Feeds:
Δημοσιεύσεις
Σχόλια

Posts Tagged ‘Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού’

Ιστορικές στιγμές του Νοσοκομείου Άργους (μέρος II)

Posted in Άργος, Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις, Υγεία, tagged , , , , , , , , , , , , , on 24 Μαρτίου, 2023| Leave a Comment »

Ιστορικές στιγμές του Νοσοκομείου Άργους (μέρος II) – Παναγιώτης Ν. Τσελφές, Αναισθησιολόγος Γενικού Νοσοκομείου Άργους

 

 Το Νοσοκομείο των κληροδοτημάτων

 

Το σημερινό Νοσοκομείο Άργους οφείλει την ύπαρξή του στη μεγάλη αγάπη κάποιων Αργείων για την πόλη και τους συμπολίτες τους. Αυτοί προσέφεραν τις περιουσίες τους για τις ανάγκες της υγειονομικής περίθαλψης των κατοίκων μιας μεγάλης περιοχής του Άργους και γύρω από αυτό, από το άκρο της Κυνουρίας μέχρι και τη Νεμέα. Από τις προσφορές τους, πολλές χάθηκαν από τις δυσκολίες των καιρών (πόλεμοι) και την εγκληματική αδιαφορία αυτών στους οποίους ανατέθηκε η διαχείριση. Άλλες όμως αξιοποιήθηκαν, ώστε να προκύψει το σπουδαίο και μεγάλο νοσηλευτικό ίδρυμα που έχουμε σήμερα.

Με πρώτους τους Αικατερίνη Καλλιοντζή (διαθήκη 1924) και τον ανιψιό της Δημοσθένη Δεσμίνη (διαθήκη 1936) ξεκίνησε μια σειρά δωρεών και κληροδοτημάτων που έχτισαν, επέκτειναν και συνεχίζουν ακόμη σήμερα τη βελτίωση των εγκαταστάσεων και της λειτουργίας του Νοσοκομείου Άργους.

 

Το κληροδότημα «Δεσμίνη – Καλλιοντζή»

 

Η δωρεά «Δεσμίνη – Καλλιοντζή» έγινε το 1936, με διαθήκη του Δημοσθένη Δεσμίνη προς το Ίδρυμα «Δημοτικόν Νοσοκομείον Δεσμίνη – Καλλιοντζή». Η δωρεά συμπληρώθηκε από προσφορά του Αναστασίου Στεργίου.

Η ανάγκη λειτουργίας νοσοκομειακής μονάδας στο Άργος είναι πολύ παλιά. Είναι φυσικό πως το «Λαϊκό Ιατρείο» που δημιουργήθηκε και στηρίχτηκε στη φιλανθρωπική δραστηριότητα κάποιων πολιτών, δεν αναπλήρωσε την έλλειψη νοσοκομείου. Η κεντρική εξουσία ακολούθησε τις συγκεκριμένες ανάγκες της εποχής και προγραμμάτισε ανέγερση Σανατορίων ανά την επικράτεια. Το Σανατόριο της Αργολιδοκορινθίας, το κρατικό πρόγραμμα επενδύσεων, του τομέα υγιεινής, του 1935, το τοποθέτησε στην περιοχή Φανερωμένης Χιλιομοδίου. Σανατόριο στη Φανερωμένη δεν έγινε ποτέ, αλλά για νοσοκομείο στην Αργολιδοκορινθία είχε προκριθεί η περιοχή του Ναυπλίου ή η περιοχή μεταξύ Ναυπλίου και Άργους, αφού για μη ερμηνεύσιμους λόγους, υπήρχε η άποψη πως το νοσοκομείο έπρεπε να γίνει κοντά στη θάλασσα.

Ο τοπικός τύπος υποστήριξε με πάθος πως το νοσοκομείο της Αργολιδοκορινθίας (δεν υπήρχε ούτε στην Κόρινθο), έπρεπε να γίνει σε θέση που να εξυπηρετεί τόσο την Κόρινθο, όσο και το Ναύπλιο και την Κυνουρία. Αυτή η θέση ήταν το Άργος. Η πλάστιγγα φάνηκε να γέρνει αποφασιστικά υπέρ του Άργους, όταν εμφανίστηκε το Κληροδότημα Δεσμίνη – Καλλιοντζή.

Η Αικατερίνη σύζυγος Δημητρίου Καλλιοντζή[1] μία εκ των τεσσάρων θυγατέρων του Κωνσταντίνου και της Ελένης Νυσταζοπούλου, γεννήθηκε στο Άργος το 1855 και πέθανε στην Αθήνα το 1932. Ο σύζυγός της Δημήτριος Καλλιοντζής, γεννημένος και αυτός στο Άργος, ασκούσε το επάγγελμα του συμβολαιογράφου στην Αθήνα. Το ζεύγος Καλλιοντζή απέκτησε δύο παιδιά, τον Αγαμέμνονα και τον Χαρίλαο, που είχαν την ατυχία να πεθάνουν σε ηλικία 10 και 25 ετών αντίστοιχα. Στη συνέχεια η Αικατερίνη έχασε και το σύζυγό της το 1909, αλλά παρέμεινε στην Αθήνα.

 

Η Αικατερίνη Καλλιοντζή σε πορτρέτο αγνώστου ζωγράφου που βρίσκεται στο Νοσοκομείο Άργους.

 

Το 1924 με ιδιόχειρη διαθήκη άφηνε την περιουσία της για την ίδρυση νοσοκομείου στο Άργος. Λίγες ημέρες προ του θανάτου της, άλλαξε τη διαθήκη και άφησε την περιουσία της στον ανιψιό της Δημοσθένη Δεσμίνη, μετά την προφορική διαβεβαίωση πως και αυτός θ’ αφήσει την περιουσία του για τον ίδιο σκοπό.

Δημοσθένης Δημητρίου Δεσμίνης[2] (1868-1936) γεννήθηκε και πέθανε στην Αθήνα. Κληροδότησε την περιουσία του, μαζί με αυτή της θείας του Αικατερίνης Καλλιοντζή, την οποία είχε κληρονομήσει, για την ανέγερση νοσοκομείου στο Άργος. Η διαθήκη του που συντάχτηκε την 24η Ιανουαρίου 1936, δημοσιεύτηκε από το Πρωτοδικείο Αθηνών στις 30 Μαρτίου 1936.

 

Ο Δημοσθένης Δεσμίνης σε πορτρέτο αγνώστου ζωγράφου που βρίσκεται στο Νοσοκομείο Άργους.

 

Με τη διαθήκη άφησε στην Αγγελική, σύζυγο Γ. Γεροντόπουλου, το γένος Δημ. Γκομόζη και στο γιό της Δημήτριο Γ. Γεροντόπουλο, μια οικία με τον περιβάλλοντα χώρο της, στη συνοικία Αγία Φωτεινή της Αθήνας, σε ανταμοιβή των πολυετών υπηρεσιών και περιποιήσεων προς αυτόν. Το σύνολο της υπόλοιπης περιουσίας του άφησε στο ίδρυμα που με τη διαθήκη συνέστησε, με την επωνυμία «Δημοτικόν Νοσοκομείον Άργους». Σκοπός η δημιουργία και λειτουργία νοσηλευτικού ιδρύματος, «για τη νοσηλεία απόρων της επαρχίας Άργους και των πλησίον περιφερειών, το οποίο θα συμπληρώση μίαν μεγάλην έλλειψιν της ιδιαιτέρας μου παρτίδος του Άργους». (περισσότερα…)

Read Full Post »

Χειροτεχνική εργασία στα υφαντουργικά εργοστάσια του Άργους – Όψεις της εργατικής εμπειρίας και της γυναικείας ταυτότητας

Posted in Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις, Επιχειρηματικότητα - Οικονομία, Λαογραφικά Αργολίδας, tagged , , , , , , , , , , on 9 Μαρτίου, 2023| Leave a Comment »

Χειροτεχνική εργασία στα υφαντουργικά εργοστάσια του Άργους – Όψεις της εργατικής εμπειρίας και της γυναικείας ταυτότητας. Λεβειδιώτη Μαρία-Ελισάβετ, Ιστορικός-Λαογράφος

 

Πρόλογος

 

Η παρούσα ερευνητική απόπειρα έγινε στα πλαίσια μιας εξαμηνιαίας μεταπτυχιακής μου εργασίας και αφορά τον προβληματισμό για την εργασιακή εμπειρία των γυναικών στα εργοστάσια της περιοχής του Άργους, και συγκεκριμένα των υφαντουργείων, από τα τέλη του 19ου ως τα τέλη του 20ου αιώνα. Τα ερωτήματα που γεννήθηκαν σχετίζονται με την ενασχόληση των επιστημών με το φύλο, εννοώντας τη γυναίκα, την θεώρηση της ταυτότητάς της ως ενεργό κοινωνικό υποκείμενο. Στη συνέχεια μέσα από την ερευνητική διαδικασία προέκυψαν ερωτήματα σχετικά με την καταγωγή των εργατριών, την καθημερινότητα της εργασίας τους, τις σχέσεις τους με τα αφεντικά τους και τους άλλους εργαζόμενους, αλλά και τις συλλογικές αναπαραστάσεις των άλλων γι’ αυτές.

Εργοστάσιο Υφαντουργίας Αφοί Δ. Μαρίνου. Φωτογραφία: Πλάτων Ριβέλλης. Δημοσιεύεται στο πρόγραμμα του «Φεστιβάλ Άργους», 23-30 Ιουνίου 1995.

Για τις απαντήσεις των παραπάνω ερωτημάτων η έλλειψη πηγών που αφορούν το συγκεκριμένο θέμα με δυσκόλεψαν ιδιαιτέρως. Παρά την πραγματοποίηση της σχετικής αναζήτησης με σκοπό τη βιβλιογραφική τεκμηρίωση από τις τοπικές πηγές στην πορεία διαπίστωσα ότι είναι αρκετά φτωχές οι αναφορές. Έτσι με τη μέθοδο της επιτόπιας και εθνογραφικής έρευνας επεδίωξα να συλλέξω περισσότερα στοιχεία σχετικά με την πρόσληψη της εργασιακής εμπειρίας και αντιμετώπισης του κοινωνικού υποκειμένου.

Πρόκειται για μία συλλογή αφηγήσεων, η ανάλυση των οποίων έχει σκοπό την ανάδειξη της πολυπλοκότητας των τρόπων με τους οποίους τα υποκείμενα, και συγκεκριμένα οι γυναίκες, δίνουν σάρκα και οστά στην επιθυμία τους να επιτύχουν, ν’ αναγνωριστούν και να αποδεσμευτούν από τις κοινωνικές συμβάσεις, ή να υποδείξουν αυτές στις οποίες υποτάσσονται.[1]

Η συμμετοχή των γυναικών σε εργασιακά περιβάλλοντα είναι συνδεδεμένη με τον κύκλο ζωής τους, καθώς στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες, οι γυναίκες που εργάζονται διατηρούν την απασχόληση τους ως ότου να κάνουν οικογένεια ή να εκπληρώσουν έναν οικογενειακό σκοπό.

Η φυσιογνωμία της εργάτριας εντάσσεται μέσα σ’ ένα σύστημα αξιών, δημιούργημα των κυρίαρχων κοινωνικών ομάδων, υπακούει σε ρόλους και υποτάσσεται στα στερεότυπα μιας κοινωνίας με ηθικολογικά πρότυπα. Οι συλλογικές αναπαραστάσεις δημιουργούν τη συνθετότητα του ειδώλου της εργάτριας από διαφορετικές οπτικές γωνίες, όπως επαγγελματική ιδιότητα, οικογενειακή κατάσταση, εξωτερική εμφάνιση και τον βαθμό εκπολιτισμού.[2] (περισσότερα…)

Read Full Post »

Ομιλία στο Δαναό με θέμα: «Πανόραμα της Ελληνικής Διασποράς: Όψεις και ιδιαιτερότητες»

Posted in Ειδήσεις - Πολιτισμός, tagged , , , , , , , on 7 Μαρτίου, 2023| Leave a Comment »

Ομιλία στο Δαναό με θέμα: «Πανόραμα της Ελληνικής Διασποράς: Όψεις και ιδιαιτερότητες»

 

Στα πλαίσια του προγράμματος Διαλέξεων και Συζητήσεων της χειμερινής περιόδου, ο Σύλλογος Αργείων «Ο Δαναός» συνεχίζει τις μετακλήσεις σημαντικών και διακεκριμένων  προσωπικοτήτων, προκειμένου να προσφέρει στους Αργείους την ευκαιρία επικοινωνίας με θέματα που αφορούν στον άνθρωπο και τις πνευματικές του αναζητήσεις.

Την Κυριακή  12 Μαρτίου 2023 και  ώρα 6.30   μ.μ. στην αίθουσα διαλέξεων του Συλλόγου Αργείων «ο Δαναός» Αγγελή Μπόμπου 8, στο Άργος,  θα μιλήσει:

η κ. Μαρίνα Φράγκου, Δρ Ανθρωπογεωγραφίας

 με θέμα: «Πανόραμα της Ελληνικής Διασποράς: Όψεις και ιδιαιτερότητες».

Θα ακολουθήσει συζήτηση.

 

Μαρίνα Φράγκου 

 

Πανόραμα της Ελληνικής Διασποράς

Η  κ. Μαρίνα Φράγκου είναι Διδάκτωρ Ανθρωπογεωγραφίας, ομογενής από τις ΗΠΑ που ζει στην Ελλάδα από το 1994.

Έχει διδάξει στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ελληνισμός της Διασποράς στο Πρόγραμμα Ελληνικών Σπουδών, και Ανθρωπογεωγραφία στο Πρόγραμμα Ευρωπαϊκών Σπουδών).

Είναι Αρχισυντάκτρια του δίτομου έργου «Άτλας της Ελληνικής Διασποράς» (εκδόσεις Αλέξανδρος) και μεταφράστρια του έργου «Η Ελληνική Διασπορά στον Εικοστό Αιώνα» (εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα).

Διετέλεσε Υπεύθυνη του προγράμματος Εκ περάτων της γης στην Πολιτιστική Πρωτεύουσα Θεσσαλονίκη 1997, και πρώτη Διευθύντρια του Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού.

 Άρθρα και επιστημονικές εργασίες της έχουν δημοσιευτεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Read Full Post »

Βιομήχανοι – υφαντουργοί Άργους

Posted in Άργος, Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις, Επιχειρηματικότητα - Οικονομία, tagged , , , , , , , , , , , on 2 Μαρτίου, 2023| Leave a Comment »

Βιομήχανοι – υφαντουργοί Άργους

 

Ένα σημαντικό κεφάλαιο στην πρόσφατη οικονομική ιστορία του Άργους ήταν τα εργοστάσια υφαντουργίας. Τα εργοστάσια αυτά, τα οποία λειτούργησαν σε γενικές γραμμές από τη δεκαετία 1930 μέχρι και τη δεκαετία 1990, απασχόλησαν εκατοντά­δες εργάτες και εργάτριες. Πολλές οικογέ­νειες στήριξαν την οικονομία τους στα υ­φαντουργεία, τα οποία κατά την περίοδο της ακμής τους αποτελούσαν τον σημαντι­κότερο ίσως οικονομικό παράγοντα της πό­λης. Όμως, η ανθηρή υφαντουργία του Άρ­γους, όπως και όλης της Ελλάδας, δέχτηκε από τη δεκαετία 1970 ισχυρό πλήγμα εξαιτίας του διεθνούς ανταγωνισμού και οδη­γήθηκε στην κατάρρευση και στο σφράγι­σμα των εργοστασίων.

Πριν προχωρήσουμε στη βιομηχανι­κή υφαντουργία της πόλης μας, θεωρούμε σκόπιμο να αναζητήσουμε τις ρίζες της, ό­χι στην αρχαία ή τη βυζαντινή εποχή, αλλά στο πρόσφατο παρελθόν.

 

Εισαγωγικά

 

Αναζητώντας τις απαρχές της αρχεια­κής υφαντουργίας στα τέλη του 19°“ αιώ­να, διαπιστώνουμε ότι οι πληροφορίες που μας παρέχονται από πρωτογενείς πηγές εί­ναι ελάχιστες. Στην εφημερίδα «Δαναός» του ομώνυμου Συλλόγου (φ. 7/4-2-1896) υπάρχει ένα ιδιαίτερα κολακευτικό σχόλιο για τις υφάντριες, το οποίο θεωρούμε σκό­πιμο να παραθέσουμε:

Υφαντουργία. Η πολλάς εκατοντάδας οικογενειών εκτρέφουσα αγαθή υφαντουρ­γία ανυψώθη εις επίζηλον σημείον. Εξ αυ­τής τρέφεται κόσμος πολύς χορηγούσης ερ­γασίαν εις απόρους και φίλεργους γυναίκας, οίαι εισίν αι επαρχιώτιδες και δη αι Αργείαι. Υφαντουργεία και βαφεία ατμοκίνητα και άλλα διά των προχείρων μέσων λειτουργούντα δίδουσι ζωήν εις τον πεινώντα κόσμον και στολίζουσι το Άργος. Πρόοδος, πρόο­δος αληθής, πρόοδος πραγματική.

Επίσης, ο Ιωάννης Κοφινιώτης στην Ιστορία του για το Άργος (1892) μας πλη­ροφορεί ότι «σήμερον πολλά υφαντουργεί­α λειτουργούσι κατακευάζοντα περί τα δύο εκατομμύρια πήχεις υφασμάτων βαμβακε­ρών διαφόρων ειδών, άτινα πωλούνται καθ ’ άπασαν την Πελοπόννησον, ιδία όμως, εν τη Κορινθία. Προς τούτοις ιδρύθη και ατμοκίνητον βαφείον, εν ω βάπτονται τα εις την υφαντουργίαν χρήσιμα νήματα».

Με βάση τις πηγές αυτές καταλήγου­με στο συμπέρασμα ότι στα τέλη του 18ου αι. είχε αναπτυχθεί η οικοτεχνία σε πολύ μεγάλο βαθμό. Η υφαντουργία του «Δα­ναού» και τα υφαντουργεία του I. Κοφινιώτη είναι έννοιες συναφείς· και δεν εννοούν φυσικά κάποιες βιομηχανικές μονάδες, διό­τι δεν υπήρχαν βιομηχανίες την εποχή ε­κείνη. Είναι σαφής η πληροφορία ότι (σε ελεύθερη απόδοση:) φτωχές αλλά προκομ­μένες (φίλεργοι) γυναίκες του Άργους και της ευρύτερης περιοχής (επαρχιώτιδες) ύφαιναν και συντηρούσαν τις οικογένειές τους και ότι τα υφαντά τους πωλούνταν σ’ όλη την Πελοπόννησο και πιο πολύ στην Κορινθία, όπως σημειώνει ο Ιωάννης Κοφινιώτης λίγα χρόνια πιο πριν, ο οποίος δίδει και το μέγεθος του μόχθου (δύο εκατομ­μύρια πήχεις). Ο ενθουσιασμός του αρθρογράφου του «Δαναού» είναι ολοφάνερος: «Πρόοδος, πρόοδος αληθής, πρόοδος πραγ­ματική».

 

Η υφάντρια Μαρία Κλεισιάρη, 1958.

 

Όταν, όμως, μία υφάντρια υφαίνει ε­παγγελματικά, προτιμά να έχει έτοιμη την πρώτη ύλη, για να αποδώσει. Δεν μπορεί ν’ ασχολείται με την κατεργασία ή τη βαφή του νήματος ή με το στήσιμο του αργα­λειού, δηλαδή το διάσιμο. Έ­τσι, η ανάγκη και η ζήτηση της αγοράς έ­φεραν το πρώτο ατμοκίνητο βαφείο. Στη συνέχεια ιδρύθηκαν προφανώς κι άλλα. (Το «ατμοκίνητον βαφείον» του Κοφινιώτη έ­γινε «Βαφεία ατμοκίνητα» του Δαναού).

Αλλά την εμπορία των υφαντών την είχαν οι έμποροι, οι οποίοι ήλεγχαν τις α­γορές. Ορισμένοι από αυτούς ήταν γυρο­λόγοι πραματευτές. Μία υφάντρια και μά­λιστα επαρχιώτισσα δεν είχε αυτή τη δυ­νατότητα. Υπό τις συνθήκες αυτές εμφα­νίζονται οι πρώτοι υφαντουργοί, πρωτίστως έμποροι, οι οποίοι είχαν κάποια εμπειρία από τις υφαντουργικές δραστηριότητες της εποχής τους, και αναπτύσσουν μία πολύ κα­λή συνεργασία με τις υφάντριες.

 

Το ξεκίνημα

 

Στην αρχή οι βιομήχανοι υφαντουρ­γοί Άργους του περασμένου αιώνα, οι ο­ποίοι μνημονεύονται παρακάτω, ξεκίνησαν την ύφανση με χειροκίνητους ξύλινους αρ­γαλειούς, οι οποίοι κατασκευάζονταν από ντόπιους μαραγκούς. Στις περισσότερες πε­ριπτώσεις έδιναν δουλειά σε γυναίκες, οι οποίες ύφαιναν στα σπίτια τους. Οι βιομήχανοι στα πρώτα στάδια της επαγγελματι­κής τους καριέρας ήταν απλοί βιοτέχνες, όπως και οι συνάδελφοί τους που παρέμειναν βιοτέχνες, αλλά οι πρώτοι εξελίχθηκαν σε βιομήχανους, προϊόντος του χρόνου.

 

Βιοτέχνες υφαντουργοί Άργους, 1969 (αρχ. Ευάγγελου Γιαννακόπουλου).

 

Αυτοί, λοιπόν, είχανε στην α­ποθήκη τους μια διάστρα και ετοίμαζαν το στημόνι, καρφώνοντας παλούκια στον τοί­χο. Δηλαδή, το διάσιμο γινότανε με πρω­τόγονο τρόπο, όπως συμβαίνει ακόμα και σήμερα, αν κάποια γυναίκα θέλει να υφάνει. Στη συνέχεια ο βιοτέχνης έδινε το στημόνι στην υφάντρια, καθώς επίσης και το νήμα σε κούκλες για το υφάδι. Το νήμα – εννοείται – πάντοτε βαμμένο. Πολλές φο­ρές η υφάντρια δεν ύφαινε σε δικό της αρ­γαλειό· της τον χορηγούσε ή της τον χάρι­ζε ο βιοτέχνης υφαντουργός, ο οποίος πλή­ρωνε την κατασκευή του. «Δεν ξέρω ιστο­ρικά αν όλοι πλήρωναν την κατασκευή του αργαλειού, μας είπε ο Σπύρος Νικολόπουλος, αλλά τουλάχιστο ο πεθερός μου ο Νάσκος έτσι ξεκίνησε». Άλλοι, πάλι, υφαντουργοί ξεκίνησαν διαφορετικά. Ο Μα­ρίνος π.χ. άνοιξε υφαντήριο το 1933 στην οδό Ζαΐμη με δέκα περίπου ξύλινους αρ­γαλειούς. Κάθε επιχείρηση έγραψε τη δι­κή της ιστορία μέσα στο χρόνο από το ξε­κίνημά της μέχρι την παρακμή της. (περισσότερα…)

Read Full Post »

Ο αποκριάτικος χαρτοπόλεμος και τα πρώτα κομφετί

Posted in Λαογραφικά Αργολίδας, tagged , , , , , on 24 Φεβρουαρίου, 2023| Leave a Comment »

Ο αποκριάτικος χαρτοπόλεμος και τα πρώτα κομφετί

 

Ο χαρτοπόλεμος στις ήμερες μας περιορίζεται στην εποχή των αποκριάτικων γιορτών. Τα πολύχρωμα χαρτάκια, τα κομφετί, περισσότερο από έναν αιώνα, κα­τέχουν το δικό τους μερίδιο στον εορτασμό των ημερών της χαράς και της ευωχί­ας. Από το Μεσαίωνα καταγράφεται η παράδοση να ρίχνουν οι καρναβαλιστές στις παρελάσεις νομίσματα, φρούτα, καραμέλες, λουλούδια κ.α. Το έθιμο έφθασε στη χώρα μας στα χρόνια του Όθωνα. Όταν οι Αθηναίοι αστειευόμενοι πετούσαν διάφορα δημητριακά. Συνήθως στοχεύοντας κορίτσια, έριχναν στα ανοιχτά παράθυρα των σπιτιών ξερά φασόλια, ρύζι, κριθάρι και καλαμπόκι.


«Πάλλης & Κοτζιάς».

Ήταν το 1875 όταν επιχειρηματίας στο Μιλάνο άρχισε την πώληση κομφετί στην παρέλαση του Καρναβαλιού. Θα περάσει ένα τέταρτο του αιώνα μέχρι να εισαχθεί η νέα συνήθεια και στην Ελλάδα. Την εισήγαγε το «Χαρτοπωλείον – Λιθογραφείον – Τυπογραφείον» του Αθανασίου Πάλλη. Πρόκειται για τη γνω­στή έως τις ημέρες μας ομώνυμη επιχείρηση, η οποία την εποχή εκείνη είχε ως συμμέτοχο τον Γεώργιο Κοτζιά, με έτος ίδρυσης το 1870. (περισσότερα…)

Read Full Post »

Πλινθοποιοί

Posted in Λαϊκή Κληρονομιά, Λαογραφικά Αργολίδας, tagged , , , , , , , , , on 23 Φεβρουαρίου, 2023| Leave a Comment »

Πλινθοποιοί

 

Οι πλινθοποιοί ή πλιθράδες έφτιαχναν τις πλίθρες με χώμα και άχυρο, χρησιμοποιώ­ντας ξύλινα καλούπια. Θα μπορούσε να φα­νταστεί κανείς ένα πλινθοποιείο, δηλαδή ένα οργανωμένο εργαστήριο παρασκευής πλίνθων, όπως λειτούργησαν αργότερα ερ­γοστάσια παρασκευής τσιμεντόλιθων. Δεν γνωρίζουμε αν στην Αργολίδα λειτούργη­σε κάποιο πλινθοποιείο. Οι πληροφορίες μας είναι διαφορετικές, ότι έφτιαχναν πλί­θρες στα χωράφια, χρησιμοποιώντας χώ­μα από τα ίδια χωράφια, με εντελώς πρω­τόγονο τρόπο.

 

Πλινθόκτιστη κατοικία στο Άργος, Τριπόλεως 15, λίγο μετά το Αρχαίο Θέατρο. Λήψη φωτογραφίας 15-2-2023.

 

Πλινθόκτιστη κατοικία με μερική κατάρρευση στο Άργος, Τριπόλεως 15. Λήψη φωτογραφίας 15-2-2023.

 

Αποβραδίς άνοιγαν στέρνα, για να πο­τιστεί καλά το χωράφι. Συνήθως το νερό ή­ταν λίγο. Γι’ αυτό αντλούσαν συνεχώς από το διπλανό μαγκανοπήγαδο με το μουλάρι ή με μηχανή. Το νερό έπεφτε στη στέρνα και από εκεί το καθοδηγούσαν, ώστε να βρα­χεί καλά το χώμα και να γίνει λάσπη. Την άλλη μέρα, πρωί-πρωί, έριχναν μπόλικο ά­χυρο, το ζύμωναν με τα πόδια τους καλά, ξυπόλυτοι, τραβούσαν τη λάσπη με φτυά­ρια και τσάπες και την έκαναν σωρούς-σω- ρούς. Στη συνέχεια δύο εργάτες μεταφέρα­νε το μείγμα με την τζουβέρα. Η τζουβέρα σχηματιζότανε από δύο μακριά ξύλα, που ενώνονταν με ταβλιά και πάνω σ’ αυτά έριχναν τη λάσπη με το φτυάρι. Για τη μετα­φορά, ο ένας προπορευόταν κι ο άλλος ακολουθούσε, κρατώντας και οι δύο την τζου­βέρα με τη λάσπη από τις άκρες των ξύλων. (περισσότερα…)

Read Full Post »

Υφαντουργία Αφοί Δ. Μαρίνου

Posted in Άργος, Αργολίδα, Επιχειρηματικότητα - Οικονομία, tagged , , , , , , , , on 21 Φεβρουαρίου, 2023| 2 Σχόλια »

Σελίδες Αργειακής Υφαντουργίας: Υφαντουργία Αφοί Δ. Μαρίνου

 

Η τοπική οικονομική ιστορία παρουσιάζει διακυμάνσεις και εξελίξεις που ενεργούν ως οδηγοί για την έρευνα σχετικά με την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη ενός χώρου – αστικού, ημιαστικού ή αγροτικού – καθώς και με τις πιθανές διασυνδέσεις που μπορεί να την επηρεάζουν και που συνδέονται με διάφορες καταστάσεις:  την γενικότερη οικονομική κατάσταση ενός κράτους, τις διεθνείς εξελίξεις, τις πολιτικές που εφαρμόζονται για την ανάπτυξη ενός τομέα ή γενικότερα ενός τόπου, τις λογικές λειτουργίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος και τους μηχανισμούς χρηματοδότησης που μπορεί να συνιστούν πηγή ανάπτυξης ή αντίθετα υπανάπτυξης και στραγγαλισμού των εγχώριων παραγωγικών δυνάμεων.

Ο οικονομικός παράγοντας όμως, παρά τη σημασία του, δεν μπορεί από μόνος του να καθορίζει και να εξηγεί τις σχέσεις που διαμορφώνονται σε έναν τομέα ή στο σύνολο της κοινωνικής και οικονομικής ζωής. Οι συνεργατικές ή ανταγωνιστικές σχέσεις μεταξύ εταίρων, η θέση μέσα στην κοινωνία και η δυναμική που αναπτύσσεται μεταξύ οικονομικών και κοινωνικών φορέων, οι ιδεολογίες, οι αξίες και οι στάσεις, που οργανώνονται σχετικά με κυρίαρχα θέματα που απασχολούν την κοινωνία (εργασία, εκπαίδευση, υγεία), αποτελούν σημαντικούς μηχανισμούς διαμόρφωσης σχέσεων. Θα πρέπει να σημειωθεί πως η οργάνωση της εργασίας για μια ολόκληρη περίοδο απαντά σε ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που ενσωματώνονται σε δομές οικογενειακού τύπου κάτι που έχει ολοκληρωτικά χαθεί σήμερα.

 

Εργοστάσιο Υφαντουργίας Αφοί Δ. Μαρίνου. Φωτογραφία: Πλάτων Ριβέλλης. Δημοσιεύεται στο πρόγραμμα του «Φεστιβάλ Άργους», 23-30 Ιουνίου 1995.

 

Με τις προηγούμενες παρουσιάσεις (Κλωστοϋφαντήρια Ρασσιά-Λαλουκιώτη) διαμορφώθηκε ένα πλαίσιο τα  χαρακτηριστικά του οποίου φαίνεται να παγιώνονται για την περίοδο που καλύπτει τις δεκαετίες 60-80 μετά από τις οποίες αρχίζει να διαμορφώνεται μια κάμψη στην τοπική υφαντουργία και μέχρι την τελική της κατάρρευση στη δεκαετία του 1990. Το ερώτημα του εάν θα μπορούσε με άλλες πολιτικές και διαφορετικούς τρόπους οργάνωσης να ανταπεξέλθει στο δυσμενές κλίμα που διαμορφωνόταν σχετικά με την ανταγωνιστικότητά της σε διεθνές επίπεδο, είναι ένα θέμα δύσκολο να απαντηθεί αφού ακόμα και σήμερα επιχειρήσεις που είχαν «αντισταθεί» (βλέπε για παράδειγμα την επιχείρηση Λαναρά στη Νάουσα) βρίσκονται στο χείλος της κατάρρευσης με σημαντικά αρνητικές επιπτώσεις για την τοπική κοινωνία και οικονομία. (περισσότερα…)

Read Full Post »

Εικόνες Αργείτικης Αποκριάς

Posted in Άργος, Λαογραφικά Αργολίδας, tagged , , , , , , on 20 Φεβρουαρίου, 2023| Leave a Comment »

Εικόνες Αργείτικης Αποκριάς

 

Σε λίγες μέρες φτάνουμε στην Καθαροδευτέρα και τελειώνοντας η περίοδος της Αποκριάς παραδίδει τη σκυτάλη των καθημερινών πρακτικών, της εκκλησιαστικής παράδοσης και της προετοιμασίας των μεγάλων εορτών στη Μεγάλη Σαρακοστή. Η ευφορία των προηγούμενων ημερών μπόρεσε ίσως να μετριάσει την ένταση των καθημερινών προβλημάτων, να ξαναφέρει «τούμπα» κατεστημένες σχέσεις εξουσίας μεταξύ των φύλων, των κοινωνικών ομάδων, των πολιτικών και μέσα από τα αποκριάτικα χωρατά, να αναδείξει ένα άλλο πρόσωπο που αλλάζει, έστω και μια φορά το χρόνο, την καθημερινή μας ταυτότητα. Αμολυτή, Κρεατινή και Τυρινή συνδέθηκαν και πάλι με συνευρέσεις όπως της Τσικνοπέμπτης, τραγούδια και κάποια μασκαρέματα.

Όμως τα πράγματα αλλάζουν και μαζί τους αλλάζει ο τρόπος με τον οποίο βιώνουμε την κάθε στιγμή, χωρίς αυτό να σημαίνει πως τίποτα δε θυμίζει προηγούμενες πρακτικές και συνήθειες. Είναι περίεργη ίσως η διαχρονική αποτύπωση του αισθήματος μελαγχολίας για προηγούμενες εποχές, που θεωρούνται πάντα περισσότερο αυθεντικές από τις τρέχουσες. Δεκάδες είναι τα άρθρα και οι αναμνήσεις που επαναλαμβάνονται, σε διαφορετικές εποχές, για τις αποκριάτικες συνήθειες που δεν υπάρχουν πια.

 

Μασκαράδες σε αποκριάτικη έξοδο στο Άργος. Στολές απλές, στυλ «ότι μας βρίσκεται», στο πνεύμα των ημερών και της χαρούμενης συνεύρεσης.

 

Στο «Παληές Αργείτικες Αποκρηές» του 1938 (6 Μαρτίου – Ασπίς του Άργους), ο συγγραφέας αναπολεί τις περασμένες εποχές και διαπιστώνει μαζί με τους γεροντότερους: «Αχ! Γεράσαμε και πήραμε μαζύ μας τα μυστικά του γλεντιού…». Είναι πράγματι έτσι; Τελικά, η μελαγχολική διάθεση μπορεί να αποτελέσει μια καλή πηγή πληροφοριών για τα μυστικά του αποκριάτικου γλεντιού με:

«…τις θεόρατες γκαμήλες με τανοιχτά στόματα και τα οχτώ ξυπόλητα πόδια γύρω απ’ το χειράμι της γρηάς…την ηρωϊκή παρέλαση στους δρόμους εκατοντάδων παληοχαλασμένων κάρρων, που με την τσότρα στο πλευρό, το χοντρό πράσσο και το ραπάνι στο χέρι, λουλακωμένοι, ντυμένοι με το νυχτικό της χήρας της γειτόνισσας, και τη μπελαρίνα στο κεφάλι, έκαναν τους Ρωμαίους Καίσαρας, αυτοί οι Καίσαρες της ευθυμίας.  Τα καλάμια του βάλτου, σε συναυλίες αργείτικων τραγουδιών, οι ροκάνες που τρόμαζαν…η γαιδουροκαβαλαρία και το κυνηγητό της…».
 (περισσότερα…)

Read Full Post »

Κλωστοϋφαντήρια Ρασσιά – Λαλουκιώτη

Posted in Άργος, Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις, Επιχειρηματικότητα - Οικονομία, tagged , , , , , , , , , on 17 Φεβρουαρίου, 2023| Leave a Comment »

Σελίδες Αργειακής Υφαντουργίας: Κλωστοϋφαντήρια Ρασσιά – Λαλουκιώτη

 

Ένας από τους σημαντικότερους μηχανισμούς διαμόρφωσης κοινωνικής και οικονομικής ιστορίας ενός τόπου, είναι η ίδια η ιστορία των επιχειρήσεών του. Η λειτουργία τους, ο κύκλος εργασιών τους, οι περίοδοι ακμής και παρακμής, αντιστοιχούν στους κοινωνικούς κύκλους οργάνωσης και λειτουργίας και επιδρούν τόσο κοινωνικά όσο και οικονομικά στην κοινωνία και ιδιαίτερα στην τοπική. Ο εξηλεκτρισμός και η εκβιομηχάνιση αποτέλεσαν τους βασικότερους παράγοντες της αναπτυξιακής διαδικασίας στην ελληνική κοινωνία κυρίως της μεταπολεμικής περιόδου. Όμως, η συμβολή της βιομηχανίας και της βιοτεχνίας στην αλλαγή των οικονομικών και των κοινωνικών δομών είναι καταλυτική και πολυποίκιλη.

Οι μικρές τοπικές κοινωνίες που αναπτύσσονται μεν παράλληλα αλλά και με ρυθμό περισσότερο εντατικό απ’ ότι τα μεγάλα αστικά κέντρα, οι αλλαγές αυτές γίνονται περισσότερο αισθητές: γύρω από τις παλαιές αναπτυσσόμενες παραγωγικές δραστηριότητες (π.χ. αγροτικός τομέας) και από τις νέες βιομηχανικές/βιοτεχνικές, διαμορφώνεται ένας σημαντικός οικονομικός ιστός παράπλευρων και συμπληρωματικών δραστηριοτήτων.

Εμπόριο και υπηρεσίες εξασφαλίζουν ένα μεγάλο τμήμα στον ιστό και λειτουργούν, όπως θα δούμε στη συνέχεια, σε ρυθμούς που καθορίζονται άμεσα από τους δυο βασικούς τομείς δραστηριοτήτων. Η σχέση τους είναι συμπληρωματική και οι επιδράσεις ευθέως ανάλογες. Με άλλα λόγια, η ανάπτυξη του αγροτικού και βιομηχανικού/βιοτεχνικού τομέα επενεργεί θετικά στην ανάπτυξη του εμπορίου/των υπηρεσιών και το αντίστροφο. Η σημερινή παρατηρούμενη ύφεση των τοπικών οικονομιών πηγάζει σε μεγάλο βαθμό από την σχέση αυτή.

Πριν όμως φτάσουμε στην ύφεση, θα πρέπει να δούμε τις βασικές αλλαγές της αναπτυξιακής διαδικασίας και σε τοπική κλίμακα. Η πρώτη βασική αλλαγή σε μικρή ή μεγάλη κλίμακα δημιουργείται από τη μετανάστευση του εργασιακού δυναμικού και τη συγκρότηση ενός σημαντικού εργατικού δυναμικού στον τριτογενή τομέα και ιδιαίτερα στη μεταποίηση. Η υφαντουργία κυρίως στο Άργος και η κονσερβοποιία, σε μικρότερο βαθμό, στο Ναύπλιο θα αποτελέσουν τους κύριους αγωγούς της μεταβολής αυτής.

O ιδρυτής του εργοστάσιου υφαντουργίας το 1935, Ιωάννης Λαλουκιώτης (1879-1951).

Η κλωστοϋφαντουργία Ρασσιά-Λαλουκιώτη θα απασχολήσει σε περιόδους ακμής πάνω από 300 εργαζόμενους, ενώ ανάλογη θα είναι η εξέλιξη  και σε μικρότερες παραγωγικές μονάδες.  Το μεγαλύτερο δε μέρος των εργαζομένων στην υφαντουργία είναι γυναίκες, πράγμα που επιτρέπει μια αλλαγή οικονομικής και κοινωνικής θέσης του «άλλου μισού» της κοινωνίας.

Μια δεύτερη σημαντική αλλαγή αφορά στην εισαγωγή μιας νέας εργασιακής κουλτούρας τόσα από την τεχνική όσο και από την κοινωνική και ιδεολογική της άποψη. Δεν θα αναφερθούμε αναλυτικά στα τεχνικά της χαρακτηριστικά όπως, για παράδειγμα, το μαζικό χαρακτήρα της παραγωγής, την οργάνωση της εργασίας σε βάρδιες, κλπ. Εκείνο που μας ενδιαφέρει περισσότερο είναι να κατανοήσουμε τον «οικογενειακό» χαρακτήρα που λαμβάνει η οργάνωση της εργασίας ως προς την ιδιοκτησία αλλά και ως προς την σχέση ιδιοκτησίας (εργοδότης) και εργαζομένων, καθώς και τη σχέση παραγωγικής μονάδας και κοινωνικού συνόλου. Η τελευταία, οι οικονομολόγοι θα μιλούσαν σήμερα για την «κοινωνική ευθύνη» των επιχειρήσεων, εμφανίζεται με την ανταπόδοση στο κοινωνικό περιβάλλον μέρους των δυνατοτήτων που άντλησαν από αυτό. Έτσι, οι προσφορές εθελοντικού χαρακτήρα αποτελούν τον κυριότερο μηχανισμό της ανταποδοτικής σχέσης. (περισσότερα…)

Read Full Post »

Μήτσας Αθανάσιος (Νάσος) Αντων. (1858-1923)

Posted in Ερμιονίδα, Πρὀσωπα, tagged , , , , , , , , on 15 Φεβρουαρίου, 2023| Leave a Comment »

Μήτσας Αθανάσιος (Νάσος) Αντων. (1858-1923)

 

Αθανάσιος Μήτσας

Ο Αθανάσιος Μήτσας γεννήθηκε στην Ερμιόνη την 1η Ιουλίου 1858 ανήμερα της γιορτής των Αγίων Αναργύρων. Ήταν ένα από τα πέντε παιδιά (τέσσερα αγόρια και ένα κορίτσι) του Αντώνη και της Ελένης Μήτσα. [Τα αγόρια του Αντώνη Μήτσα ήταν ο Σταμάτης, ο Αθανάσιος, ο Κωνσταντίνος και ο Δήμος. Ο τρεις πρώτοι ήσαν αξιωματικοί του Ελληνικού Στρατού και ο τέταρτος γιατρός. Το κορίτσι, η Μαργαρίτα, ήταν σύζυγος του αξιωματικού Νικόλαου Κατσαρού από τη Χαλκίδα].

Ακολούθησε τον στρατιωτικό κλάδο όπως ο πατέρας του Αντώνης και τα δύο του αδέλφια. Έτσι κατατάχθηκε, ως εθελοντής, στον Στρατό (δεκανέας) στις 8 Οκτωβρίου 1877, σε ηλικία 19 ετών και με Α.Μ. 3330. Tο 1881, μετά από επιτυχείς εξετάσεις, φοίτησε στη Σχολή Υπαξιωματικών (Σ.Υ.) του Στρατού και αποφοίτησε στις 22 Σεπτεμβρίου 1885 με τον βαθμό του ανθυπολοχαγού Πεζικού. (περισσότερα…)

Read Full Post »

Older Posts »