Feeds:
Δημοσιεύσεις
Σχόλια

Posts Tagged ‘Οικονομία’

Δεληγιάννης Βασίλης Ιω. (1887-1945) – Η ζωή και το έργο του Ερμιονίτη υφυπουργού οικονομικών, στην κυβέρνηση Βενιζέλου, Βασίλη Ιω. Δεληγιάννη.


 

Βασίλης Ιω. Δεληγιάννης.

Ο Βασίλης Ιω. Δεληγιάννης γεννήθηκε στην Ερμιόνη στις 4 Αυγούστου 1887 και είναι γιος του συμβολαιογράφου Ερμιόνης Ιωάννη Δεληγιάννη και της Παγώνας – γένους της μεγάλης οικογένειας Καραγιάννη στην Ερμιόνη.

Τελείωσε το δημοτικό σχολείο στην Ερμιόνη, και το σχολαρχείο στο Κρανίδι. Εν συνεχεία παρακολούθησε τις δύο πρώτες τάξεις του τότε τετραταξίου Γυμνασίου, στο Ναύπλιο και τις δύο τελευταίες στον Πειραιά. Αφού τελείωσε τη φοίτηση του στο γυμνάσιο γράφτηκε στη Νομική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, της οποίας μετά την αποφοίτηση του αναγορεύθηκε διδάκτωρ τον Μάρτιο του 1914. Κατά τη διάρκεια της φοίτησης του χρημάτισε διευθυντής της εταιρείας «Μεταλλεία Ερμιόνης» όπου διακρίθηκε για της εργατικότητα του, την δραστηριότητα και την μεθοδικότητα του που ανέπτυξε για την οργάνωση και την πρόοδο της εταιρείας. Παραιτήθηκε όμως από τη θέση του αυτή, για να επιδοθεί απερίσπαστος στις σπουδές του, κατά τη διάρκεια των οποίων εξέδιδε στην Αθήνα Πολιτικοοικονομική εφημερίδα την «Νέα Ημέρα», φιλελεύθερων Αρχών.

Διπλωματούχος πια διδάκτωρ της Νομικής προσελήφθη στο δικηγορικό γραφείο του Καθηγητού του Πανεπιστήμιου Βασιλείου, όπου μαζί με τον δικηγόρο Ιωάννη Βαρβέρη επεξεργάζοντο τους Ελληνικούς Κώδικες, τους οποίους εξέδιδε ο Καθηγητής.

 

Στο στρατό, στους πολέμους και στο κίνημα της Θεσσαλονίκης

  

Αφού στρατεύθηκε ξεπλήρωσε στο ακέραιο το καθήκον προς την πατρίδα και ως στρατιώτης έλαβε μέρος στους πολέμους του 1912 -13 όπου διακρίθηκε και παρασημοφορήθηκε για την ηρωική συμμετοχή του: 1) Στις μάχες κατά της Τουρκίας, της Ελασσώνος, Σαρανταπόρου, Γιαννιτσών, Πρεσπών και Αετοράχης. 2) Στην εκστρατεία κατά της Βουλγαρίας το 1913 και 3) για τον τραυματισμό του στη μάχη της Μανωλιάτας. (περισσότερα…)

Read Full Post »

Αρχαίος Κόσμος και ποιότητα


 

«Ελεύθερο Βήμα»

Η Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού, δημιούργησε ένα νέο χώρο, το «Ελεύθερο Βήμα», όπου οι αναγνώστες της θα έχουν την δυνατότητα να δημοσιοποιούν σκέψεις, απόψεις, θέσεις, επιστημονικά άρθρα ή εργασίες αλλά και σχολιασμούς επίκαιρων γεγονότων.

Φιλοξενούμε σήμερα στο «Ελεύθερο Βήμα» μια ενδιαφέρουσα, αδημοσίευτη, ομιλία του Χημικού κ. Βασιλείου Γκάτσου, η οποία πραγματοποιήθηκε στην πρώτη εκδήλωση του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου Ερμιόνης (ΙΛΜΕ) το 2003. Όπως σημειώνει ο κ. Γκάτσος, «απευθυνόταν σε κοινό που πρώτο άκουγε τέτοια θέματα τόσο για την αρχαιότητα όσο και για την εποχή μας και όχι σε επιστημονική κοινότητα ή ειδικούς. Ήταν η εποχή που άρχισαν να απλώνονται και στη χώρα μας τα συστήματα ποιότητας, κ.λ.π. και ως τότε Διευθυντής Ποιότητας και Περιβάλλοντος στη Χαλυβουργική-Ελληνική Βιομηχανία Α.Ε.  θεώρησα ότι τα Λαογραφικά μας Μουσεία και οι Δημοτικές Βιβλιοθήκες μας πρέπει να βλέπουν στο μέλλον να αναγεννούν και επανανοηματοδοτούν την παράδοσή μας μη μένοντας προσκολλημένα σε στείρα προγονολατρεία».

 

Αρχαίος Κόσμος και ποιότητα

 

Επί των ημερών μας ζήσαμε το οικονομικό θαύμα της Ιαπωνίας που συντάραξε το δυτικό κόσμο. Τη μακρινή αυτή χώρα την αισθανθήκαμε τη δεκαετία του 1960 ως αντιγραφέα και μάλιστα επιπόλαιο δυτικών προϊόντων. Τραντζιστοράκια, ρολόγια, μικροσυσκευές, διακοσμητικά, αυτοκίνητα κακής ποιότητας. Μια παραγωγή από φτηνά εργατικά χέρια, ατέλειωτες ώρες εργασίας κάτω από σχεδόν στρατιωτικές συνθήκες πειθαρχίας. Κανείς δεν έδωσε σημασία, μια και είχε προηγηθεί ανάλογη παραγωγή στην Ιταλία που και αυτή βασιζόταν περισσότερο στην αντιγραφή και όχι στην έρευνα. Το σήμα  «κατασκευασμένο στην Ιαπωνία» ήταν ταυτόσημο με το φτηνό και το σκάρτο.

Μετά όμως από 10 χρόνια η δυτική αγορά γέμισε γιαπωνέζικα προϊόντα πολύ φτηνά και αρίστης ποιότητας που όχι μόνον ανταγωνίζονταν τα πολύ ακριβότερα δυτικής παραγωγής, αλλά τα εκτόπιζαν μαζικά από την παγκόσμια αγορά. Η Ιαπωνία μέσα σε λίγα χρόνια γίνεται η πρώτη εξαγωγική χώρα στον κόσμο.

 

Να δούμε πώς τα κατάφερε:

 

Ως το 1960 όλα τα προϊόντα έβγαιναν λίγο πολύ με τυχαίο τρόπο, ακόμη και στις μεγάλες αλυσίδες παραγωγής. Και θα πάρουμε για παράδειγμα το αυτοκίνητο, γιατί είναι ένα σύνθετο προϊόν που όλοι μας πια το έχουμε ζήσει για τα καλά.

Ένα εργοστάσιο αυτοκινήτων συγκέντρωνε από εκατοντάδες προμηθευτές τα διάφορα μέρη του αυτοκινήτου, πρόσθετε και τα δικά του και συναρμολογούσε το τελικό προϊόν. Γίνονταν βέβαια ορισμένες δοκιμές, αλλά δεκάδες λάθη και κακοτεχνίες  κρυμμένες μέσα στα μέρη του αυτοκίνητου, στον τρόπο εργασίας, στην οργάνωση και την έρευνα, φορτώνονταν τελικά στον πελάτη. Αλλά και τα ανταλλακτικά ήταν φορτωμένα με λάθη από τον προμηθευτή.

Ο πελάτης μαζί με το αυτοκίνητο αγόραζε ένα σύνολο λαθών που τον οδηγούσαν συνέχεια στο συνεργείο. Το κόστος ήταν μεγάλο και για τον παραγωγό, γιατί ένα τελειωμένο αυτοκίνητο μπορεί να έβγαινε σκάρτο πριν καν πουληθεί, αλλά και για τον πελάτη – χρήστη, όταν μάλιστα ο τελευταίος ήταν και επαγγελματίας. Ας θυμηθούμε την τύχη που είχαν και στην Ερμιόνη αμερικάνικα αυτοκίνητα την δεκαετία του 1960, την Πλίμουθ που είχε για ταξί ο Αρβανιτάκης, πόσο ταλαιπώρησαν τους ιδιοκτήτες που ουσιαστικά τα πέταξαν, αν και ήσαν προϊόντα της πλέον αξιόπιστης βιομηχανικής χώρας.

William Edwards Deming (1900-1993), Αμερικανός μηχανικός, στατιστικός, καθηγητής, συγγραφέας, και σύμβουλος διαχείρισης.

Δύο Αμερικανοί επιστήμονες ο Deming, ειδικός στην στατιστική και ο Jyran, μηχανικός και ειδικός εργατολόγος, και οι δυο τους με μεγάλη βιομηχανική πείρα, σκέφτηκαν ότι αυτός ο τρόπος παραγωγής, παραδίδει προϊόντα κακής ποιότητας με μεγάλο κόστος για το εργοστάσιο, τον πελάτη και την κοινωνία. Πόσο μάλλον που και οι υπηρεσίες υποστήριξης του προϊόντος, όταν αυτό πια χρησιμοποιείται από τον πελάτη, είναι υποτυπώδεις. Δεν συμφέρει να παράγει σωρηδόν ένα εργοστάσιο, να κάνει διαλογή στο τελικό προϊόν, να πετάει ένα σωρό σκάρτα, αλλά και τα καλά που τα παίρνει ο πελάτης να έχουν λάθη που δύσκολα μετά διορθώνονται. Η ποιότητα του προϊόντος δεν μπορεί να είναι τυχαία, σκέφτηκαν, πρέπει να σχεδιάζεται και συνεχώς να ελέγχεται. Με τα συγγράμματα τους πρότειναν ουσιαστικές αλλαγές.

Ας πάμε πάλι στην κατασκευή του αυτοκινήτου.

Το ποιος διοικεί, τι στόχους έχει, ποιος διευθύνει, ποιος εκτελεί, τι κάνει ο καθένας, πότε, πώς και με τι μέσα, όλα αυτά πρέπει να είναι με ακρίβεια καταγραμμένα. Ο έλεγχος πρέπει να γίνεται πλήρης σε κάθε στάδιο κατασκευής ή συναρμολόγησης. Το σκάρτο, το ελαττωματικό, να εντοπίζεται πριν ενσωματωθεί στον επόμενο μηχανισμό και τελικά μείνει στο αυτοκίνητο. Πρέπει να υπάρχει σαφές και καταγραμμένο σύστημα συνεχούς εκπαίδευσης.

Και αν οι προμηθευτές δίνουν στο εργοστάσιο ανταλλακτικά με πολλά λάθη; Και σ’ αυτούς πρέπει να επεκταθεί το ίδιο σύστημα. Και πώς θα εξυπηρετείται ο πελάτης μετά την αγορά; Με ένα σύστημα υπηρεσιών που θα βασίζεται στις ίδιες αρχές.

Ο Joseph Moses Juran (1904-2008), ρουμανικής καταγωγής Αμερικανός μηχανικός, σύμβουλος διαχείρισης και συγγραφέας. Υπήρξε υπέρμαχος της διαχείρισης ποιότητας.

Η ποιότητα λοιπόν απλώνεται παντού, κατακλύζει τα πάντα με στόχο την πλήρη ικανοποίηση του πελάτη. Ποιότητα στο προϊόν κάθε βαθμίδας, ποιότητα στον έλεγχο, στη διοίκηση, στην εκπαίδευση, στις υπηρεσίες αλλά και στο σχεδιασμό νέων προϊόντων. Ποιότητα στα πάντα.

Αυτές ήταν οι ιδέες τους που όμως δεν βρήκαν ανταπόκριση στην Αμερική. Οι βιομηχανίες τις θεώρησαν ουτοπικές, μη πραγματοποιήσιμες, οι υπηρεσίες τις χλεύαζαν όσο για τους αγρότες, μάλλον ούτε που τις πληροφορήθηκαν.

Τέτοιου είδους πνευματική αγκύλωση δεν είναι πρωτόγνωρη στο χώρο της βιομηχανικής τουλάχιστον παραγωγής, αφού μέχρι το 1910 η βιομηχανία δεν χρησιμοποιούσε μηχανικούς και χημικούς, γιατί τους θεωρούσε πανεπιστημιακούς, δηλαδή ανθρώπους της διδασκαλίας και της καθαρής έρευνας, ακατάλληλους για παραγωγή.

Έφυγαν και οι δύο απογοητευμένοι για την Ιαπωνία, μια χώρα άλλης νοοτροπίας  με εργατικό λαό με μεγάλη παράδοση πειθαρχίας στην εργασία, αλλά και με φιλόδοξα όνειρα. Οι ιδέες τους έγιναν με ενθουσιασμό δεκτές, εφαρμόστηκαν  και δημιούργησαν το ιαπωνικό οικονομικό θαύμα. Στους δύο αυτούς πρωτεργάτες οι Ιάπωνες έστησαν αγάλματα και τους λατρεύουν σαν ήρωες.

Σ’ όλους μας γνωστά τα αποτελέσματα. Ακολούθησε τα τελευταία χρόνια η Αμερική και η Ευρώπη και σήμερα δεν διανοείται κανείς να αμφισβητήσει τις αρχές αυτές. Η ποιότητα είναι προς το συμφέρον όλων. Δεν υπάρχει πια προϊόν, έντυπο, διαφήμιση, πανεπιστημιακό σύγγραμμα που να μην κατακλύζεται από όρους: Ποιότητα, ολική ποιότητα, πολιτική ποιότητας, διαχείριση ποιότητας, πρότυπα διασφάλισης ποιότητας, τεκμηρίωση, προδιαγραφές, αξιολόγηση προμηθευτών, πιστοποίηση, τυποποίηση, διακρίβωση, οργανισμοί τυποποίησης, πιστοποίησης, διακρίβωσης, ISO – 9002, ELOT – EN ISO 9002, ISO – 9000 κ.λ.π. (περισσότερα…)

Read Full Post »

Γεώργιος Στρίγκος (1878-1956): Μια πολυσχιδής προσωπικότητα


 

Ο Γεώργιος Στρίγκος, εγγονός αγωνιστή του 1821, συνέδεσε το όνομά του με τον εμποροβιομηχανικό κόσμο του λιμανιού του Πειραιά είτε ως πρόεδρος του Επιμελητηρίου είτε ως γερουσιαστής. Ήταν ένας από τους ιδρυτές του εμπορικού και βιομηχανικού επιμελητηρίου Πειραιώς, του οποίου χρημάτισε και πρόεδρος, καθώς και ιδρυτής του Ναυτικού Μουσείου. Επίσης ιδρυτής μιας από τις πρώτες ελληνικές ιδιωτικές τράπεζες, της τράπεζας Στρίγκου-Εμπειρίκου. Ασχολήθηκε ενεργά με την πολιτική (με το κόμμα Φιλελευθέρων) και εκλέχτηκε βουλευτής το 1926 και γερουσιαστής επιμελητηρίων το 1928. Διετέλεσε και δημοτικός σύμβουλος Πειραιώς. Πολυταξιδεμένος και πάντα ενημερωμένος για τις εσωτερικές και διεθνείς εξελίξεις, ο Γεώργιος Στρίγκος αρθρογραφούσε και μάλιστα μαχητικά για τις απόψεις του. Υπήρξε επιπλέον από τους σημαντικότερους συλλέκτες έργων τέχνης. Η οικία Στρίγκου αποτελεί σήμα κατατεθέν στο Πασαλιμάνι και στέγασε επί σειρά ετών το Γαλλικό Ινστιτούτο.  Σήμερα στεγάζεται το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη.

 

Γεώργιος Στρίγκος: Αρχείο οικογένειας Γεωργίου Δ. Στρίγκου.

Ο Γεώργιος Στρίγκος αυτοδημιούργητος, φιλότεχνος, αναδείχθηκε σε δεσπόζουσα μορφή της επιχειρηματικής και κοινωνικής ζωής του Πειραιά, στις αρχές του 20ου αιώνα. Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ως τραπεζικός υπάλληλος, έγινε έμπορος, βιομήχανος, εφοπλιστής και πολιτικός. Στην περίοδο της επαγγελματικής και οικονομικής του ακμής θεωρούνταν ένας από τους σημαντικότερους οικονομικούς παράγοντες της Ελλάδας.

Ήταν ένας μοντέρνος επιχειρηματίας με σημαντική κοινωνική δράση. Υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους συλλέκτες έργων τέχνης του 20ου αιώνα. Η συλλογή έργων τέχνης που διέθετε στο σπίτι του, θεωρούνταν από τις σημαντικότερες ιδιωτικές συλλογές.

Ήταν ιδρυτικό μέλος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά (Ε.Β.Ε.Π.), Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Πειραιά και βουλευτής Πειραιώς και Νήσων. Το 1949 ιδρύεται η «Εταιρεία του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος», στο οποίο έγινε πρώτος Πρόεδρος (1949-1953).

Ο Γεώργιος Στρίγκος γεννήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 1878 στο Κρανίδι της Ερμιονίδας. Ήταν γιος του Κωνσταντίνου Στρίγκου και της Μαρίας Ζερβού. Ο παππούς του, Ιωάννης Ν. Στρίγκος, είχε ενεργή συμμετοχή στην Επανάσταση με ένα μικρό εκστρατευτικό σώμα από συμπολίτες του που χρηματοδοτούσε ο ίδιος. Τον Σεπτέμβριο του 1821 είχε πάρει μέρος στην πολιορκία της Τριπολιτσάς, υπό την αρχηγία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και έναν χρόνο αργότερα πήρε μέρος στη μάχη των Δερβενακίων. (περισσότερα…)

Read Full Post »

Ο «Κύκνος» στη ΔαλαμανάραΑνταλλακτικό εμπόριο – Καλλιέργειες και προϊόντα του χωριού


 

«Ελεύθερο Βήμα»

Από την Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού.

Η Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού, δημιούργησε ένα νέο χώρο, το «Ελεύθερο Βήμα», όπου οι αναγνώστες της θα έχουν την δυνατότητα να δημοσιοποιούν σκέψεις, απόψεις, θέσεις, επιστημονικά άρθρα ή εργασίες αλλά και σχολιασμούς επίκαιρων γεγονότων.

Ο κ. Χρήστος Πίκης σε νεαρή ηλικία (1970).

Σήμερα στο «Ελεύθερο Βήμα», ο κύριος Χρήστος Πίκης,* Οικονομολόγος, τέως Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Βιομηχανίας Οχημάτων (ΕΛΒΟ) και Διευθυντής Συμμετοχών της Ελληνικής Τράπεζας Βιομηχανικής Αναπτύξεως (ΕΤΒΑ), γεννηθείς στη Δαλαμανάρα το 1939, μέσα από τις βιογραφικές του σημειώσεις, μας «μεταφέρει» στη γενέτειρά του Δαλαμανάρα Άργους και μας παρουσιάζει το εργοστάσιο κονσερβοποιίας «Κύκνος» της Δαλαμανάρας, το Ανταλλακτικό εμπόριο και τέλος τις Καλλιέργειες και προϊόντα του χωριού.

 

                                                                                        Ο «Κύκνος»

 

Κεντρικό ρόλο, όχι μόνο στα παιδικά μου βιώματα αλλά και στη ζωή του χωριού [Δαλαμανάρα] και ολόκληρης της Αργολίδας, κατέχει το εργοστάσιο κονσερβοποιίας «Κύκνος» που εγκατέστησαν στη Δαλαμανάρα οι μέτοχοι της ομώνυμης Εταιρίας αδελφοί Παπαντωνίου και Μανουσάκης. Ήταν το δεύτερο εργοστάσιο της Εταιρίας. Το πρώτο και μεγαλύτερο ήταν στο Ναύπλιο [1928], όπου και η έδρα της Εταιρίας, στο δρόμο που οδηγεί από την πόλη στο Τολό και στην Επίδαυρο, περίπου, απέναντι από το στρατόπεδο του Κέντρου Εκπαιδεύσεως Μηχανικού.

 

Το εργοστάσιο της βιοµηχανίας κονσερβών «Κύκνος» στο Ναύπλιο.

 

Το εργοστάσιο της Δαλαμανάρας ήταν πάνω στο δρόμο Άργους – Ναυπλίου, λίγο πριν από τη συμβολή του με τον κεντρικό δρόμο που διασχίζει το χωριό προς βορρά και φτάνει στην Πυργέλα.

 

Το εργοστάσιο Δαλαμανάρας. Φωτογραφικό αρχείο: Χρήστου Πίκη.

 

Μετά την ψηλή ξύλινη αυλόπορτα ήταν μια μεγάλη αυλή στη δυτική πλευρά όπου υπήρχαν μεγάλοι σωροί από κοφίνια, τοποθετημένα το ένα μέσα στο άλλο, που δίνονταν στους παραγωγούς για την τοποθέτηση και εισκόμιση της ντομάτας. Στο βάθος της αυλής, βορεινά, ήταν: αριστερά, ένας χώρος όπου ξεφόρτωναν οι σούστες, και οι ντομάτες ρίχνονταν σ’ ένα τεράστιο πλυντήριο και πλένονταν. (περισσότερα…)

Read Full Post »

Γεωλογία των κοιτασμάτων σιδηροπυρίτη της Ερμιόνης – Σταύρος Τριανταφυλλίδης


 

Το επιστημονικό ενδιαφέρον και n μεταλλοφορία τους

 

Η μεταλλευτική δραστηριότητα, σε παγκόσμιο επίπεδο, αποτελεί τον κυριότερο ίσως μοχλό-μηχανισμό ανάπτυξης των κρατών. Ακόμα και σήμερα στην Ελλάδα, όπου η μεταλλευτική δραστηριότητα είναι πολύ περιορισμένη σε σχέση με παλαιότερες περιόδους, η συμβολή της μεταλλευτικής βιομηχανίας στο ακαθάριστο εθνικό προϊόν της χώρας διατηρεί ακόμα το μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής, υψηλότερο ακόμα και από αυτό του πολυδιαφημισμένου τουρισμού.

Στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα, το Ελληνικό κράτος πάσχιζε να «πατήσει στα πόδια του». Η ανάγκη αυτή οδήγησε στην μεταλλευτική έρευνα, η οποία προσέφερε σημαντικά εφόδια στην οικονομική ανάπτυξη του σχετικά νεοσύστατου Ελληνικού κράτους.

Μία τέτοια περίπτωση αποτελούν και τα μεταλλεία της Ερμιόνης, παρά το γεγονός ότι σύμφωνα με τα σύγχρονα δεδομένα, τα κοιτάσματα της περιοχής έχουν πλέον μόνο επιστημονικό ενδιαφέρον, κυρίως δίνοντας πληροφορίες για τη γεωλογική εξέλιξη της περιοχής.

 

Μεταλλεία Ερμιόνης.

 

Στην περίπτωσή μας, θα λειτουργήσουμε «ανάποδα» και θα δούμε πώς αυτές οι μικρές και χωρίς οικονομική αξία για τα σημερινά δεδομένα μεταλλοφορίες συνέβαλαν για διάστημα μεγαλύτερο των 70 ετών στην οικονομική και κοινωνικοπολιτική ανάπτυξη μιας πολύ φτωχής περιοχής, όπως αυτή της Ερμιόνης Αργολίδας. Αξίζει εδώ να σημειώσουμε τη διττή φύση των μεταλλείων της Ερμιόνης, καθώς με τα ιδιαίτερα ορυκτολογικά και γεωχημικά χαρακτηριστικά τους συνέδραμαν επίσης και στην γεωργική ανάπτυξη του Ελληνικού κράτους, καθώς το εξαγόμενο μετάλλευμα αξιοποιήθηκε κυρίως για την παραγωγή θειικού οξέος, το οποίο αποτελεί πρώτη ύλη στην παραγωγή γεωργικών λιπασμάτων. Ας τα δούμε, λοιπόν, ένα προς ένα στη συνέχεια… (περισσότερα…)

Read Full Post »

Καποδιστριακή Πολιτεία (1828-1831): «Ο Πόλεμος των Λιμανιών» –  Η κυβερνητική πολιτική για τα προβλήματα λειτουργίας των λιμανιών και η απογραφή των υπαλλήλων της «Οικονομικής Υπηρεσίας» –  Θεόδωρος Δεβενές


 

Α’.  Η Κατάσταση πριν την άφιξη του Καποδίστρια

 

Ο Ιωάννης Καποδίστριας φθάνει στην Ελλάδα τον Ιανουάριο του 1828, δηλαδή 8 μήνες μετά την εκλογή του από την Γ’ Εθνική Συνέλευση.  Ακολουθούν  αμέσως διαβουλεύσεις με τα μέλη της απερχόμενης κατάστασης και τα μέλη της Βουλής. Ο υπουργός Εσωτερικών της απερχόμενης κυβέρνησης τον ενημερώνει ότι οποιαδήποτε οικονομική δραστηριότητα έχει νεκρωθεί. Το ίδιο ισχύει και σε άλλους κρίσιμους τομείς της δημόσιας ζωής, όπως η δικαιοσύνη και η δημόσια τάξη.[1]

Το δημόσιο ταμείο είναι τελείως άδειο. Σύμφωνα μάλιστα με τον υπουργό Οικονομικών Αθανάσιο Λιδωρίκη, και οι τελευταίοι δημόσιοι πόροι έχουν γίνει βορά των ισχυρών (πολιτικών και στρατιωτικών).[2] Τα 300.000 περίπου φράγκα που φέρνει μαζί του ο Κυβερνήτης αρκούν μόνο για λίγες εβδομάδες μισθοδοσίας και τροφοδοσίας του στρατού, και για τις πρώτες ποσότητες συσσιτίων για ένα λαό που έχει χάσει τα πάντα. Αυτό ίσχυε και για τους πρόσφυγες και  για τους γηγενείς.

 

Ιωάννης Καποδίστριας, Λιθογραφία, ΑΒ ΕΒ Venezia. Lit. Deye.

 

Στην Πελοπόννησο επιφανείς προεστοί έχουν καταστραφεί οικονομικά, το 90% των καλλιεργήσιμων εκτάσεων έχει καεί ή εγκαταλειφθεί, και ο πληθυσμός έχει εγκαταλείψει τις εστίες του. Η οικονομική «αιμορραγία» των εφοπλιστών, η αεργία που μαστίζει τον πληθυσμό των νησιών και η ολοκληρωτική σχεδόν ανακατάληψη της Στερεάς από τους Οθωμανούς, συμπληρώνουν την εικόνα που αντιμετωπίζει ο Καποδίστριας.

Για την άμεση εξεύρεση χρηματικών πόρων, η κυβέρνηση προβαίνει στις εξής ενέργειες:

α) Στις 2 Φεβρουαρίου  ιδρύει την Εθνική Χρηματιστική Τράπεζα, στην οποία καλούνται να καταθέσουν οι Έλληνες τα χρηματικά τους κεφάλαια με επιτόκιο 8%. Μέχρι τις 14 Μαρτίου η Τράπεζα είχε δανείσει στη Διοίκηση 40.000 δίστηλα.[3]  

β) Στο διάστημα 10-12 Μαρτίου ακυρώνει την δημοπρασία των προσόδων στα νησιά του Αιγαίου προκηρύσσοντας ξανά την ενοικίασή τους, με όρους σαφώς καλύτερους για το δημόσιο ταμείο και με έγκαιρη ενημέρωση των κοινοτήτων (πράγμα που δεν είχε συμβεί την πρώτη φορά). Ειδικά για τους πρώην ενοικιαστές, βεβαιώνεται ότι θα τους καταβληθεί αποζημίωση προσαυξημένη με τόκο από την ημέρα που είχαν καταβάλει τα χρήματα.[4]     (περισσότερα…)

Read Full Post »

Τα Μεταλλεία Ερμιόνης 1905-1995Ενενήντα χρόνια ζωής, δράσης και παραγωγικότητας |Θανάσης Μαρόγιαννης


 

Τα Μεταλλεία Ερμιόνης, που βρίσκονται στη βορειοανατολική πλευρά των Αδερών,[1] λειτούργησαν επί ενενήντα περίπου χρόνια προσφέροντας οικονομική ανάπτυξη στην περιοχή και στην εθνική οικονομία, με την εισροή ξένου συναλλάγματος. Πιστεύω ότι όλες οι μεγάλες εταιρείες στην πορεία της λειτουργίας τους έχουν τις θετικές αλλά και τις αρνητικές τους πλευρές, οι οποίες όμως ήταν ελάχιστες, όπως θα φανεί παρακάτω.

Η έναρξη των εργασιών των Μεταλλείων Ερμιόνης τοποθετείται περίπου στις αρχές του περασμένου αιώνα. Ο Γάλλος γεωλόγος Σκέντζε, που είχε την εκμετάλλευση των Μεταλλείων Λαυρίου, από έρευνες που είχε κάνει στην περιοχή μας, είχε διαπιστώσει ότι από την έκρηξη των ηφαιστείου των Μεθάνων, πριν πολλά χρόνια, είχαν δημιουργηθεί κοιτάσματα χαλκοπυρίτη και σιδηροπυρίτη[2] στην ευρύτερη περιοχή της οροσειράς των Αδερών. Ο Σκέντζε [Αρ. Π. Σκένδερ] ήταν διευθυντής της Γαλλικής Εταιρείας στο Λαύριο, n οποία ανέλαβε την εκμετάλλευση των μεταλλείων της Ερμιόνης. Με τις κατάλληλες διαδικασίες πήρε άδεια εξόρυξης και άρχισε τις εκσκαφές στο βόρειο τμήμα του Ηλιοκάστρου.

 

Μεταλλεία Ερμιόνης.

 

Η εξόρυξη των μεταλλευμάτων ήταν πολύ δύσκολη τότε, γιατί δεν υπήρχαν τα τεχνολογικά μέσα. Οι εργάτες χτυπούσαν το κοπίδι με βαριοπούλες, άνοιγαν οπές και έκαναν εκρήξεις με πυρίτιδα καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ώρου. Μάλιστα τότε, δεν υπήρχε 8ωρο, υπήρχε το 12άωρο, σε δύο βάρδιες. Τα μπάζα, χώματα και πέτρες, προϊόντα των εξορύξεων μεταφέρονταν από τις στοές μέσα σε κόφες, φορτωμένες πάνω σε ζώα. Μετά από ένα χρόνο κοπιαστικής και επίμονης εργασίας έφτασαν στον κύριο όγκο του μεταλλεύματος, τον Δεκέμβριο του 1906, ημέρα του εορτασμού της Αγίας Βαρβάρας, προστάτιδας των μεταλλείων, που προς τιμήν της έχτισαν το εκκλησάκι στο σημείο που βρίσκεται σήμερα. Η εταιρεία βρίσκοντας τα μεταλλεύματα, άρχισε να οργανώνει τεχνολογικά το συγκρότημα. (περισσότερα…)

Read Full Post »

Χειροτεχνική εργασία στα υφαντουργικά εργοστάσια του Άργους – Όψεις της εργατικής εμπειρίας και της γυναικείας ταυτότητας. Λεβειδιώτη Μαρία-Ελισάβετ, Ιστορικός-Λαογράφος


 

Πρόλογος

 

Η παρούσα ερευνητική απόπειρα έγινε στα πλαίσια μιας εξαμηνιαίας μεταπτυχιακής μου εργασίας και αφορά τον προβληματισμό για την εργασιακή εμπειρία των γυναικών στα εργοστάσια της περιοχής του Άργους, και συγκεκριμένα των υφαντουργείων, από τα τέλη του 19ου ως τα τέλη του 20ου αιώνα. Τα ερωτήματα που γεννήθηκαν σχετίζονται με την ενασχόληση των επιστημών με το φύλο, εννοώντας τη γυναίκα, την θεώρηση της ταυτότητάς της ως ενεργό κοινωνικό υποκείμενο. Στη συνέχεια μέσα από την ερευνητική διαδικασία προέκυψαν ερωτήματα σχετικά με την καταγωγή των εργατριών, την καθημερινότητα της εργασίας τους, τις σχέσεις τους με τα αφεντικά τους και τους άλλους εργαζόμενους, αλλά και τις συλλογικές αναπαραστάσεις των άλλων γι’ αυτές.

Εργοστάσιο Υφαντουργίας Αφοί Δ. Μαρίνου. Φωτογραφία: Πλάτων Ριβέλλης. Δημοσιεύεται στο πρόγραμμα του «Φεστιβάλ Άργους», 23-30 Ιουνίου 1995.

Για τις απαντήσεις των παραπάνω ερωτημάτων η έλλειψη πηγών που αφορούν το συγκεκριμένο θέμα με δυσκόλεψαν ιδιαιτέρως. Παρά την πραγματοποίηση της σχετικής αναζήτησης με σκοπό τη βιβλιογραφική τεκμηρίωση από τις τοπικές πηγές στην πορεία διαπίστωσα ότι είναι αρκετά φτωχές οι αναφορές. Έτσι με τη μέθοδο της επιτόπιας και εθνογραφικής έρευνας επεδίωξα να συλλέξω περισσότερα στοιχεία σχετικά με την πρόσληψη της εργασιακής εμπειρίας και αντιμετώπισης του κοινωνικού υποκειμένου.

Πρόκειται για μία συλλογή αφηγήσεων, η ανάλυση των οποίων έχει σκοπό την ανάδειξη της πολυπλοκότητας των τρόπων με τους οποίους τα υποκείμενα, και συγκεκριμένα οι γυναίκες, δίνουν σάρκα και οστά στην επιθυμία τους να επιτύχουν, ν’ αναγνωριστούν και να αποδεσμευτούν από τις κοινωνικές συμβάσεις, ή να υποδείξουν αυτές στις οποίες υποτάσσονται.[1]

Η συμμετοχή των γυναικών σε εργασιακά περιβάλλοντα είναι συνδεδεμένη με τον κύκλο ζωής τους, καθώς στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες, οι γυναίκες που εργάζονται διατηρούν την απασχόληση τους ως ότου να κάνουν οικογένεια ή να εκπληρώσουν έναν οικογενειακό σκοπό.

Η φυσιογνωμία της εργάτριας εντάσσεται μέσα σ’ ένα σύστημα αξιών, δημιούργημα των κυρίαρχων κοινωνικών ομάδων, υπακούει σε ρόλους και υποτάσσεται στα στερεότυπα μιας κοινωνίας με ηθικολογικά πρότυπα. Οι συλλογικές αναπαραστάσεις δημιουργούν τη συνθετότητα του ειδώλου της εργάτριας από διαφορετικές οπτικές γωνίες, όπως επαγγελματική ιδιότητα, οικογενειακή κατάσταση, εξωτερική εμφάνιση και τον βαθμό εκπολιτισμού.[2] (περισσότερα…)

Read Full Post »

Βιομήχανοι – υφαντουργοί Άργους


 

Ένα σημαντικό κεφάλαιο στην πρόσφατη οικονομική ιστορία του Άργους ήταν τα εργοστάσια υφαντουργίας. Τα εργοστάσια αυτά, τα οποία λειτούργησαν σε γενικές γραμμές από τη δεκαετία 1930 μέχρι και τη δεκαετία 1990, απασχόλησαν εκατοντά­δες εργάτες και εργάτριες. Πολλές οικογέ­νειες στήριξαν την οικονομία τους στα υ­φαντουργεία, τα οποία κατά την περίοδο της ακμής τους αποτελούσαν τον σημαντι­κότερο ίσως οικονομικό παράγοντα της πό­λης. Όμως, η ανθηρή υφαντουργία του Άρ­γους, όπως και όλης της Ελλάδας, δέχτηκε από τη δεκαετία 1970 ισχυρό πλήγμα εξαιτίας του διεθνούς ανταγωνισμού και οδη­γήθηκε στην κατάρρευση και στο σφράγι­σμα των εργοστασίων.

Πριν προχωρήσουμε στη βιομηχανι­κή υφαντουργία της πόλης μας, θεωρούμε σκόπιμο να αναζητήσουμε τις ρίζες της, ό­χι στην αρχαία ή τη βυζαντινή εποχή, αλλά στο πρόσφατο παρελθόν.

 

Εισαγωγικά

 

Αναζητώντας τις απαρχές της αρχεια­κής υφαντουργίας στα τέλη του 19°“ αιώ­να, διαπιστώνουμε ότι οι πληροφορίες που μας παρέχονται από πρωτογενείς πηγές εί­ναι ελάχιστες. Στην εφημερίδα «Δαναός» του ομώνυμου Συλλόγου (φ. 7/4-2-1896) υπάρχει ένα ιδιαίτερα κολακευτικό σχόλιο για τις υφάντριες, το οποίο θεωρούμε σκό­πιμο να παραθέσουμε:

Υφαντουργία. Η πολλάς εκατοντάδας οικογενειών εκτρέφουσα αγαθή υφαντουρ­γία ανυψώθη εις επίζηλον σημείον. Εξ αυ­τής τρέφεται κόσμος πολύς χορηγούσης ερ­γασίαν εις απόρους και φίλεργους γυναίκας, οίαι εισίν αι επαρχιώτιδες και δη αι Αργείαι. Υφαντουργεία και βαφεία ατμοκίνητα και άλλα διά των προχείρων μέσων λειτουργούντα δίδουσι ζωήν εις τον πεινώντα κόσμον και στολίζουσι το Άργος. Πρόοδος, πρόο­δος αληθής, πρόοδος πραγματική.

Επίσης, ο Ιωάννης Κοφινιώτης στην Ιστορία του για το Άργος (1892) μας πλη­ροφορεί ότι «σήμερον πολλά υφαντουργεί­α λειτουργούσι κατακευάζοντα περί τα δύο εκατομμύρια πήχεις υφασμάτων βαμβακε­ρών διαφόρων ειδών, άτινα πωλούνται καθ ’ άπασαν την Πελοπόννησον, ιδία όμως, εν τη Κορινθία. Προς τούτοις ιδρύθη και ατμοκίνητον βαφείον, εν ω βάπτονται τα εις την υφαντουργίαν χρήσιμα νήματα».

Με βάση τις πηγές αυτές καταλήγου­με στο συμπέρασμα ότι στα τέλη του 18ου αι. είχε αναπτυχθεί η οικοτεχνία σε πολύ μεγάλο βαθμό. Η υφαντουργία του «Δα­ναού» και τα υφαντουργεία του I. Κοφινιώτη είναι έννοιες συναφείς· και δεν εννοούν φυσικά κάποιες βιομηχανικές μονάδες, διό­τι δεν υπήρχαν βιομηχανίες την εποχή ε­κείνη. Είναι σαφής η πληροφορία ότι (σε ελεύθερη απόδοση:) φτωχές αλλά προκομ­μένες (φίλεργοι) γυναίκες του Άργους και της ευρύτερης περιοχής (επαρχιώτιδες) ύφαιναν και συντηρούσαν τις οικογένειές τους και ότι τα υφαντά τους πωλούνταν σ’ όλη την Πελοπόννησο και πιο πολύ στην Κορινθία, όπως σημειώνει ο Ιωάννης Κοφινιώτης λίγα χρόνια πιο πριν, ο οποίος δίδει και το μέγεθος του μόχθου (δύο εκατομ­μύρια πήχεις). Ο ενθουσιασμός του αρθρογράφου του «Δαναού» είναι ολοφάνερος: «Πρόοδος, πρόοδος αληθής, πρόοδος πραγ­ματική».

 

Η υφάντρια Μαρία Κλεισιάρη, 1958.

 

Όταν, όμως, μία υφάντρια υφαίνει ε­παγγελματικά, προτιμά να έχει έτοιμη την πρώτη ύλη, για να αποδώσει. Δεν μπορεί ν’ ασχολείται με την κατεργασία ή τη βαφή του νήματος ή με το στήσιμο του αργα­λειού, δηλαδή το διάσιμο. Έ­τσι, η ανάγκη και η ζήτηση της αγοράς έ­φεραν το πρώτο ατμοκίνητο βαφείο. Στη συνέχεια ιδρύθηκαν προφανώς κι άλλα. (Το «ατμοκίνητον βαφείον» του Κοφινιώτη έ­γινε «Βαφεία ατμοκίνητα» του Δαναού).

Αλλά την εμπορία των υφαντών την είχαν οι έμποροι, οι οποίοι ήλεγχαν τις α­γορές. Ορισμένοι από αυτούς ήταν γυρο­λόγοι πραματευτές. Μία υφάντρια και μά­λιστα επαρχιώτισσα δεν είχε αυτή τη δυ­νατότητα. Υπό τις συνθήκες αυτές εμφα­νίζονται οι πρώτοι υφαντουργοί, πρωτίστως έμποροι, οι οποίοι είχαν κάποια εμπειρία από τις υφαντουργικές δραστηριότητες της εποχής τους, και αναπτύσσουν μία πολύ κα­λή συνεργασία με τις υφάντριες.

 

Το ξεκίνημα

 

Στην αρχή οι βιομήχανοι υφαντουρ­γοί Άργους του περασμένου αιώνα, οι ο­ποίοι μνημονεύονται παρακάτω, ξεκίνησαν την ύφανση με χειροκίνητους ξύλινους αρ­γαλειούς, οι οποίοι κατασκευάζονταν από ντόπιους μαραγκούς. Στις περισσότερες πε­ριπτώσεις έδιναν δουλειά σε γυναίκες, οι οποίες ύφαιναν στα σπίτια τους. Οι βιομήχανοι στα πρώτα στάδια της επαγγελματι­κής τους καριέρας ήταν απλοί βιοτέχνες, όπως και οι συνάδελφοί τους που παρέμειναν βιοτέχνες, αλλά οι πρώτοι εξελίχθηκαν σε βιομήχανους, προϊόντος του χρόνου.

 

Βιοτέχνες υφαντουργοί Άργους, 1969 (αρχ. Ευάγγελου Γιαννακόπουλου).

 

Αυτοί, λοιπόν, είχανε στην α­ποθήκη τους μια διάστρα και ετοίμαζαν το στημόνι, καρφώνοντας παλούκια στον τοί­χο. Δηλαδή, το διάσιμο γινότανε με πρω­τόγονο τρόπο, όπως συμβαίνει ακόμα και σήμερα, αν κάποια γυναίκα θέλει να υφάνει. Στη συνέχεια ο βιοτέχνης έδινε το στημόνι στην υφάντρια, καθώς επίσης και το νήμα σε κούκλες για το υφάδι. Το νήμα – εννοείται – πάντοτε βαμμένο. Πολλές φο­ρές η υφάντρια δεν ύφαινε σε δικό της αρ­γαλειό· της τον χορηγούσε ή της τον χάρι­ζε ο βιοτέχνης υφαντουργός, ο οποίος πλή­ρωνε την κατασκευή του. «Δεν ξέρω ιστο­ρικά αν όλοι πλήρωναν την κατασκευή του αργαλειού, μας είπε ο Σπύρος Νικολόπουλος, αλλά τουλάχιστο ο πεθερός μου ο Νάσκος έτσι ξεκίνησε». Άλλοι, πάλι, υφαντουργοί ξεκίνησαν διαφορετικά. Ο Μα­ρίνος π.χ. άνοιξε υφαντήριο το 1933 στην οδό Ζαΐμη με δέκα περίπου ξύλινους αρ­γαλειούς. Κάθε επιχείρηση έγραψε τη δι­κή της ιστορία μέσα στο χρόνο από το ξε­κίνημά της μέχρι την παρακμή της. (περισσότερα…)

Read Full Post »

Σελίδες Αργειακής Υφαντουργίας: Υφαντουργία Αφοί Δ. Μαρίνου


 

Η τοπική οικονομική ιστορία παρουσιάζει διακυμάνσεις και εξελίξεις που ενεργούν ως οδηγοί για την έρευνα σχετικά με την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη ενός χώρου – αστικού, ημιαστικού ή αγροτικού – καθώς και με τις πιθανές διασυνδέσεις που μπορεί να την επηρεάζουν και που συνδέονται με διάφορες καταστάσεις:  την γενικότερη οικονομική κατάσταση ενός κράτους, τις διεθνείς εξελίξεις, τις πολιτικές που εφαρμόζονται για την ανάπτυξη ενός τομέα ή γενικότερα ενός τόπου, τις λογικές λειτουργίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος και τους μηχανισμούς χρηματοδότησης που μπορεί να συνιστούν πηγή ανάπτυξης ή αντίθετα υπανάπτυξης και στραγγαλισμού των εγχώριων παραγωγικών δυνάμεων.

Ο οικονομικός παράγοντας όμως, παρά τη σημασία του, δεν μπορεί από μόνος του να καθορίζει και να εξηγεί τις σχέσεις που διαμορφώνονται σε έναν τομέα ή στο σύνολο της κοινωνικής και οικονομικής ζωής. Οι συνεργατικές ή ανταγωνιστικές σχέσεις μεταξύ εταίρων, η θέση μέσα στην κοινωνία και η δυναμική που αναπτύσσεται μεταξύ οικονομικών και κοινωνικών φορέων, οι ιδεολογίες, οι αξίες και οι στάσεις, που οργανώνονται σχετικά με κυρίαρχα θέματα που απασχολούν την κοινωνία (εργασία, εκπαίδευση, υγεία), αποτελούν σημαντικούς μηχανισμούς διαμόρφωσης σχέσεων. Θα πρέπει να σημειωθεί πως η οργάνωση της εργασίας για μια ολόκληρη περίοδο απαντά σε ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που ενσωματώνονται σε δομές οικογενειακού τύπου κάτι που έχει ολοκληρωτικά χαθεί σήμερα.

 

Εργοστάσιο Υφαντουργίας Αφοί Δ. Μαρίνου. Φωτογραφία: Πλάτων Ριβέλλης. Δημοσιεύεται στο πρόγραμμα του «Φεστιβάλ Άργους», 23-30 Ιουνίου 1995.

 

Με τις προηγούμενες παρουσιάσεις (Κλωστοϋφαντήρια Ρασσιά-Λαλουκιώτη) διαμορφώθηκε ένα πλαίσιο τα  χαρακτηριστικά του οποίου φαίνεται να παγιώνονται για την περίοδο που καλύπτει τις δεκαετίες 60-80 μετά από τις οποίες αρχίζει να διαμορφώνεται μια κάμψη στην τοπική υφαντουργία και μέχρι την τελική της κατάρρευση στη δεκαετία του 1990. Το ερώτημα του εάν θα μπορούσε με άλλες πολιτικές και διαφορετικούς τρόπους οργάνωσης να ανταπεξέλθει στο δυσμενές κλίμα που διαμορφωνόταν σχετικά με την ανταγωνιστικότητά της σε διεθνές επίπεδο, είναι ένα θέμα δύσκολο να απαντηθεί αφού ακόμα και σήμερα επιχειρήσεις που είχαν «αντισταθεί» (βλέπε για παράδειγμα την επιχείρηση Λαναρά στη Νάουσα) βρίσκονται στο χείλος της κατάρρευσης με σημαντικά αρνητικές επιπτώσεις για την τοπική κοινωνία και οικονομία. (περισσότερα…)

Read Full Post »

Older Posts »