν χάσει την αξιοπιστία τους με την καθιέρωση της ισοβιότητας των δικαστικών λειτουργών. Θα επι­χειρήσει «με το μέτρον της δικαιοσύνης» να στιγματίσει τις παρεκτροπές και να επαινέσει τις αρετές τους. Ωστόσο θα επεκτείνει «την κρίσιν και επίκρισίν» της αυτή και στα έργα των διάφο­ρων άλλων αρχών.

 

Ανεξαρτησία, Αρ. Φύλλου 14, 30 Οκτωβρίου 1871.

 

Υποστηρίξει τον δήμαρχο Ναυπλίου Κ. Κωτσονόπουλο, υπερασπίζοντας το έργο του. Εκφράζει την εμπιστοσύνη της στο πρόσωπο του Επαμεινώνδα Δεληγεώργη. Παρα­κολουθεί την ελληνική βασιλική οικογένεια και τους γαλαζοαίματους της Ευρώπης· προβαίνει όμως σε κριτική του αυλικού περιβάλλοντος και αντιτίθεται σε μεταβολές του πολιτεύματος «επί το μοναρχικότερον».

 

Ανεξαρτησία, Αρ. Φύλλου 429, 28 Μαρτίου 1886. Τίτλοι τρωτής σελίδας: «Ο Βασιλεύς και η βασιλική οικογένεια εν Ναυπλίω». Αρχείο: Μουσείο Τύπου Πάτρας.

 

Ανεξαρτησία, Αρ. Φύλλου 429, 28 Μαρτίου 1886, σελ. 2.

 

Το ενδιαφέρον της εκτείνε­ται από τα τοπικά θέματα ως τα εθνικά και τα διεθνή ζητήματα. Καταγράφει πρώτα από όλα τις ειδήσεις του Ναυπλίου, αλλά και της ευρύτε­ρης περιοχής. Ασχολείται με την κυβερνητική πο­λιτική, τις εξελίξεις στην οικονομία και τις περι­πλοκές με την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Στρέ­φει όμως το βλέμμα της και στον υπόλοιπο κό­σμο, από τη δυτική Ευρώπη μέχρι το «Κιουρδιστάν» και την Περσία.

Παράλληλα ασχολείται με  τα εκκλησιαστικά θέματα, είτε αυτά αφορούν την αρχιεπισκοπή Αργολίδας είτε σχετίζονται με την τέλεση μεγάλων χριστιανικών εορτών. Επίσης δημοσιεύει έγγραφα δημόσια ή και ιδιωτικά που αφορούν όμως ένα ευρύτερο κοινό. Παρουσιάζει σε συνέχειες κείμενα επιστημονικά και λογοτε­χνικά, «εθνικιστικού» μάλλον περιεχομένου, αλλά και «διατριβές» ιδιωτών. Συνήθως «έπεται παράρτημα δικαστ[ικών] πλειστηριασμών». Πολύ συχνά αλιεύει ειδησεογραφικές πληροφο­ρίες ή προβαίνει σε αναδημοσίευση ολόκληρων άρθρων από έντυπα τοπικά, αθηναϊκά ή του εξω­τερικού (Αιών, Βυξαντίς, Αλήθεια, Φάρος του Βοσπόρου, Κλειώ, «εφημερίδες της Συρίας», «τεργεσταίες εφημερίδες», Βελγική Ανεξαρτη­σία, Παλιγγενεσία, Εφημερίς των Συζητήσεων, Πρωινός Κήρυξ, Νεολόγος Κωνσταντινουπό­λεως, Λαός, Τουρκία, Ερμούπολις, Αυγή, Κορινθιακός Αστήρ, Κορινθία. Ταίναρον Γυδείου, Πελοποννησιακός Αστήρ Σπάρτης, Στοά και Εθνοφύλαξ).

Η ύλη διαρθρώνεται στις στήλες «Πελοποννησιακά» και «Εξωτερικά». Μικρότε­ρης έκτασης εσωτερικές και εξωτερικές ειδήσεις περιλαμβάνονται στις στήλες «Διάφορα» και «Τηλεγραφήματα» αντίστοιχα. Όλων αυτών συ­νήθως προτάσσεται το κύριο άρθρο που πραγμα­τεύεται κάθε φορά το θέμα που κρίνεται ως το σπουδαιότερο.

Συνεργάτες δεν αναφέρονται˙ σποραδικά μόνο εμφανίζονται ως υπογραφές ονόματα, αρχικά ή ψευδώνυμα («Αλ. Πλατύκας», «Κ.», «Σ.Ν.», «Εις προσκυνητής», «Εις Λυγουριάτης», «Εις Αργείος», «Εις Κυθήριος»). Στις 30 Μαρτίου 1873 (αρ. φ. 88) αναφέρεται ότι «Παραιτησαμένου από του νυν του τέως Συντάκτου της Ανεξαρτησίας ανατεθήσεται η σύνταξις αυτής εις άλλον», χωρίς όμως να γίνεται ονομαστική μνεία. Φαίνεται πά­ντως ότι υπάρχει μόνο ένας συντάκτης, καθώς η μετάβασή του στην Αθήνα αποτελεί αιτία προσω­ρινής αναστολής της κυκλοφορίας (αρ. φ. 205, 20 Μαΐου 1876).

Βιβλιογραφία: Χριστόπουλος, Παναγιώτης, Εφημερίδες αποκείμενες στη Βιβλιοθήκη της Βουλής (1789-1970), σελ. 33, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Αθήνα, 1993.

 

Σπύρος Ταλιέρης

Φιλόλογος – Εκπαιδευτικός

Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών, «Εγκυκλοπαίδεια του Ελληνικού Τύπου 1784-1974», τόμος Α΄, Αθήνα, 2008

 

 Διαβάστε ακόμη:

 

 

Read Full Post »

Ασπίς του Άργους – Εφημερίδα

Posted in Τύπος, tagged , , , , , , , , , , on 8 Δεκεμβρίου, 2020| Leave a Comment »

Ασπίς του Άργους  – Εφημερίδα

 

Εβδομαδιαία εφημερίς τοπικών συμφερόντων. Άργος, 23 Οκτ. 1932<;> – 28 Δεκ. 1969<;>, αρ. φ. 1-1489<;>. Ιδρυτής: Κ. Ν. Ολύμπιος (Όλυμπος), δικηγόρος (έως 24 Δεκ. 1933, αρ. φ. 62). Διευθυντής: Ηλίας Οικονομόπουλος. δικηγόρος (έως 3 Σεπτ. 1933, αρ. φ. 46). Διαχειριστής: Ιωαν. Γ. Τα­σούλης (έως 25 Δεκ. 1932, αρ. φ. 10). Επί της ύλης: Μίμης Μέντης (13 Νοε. 1932 – 11 Δεκ. 1932, αρ. φ. 4-8). Διευθυ­ντής σύνταξης: Ι. Α. Ψωμαδάκης (από 29 Ιαν. 1933, αρ. φ. 15). Διαχειριστής: Θεοφ. Α. Παναγόπουλος (29 Ιαν. 1933 – 26 Μαρτ. 1933, αρ. φ. 15-23). «Διευθύνεται υπό επιτρο­πής» (από 5 Απρ. 1936<;> – 11 Οκτ. 1936. αρ. φ. 181<;>- 208). Διευθυντής: Ιωάννης Α. Ψωμαδάκης (από 18 Οκτ. 1936, αρ. φ. 209). Ιδιοκτήτης – διευθυντής: Ιωάννης Α. Ψω­μαδάκης (από 6 Ιαν. 1952, αρ. φ. 567/126<;>)· «† Ιδρυτής: Ι. Α. Ψωμαδάκης. Ιδιοκτησία: Βασιλικής (Χήρας) Ιω. Ψωμαδάκη. Διευθυντής συντάξεως – Υπεύθυνος: Δημήτριος Νικ. Εξαδάκτυλος» (από 10 Νοε. 1968. αρ. φ. 1434)· «† Ιδρυτής: I. Α. Ψωμαδάκης. Ιδιοκτησία – Διεύθυνσις: Βασιλική (χήρα) Ιωαν. Ψωμαδάκη» (από 9 Φεβρ. 1969, αρ. φ. 1444)· «† Ιδρυτής: I. Α. Ψωμαδάκης. Ιδιοκτησία: Βασι­λική (χήρα) Ιω. Ψωμαδάκη. Διευθυντής συντάξεως – Υπεύ­θυνος: Δημήτριος Ν. Εξαδάκτυλος» (από 6 Ιουλ. 1969, αρ. φ. 1464).

Ο τίτλος αλλάζει σε Ασπίς του Άργους. Άλλοι υπότιτλοι: Εβδομαδιαία ανεξάρτητος εφημερίς τοπικών συμφερόντων (από 31 Δεκ. 1933, αρ. φ. 1/63, «Περίοδος Νέα»)˙ Εβδομαδιαία εφημερίς των συμφερόντων της Αργολίδος (από 6 Ιαν. 1952, αρ. φ. 567/126<;>)· Εβδομαδιαία ανεξάρτητος εφημερίς των συμφερόντων της Αργολίδος (από 7 Αυγ. 1960. αρ. φ. 1009). Εβδομαδιαία (Κυριακή), τετρασέλιδη, τετράστηλη / πεντάστηλη (από 22 Οκτ. 1933, αρ. φ. 53). διαστάσεων 46,5×30 εκ. «Συνδρομαί Εσωτερι­κού Ετησία Δρ. 50, Εξάμηνος Δ. 30, Εξωτερικού Ετησία Φ. Γαλ. 24, Αμερικής Ετησία Δολ. 4». «Τιμή φύλλου Δραχ. 2. Συνδρομαί Ετησία Δραχ. 100, Εξαμην. [Δραχ.] 50. Εξωτερικού Ετησία Φ. Γαλ. 24. Αμερικής Δολ. 4» (από 6 Σεπτ. 1936, αρ. φ. 203). Οι τιμές ακολουθούν τις πληθωρι­στικές τάσεις των αρχών της δεκαετίας του 1950 και τις αποπληθωριστικές διευθετήσεις που ακολούθησαν. Η εφη­μερίδα κυκλοφορεί και στο εξωτερικό, όπως φαίνεται και από την ένδειξη των συνδρομών σε ξένα νομίσματα (φρά­γκα γαλλικά, δολάρια ΗΠΑ-Καναδά). «Τυπογραφείον Ε. Θωμοπούλου» (έως 11 Δεκ. 1932. αρ. φ. 8)· άλλαξε πολλά τυπογραφεία στη συνέχεια.

Ολύμπιος Κώστας

Στόχος της να διορθώσει με παρρησία και μα­χητικό πνεύμα την «οικτράν κατάστασιν του τόπου» και να προασπίσει την αλήθεια, αδιαφορώ­ντας για τις δυσαρέσκειες που δα προκαλέσει. Αποποιείται τη μικροπολιτική και κομματική αρθρογραφία, υποσχόμενη ότι δα επαινεί όποιον μεριμνά για τις γενικές ανάγκες της επαρχίας. Τους στόχους αυτούς θα επαναλαμβάνει καθ’ όλη τη διάρκεια της πολυετούς κυκλοφορίας της. Η πολιτική στάση της είναι συντηρητική και φι­λοβασιλική. Τάσσεται με το Λαϊκό Κόμμα αρ­χικά, με τον Ελληνικό Συναγερμό και την ΕΡΕ (Εθνική Ριζοσπαστική Ένωσις) στη συνέχεια, αλλά με μετριοπάθεια όσον αφορά τον κύριο πο­λιτικό τους αντίπαλο.

Κατά κύριο λόγο ασχολείται με τη ζωή και τα προβλήματα του Άργους. Παρακολουθεί την κοινω­νική και αθλητική κίνηση της πόλης, ασχολείται με γεωργοκτηνοτροφικά θέματα και δημοσιεύει αντα­ποκρίσεις από την περιφέρεια της επαρχίας. Επί­σης, περιλαμβάνει ιστορικά κείμενα επετειακού χα­ρακτήρα, καθώς επίσης άρθρα και διηγήματα λο­γιών της περιοχής. Η ύλη αυτή κατατάσσεται σε αντίστοιχες στήλες.

 

Ασπίς του Άργους, Αρ. Φύλλου 558, 1951. Έτος Έκδοσης: 14ο. Τίτλοι πρώτης σελίδας: Άξιοι της τύχης μας; – Ερασινός ποταμός, ναός Ζωοδόχου Πηγής – Ανά την Αργολίδα, Η στέρνα.

 

Στην πρώτη σελίδα το κύριο άρθρο αναλύει το θέμα που ελκύει την προσοχή των συντακτών. Η δεύτερη σελίδα, που ονομάζεται «Αργολική ζωή», περιέχει ειδήσεις της περιοχής που συμπληρώνονται από τις στήλες «Κοινωνικά» και «Αθλητικά». Η τρίτη σελίδα επιγράφεται «Κρίσεις και Γνώμαι» και σχολιάζει ειδήσεις τοπικού ενδια­φέροντος. Στην τέταρτη σελίδα υπό τον τίτλο «Τα γεγονότα της Εβδομάδος» περιλαμβάνονται άλλες μικρές ειδήσεις που πλαισιώνονται από τις στήλες «Γεωργία και Κτηνοτροφία» και «Η ζωή των κοινο­τήτων μας»· στην τελευταία εντάσσονται οι αντα­ποκρίσεις από την περιφέρεια της πόλης. Οι βραχύ­βιες «Εκλεκτές επιφυλλίδες» φιλοξενούν σε συνέ­χειες κείμενα λογοτεχνικού ενδιαφέροντος. Σαφώς μονιμότερες είναι η θρησκευτική στήλη και το χρο­νογράφημα, το οποίο όμως αλλάζει αρκετές φορές υπέρτιτλο: «Σκόρπιες κουβέντες» αρχικά και «Η κωμωδία της ζωής» αργότερα, για να γίνει μεταπο­λεμικά «Σκόρπιες μολυβιές». Περιλαμβάνονται ακόμα αναγνώσματα σε συνέχειες. Μερικές φορές η ύλη εικονογραφείται με ασπρόμαυρες φωτογραφίες.

Αναστάσιος Τσακόπουλος

Μεταξύ των υπογραφών διακρίνονται τα ονό­ματα των Δ. Βαρδουνιώτη, Σ. Πέτροβιτς, Στέφανου Δάφνη, Αθηνάς Ταρσούλη, Ανασ. Π. Τσακόπουλου, Γεώργ. Παπαγιαννόπουλου, Γεώργ. Λογοθέτη («Ίδμωνος»), όπως επίσης αρχικά και ψευδώνυμα.

Μεταπολεμικά η Ασπίς του Άργους παρουσιά­ζεται ελαφρώς τροποποιημένη ως προς τα περιεχό­μενα, αλλά και τους συνεργάτες. Οι περισσότερες από τις στήλες, αλλά και αρκετοί από τους αρθρογράφους επανεμφανίζονται μετά τον πόλεμο. Προ­στίθενται όμως και άλλες στήλες, όπως «Η Αλλη­λογραφία μας» και «Ξέναι Δημοσιεύσεις» με επι­στολές αναγνωστών και απαντήσεις της εφημερί­δας, η στήλη «Με λίγα λόγια» για τις μικρές ειδή­σεις και ο «Σατυρικός στίχος», που υπογράφεται με το ψευδώνυμο «Τρελλός».

Δεν φαίνεται να συ­νεχίζεται η συνεργασία με λογοτέχνες, όπως συνέβαινε με την Ασπίδα πριν από τη διακοπή της. Τώρα το ενδιαφέρον περιορίζεται κυρίως στα γεγο­νότα και τα προβλήματα της περιοχής, περιλαμβά­νοντας όμως και ειδήσεις από την υπόλοιπη Ελ­λάδα και τον κόσμο. Αντιστοίχως, η προπολεμική πληθώρα των υπογραφών μειώνεται αισθητά. Παρουσιάζονται αρκετοί περιστασιακοί αρθρογράφοι – πρόκειται κυρίως για επώνυμα μέλη της αργοναυπλιακής κοινωνίας. Πάντως, είναι το όνομα του εκ­δότη I. Ψωμαδάκη που υπογράφει τα περισσότερα άρθρα μεταπολεμικά.

 

Ασπίς του Άργους, Αρ. Φύλλου 1311, 1966. Έτος Έκδοσης: 35ο. Τίτλοι πρώτης σελίδας: Εις πείσμα των αρμοδίων υπηρεσιών: «Συνελήφθησαν» υπό παραγωγών τα ύδατα του Αναβόλου – Η κωμωδία της ζωής, το τέλος του κόσμου! – Ιερόν βήμα, ο μοναχικός βίος.

 

Ασπίς του Άργους, Αρ. Φύλλου 1311, Έτος Έκδοσης: 35ο. Σελίδα 4.

 

Ο Ψωμαδάκης φαίνεται ότι εμπλέκεται στην έκδοση σχεδόν από την αρχή· η νεκρολογία του (20 Οκτ. 1968, αρ. φ. 1431) αριθμεί τη συνεργασία του με την εφημερίδα σε «40 ολό­κληρα έτη». Παραμένει επικεφαλής μέχρι τον θά­νατό του, στις 11 Οκτωβρίου 1968. Ο αρθρογράφος που ως «Η.» (πρόκειται για τον δικηγόρο Η. Οικονομόπουλο) υπογράφει τη νεκρολογία θεωρεί ότι η δημοσιογραφία του έκανε πράξη τους στόχους της Ασπίδος. Αναφέρει ακόμα την αγάπη του για το Άργος και τους αγώνες που κατέβαλλε για τη βελ­τίωση της κατάστασης στην πόλη.

Είναι ενδιαφέρον ότι τα πρώτα δύο χρόνια της κυκλοφορίας της εγκαινιάζονται δύο νέες περίο­δοι, η πρώτη ως «Περίοδος Β’» στις 23 Οκτωβρίου 1932 και η δεύτερη ως «Περίοδος Νέα» στις 31 Δε­κεμβρίου 1933. Και στις δύο περιπτώσεις αριθμείται εξαρχής τόσο το έτος όσο και το φύλλο, αν και τη δεύτερη φορά η παλαιά αρίθμηση παραμένει εντός παρενθέσεως – για λίγο όμως.

Από τον Μάρ­τιο 1940 κυκλοφορεί δισέλιδη, μάλλον εξαιτίας του πολέμου που μαίνεται στην Ευρώπη. Διακόπτει την κυκλοφορία της τον Απρίλιο 1942 σχεδόν για μια δεκαετία και επανακυκλοφορεί με τη λήξη του Εμφυλίου δισέλιδη και με διπλή αρίθμηση, παλιά και νέα – με την τελευταία να εκλείπει τελικά. Οι εγκαταστάσεις της ανακαινίζονται με «νέον ηλεκτροκίνητον ταχυπιεστήριον και με καινουργή στοι­χεία και λοιπά μηχανήματα» και από 29 Σεπτεμ­βρίου 1957 (αρ. φ. 860) εκδίδεται «εις νέον τετρασέλιδον σχήμα», που εξασφαλίζει χώρο κυρίως για διαφημίσεις και μικρές αγγελίες.

Ως προς τη διανομή της, ήδη από το Μεσοπό­λεμο η εφημερίδα πληροφορεί ότι κυκλοφορεί «ευ­ρύτατα ενταύθα, εις άπαντα τα χωρία της Επαρ­χίας μας και τας κυριωτέρας πόλεις».

Ο I. Ψωμαδάκης συνεχίζει να δηλώνεται ως ιδιοκτήτης και διευθυντής και μετά τον θάνατό του˙ ακόμα και μετά τις 10 Νοεμβρίου 1968 (αρ. φ. 1434), όταν αναγράφεται νέα ιδιοκτησία και διεύ­θυνση στην πρώτη σελίδα, στην τρίτη σελίδα πα­ραμένει το δικό του όνομα. Πρόκειται για μια πε­ρίοδο αλλεπάλληλων αλλαγών τόσο στους υπεύθυ­νους του τυπογραφείου όσο και στους διευθυντές. Εντούτοις τα 37 χρόνια κυκλοφορίας «είναι, διά μίαν επαρχιακήν εφημερίδα, πραγματικός άθλος».

 

Κωμικοτραγικά μονόστηλα της εφημερίδας «Ασπίς του Άργους» (1965). Δημοσιεύονται στην ηλεκτρονική εφημερίδα «Αργολικά».

 

Η εφημερίδα σε πολλές περιπτώσεις ζητούσε την επέμβαση της Αστυνομίας: Για να μαζέψει σκυλιά επειδή τις νύχτες γαβγίζουν, για να ανακαλύψει τα παιδιά που έσπασαν 55 τζάμια στο 3ο Δημοτικό Άργους, να συλλάβει κλέφτες κεραιών αυτοκινήτων, να κυνηγήσει ζητιάνους…

 

Η εφημερίδα σε πολλές περιπτώσεις ζητούσε την επέμβαση της Αστυνομίας…

 

Το κείμενο για τη «μάστιγα των επαιτών» εμπεριέχει κάποιον ρατσισμό, αλλά για τα δεδομένα της εφημερίδας είναι αρκετά ελαφρύ… Υπήρχαν και σχόλια με τα οποία ακόμη και οι σημερινοί νεοναζί θα κοκκίνιζαν. Τίτλος: «Οι μαύροι της Αφρικής κίνδυνος δια τους λευκούς και την αμερικανικήν ήπειρον».

 

Οι μαύροι της Αφρικής κίνδυνος δια τους λευκούς και την αμερικανικήν ήπειρον…

 

Μπορεί το 1965 να μην είχε γίνει Ανάπλαση της πλατείας του Άργους, αλλά …και τότε έρχονταν τουρίστες στην πόλη. Αλλά τι τους θέλαμε τέτοιους τουρίστες; Καλύτερα να μην έρχονταν… Ξυπόλυτοι, κουρελήδες, γενειοφόροι, ακούρευτοι!

 

Καλύτερα να μην έρχονταν… Ξυπόλυτοι, κουρελήδες, γενειοφόροι, ακούρευτοι!

 

Σήμερα το κυκλοφοριακό πρόβλημα του Άργους μπορεί να οφείλεται στα αυτοκίνητα, το 1965 όμως, το πρόβλημα ήταν τα μοτοσακό και τα τρίκυκλα. Οι μάγκες με τα τρίκυκλα απειλούσαν την αρτιμέλεια των πεζών.

 

Οι μάγκες με τα τρίκυκλα απειλούσαν την αρτιμέλεια των πεζών…

 

Η κόντρα Άργους – Ναυπλίου ήταν και τότε σε έξαρση. Οι Ναυπλιώτες κατηγόρησαν τους Αργείτες ότι η Γιορτή του Πορτοκαλιού ήταν «ξενόφερτη φιέστα». Αλλά για δες ποιοι μιλάνε… Η απάντηση ήταν αποστομωτική για τους …γείτονες.

 

Η κόντρα Άργους – Ναυπλίου ήταν και τότε σε έξαρση…

 

Μια σταρ (;) του Χόλιγουντ έστειλε επιστολή στην εφημερίδα… Ο Αργείτης ομογενής κομμωτής της ήρθε για διακοπές στην πατρίδα και αυτή μέσω της “Ασπίδος” του ευχήθηκε “Καλές Διακοπές”!

 

Ο Αργείτης ομογενής κομμωτής της ήρθε για διακοπές στην πατρίδα…

 

Ασπίς του Άργους:  Ασπίς του Άργους, Αρ. Φύλλου 558, Έτος Έκδοσης 14ο.

Ασπίς του Άργους:  Ασπίς του Άργους, Αρ. Φύλλου 1311, Έτος Έκδοσης 35ο

 

Σπύρος Ταλιέρης

Φιλόλογος – Εκπαιδευτικός

Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών, «Εγκυκλοπαίδεια του Ελληνικού Τύπου 1784-1974», τόμος Α΄, Αθήνα, 2008

 

Διαβάστε ακόμη:

 

 

Read Full Post »

Η Ηώς (1830-1831) και ο Εθνικός (1832)

Posted in Τύπος, tagged , , , , , , , , , , , , on 1 Δεκεμβρίου, 2020| Leave a Comment »

Η Ηώς (1830-1831) και ο Εθνικός (1832) –  Γιάννης Κόκκωνας

 

Το περιοδικό Η Ηώς (1830-1831) και η εφημερίδα Ο Εθνικός (1832) δεν μακροημέρευσαν και η βραχύτης του βίου τους οφείλεται κυρίως στον τρόπο με τον όποιον αντιλαμβάνονταν την πολιτική και αντιμετώπιζαν τους πολιτικούς αντιπάλους γενικά και τον Τύπο ειδικότερα οι πολιτικοί, τα στελέχη της Διοίκησης και οι πολιτικοποιημένοι διανοούμενοι στο πλαίσιο του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Τα σχετικά με τον Εθνικό και την τύχη του ήσαν άγνωστα ως πρόσφατα και δεν έχουν χρησιμοποιηθεί από όσους έγραψαν για την περίοδο που ακλούθησε την δολοφονία του Καποδίστρια· την περιπέτεια της Ηούς τη γνωρίζουμε από τη βιβλιογραφία της καποδιστριακής περιόδου, φαίνεται όμως ότι μπορούμε να την γνωρίσουμε και καλύτερα.

Με όσα ακολουθούν θα προσπαθήσω να δείξω, πρώτον ότι την έκδοση της Ηούς δεν την οργάνωσε η αντικαποδιστριακή αντιπολίτευση, όπως έχει υποτεθεί, αλλά ότι το περιοδικό σχεδιάσθηκε για να αποτελέσει βήμα των, περί την εκπαίδευση κυρίως ασχολουμένων, λογίων και εκ των πραγμάτων έγινε πολιτικό και κατά κάποιον τρόπο αντιπολιτευόμενο, προκειμένου να επιβιώσει, όταν ο, δημοκρατικός ούτως η άλλως και έντονα πολιτικοποιημένος, έκδοτης του διαπίστωσε το ατελέσφορο του αρχικού σχεδιασμού, και δεύτερον ότι το οριστικό κλείσιμο του περιοδικού την άνοιξη του 1831 δεν οφειλόταν στην επιλογή του Αντωνιάδη να προτιμήσει τη σιωπή από τη συμμόρφωση στον νέο, τότε, περί Τύπου νόμο, αλλά σε νέα επέμβαση του κρατικού μηχανισμού.

Στη συνέχεια θα παραθέσω τις πληροφορίες που διαθέτουμε για την εφημερίδα Ο Εθνικός, ώστε να είναι δυνατή η σύγκριση του τρόπου με τον όποιο προσπάθησαν χαμηλόβαθμα στελέχη της Διοίκησης, με την έγκριση του Κυβερνήτη, να φιμώσουν την  Ηώ με τον τρόπο που έκαναν το ίδιο επιφανείς συνταγματικοί στην περίπτωση του φιλοκαποδιστριακού Εθνικού.

Αρχίζω με την Ηώ, υπενθυμίζοντας ορισμένα στοιχειώδη για τον συντάκτη και έκδοτη της. Ο Εμμανουήλ Αντωνιάδης, Κρητικός την καταγωγή, έμπορος στην Κωνσταντινούπολη προεπαναστατικά, φιλικός, πολιτικό στέλεχος στην Επανάσταση και «μέχρι θανάτου δημοκρατικός», τον καιρό που οι περισσότεροι μορφωμένοι αγωνιστές αναζητούσαν κάποια, ανάλογη των προσόντων και της προσφοράς τους, δημόσια θέση στη νεοπαγή πολιτεία, αποφάσισε να εξασφαλίσει τα προς το ζην ασκώντας ελεύθερο επάγγελμα. Αν πιστέψουμε τον Νικόλαο Δραγούμη, όχι μόνο δεν επεδίωξε κάποια έμμισθη θέση αλλά αρνήθηκε πάντοτε σχετικές προσφορές, «φοβούμενος μη ποτέ βιασθή μισθοφορών και κάμψη τον αυχένα».

Τα χρήματα που είχε συγκεντρώσει από την προεπαναστατική εμπορική του δραστηριότητα τα είχε ανεπιτυχώς επενδύσει από το 1826 στη ναυτιλία, ναυπηγώντας, μαζί με άλλους, δύο γολέτες, οι όποιες είχαν εμπλακεί στην πειρατεία και είχαν γίνει αιτία να χαρακτηριστεί το 1828, σε επίσημα έγγραφα, «συνένοχος εις τας πειρατικάς πράξεις». Με το στίγμα αυτό να τον βαραίνει ο Αντωνιάδης φρόντισε να αποκτήσει τυπογραφικό εξοπλισμό, προκειμένου να ασκήσει το επάγγελμα του τυπογράφου και έκδοτη.

 

Αντωνιάδης Εμμανουήλ (1791-1863). Δημοσιεύεται στο «Εθνικόν Ημερολόγιον Βρετού», τ. 5, No 1 (1865).

 

Θα πρέπει να ήταν φθινόπωρο ή χειμώνας του 1829 όταν τον έβλεπε ο Δραγούμης στο «πενιχρόν εργαστήριόν» του, δίπλα στο Κυβερνείο του Ναυπλίου, να κάνει μόνος του τη χύτευση των τυπογραφικών στοιχείων: «έχων εν μεν τη αριστερά μήτρας, εν δε τη δεξιά μέταλλον τετηγμένον κατασκεύασε τα δύσμορφα εκείνα στοιχεία, άτινα έμελλον να συμπήξωσι μετ’ ολίγον τας αξέστους σελίδας της […] Ηούς». (περισσότερα…)

Read Full Post »

Η Ηώς (1830-1831)

Posted in Τύπος, tagged , , , , , , on 21 Οκτωβρίου, 2020| Leave a Comment »

Η Ηώς (1830-1831)

 

Σύγγραμμα περιοδικόν ασχολούμενον περί την φιλολογίαν, φιλοσοφίαν, περί τας επιστήμας, τέχνας, γεωργίαν, εμπόριον κ.λπ. Ναύπλιο, 1 Φεβρ. 1830 – 25 Απρ. 1831, αρ. τχ. 1-17, με διακοπές. Εκδότης: Εμ. Αντωνιάδης.

Κάτω από τον τίτλο τα ακόλουθα: «Εκδίδεται άπαξ της εβδομάδος. Τιμάται κατ’ έτος Φοίνικες 25, καθ’ εξαμηνίαν Φοίνικες 12½. Εν Ναυπλίω 1 Φεβρουάριου 1830». Μότο: «Πενίαν και ατιμίαν αφαιρείται η παιδεία». Παρά το γεγονός ότι σε κάθε τεύχος ο εκδότης δηλώνει ότι το περιοδικό είναι εβδομαδιαίο, η Ηώς κυκλοφορούσε άρρυθμα: (αρ. τχ. 1, 1 Φεβρ. 1830· αρ. τχ. 2, 15 Φεβρ. 1830· αρ. τχ. 3, 1 Μαρτ. 1830· αρ. τχ. 4, 15 Μαρτ. 1830· αρ. τχ. 5, 25 Μαρτ. 1830· αρ. τχ. 6, 3 Απρ. 1830· αρ. τχ. 7/8, 3 [18] Απρ. 1830. Σε κανονικό εβδομαδιαίο ρυθμό (από το τχ. 9, 23 Αυγ. 1830 έως και το τχ. 15, 4 Οκτ. 1830). Τα δύο τελευταία τεύχη, αρ. 16 και 17 εκυκλοφόρησαν στις 18 και 25 Απρ. 1831, αντιστοίχως και έχουν την ένδειξη «Έτος Β’». Οκτασέλιδη, διαστάσεων 20×14 εκ. Σελιδαρίθμηση: έως και το διπλό τχ. 7/8 της 3ης [18ης] Απρ. 1830, σελιδαρίθμηση κατά τεύχος. Από το τχ. 9 (23 Αυγ. 1830) έως το τχ. 17 (25 Απρ. 1831) σελιδαρίθμηση ενιαία, με τελευταία τη σελίδα 72. Ένας από τους υπάρχοντες τόμους αποτελείται από 17 τεύχη (αρ. τχ. 1-17), συσταχωμένα, ενώ στο χάρτινο εξωτερικό περίβλημα σημειώνονται τα ακόλουθα: «Η Ηώς. Σύγγραμμα περιοδικόν. Εκδιδόμενον εν Ναυπλία κατά το 1830 έτος. Παρά του Κ. Εμ. Αντωνιάδου». Συνδρομές: ετήσια 25 φοίνικες, εξαμηνιαία 12½ φοίνικες. Τυπογραφείο: Εμμ. Αντωνιάδου.

Αντωνιάδης Εμμανουήλ (1791-1863). Δημοσιεύεται στο «Εθνικόν Ημερολόγιον Βρετού», τ. 5, No 1 (1865).

Είναι το πρώτο περιοδικό που εκδόθηκε σε ελεύθερη ελληνική πόλη και αποτελεί μία από τις πρώτες προσπάθειες να αναβιώσει ο περιοδικός Τύπος στην Ελλάδα. Ο Εμ. Αντωνιάδης έχοντας επίγνωση της αξίας και της δύναμης του Τύπου και της τυπογραφίας έφερε και εγκατέστησε στο Ναύπλιο ιδιόκτητο τυπογραφείο στο οποίο από τον Φεβρουάριο 1830 τύπωνε την Ηώ. Στο πρώτο φύλλο ο εκδότης δημοσιεύει δύο σύντομα κείμενα (είναι πολύ πιθανό ότι εκυκλοφόρησαν και αυτοτελώς). Το πρώτο με χρονολογία 1 Φεβρουαρίου 1830 το τιτλοφορεί «Είδησις», και το υπογράφει «ο πολίτης Εμ. Αντωνιάδης». Το δεύτερο χρονολογημένο 4 Φεβρουαρίου 1830, το απευθύνει «Προς τους Λογίους».

Τα δύο αυτά κείμενα απηχούν αφενός τις απόψεις του ως προς την αποστολή και τη σημασία του Τύπου για τη διαμόρφωση υγιούς πολιτικού, κοινωνικού, και πνευματικού βίου και αφετέρου διαγράφουν τα πλαίσια μέσα στα οποία ο εκδότης προτίθεται να κινηθεί για να επιτύχει στο έργο του. Και τα δύο κείμενα βρίσκονται μέσα στο κλίμα του διαφωτισμού, όπως είχε αναπτυχθεί και διαμορφωθεί τις δύο δεκαετίες που προηγήθηκαν από την Επανάσταση: Στην πρόσκλησή του εξάλλου προς όλους τους λογίους, για να συνεργασθούν, επισημαίνει τους λόγους για τους οποίους επεχείρησε την έκδοση της Ηούς: «Ο λόγος είναι περί της ηθικής βελτιώσεως του έθνους», καθώς και για την υποχρέωση των λογίων να συντελέσουν στην πραγματοποίησή του, «σεις δε ως λόγιοι και Διδάσκαλοι, χρεωστείτε παρά πάντας τους άλλους να συντρέξετε εις τον σκοπόν».

Στο ίδιο κείμενο εκφράζει την απόλυτη πίστη και αφοσίωσή του στην συνταγματική τάξη που δημιουργεί τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την καλή λειτουργία του πολιτεύματος: «αν […] η ελευθερία του τύπου είναι εν εκ των ιερωτέρων δικαιωμάτων του πολίτου Έλληνος, των πασιφανώς διακηρυχθέντων και καθιερωθέντων ενώπιον θεού και ανθρώπων, τα οποία δικαιώματα του πολίτου ως πρώτη και ιερωτέρα βάσις των πολιτικών μας θεσμών, σέβονται καθ’ όλην την έκτασιν των και Κυβερνούντες και Κυβερνώμενοι». Τελευταία και χαρακτηριστική φράση του τελευταίου άρθρου που εδημοσίευσε η Ηώς (αρ. τχ. 17, σ. 72): «Η ευνομία φέρει και την ησυχίαν». (περισσότερα…)

Read Full Post »

Η δίωξη της Εφημερίδας «Ο Απόλλων»

Posted in Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις, Τύπος, tagged , , , , , , , , , , , , on 19 Οκτωβρίου, 2020| Leave a Comment »

Η δίωξη της Εφημερίδας «Ο Απόλλων»

 

Το καλοκαίρι του 1830 ο Αναστάσιος Πολυζωίδης επέστρεψε στην Ελλάδα, υστέρα από συμπληρωματικές σπουδές δύο χρόνων περίπου στο εξωτερικό. Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης είχε διαδραματίσει δευτερεύοντα ρόλο, τώρα όμως ένοιωθε αρκετά ικανός για ουσιαστικότερη παρουσία στο ελεύθερο πια κράτος. Η πολιτική κατάσταση στο μεταξύ είχε αλλάξει: το σύνταγμα της Τροιζήνας, στη σύνταξη του όποιου και ο ίδιος συνέβαλε, είχε ανασταλεί και όλη η εξουσία βρισκόταν στα χέρια του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια.

Αναστάσιος Πολυζωίδης

Ο Πολυζωίδης, σαν φιλελεύθερος, ανήκε ιδεολογικά στην αντιπολίτευση. Παρόλα αυτά θέλησε να υπηρετήσει κάτω από τις διαταγές του Κυβερνήτη, τον όποιο σεβόταν και ευγνωμονούσε για τη χρηματική ενίσχυση των σπουδών του. Στην αρχή προσπάθησε να καταλάβει υπεύθυνη θέση στον κρατικό μηχανισμό, αλλά οι ελπίδες του διαψεύστηκαν. Οι θέσεις που του πρόσφερε η Κυβέρνηση έθιγαν, κατά τη γνώμη του, τη φιλοτιμία του και, το σπουδαιότερο, δεν του παρείχαν την ευκαιρία να χρησιμοποιήσει γόνιμα όσα έμαθε σπουδάζοντας τόσα χρόνια. Η πεποίθηση ότι σαν πνευματικός άνθρωπος είχε υψηλότερη αποστολή τον ώθησε στην απόρριψή τους. Συγχρόνως άλλη απογοήτευση περίμενε τον νεαρό διανοούμενο: η επιθυμία του να εκδώσει μετάφραση της Πολιτικής Οικονομίας του Ιωσήφ Δροζίου δεν έγινε ευνοϊκά δεχτή από τον Κυβερνήτη, ο όποιος θεώρησε τους Έλληνες ανώριμους ακόμη για να ωφεληθούν από το έργο αυτό. Η δημοσιογραφία πρόβαλε τότε στον Πολυζωίδη σαν το μόνο μέσο αξιόλογης προσφοράς στους συμπολίτες του. Στην απόφασή του αυτή θα παρακινήθηκε ασφαλώς από τους αντιπολιτευόμενους την Κυβέρνηση φίλους του και ιδιαίτερα από τον παλιό του προστάτη Αλ. Μαυροκορδάτο. Οι τελευταίοι επιθυμούσαν να καλύψουν το κενό που άφησε, ύστερα από τη δίωξή της, η ανεξάρτητη εφημερίδα «Η Ηώς» του Εμμ. Άντωνιάδη.

Ο Πολυζωίδης γνωστοποίησε την έκδοση της εφημερίδας του «Ο Απόλλων» με την προκήρυξη της 13 Δεκεμβρίου 1830. Σ’ αυτή τόνιζε την ιερή αποστολή του τύπου: ότι είναι φύλακας όλων των ελευθεριών και ότι συμβάλλει ουσιαστικά στο φωτισμό του έθνους. Υποσχέθηκε την καταχώριση ειδήσεων από το εξωτερικό και διακήρυξε την αμετάτρεπτη απόφασή του να υπηρετήσει, μέσα στα όρια του νόμου και χωρίς καμιά παρέκκλιση η συγκατάβαση, την αλήθεια και τη δικαιοσύνη.

Τα πρώτα αντίτυπα της προκήρυξης στάλθηκαν στον Γραμματέα της Δημόσιας Παιδείας Ν. Χρυσόγελο για να παραδοθούν στον Κυβερνήτη, ο όποιος ετοιμαζόταν τότε να αναχωρήσει από το Ναύπλιο. Η ενέργεια αυτή δεν σήμαινε αίτηση επίσημης άδειας για την έκδοση, αλλά αποτελούσε απλή γνωστοποίηση και πρόσκληση συνδρομής.

Ο Πολυζωίδης γνώριζε καλά ότι σύμφωνα με τις αρχές των επαναστατικών Εθνοσυνελεύσεων, οι όποιες αποτέλεσαν τις συνταγματικές βάσεις της Κυβέρνησης Ιω. Καποδίστρια και τις όποιες αναγνώρισε χωρίς τροποποιήσεις η Δ’ Εθνοσυνέλευση του Άργους (1829), ο εκδότης ενός εντύπου δεν υπέκειτο σε κανένα περιορισμό παρά μόνο στην τήρηση των έξης όρων: να σεβαστή τη χριστιανική θρησκεία και τις αρχές της ηθικής· να αποφύγει κάθε προσωπική ύβρη και συκοφαντία. Κατά συνέπεια η άδεια ήταν περιττή και αν τυχόν η Κυβέρνηση διεκδικούσε το δικαίωμα συγκατάθεσης ή άρνησης στην έκδοση μιας εφημερίδας, θα ενεργούσε αντίθετα προς τη συνταγματική διάταξη που όριζε τον τύπο ανεξάρτητο. Εξ άλλου είχε ήδη εκδοθεί η «Ηώς» χωρίς να χρειαστεί κυβερνητική άδεια. (περισσότερα…)

Read Full Post »

Older Posts »