Feeds:
Δημοσιεύσεις
Σχόλια

Posts Tagged ‘Υγεία’

Η επιδημία της πανώλης στην Ερμιονίδα (1824, 1828)

Posted in Ερμιονίδα, Πρόσωπα & γεγονότα του΄21, Υγεία, tagged , , , , , , , , on 12 Δεκεμβρίου, 2025| Leave a Comment »

Η επιδημία της πανώλης στην Ερμιονίδα (1824, 1828) |Γιάννης Σπετσιώτης – Τζένη Ντεστάκου

 

Σε όλη τη διάρκεια του 18ου αιώνα, μόνο για δώδεκα χρόνια δεν αναφέρονται θάνατοι από κάποια επιδημία στον ελληνικό κόσμο. Η πανώλη (πανούκλα, θανατικό ή λοιμός) ήταν συχνότερη και φονικότερη, συνοδευόμενη όμως από τον τύφο, την ευλογιά, τη χολέρα, τη λέπρα… Μια εξίσου φονική έξαρσή της θα εκδηλωθεί στην Κωνσταντινούπολη, το 1778, ενώ, λίγο πριν την Επανάσταση, η πανούκλα του 1812-1819 ήταν η πιο θανατηφόρα.

Η πρώτη καταγεγραμμένη επιδημία μετά την κήρυξη της Επανάστασης εκδηλώθηκε στην Τρίπολη, είχε ως αιτία τον εξανθηματικό τύφο που προκάλεσε περίπου 3.000 θανάτους, ενώ επιδημία τύφου εκδηλώθηκε αργότερα, στο Ναύπλιο και σε άλλες πόλεις που τελούσαν υπό πολιορκία. Στο Μεσολόγγι ίσως οι θάνατοι από δυσεντερία να ξεπέρασαν εκείνους της ηρωικής Εξόδου.

Όμως, η τελευταία μεγάλη επιδημία την οποία αντιμετώπισαν οι αγωνιζόμενοι Έλληνες ήταν στα 1828 και αντιμετωπίστηκε από τον Καποδίστρια, που μόλις πριν τρεις μήνες είχε φθάσει στην Ελλάδα…

 

Στις 12 Φεβρουαρίου του 1824 το Υπουργείο Αστυνομίας απέστειλε έγγραφο στην προσωρινή Διοίκηση της Ελλάδας που είχε εγκατασταθεί, για δεύτερη φορά, στην Ερμιονίδα,[1] προκειμένου να ενημερωθεί για την εμφάνιση της θανατηφόρας επιδημίας της πανώλης στην Ερμιόνη.

Παπαφλέσσας. Επιζωγραφισμένη λιθογραφία. Adam Friedel.

Η ηγεσία του Υπουργείου Αστυνομίας ανατέθηκε προσωρινά στον τότε Υπουργό Εσωτερικών Γρηγόριο Δικαίο (Παπαφλέσσα), ο οποίος έλαβε άμεσα «προφυλακτικά», καθώς ανέφερε, μέτρα, όπως είχε υποχρέωση. Επειδή όμως «η απαιτουμένη εντελώς προφύλαξις είναι αδύνατος και επομένως είναι ενδεχόμενο να διαδοθή το μίασμα και να μεταδοθή το κακό», είναι σκόπιμο όλα αυτά να τα σκεφθεί η Διοίκηση και να αποφασίσει σχετικά με την παραμονή της ή μη στην πόλη. Τελικά, στις 6 Μαρτίου 1824, η Διοίκηση (Βουλευτικό και Εκτελεστικό) αποχώρησε από το Κρανίδι και παρέμεινε για τρεις ημέρες στα πλοία, που ήσαν αγκυροβολημένα στον Αργολικό Κόλπο.

Πέντε μήνες αργότερα, στις 11 Ιουλίου 1824, «Ο φίλος του Νόμου – Εφημερίς της Διοικήσεως και της Νήσου Ύδρας», αρ.φ.34, δημοσίευσε επιστολές της τοπικής Διοίκησης (Δημογεροντίας της Ερμιόνης), όπου βεβαιώνεται ότι η πανώλη «έπαυσε» προ 2 μηνών. Ωστόσο, προ δωδεκαημέρου, απεβίωσε «εις άνθρωπος το οποίον έδωκεν υποψίαν» αλλά τελικώς εφάνη ότι ουδόλως σχετίζεται με την επιδημία της πανώλης, καθώς στο σπίτι που διέμενε ουδείς άλλος νόσησε. Επισημαίνεται, μάλιστα, στην επιστολή τους ότι η πόλη ζητεί να αποκατασταθεί η συγκοινωνία, αφού κίνδυνος πλέον δεν υφίσταται.

Στα μέσα Απριλίου 1828 νέα επιδημία πανώλης που φαίνεται να ξεκίνησε από την Ύδρα, έπληξε τον Πειραιά, τα νησιά του Σαρωνικού και απείλησε ολόκληρη την Πελοπόννησο. Λέγεται πως τη μετέδωσαν τα αιγυπτιακά στρατεύματα του Ιμπραήμ. Σύμφωνα, όμως, με την εφημερίδα «La Gazzette de France», No 168/17 Ιουλίου 1828, την πανώλη «έφεραν» στην Ύδρα και τις Σπέτσες Έλληνες αιχμάλωτοι που είχαν επιστρέψει στα νησιά από το στρατόπεδο του Ιμπραήμ. (περισσότερα…)

Read Full Post »

Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης και η φυματίωση

Posted in Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις, Πρόσωπα & γεγονότα του΄21, tagged , , , , , , , , on 20 Ιανουαρίου, 2025| 2 Σχόλια »

Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης και η φυματίωση – Ηλίας Απ. Βαλιάκος

 

Στην παρούσα μελέτη παρουσιάζεται η καθοριστικής σημασίας συμβολή του Γεωργίου Καραϊσκάκη στην προσπάθεια απελευθέρωσης του ελληνικού έθνους, ο οποίος αψηφώντας, πέραν όλων των άλλων δυσκολιών, την ιδιαίτερα βεβαρυμένη λόγω της φυματίωσης κατά­σταση της υγείας του, κατέστησε εαυτόν μοναδικό παράδειγμα ηρωϊσμού και αυτοθυσίας.

 

Τα πρώτα χρόνια του Καραϊσκάκη

 

Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης γεννήθηκε το 1782 στο Μαυρομμάτι Καρδίτσας. Πατέρας του ήταν πιθανότατα ο Δ. Ίσκος, ενώ μητέρα του ήταν η Ζωή Ντιμισκή, η οποία καταγόταν από τη Σκουληκαριά Άρτας. Έγινε καλόγρια μετά τον θάνατο του συζύγου της. Τα παιδικά του χρόνια για τον Γεώργιο Καραϊσκάκη ήταν δύσκολα λόγω του οικογενειακού του ιστορικού. Όταν έπεσε στα χέρια του Αλή πασά, φυλακίσθηκε στα Γιάννενα. Ωστόσο, αργότερα, υπηρέτησε στην αυλή του. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στα Γιάννενα και βρισκόμενος στις υπηρεσίες του Αλή Πασά παντρεύτηκε την Εγκολπία Σκυλοδήμου, με την οποία απέκτησαν έναν γιο, τον Σπυρίδωνα και δύο κόρες.

 

Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης. Λιθογραφία από το λεύκωμα του Karl Krazeisen «Bildnisse ausgezeichneter Griechen und Philhellenen, nebst einigen Ansichten und Trachten. Nach der Nature gezeichnet und herausegegeben von Karl Krazeisen», Μόναχο, 1831. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.

 

Είναι γνωστό ότι από μικρός υπέφερε από φυματίωση και τακτικά κατέφευγε σε Έλληνες και ξένους γιατρούς. Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης πήγε στα Επτάνησα για να συμβουλευθεί ειδικούς γιατρούς. Νοσοκόμα του και πιστή ακόλουθός του ήταν η Μαριώ, μια τουρκοκόρη που ακολουθούσε τον στρατηγό σε όλες του τις μετακινήσεις και τις επιχειρήσεις του.[1]

 

Το αρματολίκι του

 

Πριν από την Επανάσταση είχε το αρματολίκι του στα Άγραφα. Το 1822 ήλθε σε προστριβές με τον Γιαννάκη Ράγκο, ο οποίος αξίωνε και αυτός την αρχηγία της εν λόγω περιοχής.[2]

Με την εισβολή των Τούρκων στη Στερεά Ελλάδα, τον Νοέμβριο του 1822, ο Καραϊσκάκης ειδοποίησε τον Πανουργιά «ότι διαπραγματεύθηκε προσωρινά με τον Χουρσίτ Πασά, να αρχηγέψει στα Άγραφα και έτσι αυτοί να μην έλθουν», ενώ «τα «δικαιώματα» θα τα έστελνε ο ίδιος σ’ εκείνους».[3] Ωστόσο η κατάσταση η υγείας του επιδεινωνόταν και αναγκάσθηκε να εγκαταλείψει τα Άγραφα και να μεταβεί στην Ιθάκη, προκειμένου να συναντήσει γιατρούς για την αντιμετώπιση της φυματίωσης από την οποία έπασχε. Οι γιατροί που τον εξέτασαν του έδιναν λίγες ελπίδες ζωής και του συνέστησαν να μείνει στο νησί. (περισσότερα…)

Read Full Post »

Αναμνήσεις για θέματα Υγείας και άλλα τινά από τη Δαλαμανάρα Άργους

Posted in Αργολίδα, Ελεύθερο Βήμα, Λαογραφικά Αργολίδας, tagged , , , , , , , , on 21 Ιουνίου, 2024| Leave a Comment »

Αναμνήσεις για θέματα Υγείας και άλλα τινά από τη Δαλαμανάρα Άργους

 

«Ελεύθερο Βήμα»

Από την Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού.

Η Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού, δημιούργησε ένα νέο χώρο, το «Ελεύθερο Βήμα», όπου οι αναγνώστες της θα έχουν την δυνατότητα να δημοσιοποιούν σκέψεις, απόψεις, θέσεις, επιστημονικά άρθρα ή εργασίες αλλά και σχολιασμούς επίκαιρων γεγονότων.

Ο κ. Χρήστος Πίκης σε νεαρή ηλικία (1970).

Σήμερα στο «Ελεύθερο Βήμα», ο κύριος Χρήστος Πίκης, Οικονομολόγος, τέως Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Βιομηχανίας Οχημάτων (ΕΛΒΟ) και Διευθυντής Συμμετοχών της Ελληνικής Τράπεζας Βιομηχανικής Αναπτύξεως (ΕΤΒΑ), μέσα από τις βιογραφικές του σημειώσεις, μας «μεταφέρει» στη γενέτειρά του Δαλαμανάρα και μας παρουσιάζει θέματα υγείας και υγιεινής, μας μιλά για την Αμερικάνικη βοήθεια της UNRRA, για τους Αμερικανούς γιατρούς και τις νοσοκόμες με μακριές μπεζ φούστες, για το μοναδικό θερμόμετρο της γειτονιάς, αλλά και για τον Ολυμπιακό του Μουράτη, του Μπέμπη, του Δρόσου, τον Πανιώνιο του Πεντζαρόπουλου, τον Παναθηναϊκό του Σταφυλίδη, Μαθιού, την ΑΕΚ του Μαρόπουλου, Τζανετή, Δελαβίνια.

 

«Αναμνήσεις για θέματα Υγείας και άλλα τινά στη Δαλαμανάρα Άργους»

 

Στο ντουλάπι που ήταν στον βορινό τοίχο του καθιστικού, πλάι στο τζάκι, στο κάτω ράφι, μου είχαν κινήσει την περιέργεια κάποια περίεργα μικρά σακουλάκια από μαύρο ύφασμα, δεμένα σαν πουγκιά. Όταν ρώτησα, μου είπαν ότι τα χρησιμοποιούσαν όταν έκαναν «κοφτές» βεντούζες σε κρυολογημένους. Δηλαδή τα έβρεχαν με οινόπνευμα, τα άναβαν, τα έβαζαν στην πλάτη του ασθενούς, χάραζαν την πλάτη με ξυραφάκι, έβαζαν από πάνω τις βεντούζες (κοινά ποτήρια), και τις έβγαζαν όταν έσβηνε η φλόγα και αφού τα ποτήρια είχαν γεμίσει αίμα. Δεν ξέρω ποια είναι η πατρική άποψη για το θέμα, αλλά αργότερα ανακάλυψα ότι η τεχνική αυτή παραπέμπει σε παλιές πρακτικές αφαίμαξης. Η περιέργεια με ώθησε να ανακαλύψω τι έχουν μέσα τα μυστηριώδη σακουλάκια και κάποτε τα άνοιξα και βρήκα μέσα ωραία νομίσματα των αρχών του αιώνα (1900-1912), με κορώνα και με την κεφαλή του Βασιλέως Γεωργίου Α’.

————————

Μετά τον πόλεμο, όταν ήμουν στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού, άρχισε να έρχεται στο χωριό [Δαλαμανάρα] η Αμερικάνικη βοήθεια της UNRRA [Οργανισμός Περιθάλψεως και Αποκαταστάσεως των Ηνωμένων Εθνών, μεταξύ 1945 και 1947], με πολλές μορφές. Έρχονταν τρόφιμα, κυρίως γάλα σκόνη, διάφορα αποξηραμένα λαχανικά σε χαρτόκουτα για σούπες, χυμός γκρέιπφρουτ, κονσέρβες με κρέας, ένα μαλακό τυρί πορτοκαλί χρώματος, φυστικοβούτυρο, κλπ. Με βάση τη βοήθεια αυτή, που δινόταν σε κάθε οικογένεια, είχε οργανωθεί και σχολικό συσσίτιο που είχε καθημερινά γάλα με κακάο, σταφιδόψωμο και μουρουνέλαιο και κατά διαστήματα τυρί, φυστικοβούτυρο, και αραιότερα κρέας από κονσέρβα.

Απ’ αυτά όλα έτρωγα μόνο το σταφιδόψωμο και το φυστικοβούτυρο. Για να πάει κάτω το πρωινό μουρουνέλαιο, έπαιρνα μαζί μου μια φλούδα πορτοκαλιού και την έτρωγα αμέσως μόλις το κατάπινα. Εκτός από τα τρόφιμα έρχονταν και μεγάλα κιβώτια που είχαν απέξω δύο χέρια ενωμένα και την αμερικάνικη σημαία και μέσα είχαν ρούχα. Διάφορα παρδαλά φορέματα, πουκάμισα, μπλούζες, παντελόνια, πουλόβερ και ωραία παλτά. Τα ρούχα φυλάσσονταν σε μια αποθήκη στο σπίτι του Βασίλη Ρόκιζα και μαζί με την υπόλοιπη βοήθεια διανέμονταν σε συγκεντρώσεις των συγχωριανών που γίνονταν σε ένα παλιό μαγαζί πλάι στο καφενείο του Σκουλή. Πολλοί λίγοι φόραγαν τα ρούχα αυτά και ακόμα λιγότεροι είχαν δοκιμάσει να φάνε τις σούπες από τα κουτιά και να πιούν το γάλα σκόνη. Εκτός απ’ αυτά, υπήρχε και βοήθεια για την αγροτική παραγωγή, με μορφή γεωργικού εξοπλισμού και εργαλείων. Ο πατέρας και ο Μπαρμπαγιώργης είχαν πάρει δύο μεγαλόσωμες αμερικάνικες φοράδες, ο πατέρας την Καρυά και ο Μπαρμπαγιώργης την Κούλα.

 

Η UNRRA (Οργανισμός Περιθάλψεως και Αποκαταστάσεως των Ηνωμένων Εθνών) ιδρύθηκε το 1943 από 40 περίπου κράτη, με αντικειμενικό σκοπό να βοηθήσει οικονομικά τις χώρες που είχαν πληγεί από τις δυνάμεις του Άξονα. Εκπρόσωποι της UNRRA εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα και από την 1η Απριλίου 1945 ως το Μάιο του 1947 εισήγαγαν στη χώρα μας τρόφιμα αξίας 171,9 εκατομμυρίων δολαρίων. Για την ανάπτυξη της γεωργίας η Οργάνωση διέθεσε μηχανήματα κ.λπ. αξίας 45 εκατομμυρίων δολαρίων, ενώ για φάρμακα πρόσφερε 7.540.000 δολάρια (Ν. Ψυρούκης, «Ιστορία της Σύγχρονης Ελλάδας», εκδόσεις Επικαιρότητα, τόμος Α΄, σ. 284).

(περισσότερα…)

Read Full Post »

Τα θύματα των αεροπορικών βομβαρδισμών του Άργους κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και η ιατρική περίθαλψη των τραυματιών

Posted in Άργος, Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις, Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, tagged , , , , , , , , , on 14 Νοεμβρίου, 2023| Leave a Comment »

Τα θύματα των αεροπορικών βομβαρδισμών του Άργους κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και η ιατρική περίθαλψη των τραυματιών – Δημήτρης Κ. Κεραμίδας, Καθηγητής Παιδοχειρουργικής

 

Το Άργος υπήρξε στόχος δύο αεροπορικών βομβαρδισμών τη χρονική περίοδο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου (1939-1945). Ο πρώτος έγινε τον Απρίλιο του 1941 και ο δεύτερος τον Οκτώβριο του 1943. Την πρώτη φορά βομβαρδίστηκε από τους Γερμανούς ενώ τη δεύτερη από τους συμμάχους. Την εποχή εκείνη υπήρχε στρατιωτικό αεροδρόμιο βορειοδυτικά της πόλης σε απόσταση περίπου τριών χιλιομέτρων από το κέντρο της. Το αεροδρόμιο αυτό ήταν το νοτιότερο της ηπειρωτικής χώρας. Σε αυτό είχε μεταφερθεί η Σχολή Ικάρων πριν καταλάβουν την Ελλάδα οι Γερμανοί. Ακολούθως χρησιμοποιήθηκε περιστασιακά από βρετανικά μαχητικά αεροπλάνα και στη συνέχεια από τη γερμανική πολεμική αεροπορία καθ’ όλη τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής (Απρίλιος 1941-Οκτώβριος 1944).

Το Άργος, μια μικρή πόλη περίπου 12.000 κατοίκων, ήταν το μεγαλύτερο αστικό κέντρο της Αργολίδας με αξιόλογη εμπορική κίνηση και παραγωγή προϊόντων ελαφράς βιομηχανίας, κυρίως στον τομέα της υφαντουργίας με υφαντήρια μέσα στην πόλη και κονσερβοποιίας γεωργικών προϊόντων στην πέριξ της πόλης γεωργική περιοχή. Στον τομέα της παιδείας λειτουργούσαν τέσσερα δημοτικά σχολεία (μεταξύ αυτών το πρώτο δημοτικό σχολείο που ίδρυσε στην Ελλάδα ο Ιωάννης Καποδίστριας το 1831) και ένα εξατάξιο γυμνάσιο, δωρεά του Ελληνοαμερικανού Σ. Μπουσουλόπουλου, με προδιαγραφές για λειτουργία εργαστηρίων Φυσικής και Χημείας, αίθουσας για θεατρικές παραστάσεις και γυμναστηρίου. (περισσότερα…)

Read Full Post »

Το φάρμακο και η ιστορία του: από τον Αθανάσιο Ολύμπιο στον Απόστολο Παπαγεωργίου – Το πρώτο φαρμακείο του Άργους

Posted in Άργος, Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις, Υγεία, tagged , , , , , , , , , on 2 Ιουνίου, 2023| Leave a Comment »

Το φάρμακο και η ιστορία του: από τον Αθανάσιο Ολύμπιο στον Απόστολο Παπαγεωργίου – Το πρώτο φαρμακείο του Άργους |Επαγγέλματα υγείας & τοπική ιστορία

 

«Ρήον βαρβαρικόν…. Ελληνιστί

Ραβέντι……………. Νεοελληνιστί

Ρέουμ παλμάτουμ…. Λατινιστί

Ραβάρβπ…………… Γαλλιστί

Ραβάρβαρο………… Ιταλιστί

Ραβέν οτού………… Τουρκιστί

 

Το γνήσιον Ρήον είναι φυτόν πολύζωον από το γένος των λαπάθων του κήπου και των λειμώνων. Αυτό φύεται φυσικώς εις τα βόρεια μέρη της Κίνας, εις την μεσαίαν Ασίαν, εις το Τιμπέτ, εις την Μογγολίαν και εις τα μεσημβρινά μέρη της Σιβιρίας, καλλιεργείται τανυν και εις την Γερμανίαν εις πλήθος, φυτεύεται και εις τους κήπους της Ευρώπης, όπου ανθεί προς το θέρος. Ευρίσκεται και εις τινα όρη της Ελλάδος, άγριον μεν, πλην μεγαλόφυλλον. Αι ρίζαι του φυτού τούτου είναι χονδραί ίσον ως ρεπάνιον, πλην είναι σκληραί, πολύκλωνοι, με τινας ίνας χονδράς πυκνάς και λεπτάς, έξωθεν με φλοιάν μελαγχρινήν ή ύπωχρον, οι βλαστοί των είναι χορτώδεις, κενοί έσωθεν, χλωροπράσινοι, κλωνίφεροι και φυλλίφεροι. Αυτοί υψούνται από 3 έως 5 πόδας».

 

Ιστορία, φυτολογία, γεωγραφία, μια γνώση που στην επαφή της με το χρόνο συσσωρεύεται σε σελίδες βιβλίων, σε γνωστικά αντικείμενα, σε ηθικές αξίες επαγγελματικών πρακτικών και μετατρέπουν την επιστήμη σε καθημερινότητα. Σωρευμένη γνώση που δημιουργεί επίσης τους διαδρόμους μέσω των οποίων ρέει η Μεγάλη Ιστορία των διαδοχικών επιστημονικών ανακαλύψεων, όπως εκείνη των επαγγελμάτων υγείας, και καταλήγει στο σημείο συνάντησης που περιγράφεται ως Ιστορία του Ανθρώπινου Είδους. Άνθρωποι σοφοί, πνεύματα ανήσυχα, ικανά να προσαρμόζουν μεγάλες φιλοσοφικές αναζητήσεις και συστήματα ηθικών αξιών με την αναζήτηση μηχανισμών και κανόνων που απορρέουν από τον φυσικό κόσμο, για να τους μετατρέψουν σε παρήγορη καθημερινή πρακτική επιτρέποντας στον άνθρωπο να βιώσει τον περιβάλλοντα κόσμο με μεγαλύτερη ευχέρεια και σεβασμό.

 

«Ρήον βαρβαρικόν», από το βιβλίου του Διονυσίου Πύρρου του Θετταλού, «Η «Βοτανική Πρακτική», που εκδόθηκε στην Αθήνα το 1838.

 

Όμως στη διαδικασία αυτή το χώρο τους έχουν και όσοι διέσωσαν, συνειδητά ή τυχαία, τα σώματα των καταγραφών, τα χειρόγραφα, τις αποδόσεις κειμένων, όλα εκείνα τα στοιχεία που αποτέλεσαν βήματα προς μια ανθρωποκεντρική επιστημονική εξέλιξη και ιστορία για να μπορούμε να κατανοήσουμε σήμερα το μέγεθος της προσπάθειας και τη δύναμη της πίστης που καθοδήγησε την εξέλιξη της κοινωνίας του ανθρώπου.

Διονύσιος Πύρρος ο Θετταλός (1777-1853).

Ο Διονύσιος Πύρρος, ο Θετταλός, αποτελεί ένα φωτεινό παράδειγμα διανοούμενου του 19ου αιώνα (γεννήθηκε στην Καστανιά Τρικάλων το 1777 και πέθανε στην Αθήνα το 1853), που μας κληρονόμησε εξαιρετικά δείγματα των επιστημονικών βημάτων της ιατρικής και της φαρμακολογίας. Λόγιος κληρικός και ιατροδιδάσκαλος, ο Διονύσιος Πύρρος μαθήτευσε στα μεγάλα σχολεία των ελληνικών κοινοτήτων του 18ου αιώνα όπως τη Σχολή των Κυδωνιών και τη Χίο και συνέβαλε σημαντικά στην ανάπτυξη θεωριών και πρακτικών ψυχικής υγιεινής εκτός από την ιατρική και τη φαρμακολογία. Η «Βοτανική Πρακτική» που εκδόθηκε στην Αθήνα το 1838 δεν ήταν μόνο ένα εξαιρετικό βιβλίο για τις λεπτομέρειες με τις οποίες περιγράφει τους «φυσικούς και χυμικούς χαρακτήρες» των βοτάνων, αλλά και μια πλούσια πηγή γεωγραφικών και ιστορικών πληροφοριών που συνοδεύουν κάθε παρουσίαση.

Εκτός από τη βοτανολογία, το βιβλίο αποτελεί και μια σημαντική κατάσταση ονομάτων επαγγελματιών και επαγγελματικών δραστηριοτήτων καθώς επίσης και ενδείξεων κοινωνικής ιεράρχησης που προκύπτουν από τον κατάλογο των συνδρομητών στο τέλος του βιβλίου. Στις πρώτες εξάλλου θέσεις μπορεί να σημειώσει κανείς το όνομα του πρώτου βασιλιά του νεοελληνικού κράτους Όθωνα και κυρίως των κ. Βίτμερ και Βενάρδου Ρέζερ, αρχιάτρων του βασιλιά, ενώ καταγράφονται ιατροί, φαρμακοποιοί, κ.α.

Μερικά χρόνια αργότερα, το 1883, θα εκδοθεί η φαρμακοποιΐα του «Φαρμακοποιού Βικέντιου Ι. Πίντου» αφιερωμένο «τοις φίλοις συναδέλφοις», που θα περιλαμβάνει πολλές πληροφορίες από ανάλογες, γαλλικές κυρίως, εκδόσεις και θα καταγράφει στάδια παρασκευής και συστατικά για πολλά ιαματικά σκευάσματα. (περισσότερα…)

Read Full Post »

Ιστορικές στιγμές του Νοσοκομείου στο Άργος (μέρος I)

Posted in Άργος, Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις, Υγεία, tagged , , , , , , , , , , on 29 Μαΐου, 2023| Leave a Comment »

Ιστορικές στιγμές του Νοσοκομείου στο Άργος (μέρος I) – Παναγιώτης Ν. Τσελφές, Αναισθησιολόγος Γενικού Νοσοκομείου Άργους

 

Πρόλογος

 

Η πρώτη προσπάθεια συγγραφής της «Ιστορίας του Νοσοκομείου στο Άργος» ολοκληρώθηκε από τον υπογράφοντα το 1999. Αποσπάσματα από αυτή δημοσιεύτηκαν στην επετειακή έκδοση του Νοσοκομείου «Νομαρχιακό Γενικό Νοσοκομείο Άργους: 1997-2001. Η ιστορική διαδρομή – η νέα προοπτική».

Ξαναγράφτηκε το 2003, όταν δημοσιεύτηκε Προσχέδιο του Επιχειρησιακού Σχεδίου του ΠεΣΥΠ Πελοποννήσου. Παρά τους κακούς σχεδιασμούς για τη μελλοντική εξέλιξη που προέβλεπε, αναδείκνυε το Νοσοκομείο Άργους, ως το πιο παραγωγικό νοσοκομείο της Περιφέρειας Πελοποννήσου, σε όλες τις μετρούμενες παραμέτρους αλλά και το νοσοκομείο με την μεγαλύτερη αξιοποίηση της νοσοκομειακής υποδομής. Ταυτόχρονα, το 2003, ολοκληρώθηκε η κτιριακή υποδομή, ο εξοπλισμός και ξεκίνησε η χρήση του νέου κτιρίου μονάδων υποστήριξης (εξωτερικών ιατρείων, εργαστηρίων, χειρουργείων, κ.λ.π.) και της πτέρυγας «Πυρλή».

Μικρές προσθήκες και αλλαγές έγιναν τον Ιανουάριο 2013, όταν το νοσοκομείο στο Άργος έπαψε να φέρει το όνομα της πόλης και μετονομάστηκε σε «Γενικό Νοσοκομείο Αργολίδας». Αυτό έγινε, γιατί με Υπουργική Απόφαση των Χ. Σταϊκούρα, Α. Μανιτάκη και Α. Λυκουρέντζου, τα νοσοκομεία Άργους και Ναυπλίου, που ήδη είχαν ενιαία διοίκηση, ενοποιήθηκαν κάτω από το αναφερόμενο όνομα. Πέρα από την τυπική, η ουσιαστική (λειτουργική) ενοποίηση, αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον.

 

Στιγμιότυπο από τα επίσημα εγκαίνια του Νοσοκομείου Άργους, Σάββατο 21η Ιουλίου 1973.

 

Η ψύχραιμη και «αντικειμενική ιστορία» του Νοσοκομείου Άργους μπορεί να γραφτεί από τον ειδικό ιστορικό του μέλλοντος. Το πόνημα που έχετε στα χέρια σας περιέχει μόνο κάποιες «ιστορικές στιγμές» με την ανάλογη τεκμηρίωση, ώστε η μελλοντική συγγραφή της ιστορίας να είναι ευχερέστερη.

Ο υπογράφων δεν μπορεί και δεν επιτρέπεται να γράψει την ιστορία, τόσο γιατί δεν κατέχει την ανάλογη επιστήμη, όσο και γιατί δεν έχει «αποβάλει το σεβασμό» στα πρόσωπα, στα πράγματα και στην κοινωνία της εποχής του, όπως απαιτείται από τον ιστορικό. Ο υπογράφων έζησε από κοντά τις περισσότερες από τις εξελίξεις που περιγράφονται. Σαν γιατρός του νοσοκομείου για 32 χρόνια, παρακολούθησε ένα μεγάλο μέρος τους. Σαν μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του νοσοκομείου και του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιατρικού Συλλόγου Αργολίδας, πήρε μέρος στη λήψη σημαντικών αποφάσεων που διαμόρφωσαν εξελίξεις και γεγονότα. Από αυτή την άποψη ένα μεγάλο μέρος των πληροφοριών που δημοσιεύονται έχουν το χαρακτήρα της «κατάθεσης αυτόπτη μάρτυρα». (περισσότερα…)

Read Full Post »

Το φάρμακο και η ιστορία του: μνήμες και διηγήσεις ενός παλιού αργείτικου φαρμακείου

Posted in Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις, Υγεία, tagged , , , , , , , , on 16 Μαΐου, 2023| 2 Σχόλια »

Το φάρμακο και η ιστορία του: μνήμες και διηγήσεις ενός παλιού αργείτικου φαρμακείου – Επαγγέλματα υγείας & τοπική ιστορία

 

Στην ιστορία των επαγγελμάτων εξέχουσα θέση κατέχουν τα επαγγέλματα υγείας. Οι λόγοι είναι πολλοί και σημαντικοί. Εμείς θα εστιάσουμε σε εκείνους που αναδεικνύουν αθέατες πλευρές της τοπικής ιστορίας, χωρίς να παραβλέψουμε τα σημαντικά επιστημονικά και επαγγελματικά στοιχεία που μας προσφέρει η έρευνα. Εξάλλου η τοπική ιστορία, η ιστορία δηλαδή των ανθρωπίνων δράσεων οριοθετημένη γεωγραφικά, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της Μεγάλης Ιστορίας του πολιτισμού και απαντά, παρά τις ιδιαιτερότητες, στα ίδια γενικά χαρακτηριστικά.

Η εξέλιξη των επαγγελμάτων υγείας, είναι πρώτα και πάνω απ’ όλα εξέλιξη των επιστημών, της επιστημονικής σκέψης και των σχέσεων που διαμορφώνονται ανάμεσα σ’ αυτήν και την κοινωνία. Οι ιδέες, οι πρακτικές, τα εργαλεία, τα φάρμακα, είναι μερικά από τα σημαντικότερα στοιχεία που μπορεί να καταγράψει ο ερευνητής και που ορισμένα από αυτά, ευτυχώς, έχουν διασωθεί και φυλάγονται διαμορφώνοντας, παράλληλα με τις μεγάλες συλλογές και τα μουσεία, μικρές εκθέσεις που ο καθένας μπορεί να δει.

 

Φαρμακευτικός ζυγός και παλιά φαρμακευτικά βάζα.

 

Η εξέλιξη των επαγγελμάτων υγείας είναι παράλληλα άμεσα συνδεδεμένη με την εξέλιξη των αστικών χώρων για τη διαμόρφωση του οποίου, μαζί με άλλες επαγγελματικές κατηγορίες, λειτουργούν ως δείκτες. Η συσσώρευση επαγγελματιών της υγείας παρατηρείται εκεί όπου παρατηρείται επίσης δημιουργία μεγάλων οικιστικών συνόλων. Είναι ταυτόχρονα συνδεδεμένα με την οργάνωση θρησκευτικών, ιδεολογικών και επαγγελματικών στάσεων στο χώρο και το χρόνο, με τους τρόπους με τους οποίους σκεφτόμαστε και ενεργούμε σχετικά με το ανθρώπινο σώμα, καθώς και με τις μορφές εξουσίας που ασκούνται επάνω και γύρω από αυτό. (περισσότερα…)

Read Full Post »

Ιστορικές στιγμές του Νοσοκομείου Άργους (μέρος II)

Posted in Άργος, Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις, Υγεία, tagged , , , , , , , , , , , , , on 24 Μαρτίου, 2023| 2 Σχόλια »

Ιστορικές στιγμές του Νοσοκομείου Άργους (μέρος II) – Παναγιώτης Ν. Τσελφές, Αναισθησιολόγος Γενικού Νοσοκομείου Άργους

 

 Το Νοσοκομείο των κληροδοτημάτων

 

Το σημερινό Νοσοκομείο Άργους οφείλει την ύπαρξή του στη μεγάλη αγάπη κάποιων Αργείων για την πόλη και τους συμπολίτες τους. Αυτοί προσέφεραν τις περιουσίες τους για τις ανάγκες της υγειονομικής περίθαλψης των κατοίκων μιας μεγάλης περιοχής του Άργους και γύρω από αυτό, από το άκρο της Κυνουρίας μέχρι και τη Νεμέα. Από τις προσφορές τους, πολλές χάθηκαν από τις δυσκολίες των καιρών (πόλεμοι) και την εγκληματική αδιαφορία αυτών στους οποίους ανατέθηκε η διαχείριση. Άλλες όμως αξιοποιήθηκαν, ώστε να προκύψει το σπουδαίο και μεγάλο νοσηλευτικό ίδρυμα που έχουμε σήμερα.

Με πρώτους τους Αικατερίνη Καλλιοντζή (διαθήκη 1924) και τον ανιψιό της Δημοσθένη Δεσμίνη (διαθήκη 1936) ξεκίνησε μια σειρά δωρεών και κληροδοτημάτων που έχτισαν, επέκτειναν και συνεχίζουν ακόμη σήμερα τη βελτίωση των εγκαταστάσεων και της λειτουργίας του Νοσοκομείου Άργους.

 

Το κληροδότημα «Δεσμίνη – Καλλιοντζή»

 

Η δωρεά «Δεσμίνη – Καλλιοντζή» έγινε το 1936, με διαθήκη του Δημοσθένη Δεσμίνη προς το Ίδρυμα «Δημοτικόν Νοσοκομείον Δεσμίνη – Καλλιοντζή». Η δωρεά συμπληρώθηκε από προσφορά του Αναστασίου Στεργίου.

Η ανάγκη λειτουργίας νοσοκομειακής μονάδας στο Άργος είναι πολύ παλιά. Είναι φυσικό πως το «Λαϊκό Ιατρείο» που δημιουργήθηκε και στηρίχτηκε στη φιλανθρωπική δραστηριότητα κάποιων πολιτών, δεν αναπλήρωσε την έλλειψη νοσοκομείου. Η κεντρική εξουσία ακολούθησε τις συγκεκριμένες ανάγκες της εποχής και προγραμμάτισε ανέγερση Σανατορίων ανά την επικράτεια. Το Σανατόριο της Αργολιδοκορινθίας, το κρατικό πρόγραμμα επενδύσεων, του τομέα υγιεινής, του 1935, το τοποθέτησε στην περιοχή Φανερωμένης Χιλιομοδίου. Σανατόριο στη Φανερωμένη δεν έγινε ποτέ, αλλά για νοσοκομείο στην Αργολιδοκορινθία είχε προκριθεί η περιοχή του Ναυπλίου ή η περιοχή μεταξύ Ναυπλίου και Άργους, αφού για μη ερμηνεύσιμους λόγους, υπήρχε η άποψη πως το νοσοκομείο έπρεπε να γίνει κοντά στη θάλασσα.

Ο τοπικός τύπος υποστήριξε με πάθος πως το νοσοκομείο της Αργολιδοκορινθίας (δεν υπήρχε ούτε στην Κόρινθο), έπρεπε να γίνει σε θέση που να εξυπηρετεί τόσο την Κόρινθο, όσο και το Ναύπλιο και την Κυνουρία. Αυτή η θέση ήταν το Άργος. Η πλάστιγγα φάνηκε να γέρνει αποφασιστικά υπέρ του Άργους, όταν εμφανίστηκε το Κληροδότημα Δεσμίνη – Καλλιοντζή.

Η Αικατερίνη σύζυγος Δημητρίου Καλλιοντζή[1] μία εκ των τεσσάρων θυγατέρων του Κωνσταντίνου και της Ελένης Νυσταζοπούλου, γεννήθηκε στο Άργος το 1855 και πέθανε στην Αθήνα το 1932. Ο σύζυγός της Δημήτριος Καλλιοντζής, γεννημένος και αυτός στο Άργος, ασκούσε το επάγγελμα του συμβολαιογράφου στην Αθήνα. Το ζεύγος Καλλιοντζή απέκτησε δύο παιδιά, τον Αγαμέμνονα και τον Χαρίλαο, που είχαν την ατυχία να πεθάνουν σε ηλικία 10 και 25 ετών αντίστοιχα. Στη συνέχεια η Αικατερίνη έχασε και το σύζυγό της το 1909, αλλά παρέμεινε στην Αθήνα.

 

Η Αικατερίνη Καλλιοντζή σε πορτρέτο αγνώστου ζωγράφου που βρίσκεται στο Νοσοκομείο Άργους.

 

Το 1924 με ιδιόχειρη διαθήκη άφηνε την περιουσία της για την ίδρυση νοσοκομείου στο Άργος. Λίγες ημέρες προ του θανάτου της, άλλαξε τη διαθήκη και άφησε την περιουσία της στον ανιψιό της Δημοσθένη Δεσμίνη, μετά την προφορική διαβεβαίωση πως και αυτός θ’ αφήσει την περιουσία του για τον ίδιο σκοπό.

Δημοσθένης Δημητρίου Δεσμίνης[2] (1868-1936) γεννήθηκε και πέθανε στην Αθήνα. Κληροδότησε την περιουσία του, μαζί με αυτή της θείας του Αικατερίνης Καλλιοντζή, την οποία είχε κληρονομήσει, για την ανέγερση νοσοκομείου στο Άργος. Η διαθήκη του που συντάχτηκε την 24η Ιανουαρίου 1936, δημοσιεύτηκε από το Πρωτοδικείο Αθηνών στις 30 Μαρτίου 1936.

 

Ο Δημοσθένης Δεσμίνης σε πορτρέτο αγνώστου ζωγράφου που βρίσκεται στο Νοσοκομείο Άργους.

 

Με τη διαθήκη άφησε στην Αγγελική, σύζυγο Γ. Γεροντόπουλου, το γένος Δημ. Γκομόζη και στο γιό της Δημήτριο Γ. Γεροντόπουλο, μια οικία με τον περιβάλλοντα χώρο της, στη συνοικία Αγία Φωτεινή της Αθήνας, σε ανταμοιβή των πολυετών υπηρεσιών και περιποιήσεων προς αυτόν. Το σύνολο της υπόλοιπης περιουσίας του άφησε στο ίδρυμα που με τη διαθήκη συνέστησε, με την επωνυμία «Δημοτικόν Νοσοκομείον Άργους». Σκοπός η δημιουργία και λειτουργία νοσηλευτικού ιδρύματος, «για τη νοσηλεία απόρων της επαρχίας Άργους και των πλησίον περιφερειών, το οποίο θα συμπληρώση μίαν μεγάλην έλλειψιν της ιδιαιτέρας μου παρτίδος του Άργους». (περισσότερα…)

Read Full Post »

Η αναισθησία τον 19ο αιώνα στην Ελλάδα

Posted in Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις, Υγεία, tagged , , , , , , , , , , , , , , , , , on 13 Ιουλίου, 2021| Leave a Comment »

Η αναισθησία τον 19ο αιώνα στην Ελλάδα

 

Η πλήρης κατάργηση του πόνου στο χειρουργείο επιτυγχάνεται για πρώτη φορά την 16η Οκτωβρίου 1846, όταν ο W. Morton χορηγεί αναισθησία με αιθέρα σε ασθενή στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης. Λίγους μήνες αργότερα, στις 10 Απριλίου 1847, χορηγούνται οι πρώτες αναισθησίες με αιθέρα στην Ελλάδα από τους Ερρίκο Τράϊμπερ, Αρχίατρο, και Νικόλαο Πετσάλη, Επίατρο, στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών και ο Τύπος της εποχής τους αποθεώνει.

Ο εξοπλισμός για τη χορήγηση της αναισθησίας και η αναζήτηση νέων αναισθητικών με καλύτερες ιδιότητες για την εισαγωγή στην αναισθησία απασχόλησαν ιδιαίτερα την ιατρική κοινότητα, με πρωτεργάτες τους Ξαβιέρο Λάνδερερ και Βερνάρδο Ρέζερ. Όμως η ελλιπής προσέλευση των ασθενών στα Νοσοκομεία, η έλλειψη χειρουργικών εργαλείων και εμπειρίας, η άγνοια, ο φόβος από τη «νάρκωση» και οι θάνατοι κατά τη διάρκεια αναισθησίας λειτούργησαν σε ότι αφορά την εξέλιξη της χειρουργικής ανασταλτικά. Η αναισθησία τέθηκε στο περιθώριο πάνω από δύο δεκαετίες και ο αριθμός των χειρουργικών επεμβάσεων, που πραγματοποιούνταν, παρέμενε μικρός. Καθώς όμως οι εμπειρίες αναισθησίας με αιθέρα και χλωροφόρμιο συσσωρεύονταν, και μετά την εισαγωγή της αντισηψίας το 1868 ο ορίζοντας της Χειρουργικής άρχισε να επεκτείνεται σταδιακά σε σοβαρότερες και βαρύτερες επεμβάσεις, υπήρξε αξιοσημείωτη πρόοδος.

 

Εισαγωγή

 

Αντιπροσωπευτική για την κατάσταση, που κυριαρχούσε σ’ ολόκληρο τον κόσμο μέχρι το 1846 σχετικά με τη αναισθησία, είναι η μεταφορά δημοσίευσης με τίτλο «Περί της συγκοπής συντελούσης εις την αποφυγήν των προερχόμενων από τας χειρουργικάς εγχειρήσεις πόνων» από την «Εφημερίδα των Ιατροχειρουργικών γνώσεων», από τον Νικόλαο Κωστή, στο τεύχος του Δεκεμβρίου του 1837 στον «Ασκληπιό».[1]

Το άρθρο αυτό αναφέρεται στην περίπτωση ασθενούς, που έπρεπε να χειρουργηθεί για την αφαίρεση όγκου του τριχωτού της κεφαλής. Κάθε φορά που το νυστέρι ακουμπούσε την ασθενή, αυτή αντιδρούσε βίαια, ξέφευγε από τα χέρια αυτών που την κρατούσαν και δεν μπορούσε να γίνει η επέμβαση. Για το λόγο αυτό η ασθενής υποβλήθηκε σε αφαίμαξη μέχρι να λιποθυμήσει. Συνολικά αφαιρέθηκαν πενήντα τέσσερις ουγγιές αίματος και έτσι μπόρεσε να

γίνει η επέμβαση, κατά την οποία δεν υπήρχε η παραμικρή αιμορραγία στο χειρουργικό πεδίο.

Ο χειρουργός με το όνομα Ουαρδόπιος (δεν αναφέρεται η πόλη και χώρα που έγινε) προτείνει τη μέθοδο αυτή, για να μην υποφέρουν οι ασθενείς και για να μην αιμορραγούν στο χειρουργικό πεδίο.

 

Οι πρώτες αναισθησίες με αιθέρα

 

Τέσσερις μήνες μετά την πρώτη αναισθησία με αιθέρα, στη συνεδρία της 10ης Φεβρουαρίου του 1847 της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών, ο Βερνάρδος Ρέζερ ανακοινώνει «για τη χρήση του θειϊκού αιθέρα προς αποφυγήν των πόνων κατά τη διάρκεια χειρουργικών επεμβάσεων» και τονίζει ότι πολύς λόγος γίνεται στην Ευρώπη και ότι είναι καλό να ξεκινήσουν οι δοκιμές και στην Ελλάδα.[2]

Το πρώτο σχετικό άρθρο με την κατάργηση του πόνου στο χειρουργείο στην Ελλάδα δημοσιεύθηκε στο τεύχος 3 του ιατρικού περιοδικού «Νέος Ασκληπιός». [3] Στο άρθρο περιγράφονται λεπτομερώς οι πρώτες αναισθησίες με αιθέρα με συσκευή Charrière στο Παρίσι, από τον Velpeau, τον JF Malgaigne και άλλους, στα νοσοκομεία La Charitė, Saint Louis, Hotel – Dieu και το Νοσοκομείο των Παίδων.

 

«Ο Νέος Ασκληπιός» – Σύγγραμμα Περιοδικόν των Φυσικο-Ιατρικών Επιστημών, 1842.

 

Ο συντάχτης του άρθρου παρακινεί τους Έλληνες χειρουργούς να επιχειρήσουν και αυτοί την αναισθησία με αιθέρα, τονίζοντας ότι ο Liston, στο University College και ο Ferguson στο Kings College στο Λονδίνο, ακολουθώντας πιστά την επιστολή του Warren, επανέλαβαν επιτυχώς τα πειράματα στο Λονδίνο το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Δεκεμβρίου του 1846 και ότι τα νέα στην Ελλάδα είναι γνωστά από τον Νοέμβριο του 1846, που δημοσιεύθηκαν στον καθημερινό τύπο της Αθήνας. Στο ίδιο τεύχος του «Νέου Ασκληπιού» δημοσιεύεται επιστολή του Στέφ. Σταυρινάκη, φοιτητού Ιατρικής στο Μόναχο, με πληροφορίες σχετικές με τις πρώτες αναισθησίες με αιθέρα στο Μόναχο, στις 29 Ιανουαρίου 1847 σε τέσσερις ασθενείς, χωρίς όμως να αναφέρεται σ’ αυτόν που τις χορήγησε.[4] (περισσότερα…)

Read Full Post »

Κάββας Μιχαήλ ή Μιχαήλος (†1840)

Posted in Πρὀσωπα, Πρόσωπα & γεγονότα του΄21, Υγεία, tagged , , , , , , , , on 2 Ιουνίου, 2021| Leave a Comment »

Κάββας Μιχαήλ ή Μιχαήλος (†1840)

 

Ο Μιχαήλ Κάββας, Αργείος, ήταν ονομαστός πρακτικός γιατρός, υπηρέτησε σε όλο τον αγώνα ως οπλαρχηγός και γιατρός.  Πριν την επανάσταση διέμενε στη Τρίπολη ως αρχίατρος της Πελοποννήσου, προσφέροντας της υπηρεσίες του στους πασάδες αυτής. Φυλακίστηκε από τους Τούρκους και ελευθερώθηκε λίγο πριν την άλωση της πόλης.

Αλληγορική φιλελληνική παράσταση εμπνευσμένη από την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Επιχρωματισμένη λιθογραφία.

Ήταν μυημένος στην Φιλική Εταιρεία από το 1819 και διετέλεσε παραστάτης (βουλευτής) το 1824 του Άργους. Στην επανάσταση προσέφερε ανεκτίμητες υπηρεσίες, όπως  επίσης και 33.038 γρόσια, μία οκά ασήμι, και το διαμαντένιο του δακτυλίδι για μισθούς 10 καραβιών αποσταλέντων στο Μεσολόγγι. Κατά τον εμφύλιο πόλεμο λεηλατήθηκε η οικία του από τον Κ. Τζήμα και τους Ρουμελιώτες στρατιώτες του, αρπάζοντας πράγματα αξίας 6.300 γροσίων.

Χαρακτηρίστηκε μετά τον αγώνα ταγματάρχης, αλλά δεν δέχτηκε αυτό το βαθμό, θεωρώντας τον εαυτό του αδικημένο. Απεβίωσε το 1840.

Πιστοποιητικό της εποχής εκείνης μαρτυρεί: (περισσότερα…)

Read Full Post »

Older Posts »