Feeds:
Δημοσιεύσεις
Σχόλια

Posts Tagged ‘Υπουργός’

Ο «χρηστός πολιτευτής» Φίλιππος Π. Βάρβογλης

Posted in Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις, tagged , , , , , , , , , , , , on 10 Απριλίου, 2018| 2 Σχόλια »

Ο «χρηστός πολιτευτής» Φίλιππος Π. Βάρβογλης © Σοφία Μπελόκα, Δρ. Ιστορίας

 

Μετά το 1862 και τη μεταβολή του πολιτικού τοπίου στο ελληνικό κράτος, την κατάρτιση του νέου συντάγματος καθώς και του νέου εκλογικού νόμου, διαμορφώθηκαν διαφορετικές συνθήκες θεσμικής οργάνωσης, νέοι όροι λειτουργίας στην πολιτική ζωή του τόπου και στο πεδίο του διευρυμένου πλέον κοινοβουλευτικού θεσμού, στη βάση σύνθετων, διεθνών συσχετισμών ισχύος και πιεστικών εσωτερικών θεμάτων. Στο πλαίσιο μεταβολής του ελληνικού πολιτικού συστήματος και του κύριου αντιπροσωπευτικού οργάνου του, νέα πρόσωπα αναδείχθηκαν στην εσωτερική πολιτική ζωή. Σε μια από τις σημαντικές περιοχές της ενδοχώρας, την Αρκαδία, πολιτευτές που εξέφραζαν μια νέα δυναμική αναδείχθηκαν σε σημαντικούς παράγοντες, με επιρροή που ξεπερνούσε τα όρια της ιδιαίτερης πατρίδας τους.

 

Φίλιππος Βάρβογλης (1835-1907), τσιγκογραφία. Πηγή: Πανδέκτης.

Ο Φίλιππος Βάρβογλης γεννήθηκε το 1835 στην Τρίπολη Αρκαδίας και σπούδασε νομικά [1]. Προερχόταν από επιφανή και δημοφιλή οικογένεια της πόλης, μέλη της οποίας έλαβαν ενεργά μέρος στον αγώνα της ελληνικής ανεξαρτησίας καθώς και στον πολιτικό βίο του τόπου, εκπροσωπώντας επανειλημμένα την περιοχή τους. Ο πατέρας του, Παναγιώτης Βάρβογλης [2], γεννήθηκε το 1799 στην Τρίπολη. Σπούδασε νομικά, μαθηματικά και ιατρική. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και με την έναρξη της ελληνικής επανάστασης δραστηριοποιήθηκε έντονα, διαδραματίζοντας σημαντικό ρόλο στην προπαρασκευή, στην οργάνωση των επιχειρήσεων στην επαρχία της Τρίπολης. Κατά την καποδιστριακή περίοδο του προσφέρθηκαν σημαντικές θέσεις. Κατά την πρώιμη οθωνική περίοδο σταδιοδρόμησε στον δικαστικό κλάδο. Στη συνέχεια στράφηκε στη δικηγορία αλλά και στην πολιτική. Αναδείχθηκε επανειλημμένα βουλευτής της περιφέρειάς του. Διετέλεσε επίσης υπουργός σε πολλά κυβερνητικά σχήματα της οθωνικής εποχής. Απεβίωσε το 1870. Ο παππούς του Φιλίππου, Γεώργιος Βάρβογλης [3], προερχόταν από εύπορη οικογένεια εμπόρων. Μέλη της είχαν εγκατασταθεί στην Τρίπολη από την προεπαναστατική περίοδο και έλαβαν ενεργά μέρος στην ελληνική επανάσταση του 1821. Ο Γεώργιος εγκαταστάθηκε επίσης στην αρκαδική πρωτεύουσα, όπου αναδείχθηκε προεστός και βεκίλης. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και στο πλαίσιο της προπαρασκευής του αγώνα της ελληνικής ανεξαρτησίας δραστηριοποιήθηκε έντονα στην επαρχία της Τρίπολης. Συνελήφθη και φυλακίστηκε από τις οθωμανικές αρχές μαζί με άλλους αρχιερείς και προύχοντες. Κατόρθωσε να διαφύγει και στη συνέχεια διαδραμάτισε σημαντικό οργανωτικό, διοικητικό, πολιτικό ρόλο (τόσο στο πλαίσιο των ευρύτερων, κρίσιμων εξελίξεων όσο και σε επίπεδο αντιπροσώπευσης των κατοίκων της επαρχίας του) έως τον θάνατό του (το 1826). Εξαιρετικά δημοφιλής φαίνεται ότι υπήρξε και ο εγγονός του, Φίλιππος Βάρβογλης. Είχε κερδίσει την εμπιστοσύνη των συμπολιτών του στην αστική κοινότητα της Τρίπολης. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά σε σύγχρονη της εποχής πηγή που αποτυπώνει την πορεία του «Η πόρτα της οικίας του Φιλίππου Βάρβογλη είναι ανοικτή εις πάντας˙ οι αδικούμενοι ευρίσκουσιν εκεί νόμιμον προστασίαν και παραμυθίαν, ουδείς δε ποτέ επένθησεν εξ αιτίας του» [4].

Η δημοτικότητά του αποδείχθηκε και στο πλαίσιο της μακράς πολιτικής σταδιοδρομίας του. Ειδικότερα, από το 1865 έως τον θάνατό του αναδείχθηκε δώδεκα φορές βουλευτής της εκλογικής περιφέρειας της Τρίπολης, της επαρχίας Μαντινείας, συχνότητα που αντανακλά την εμπιστοσύνη, την υποστήριξη των κατοίκων της ιδιαίτερης πατρίδας του αλλά και της ευρύτερης επαρχίας, της αρκαδικής περιοχής προς το πρόσωπό του. Ειδικότερα, υπηρέτησε κατά την τέταρτη κοινοβουλευτική περίοδο (26 Φεβρουαρίου 1872-29 Νοεμβρίου 1872), κατά την πέμπτη (27 Ιανουαρίου 1873-26 Απριλίου 1874), την έβδομη (18 Ιουλίου 1875-17 Ιουλίου 1879), την ένατη (20 Δεκεμβρίου 1881-11 Φεβρουαρίου 1885), κατά τη δέκατη περίοδο (7 Απριλίου 1885-6 Νοεμβρίου 1886), την ενδέκατη (4 Ιανουαρίου 1887-17 Αυγούστου 1890), τη δωδέκατη (14 Οκτωβρίου 1890-12 Μαρτίου 1892), τη δέκατη τρίτη (3 Μαΐου 1892-20 Φεβρουαρίου 1895), τη δέκατη τέταρτη (16 Απριλίου 1895-9 Δεκεμβρίου 1898), τη δέκατη πέμπτη (7 Φεβρουαρίου 1899-19 Σεπτεμβρίου 1902), τη δέκατη έβδομη (20 Φεβρουαρίου 1905-1 Φεβρουαρίου 1906) και τη δέκατη όγδοη (από τις 26 Μαρτίου 1906 έως τον θάνατό του) [5].

Σχετικά με τον πολιτικό προσανατολισμό και την κομματική ένταξή του [6] κατά τη μακρά πορεία του εκτιμάται ότι, ως βουλευτής, αρχικά ακολούθησε τον Δημήτριο Βούλγαρη. Μετά τον θάνατο του τελευταίου εντάχθηκε στην πολιτική μερίδα του Θεόδωρου Π. Δηλιγιάννη [7], ο οποίος φαίνεται ότι τον εκτιμούσε ιδιαίτερα. Ο Φίλιππος συμπορευόταν σταθερά με τον Γορτύνιο πολιτικό, ως ένας από τους παλαιότερους φίλους και υποστηρικτές του. Η παρουσία του, η δραστηριότητά του αναφορικά με την εκπροσώπηση των κατοίκων της επαρχίας του, της εκλογικής περιφέρειας της Τρίπολης, αποτιμάται θετικά από την κοινότητα, από την τοπική κοινή γνώμη. Σύμφωνα με καταγραφές της εποχής [8], ο Φίλιππος εκτιμάται ότι φρόντισε ιδιαίτερα για την ίδρυση δημοτικών σχολείων αρρένων στην επαρχία. Ενίσχυσε επίσης τη σύσταση σχολείων θηλέων σε πολλούς δήμους της περιφέρειάς του, της επαρχίας Μαντινείας. Ενθάρρυνε επίσης και την ίδρυση σχολείων μέσης εκπαίδευσης στην ίδια περιοχή. Επιπλέον, δραστηριοποιήθηκε δυναμικά στο πεδίο της πραγματοποίησης υποδομών σημασίας. Συνέβαλε στην αναβάθμιση του οδικού δικτύου, στην υλοποίηση εγγειοβελτιωτικών έργων, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες σε επίπεδο καλλιεργειών και ορθολογικής διαχείρισης των πόρων στην περιοχή. Ενδιαφέρθηκε ακόμα για τη μείωση της επαχθούς φορολογίας που έπληττε την παραγωγή της επαρχίας και ανέκοπτε την αναπτυξιακή πορεία, τη δυναμική της.

Επισημάνεται ότι ο Φίλιππος Βάρβογλης διαδραμάτισε υπολογίσιμο ρόλο στο κοινοβουλευτικό πεδίο της εποχής υπηρετώντας και σε άλλη θέση. Η βουλή αποτέλεσε βασικό θεσμό της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και ειδικά μετά το 1862 απέκτησε ενισχυμένο ρόλο στον πολιτικό βίο του τόπου. Ο ρόλος του προεδρείου του σώματος υπήρξε σημαντικός αναφορικά με θέματα που σχετίζονταν με την οργάνωση του διαλόγου, τη διευθέτηση των προς συζήτηση θεμάτων. Στην επιλογή του επικεφαλής, του προέδρου της βουλής, συνήθως βάρυνε η πρόταση του κόμματος που διέθετε την πλειοψηφία. Το προεδρείο του κοινοβουλευτικού σώματος απαρτιζόταν από τον πρόεδρο και άλλα μέλη, τους αντιπροέδρους, τους γραμματείς. Σύμφωνα με το πλαίσιο οργάνωσης  και λειτουργίας της βουλής (όπως καθοριζόταν από το άρθρο 74 του συντάγματος του 1864), κατά την έναρξη κάθε βουλευτικής περιόδου  η  βουλή προχωρούσε στην εκλογή των προσώπων, των βουλευτών που θα συγκροτούσαν το προεδρείο της [9]. Το προεδρείο διηύθυνε τις εργασίες του σώματος και η θητεία των μελών του διαρκούσε όσο και η βουλευτική σύνοδος.

Ο Φίλιππος Βάρβογλης αναδείχθηκε επανειλημμένα γραμματέας του προεδρείου της βουλής. Επισημαίνεται ότι κατόρθωσε να εκλεγεί σε αυτή τη θέση στο πλαίσιο μιας εξαιρετικά ρευστής περιόδου εσωτερικής, εξωτερικής πολιτικής αστάθειας και διάχυτης έντασης. Ο Φίλιππος ουσιαστικά επιδόθηκε στην πολιτική από το 1872. Επισημαίνεται ότι η περίοδος βασιλείας του Γεωργίου Α΄ εγκαινιάζει μια νέα εποχή για την πραγματικότητα και την πορεία του ελληνικού κράτους. Ειδικά μετά το 1864, κατά την πρώτη περίοδο εφαρμογής του νέου συντάγματος, η εσωτερική πολιτική ζωή προσδιορίζεται κυρίως από διακριτές μεταβολές, ενδιαφέρουσες πρωτοβουλίες και ποικίλες μεταρρυθμίσεις σε επίπεδο κατανομής και διαχείρισης της εξουσίας, από νέες συσπειρώσεις, νέες παρουσίες, από τις παρεμβάσεις του μονάρχη και των ισχυρών δυνάμεων της εποχής [10]. Η προσαρμογή στις νέες συνθήκες δεν υπήρξε εύκολη. Η πολιτική ένταση, η αστάθεια που χαρακτήρισε την πορεία του ελληνικού κράτους κατά το εν λόγω χρονικό ανάπτυγμα, κορυφώθηκε από το 1871, με ζητήματα που σχετίζονταν με τη συνταγματική νομιμότητα, τη συμμετοχή, τη λειτουργία των αντιπροσωπευτικών θεσμών να κυριαρχούν, στο πλαίσιο ιδιαίτερων κοινωνικών, οικονομικών, πολιτισμικών, ιδεολογικών μετασχηματισμών.

Σε αυτό το πλαίσιο, κατά το 1872 και υπό το κυβερνητικό σχήμα με επικεφαλής τον Δημήτριο Βούλγαρη, πρόεδρος της βουλής αναδείχθηκε ο Σπυρίδων Μήλιος [11]. Αν και το εν λόγω σχήμα εδραζόταν σε ισχυρή πλειοψηφία, λόγω παρεμβάσεων του μονάρχη, παραιτήθηκε τον Ιούλιο του  ίδιου έτους. Νέες εκλογές προκηρύχθηκαν από τη νέα κυβέρνηση για το 1873. Ο Φίλιππος εκλέχθηκε για πρώτη φορά γραμματέας του προεδρείου της βουλής στις 11 Μαΐου 1873 [12], όταν επικεφαλής της κυβέρνησης τέθηκε ο Επαμεινώνδας Δεληγεώργης και πρόεδρος της βουλής ορίστηκε ο Ιωάννης Ν. Δελιγιάννης [13]. Ακολούθησε η εναλλαγή ποικίλων, βραχύβιων κυβερνητικών σχημάτων στην εξουσία. Η ανάθεση του σχηματισμού κυβέρνησης στον Χαρίλαο Τρικούπη κατά το 1875 οδήγησε στην ανανέωση του κοινοβουλευτικού σώματος. Τη δεύτερη φορά που ο Φίλιππος εκλέχθηκε γραμματέας του προεδρείου (στις 9 Οκτωβρίου 1875) [14], ως επικεφαλής του σώματος υπηρετούσε ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος, κοινός υποψήφιος της αντιπολίτευσης [15]. Στο διάδοχο κυβερνητικό σχήμα με τον τελευταίο πλέον στη θέση του πρωθυπουργού, ο Φίλιππος εκλέχθηκε για τρίτη φορά γραμματέας της βουλής (στις 5 Οκτωβρίου 1876) [16], υπό την προεδρία του Θρασύβουλου Ζαΐμη [17]. Η τοποθέτησή του σε αυτή τη θέση, στο πλαίσιο αλλεπάλληλων κυβερνητικών σχημάτων, καταδεικνύει τη δημοτικότητά του και την εμπιστοσύνη που είχε καλλιεργηθεί προς το πρόσωπό του, εκ μέρους του ευρύτερου πολιτικού κόσμου του τόπου. Σημειώνεται ότι και πριν τη διεξαγωγή των βουλευτικών εκλογών του 1895, ο Φίλιππος προτάθηκε από τον αρχηγό του «εθνικού κόμματος» Θεόδωρο Δηλιγιάννη ως υποψήφιος πρόεδρος της βουλής [18].

Ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης εξέφρασε την εμπιστοσύνη του προς τον παλαιό φίλο και υποστηρικτή  του και στο πλαίσιο της μεγάλης νίκης του κατά το 1895. Πρόκειται για μια εποχή [19] κατά την οποία κορυφώνονται οι ποικίλες προσπάθειες που προσανατολίζονταν προς τη μεταβολή της εσωτερικής, θεσμικής, πολιτικής, δημοσιονομικής πραγματικότητας, στη βάση περιορισμένων υλικών δυνατοτήτων, κυριαρχίας του δικομματισμού και των συνθετών συνθηκών που άρχισαν να επικρατούν στα Βαλκάνια, στην Ευρώπη. Αξίζει να σημειωθεί ότι το «εθνικό κόμμα» του Θεόδωρου Δηλιγιάννη εξέφραζε εν πολλοίς πιο συντηρητικές, μετριοπαθείς θέσεις σχετικά με την ανασυγκρότηση του κράτους και τις επιλογές σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής [20]. Ο Θεόδωρος αναδείχθηκε θριαμβευτικά νικητής της μεγάλης εκλογικής αναμέτρησης σε επίπεδο βουλευτικών εκλογών, που διεξήχθη στις 16 Απριλίου 1895. Στο νέο κυβερνητικό σχήμα ο ίδιος (εκτός από την πρωθυπουργία) διατήρησε και το υπουργείο των οικονομικών. Στη θέση του υπουργού δικαιοσύνης [21] τοποθετήθηκε ο Φίλιππος Βάρβογλης, τρίτος εκπρόσωπος της οικογένειας που κατέλαβε το εν λόγω αξίωμα. Οι κάτοικοι της Τρίπολης φαίνεται ότι υποδέχθηκαν με ενθουσιασμό την είδηση. Ο τοπικός τύπος πανηγυρίζει για την ανάληψη του υπουργείου δικαιοσύνης από τον βουλευτή Μαντινείας Φίλιππο Βάρβογλη. Εκτιμάται ότι ο αρχηγός του «εθνικού κόμματος» στράφηκε προς υποστηρικτές του, που δεν ήταν απλώς ικανοί κοινοβουλευτικοί ρήτορες. Επέλεξε προσωπικότητες που παρέμεναν πιστές σε παραδοσιακές αρχές και αξίες, άνδρες αφοσιωμένους στους κατοίκους των επαρχιών που αντιπροσώπευαν. Αναφορικά με την εκλογή του Φ. Βάρβογλη σημειώνεται χαρακτηριστικά ότι ο Θ. Δηλιγιάννης «ειδικώς δε προκειμένου περί του υπουργείου της Δικαιοσύνης εξέλεξεν εκ των φίλων του εκείνον, ον φίλοι και εχθροί απ’ αυτού του βήματος του κοινοβουλίου ανακηρύττουσιν ως χαρακτήρα εντιμότατον και χρηστότατον, και του οποίου το πολιτικόν στάδιον διακρίνουσι η ακεραιότης, η ειλικρίνεια και το μειλίχιον ηνωμένου μετά του αυστηρού» [22]. Τον διορισμό του σε αυτή τη θέση χαιρετίζουν και δημοσιεύματα του αθηναϊκού τύπου. Σημειώνεται ότι ύστερα από τον παππού του (Γεώργιο) και τον πατέρα του (Παναγιώτη), υπήρξε το τρίτο μέλος της οικογένειας Βάρβογλη που υπηρέτησε σε αυτή τη σημαντική θέση. Ο επικεφαλής της κυβέρνησης ενδιαφέρθηκε να προσανατολιστεί προς μια μετριοπαθή πολιτική, τόσο σε εσωτερικό όσο και σε εξωτερικό επίπεδο, δίνοντας έμφαση σε εκκρεμή ζητήματα εθνικής σημασίας, κυρίως πολιτικού και οικονομικού χαρακτήρα. Ωστόσο, συνθήκες όπως η τεταμένη ατμόσφαιρα και η σύνθετη πραγματικότητα που επικρατούσε στο πεδίο διευθέτησης του ανατολικού ζητήματος, ουσιαστικά τον υποχρέωσαν να εμπλακεί σε πολεμικές επιχειρήσεις [23] με την οθωμανικό κράτος κατά το 1897. Η έκβαση του εν λόγω εγχειρήματος οδήγησε (ύστερα από βασιλική παρέμβαση) στην αντικατάσταση του κυβερνητικού σχήματος, κατά τον Απρίλιο του ίδιου έτους. Στις 18 Απριλίου 1897 ο Φίλιππος Βάρβογλης παραιτήθηκε από τη θέση του υπουργού δικαιοσύνης [24].

Ο Φίλιππος Π. Βάρβογλης απεβίωσε το 1907 στην Αθήνα [25], σε ηλικία εβδομήντα δύο ετών. Υπήρξε γόνος μιας από τις επιφανείς οικογένειες της Τρίπολης, ανέπτυξε δυναμική δραστηριότητα στον πολιτικό βίο της χώρας κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα. Συνέβαλε τόσο στη διευθέτηση ζητημάτων ευρύτερης σημασίας όσο και στη βελτίωση των όρων διαβίωσης στην κοινότητα της αρκαδικής πρωτεύουσας και της ευρύτερης περιοχής της, που αντιμετώπιζε ποικίλες δυσχέρειες και επί μακρόν τον όριζε εκπρόσωπό της, μέλος της εθνικής αντιπροσωπείας. Καθώς αναδείχθηκε ένας από τους πιο δημοφιλείς πολιτευτές της περιοχής του, εκλέχθηκε δώδεκα φορές βουλευτής της εκλογικής περιφέρειας της Τρίπολης, υπηρέτησε τρεις φορές ως γραμματέας του προεδρείου της βουλής και ανέλαβε καθήκοντα ως υπουργός δικαιοσύνης, παραμένοντας επί μακρόν ένας από τους έμπιστους υποστηρικτές του Θεόδωρου Δηλιγιάννη. Σε μια εποχή κρίσιμων εξελίξεων και μετασχηματισμών, έξαρσης των κομματικών παθών και διάχυτης πολιτικής έντασης, επαινέθηκε για τον μετριοπαθή και ακέραιο χαρακτήρα του.

 

Υποσημειώσεις

 

[1] Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν, τόμος Ε΄, έκδοσις της εγκυκλοπαιδικής επιθεωρήσεως «ΗΛΙΟΣ», Αθήνα, χ. χ., σ. 555˙ Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica, τόμος 13ος, Αθήνα 1994, σ. 293˙ Παύλου Δρανδάκη, Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος 16ος, έκδοσις δευτέρα, χ. χ, χ. τ., σ. 685˙ Εφημερίδα «Τεγέα», φ. 5 (8 Μαρτίου 1895)

[2] Σοφία Μπελόκα, Η  πόλη της Τρίπολης 1828-1862: Διοικητική, δημογραφική, πολιτική, κοινωνική και οικονομική εξέλιξη, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, Διδακτορική διατριβή, Αθήνα 2017, σ. 281-283, 294-296.

[3] Σοφία Μπελόκα, ό. π., σ. 281, υποσημείωση 6.

[4] Εφημερίδα «Τεγέα», φ. 5 (8 Μαρτίου 1895)

[5] Μητρώο Πληρεξουσίων, Γερουσιαστών και Βουλευτών 1822-1935, Βουλή των Ελλήνων, Διεύθυνση Διοικητικού, Τμήμα Μητρώου Βουλευτών, Αθήνα 1986, σ. 94-95.

[6] Εφημερίδα «Τεγέα», φ. 19 (9 Ιουνίου 1895)

[7] Ο Θεόδωρος Π. Δηλιγιάννης υπήρξε ένας από τους πρωταγωνιστές της ελληνικής πολιτικής ζωής κατά το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα. Προερχόταν από επιφανή αρκαδική οικογένεια προκρίτων, μέλη της οποίας έλαβαν ενεργά μέρος στον αγώνα της ελληνικής ανεξαρτησίας. Σπούδασε νομικά και έως το τέλος της οθωνικής εποχής υπηρέτησε σε διοικητικές θέσεις. Κατά την περίοδο βασιλείας του Γεωργίου Α΄ ανέπτυξε δυναμική δραστηριότητα στο πολιτικό πεδίο. Αναδείχθηκε επανειλημμένα βουλευτής, υπουργός, πρωθυπουργός, υπηρετώντας σε κρίσιμες περιόδους για την κατοπινή εξέλιξη του τόπου. Βλ. Αντώνης Μακρυδημήτρης, Οι υπουργοί των εξωτερικών της Ελλάδας 1829-2000, Αθήνα 2000, σ. 54-55.

[8] Εφημερίδα «Τεγέα», φ. 19 (9 Ιουνίου 1895)

[9] Εφημερίς της Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδος, φ, 48 (17 Νοεμβρίου 1864)

[10] Βλ. ενδεικτικά, Γεώργιος Δερτιλής, Ιστορία του ελληνικού κράτους 1830-1920, έκτη αναθεωρημένη και συμπληρωμένη έκδοση, τόμος Α΄, Αθήνα 2010, σ. 419-423˙ Γρηγόριος Δαφνής, «Η περίοδος βασιλείας του Γεωργίου», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΓ΄, Αθήνα 1977, σ. 237-252˙ Νίκη Μαρωνίτη, «Η εποχή του Γεωργίου Α΄. Πολιτική ανανέωση και αλυτρωτισμός», Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770-2000, σχεδιασμός-διεύθυνση έκδοσης Βασίλης Παναγιωτόπουλος, τόμος 5ος, Τα χρόνια της σταθερότητας, 1871-1909. Η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη του ελληνισμού, Αθήνα 2003, σ. 9-36˙ Λίνα Λούβη, «Το ελληνικό κράτος 1833-1871. Το πολιτικό πλαίσιο των πρώτων βηματισμών», Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770-2000, σχεδιασμός-διεύθυνση έκδοσης Βασίλης Παναγιωτόπουλος, τόμος 4ος, Το ελληνικό κράτος 1833-1871. Η εθνική εστία και ο ελληνισμός της οθωμανικής αυτοκρατορίας, Αθήνα 2003, σ. 25-26.

[11] Πρόεδροι της Βουλής, Γερουσίας και Εθνοσυνελεύσεων 1821-2008, Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον κοινοβουλευτισμό και τη δημοκρατία, επιστημονική επιμέλεια Αντώνης Μακρυδημήτρης, Αθήνα 2009, σ. 191.

[12] Αλκιβιάδης Προβατάς, Πολιτική ιστορία της Ελλάδος από 1821-1980: Νομοθετικά και εκτελεστικά σώματα, Αθήνα 1980, σ. 155.

[13] Πρόεδροι της Βουλής, Γερουσίας και Εθνοσυνελεύσεων 1821-2008, ό. π., σ. 191.

[14] Αλκιβιάδης Προβατάς, ό. π., σ. 155.

[15] Πρόεδροι της Βουλής, Γερουσίας και Εθνοσυνελεύσεων 1821-2008, ό. π., σ. 191-192.

[16] Αλκιβιάδης Προβατάς, ό. π., σ. 155.

[17] Πρόεδροι της Βουλής, Γερουσίας και Εθνοσυνελεύσεων 1821-2008, ό. π., σ. 193.

[18] Εφημερίδα «Τεγέα», φ. 19 (9 Ιουνίου 1895)

[19] Βλ. ενδεικτικά Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, «Πολιτική των κυβερνήσεων και προβλήματα από το 1881 ως το 1895», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΔ΄, Νεώτερος ελληνισμός από το 1881 έως το 1913, Αθήνα 1977, σ. 39-56.

[20] Βλ. Νίκη Μαρωνίτη, ό. π., σ. 21-24.

[21] Τρύφωνος Ευαγγελίδου, Τα μετά τον Όθωνα ήτοι ιστορία της μεσοβασιλείας και της βασιλείας Γεωργίου του Α΄(1862-1898), Αθήνα 1898, σ. 98-99˙ Αλκιβιάδης Προβατάς, ό. π., σ. 359-360.

[22]  Εφημερίδα «Τεγέα», φ. 19 (9 Ιουνίου 1895).

[23] Βλ. εκτενέστερα Νίκη Μαρωνίτη, ό. π., σ. 26-32.

[24] Αλκιβιάδης Προβατάς, ό. π., σ. 361.

[25] Μητρώο Πληρεξουσίων, Γερουσιαστών και Βουλευτών 1822-1935, ό. π., σ. 96.

 

Σοφία Μπελόκα

Δρ. Ιστορίας

 

Δυνατότητα ανάγνωσης του κειμένου σε μορφή pdf, στον σύνδεσμο: Ο «χρηστός πολιτευτής» Φίλιππος Π. Βάρβογλης

Read Full Post »

Θεοτόκης Ιωάννης – Βαπτιστής (1778-1865)

Posted in Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού, tagged , , , , , , , , , , , , , , on 29 Φεβρουαρίου, 2016| Leave a Comment »

Θεοτόκης Ιωάννης – Βαπτιστής (1778-1865)

 

Ο Ιωάννης – Βαπτιστής Αναστασίου Θεοτόκης [1] γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1778 και ήταν απόγονος του κλάδου των Νταβιάτσο (Daviazzo ή Οκταβιανών, από τον πρόγονό τους Ottavio) της ιστορικής αυτής οικογένειας.

Φαίνεται ότι έτυχε επιμελημένης παιδείας σε σχολείο Λατίνων κληρικών και απόκτησε συστηματικές νομικές γνώσεις. Πολύ μικρός κα­τατάχθηκε στο στρατό της Βενετίας, στο επίλεκτο σώμα των Δαλματών, με το βαθμό του ανθυπολοχαγού. To 1800 ο Πρόεδρος της προσωρινής κυβέρνησης των Ιονίων νή­σων Σπυρίδων Θεοτόκης τον διόρισε υπασπιστή του και του ανέθεσε σημαντικές εμπιστευτικές αποστολές. Το 1805, όταν παντρεύτηκε, εγκατέλειψε τις τάξεις του στρατεύματος.

Ιωάννης - Βαπτιστής Θεοτόκης (Κερκυραϊκά Χρονικά τόμος 11, 1965).

Ιωάννης – Βαπτιστής Θεοτόκης (Κερκυραϊκά Χρονικά τόμος 11, 1965).

Πολύ ενωρίς έγινε μέλος της Φιλικής Εταιρείας και Έφορος της στο νησί του. Μετά την έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης εγκατέλειψε την οικογέ­νειά του στην Κέρκυρα, κατέβηκε στο Μοριά, έλαβε μέρος στις πολεμικές συγκρούσεις και το 1824 διορίστηκε Υπουργός του Δικαίου. Ήταν εκ των πρώτων που υπέδειξαν την υποψηφιότητα του Ιωάννη Καποδίστρια ως πολιτικού αρχηγού της Ελλάδας. Αντέδρασε, όμως, στην υποβολή του αιτήματος προστασίας που το 1825 υποβλήθηκε από τη στρατιωτική και πολιτική ηγεσία της επαναστατημένης Ελλάδας προς την Αγγλία, χαρακτηρίζοντάς την σε επιστολή του προς τον Ανάργυρο Πετράκη ως «συμφωνητικόν της πωληθεί­σης Ελλάδος». Η επιστολή κατασχέθηκε και ο Θεοτόκης καθαιρέθηκε από το υπουργικό του αξίωμα και φυλακίστηκε στο Μπούρτζι, απ’ όπου θα υποβάλει στην κυβέρνηση αναφορά – υπόδειγμα εθνικής και πολιτικής αξιοπρέπειας.

Το Μάιο του 1825 θα ενεργήσει για την ίδρυση Μασονικής Στοάς στο Ναύπλιο με στόχο «ίνα ενθουσιάσωμεν και προσελκύσωμεν πατριώτας τινάς επί τω σωτηρίω σκοπώ να υπερασπίζουσι τα δίκαια της ημετέρας πατρίδος». Η Στοά, η πρώτη στην Ελλάδα, θα ιδρυθεί και θα λειτουργήσει τουλάχιστον έως το 1826. Εδώ θα πρέπει να επισημανθεί ότι οι Μασονικές Στοές εκείνη την εποχή ήταν εστίες φιλελεύθερων ιδεών και από τέτοιες -φιλελεύθερες και δημοκρατικές αρχές – ενεφορείτο και ο Ιωάννης – Βαπτιστής Θεοτόκης. Στη συνέχεια συνδέθηκε με τον Ιωάννη Κωλέτη, με τον οποίο είχε πυκνή αλληλογραφία (μέρος της σώζεται στο Αρχείο Κωλέτη στην Ακαδημία Αθηνών).

Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας και έως το τέλος της ζωής του ασχολήθηκε με την καλλιέργεια των προϋποθέσεων απελευθέρωσης των Ιονίων νήσων και της ενσωμάτωσης τους στην Ελλάδα, κάτι που ευτύχησε να προλάβει να δει να πραγματοποιείται.

Το Οθωνικό καθεστώς τον διόρισε το 1839 Διοικητή Τήνου [2], ενώ αργότερα, μετά τη μεταβολή του 1843, διορίστηκε Γερουσιαστής. Το 1857, για λόγους υγείας αποσύρθηκε στην Κέρκυρα, όπου και πέθανε το 1865.  Τιμήθηκε με Αριστείο Ανδρείας και το παράσημο του Τάγματος του Σωτήρος.

Ο Ιωάννης – Βαπτιστής Θεοτόκης ήταν φλογερός πατριώτης και βαθιά θρη­σκευόμενο άτομο. Παρά το γεγονός ότι ενεφορείτο από δημοκρατικές και φιλελεύθερες ιδέες, τις οποίες ποτέ δεν έκρυψε, εντούτοις προς το τέλος της ζωής του υπήρξε υποστηριχτής της πολιτικής του βασιλιά Όθωνα.

Η υπηρεσία του στην Τήνο συνδέεται με δυο σοβαρά συμβάντα:

(α) Την κλοπή της εικόνας του Ευαγγελισμού στις 15.12. 1842, ζήτημα που το χειρίστηκε με ιδιαίτερα επιτυχή τρόπο. Πολύ σημαντική υπήρξε η σχετική αναφορά του προς την κυβέρνηση, στην οποία ο Θεοτόκης, εν παρενθέσει, υμνεί το έργο του Ιερού Καταστήματος [3].

(β) Την κάθοδο των Ιησουϊτών μοναχών από τον οικισμό Εξώμβουργο, κά­τω από το Κάστρο, στα Λουτρά. Ο Θεοτόκης αντέδρασε σθεναρά γιατί έβλε­πε στην προσπάθεια αυτή απόπειρα προσηλυτισμού [4].

Το καλοκαίρι του 1841 φιλοξένησε στην Τήνο το γιο του Σπυρίδωνα με τη σύζυγο του Jane Elizabeth Digby (1807-1881) [5], θυγατέρα του Άγγλου ναυάρχου Henry Digby, και το γιο τους Λεωνίδα.

Παντρεύτηκε την Αγγελική Μαρμορά με την οποία απόκτησαν τέσσερα παιδιά: τον Μιχαήλ – Ερρίκο (1807), ο οποίος πέθανε πολύ νωρίς, τον Ανδρέ­α – Νικόλαο (1808), τη Μπελίνα (1809) και το Σπυρίδωνα (1811). Ο Ανδρέας – Νικόλαος απόκτησε τέσσερα παιδιά, από τα οποία ο Γεώργιος (1844 – 1916) διετέλεσε τέσσερες φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας (1899 – 1901, 1903, 1903 – 4, 1905 – 09). Η κόρη του Γεωργίου Θεοτό­κη, Ζαΐρα, υπήρξε μητέρα του πολιτικού και πρωθυπουργού της χώρας Γεωρ­γίου Ράλλη (1918- 2006).

 

Υποσημειώσεις

 

[1] Για τον Ιωάννη – Βαπτιστή Θεοτόκη βλέπετε Λαυρεντίου Βροκίνη, Βιογραφικά σχεδιάρια των εν τοις γράμμασι διαλαμψάντων Κερκυραίων, τεύχος Α’, σελ. 121· Δ. – Γρ. Καμπούρογλου, Ιστορικόν Αρχείον Διονυσίου Ρώμα, τόμος A’ 1819 – 1825, Αθή­ναι 1901, ειδικότερα σελ. 576 – 79 και 678 – 9· Eugéne Rizo Rangavé, Livre d’ Or de la Noblesse lonienne. Corfou, «Eleftheroudakis». Athenes 1925. pp. 243 – 245- Νικο­λάου Σακελλίωνος – Σταύρου Φιλιππίδη, Ιστορία του εν Τήνω ναού και Ιδρύματος της Ευαγγελιστρίας, Εν Ερμουπόλει Σύρου 1928, σελ. 86 επόμ. και ιδία 112 – 123· Σταύρου Χ. Σκοπετέα, «Μυστικαί Εταιρείαι κατά την Ελληνικήν Επανάστασιν», Πε­λοποννησιακή Πρωτοχρονιά (1958), σελ 277 – 298· Κώστα Δαφνή, «Θεοτόκης Ιωάννης – Βαπτιστής. Βιογραφία – προσωπογραφίες», Κερκυραϊκά Χρονικά 11 (1965)· Σπύρου Θεοτόκη, «Ιωάννης Βαπτιστής Θεοτόκης», ό.π., και Γεωργίου Ράλλη, Γεώρ­γιος Θεοτόκης. Ο άνθρωπος του μέτρου, «Ελληνική Ευρωεκδοτική», Αθήνα 1986. σελ. 13 – 23 (Σ.Μ.).

[2] Ο Θεοτόκης δεν ήταν ένας οποιοσδήποτε γραφειοκράτης που στελέχωνε το διοικητικό μηχανισμό του νεοσύστατου κράτους, αλλά μια σημαντική προσωπικότητα της ελληνικής Παλιγγενεσίας. Στην Τήνο, ως Διοικητής του νησιού, ε­πιτέλεσε σημαντικό έργο, κυρίως με τις παρεμβάσεις του στη λειτουργία του Ιε­ρού Καταστήματος της Ευαγγελιστρίας. Βέβαια, όταν έφτασε στην Τήνο ο Θεο­τόκης, ο δημόσιος χαρακτήρας του Ιερού Καταστήματος είχε επιβληθεί, όμως είχε ακόμη μεγάλα περιθώρια παρέμβασης. Τέλος, η παραμονή του στο νησί συνέπε­σε με την κλοπή της εικόνας του Ευαγγε­λισμού στις 15.12. 1842 και είναι βεβαιωμένες οι σύντονες, και αποτελεσματικές ενέργειές του, για σύλληψη του δράστη και την ανεύρεση της εικόνας, αλλά και για την ανάδειξη του γεγονότος αυτού στο πανελλήνιο. Και όχι μόνον αυτό, αλλά ο Κερκυραίος πολιτικός προσπάθησε να προσδώσει επίσημο χαρακτήρα στην επανεύρεση της εικόνας με παρέμβασή του στην Ιερά Σύνοδο. Εξάλλου είναι αυτός που αμέσως μετά την επιστροφή της εικόνας στο ναό μίλησε για «Δεύτερη Εύρεση», κάτι που ποτέ δεν έγινε τελείως αποδεκτό από την κοινωνία της πόλης.

[3] Η αναφορά αυτή, που πρωτοδημοσιεύθηκε από τους Νικόλαο Σακελλίωνα και Σταύρο Φιλιππίδη στο βιβλίο τους Ιστορία του εν Τήνω ιερού ναού και Ιδρύματος της Ευαγγελιστρίας. Ερμούπολις 1928, σελ. 112-119, σώζεται σε αντίγραφο στο Αρχείο του ΠΠΕΤ. Πρόσφατα εντοπίσαμε και το πρωτότυπο στα ΓΑΚ. Μια πρώτη αντιπαρα­βολή πιστοποιεί την ακρίβεια της αντιγραφής.

[4] Η κάθοδος των Ιησουϊτών στα Λουτρά, ενώ ήταν μια λογική προσπάθεια μετά την ερήμωση της περιοχής, εντούτοις αντιμετώπισε αντίδρασης τόσο από τους τελευταίους καθολικούς κατοίκους του Εξωμβούργου (και τον Καθολικό επίσκοπο Τήνου) όσο και από τις κρατικές αρχές. Το όλο ζήτημα παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ως προς τις ιδεολογικές στάσεις και νοοτροπίες της εποχής. Έχουμε συγκεντρώσει πλούσιο αρχειακό υλικό, το οποίο ευελπιστούμε σύντομα να παραδώσουμε στη δημοσιότητα.

[5] Η Jane Elizabeth Digby (1807 – 1881), θυγατέρα του Άγγλου ναυάρχου Henry Digby, υπήρξε μια από τις γυναίκες που τάραξαν την κοινωνική ζωή της Ευρώπης. Ήταν πλούσια, όμορφη, δυναμική και, κυρίως, διψασμένη για αγάπη. Το 1824 παντρεύτηκε τον κατά πολύ μεγαλύτερό της Edward Law, 2nd βαρόνο (μετέπειτα λόρδο) Ellenborough, από τον οποίο χώρισε το 1830. Στη συνέχεια βρέθηκε στο Μόναχο, όπου υπήρξε ερωμένη του Λουδοβίκου Α’ της Βαυαρίας (πατέρα του Όθωνα της Ελλάδος) και το 1832 παντρεύτηκε τον βαυαρό βαρόνο Karl von Venningen. Σύντομα, πιθανότατα το 1835, ερωτεύθηκε ένα νεαρό Έλληνα που βρέθηκε στην αυλή της Βαυαρίας, το Σπυρίδωνα Θεοτόκη (1811-1870), γόνο ευγενούς κερκυραϊκής οικογένειας, χωρίς όμως εισοδήματα. Γνωρίστηκαν σε ένα χορό μεταμφιεσμένων, όπου ο νεαρός Θεοτόκης φορούσε την εθνική του ενδυμασία. Ήδη από το Μάρτιο του 1839 στη Γαλλία με το Θεοτόκη, με τον οποίο απόκτησε ένα παιδί το Λεωνίδα (21.9.1840). Το καλοκαίρι του 1841 το ζεύγος Θεοτόκη ήλθε στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στην Τήνο, όπου ο πατέρας Ιωάννης – Βαπτιστής Θεοτόκης ήταν Διοικητής του νησιού.

Φαίνεται ότι κατά την παραμονή της στην Τήνο η νεαρή Αγγλίδα περιηγήθηκε το νη­σί, ενδιαφέρθηκε για την ιστορία του και φιλοτέχνησε σκίτσα από την καθημερινή του ζωή. Στη συνέχεια, την άνοιξη του 1842, το ζευγάρι εγκαταστάθηκε στα κτήματα της οικογένειας Θεοτόκη στους Λουκάδες της Κέρκυρας και το 1843 μετακινήθηκε στην Αθήνα, όπου η Jane αναστάτωσε τη ζωή της πρωτεύουσας του νέου ελληνικού κρά­τους. Όταν η Jane διαπίστωσε απιστίες του συζύγου της (1846), τον χώρισε και μετέ­βη στην Ιταλία, όπου ο μικρός Λεωνίδας σκοτώθηκε σε ατύχημα. Ξαναγύρισε στην Αθήνα, όπου υπήρξε ερωμένη του βασιλιά Όθωνα και του στρατηγού Χριστόδουλου Χατζηπέτρου. Μετά σειρά περιπετειών η Jane Digby το 1853 θα βρεθεί στη Συρία, όπου θα ερωτευθεί, και τελικά θα παντρευτεί, τον Sheikh Medjuel el Mezrab, με τον ο­ποίο θα ζήσει ευτυχισμένη έως το τέλος της ζωής της. Ο Σπυρίδων Θεοτόκης, μετά το διαζύγιό του, πήγε στην Ιταλία, άλλαξε πολλές ερωμένες, παντρεύτηκε δύο ακόμη φο­ρές και πέθανε σχετικά νέος στη Ρωσία όπου είχε τοποθετηθεί πρόξενος. Για την πε­ριπετειώδη ζωή της Jane βλέπετε: (α) Edmond About, La Gréce contemporaine, Paris 1863₅, pp. 81 – 91 [XII: Histoire des deux grandes dames étrangères qui s᾽étaient fixées en Grèce], (β) Πολύβιου Δημητρακόπουλου, Αι Αθήναι του Όθωνος: Τζέννυ Θεοτόκη, «Σιδερής», Αθήναι 1925, και (γ) Lovell, Mary S., A Scandalous Life: A Biography of Jane Digby (1995) [Ελληνική μετάφραση της Μαρίας Παππά: Μια σκανδαλώδης ζωή: Η βιογραφία της Τζάν Ελίζαμπεθ Ντίγκμπι – Θεοτόκη, «Νέα Σύ­νορα», Αθήνα 1997] (Σ. Μ.).

 

Κώστας Δανούσης

Τηνιακά Σύμμεικτα, τεύχος 14, 2014.

 

Read Full Post »

Κρίσεις Ευρωπαίων Ιστορικών και Διπλωματών για την Διπλωματική Σταδιοδρομία του Ιωάννου Καποδίστρια

Posted in Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις, tagged , , , , , , , , , , , on 27 Σεπτεμβρίου, 2011| Leave a Comment »

Κρίσεις Ευρωπαίων Ιστορικών και Διπλωματών για την Διπλωματική Σταδιοδρομία του  Ιωάννου Καποδίστρια

  

Η διπλωματική και πολιτική σταδιοδρομία του Ιωάννου Καποδί­στρια ουσιαστικά αρχίζει το 1801 μέσα στο νεοσύστατο μικρό επτανησιακό κράτος, στην «Δημοκρατία των Επτά Ηνωμένων Νήσων», που αναγνωρί­σθηκε με την συνθήκη της Κωνσταντινουπόλεως του 1800, και την επικύ­ρωση του πρώτου συντάγματος, του «Βυζαντινού».

Ιωάννης Καποδίστριας. Εικόνα από λιθογραφία του Μύλλερ, σχέδιο εκ του φυσικού. Φέρει την υπογραφή του Καποδίστρια με τη φράση: «Αυτό που με κολακεύει περισσότερον είναι να ζήσω εις την ανάμνησιν των ανθρώπων ». Η λιθογραφία επανεκτυπώθηκε στην Καρλσρούη με σκοπό τα έσοδα από τις πωλήσεις να διατεθούν υπέρ του Αγώνα των Ελλήνων.

Τότε ανατέθηκε στο νε­αρό γιατρό Ιωάννη Καποδίστρια από την Επτανησιακή Γερουσία, το έργο της εφαρμογής του συντάγματος στα Ιόνια νησιά. Η  ανάληψη του δυσκό­λου αυτού έργου απεκάλυψε τις σπάνιες διπλωματικές ικανότητές του. Το 1803 εξελέγη Γενικός Γραμματέας της Επτανήσου Πολιτείας, με πολλές και ουσιαστικές υπευθυνότητες. Στα καθήκοντά του περιελήφθησαν, τόσο η διεκπεραίωση όλων των εξωτερικών και διπλωματικών υποθέσεων όσο και η αναγνώριση και διασύνδεση του μικρού κρατιδίου, με τις ευρω­παϊκές χώρες, οπότε για πρώτη φορά ήλθε σε επαφή με την ευρωπαϊκή διπλωματία.

Όταν το 1807, με την συνθήκη του Τιλσίτ, τα Επτάνησα περιήλθαν, για δεύτερη φορά, στην κατοχή των Γάλλων. Ο Καποδίστριας αρνήθηκε να συνεργασθεί μαζί τους και δέχθηκε ευχαρίστως την πρόσκληση του τσάρου της Ρωσίας Αλεξάνδρου να υπηρετήσει στη ρωσική διπλωματία. Πίστευε ότι υπηρετώντας την εξωτερική πολιτική της Ρωσίας, θα βοηθούσε ουσιαστικώτερα την πατρίδα του, στην απελευθέρωσή της[1]. Τον Ιανουάριο του 1809 έφθασε στην Πετρούπολη και αμέσως διορίσθηκε Σύμβουλος της Επι­κρατείας, στο τμήμα των Εξωτερικών Υποθέσεων της Ρωσίας.

Το πρώτο ουσιαστικό βήμα της διπλωματικής προαγωγής του έγινε το 1811, όταν διορίστηκε στη ρωσική πρεσβεία της Βιέννης και εν συνεχεία ανέλαβε την διεύθυνση του διπλωματικού γραφείου του Ρώσου ναυάρχου Τσιτσαγκώφ στο Βουκουρέστι και στο Δούναβη, όπου συνεχιζόταν ο ρωσοτουρκικός πόλεμος. Η σύντομη παραμονή του σ’ αυτή τη θέση στάθηκε αποφασιστική για τη μετέπειτα λαμπρή σταδιοδρομία του.

Ανέλαβε εντελώς εμπιστευτικές αρμοδιότητες, που τις χειρίστηκε με σπάνια διπλω­ματική ευστροφία. Έπρεπε να φροντίσει για την επικύρωση της συνθήκης του Βουκουρεστίου του 1812, που την θεωρούσε εντελώς ανεφάρμοστη και καταστρεπτική για τους λαούς της βαλκανικής Χερσονήσου – Σέρβους, Βλάχους, Μολδαβούς – τους οποίους η Ρωσία εγκατέλειπε, ακόμα μια φο­ρά, στην τουρκική υποδούλωση και εκδικητικότητα. Τότε για πρώτη φορά ο Καποδίστριας ήλθε σε άμεση επαφή με την τουρκική διπλωματία και γνώρισε τις πολιτικές μεθόδους που ακολουθούσε η Πύλη[2].

Ο Τσιτσαγκώφ εντυπωσιασμένος από τις προτάσεις και ενέργειες του Έλληνα διπλωμάτη έγραφε: «Άνθρωπος με αξιαγάπητο χαρακτήρα, με οξυδερκή κρίση. Ειλικρινά λυπόμασταν, γιατί έπρεπε να εγκαταλείψουμε τα σχέδια και τις προτάσεις που μας είχε προτείνει, τις τόσο εμπεριστατω­μένες και χρήσιμες. Ο κόμης Καποδίστριας, που δεν απελπιζόταν ποτέ, για τις μελλοντικές εξελίξεις, πρότεινε να μου απευθύνει ένα Υπόμνημα, όπου θα εξέθετε όλες τις απόψεις του» για τους βαλκανικούς λαούς[3].

Το υπόμνημα αυτό, όταν έφθασε στα χέρια του Ρώσου αυτοκράτορα, τον εντυπωσίασε. Κάλεσε αμέσως τον Καποδίστρια στη Φραγκφούρτη, όπου βρισκόταν, τον αντάμειψε κατά πολλούς τρόπους, δείχνοντας εμπρά­κτως την εύνοιά του και του ανέθεσε την διεκπεραίωση ενός από τα πιο δύσκολα προβλήματα, που απασχολούσαν τότε την Ευρώπη: Την ενοποίη­ση της διηρημένης σε μικρά κρατίδια «καντόνια» Ελβετίας, την οποία «ο γαλλικός δεσποτισμός είχε υποδουλώσει», όπως του είπε, και την οποία έπρεπε να σώσουν από την επικίνδυνη για την ενοποίηση της Ευρώπης γαλλική επιρροή του Ναπολέοντα.

Η αγάπη του Καποδίστρια για τα «δη­μοκρατικά καθεστώτα», όπως του είπε ο τσάρος, τον έπεισε ότι ήταν ο μόνος ικανός να αναλάβει την «ευαίσθητη αυτή αποστολή» με επιτυχία[4]. Ο  Αλέξανδρος γράφοντας στον Ελβετό καθηγητή του Laharpe, στις 8 Ιανου­αρίου 1814, ανέφερε ότι ανέθεσε αυτή την κρίσιμη διπλωματική υπόθεση στον Καποδίστρια, γιατί τον εκτιμούσε ως «αξιέπαινο άνδρα για την αρε­τή του και για τις φωτισμένες και φιλελεύθερες απόψεις του»[5].

Η αποστολή του Καποδίστρια στην Ελβετία ήταν πραγματικά από τις δυσκολώτερες διπλωματικές υποθέσεις εκείνης της κρίσιμης περιόδου: Η Ελβετική Ομοσπονδία έπρεπε να συνδεθεί με τον Συνασπισμό των Με­γάλων Δυνάμεων, να ενοποιηθούν και οργανωθούν τα ανεξάρτητα μεταξύ τους καντόνια της Ελβετίας και να εξουδετερωθούν τα αντιμαχόμενα συμφέροντά τους, να αποσπασθεί ή χώρα από τη γαλλική επιρροή και να εξα­σφαλισθεί η συμμετοχή της Ομοσπονδίας στην βασική συζήτηση για την αναθεώρηση του Ελβετικού συντάγματος.

Ο Καποδίστριας έπρεπε να κατανικήσει την έντονη αντίδραση των αριστοκρατών, που δεν ήθελαν την ενοποίηση και να τους πείσει ότι το εθνικό συμφέρον επέβαλε να συνεργα­σθούν και να συμπράξουν με τους δημοκράτες για τη συγκρότηση γενικής συνελεύσεως, που θα ρύθμιζε τα όρια και κυρίως τα δικαιώματα ισοπολιτείας όλων των καντονίων.

Με εύστοχους διπλωματικούς χειρισμούς και με την τεράστια προσωπική επιρροή και το κύρος που ασκούσε στους συνομιλητές του κατόρθωσε να φέρει εις πέρας κατά τον καλύτερο τρόπο τη δύσκολη αυτή αποστολή: «Η ομοσπονδιακή Δίαιτα κατάρτισε το ομο­σπονδιακό Σύνταγμα, που εκείνος το συνέταξε, και αντιπροσωπεία των καντονιών θα πήγαινε στη Βιέννη, όπου θα άρχιζε το συνέδριο, για να το επικυρώσουν οι σύμμαχοι ηγεμόνες. Θα επιστρέφονταν επίσης στην Ελβε­τία, οι επαρχίες που κατείχαν ακόμα τα αυστριακά στρατεύματα», όπως ο ίδιος ο Καποδίστριας έγραφε στον πατέρα του[6]. Και πρόσθετε: «Η ολο­κλήρωση μιας τόσο πολύπλοκης διαπραγματεύσεως μου στοίχισε πάμπολ­λα βάσανα και ταξίδια και εκθέσεις και σύνταξη κειμένων συνταγμάτων και πολλά άλλα σχέδια».

Η Ελβετία ευγνωμονούσα τον αντάμειψε ποικιλοτρόπως. Αρκετά καντόνια της Ελβετίας τον ανεκήρυξαν επίτιμο πολίτη[7]. Ο Ελβετός δι­πλωμάτης και ιστορικός Pictet de Rochemont θα γράψει με ενθουσιασμό:

 

«Τι μπορούμε να κάνουμε για τον εξαίρετο Έλληνα Καποδίστρια, τον φοί­νικα της διπλωματίας;… Χωρίς αυτόν η Ελβετία θα είχε εξ ολοκλήρου ανατραπεί… Αν ξαναπεράσει από τη Γενεύη χτυπήστε όλες τις καμπάνες των εκκλησιών μας και χαιρετίσετε τον ερχομό του με τους κεραυνούς των πυροβόλων μας»[8].

 

Ένας άλλος διπλωμάτης, ο Roveréa, που παρακολούθη­σε από κοντά τους αγώνες του Καποδίστρια για την ενοποίηση της Ελβε­τίας και τη σύνταξη του συντάγματός τους, γράφει: «Ο Έλληνας αυτός πρεσβευτής της Ρωσίας, που δίκαια έχαιρε της ειλικρινούς εμπιστοσύνης του τσάρου, είχε αποκτήσει τεράστιο κύρος, που το διετήρησε καθ’ όλη τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, με την γλυκύτητα και ευγένεια των τρό­πων του και με τις μεγάλες προσωπικές του αρετές. Στην προσπάθειά του να συνδιαλλάξει και συμβιβάσει τους «διεφθαρμένους» αριστοκράτες κατη­γορήθηκε απ’ αυτούς ότι υπεστήριξε υπέρμετρα τους αντιπάλους τους, «τους φιλελευθέρους»[9]. Και πράγματι ο Καποδίστριας είχε έλθει σε σύγ­κρουση με την αριστοκρατική τάξη, που δεν ήθελε την ενοποίηση των με­γάλων και πλουσίων καντονιών με τα πτωχά αγροτικά.

Και αυτός ακόμη ο μεροληπτικός απέναντι στον Καποδίστρια και στην Ελλάδα Gobineau, αναγκάστηκε να ομολογήσει ότι η δικαιοσύνη απαιτούσε να ειπεί ότι κατά την παραμονή του στην Ελβετία «με μεγάλη διπλωματική επιτηδειότητα χειρίσθηκε το δύσκολο αυτό πρόβλημα και δι­καίως απέκτησε δικαιώματα στην ευγνωμοσύνη όλων των καντονίων, λόγω των φιλελευθέρων ιδεών του, οι οποίες του εξασφάλισαν τον θρίαμβο»[10].

Άλλοι μεγάλοι σταθμοί της διπλωματικής σταδιοδρομίας στην Ευρώ­πη του Καποδίστρια ήταν το συνέδριο της Βιέννης, 1814-1815, το συνέδριο στο Παρίσι και τα συνέδρια στο Aachen, Troppau και Laybach. Ο ίδιος ο τσάρος Αλέξανδρος κάλεσε τον Καποδίστρια, στο συνέδριο της Βιέννης: «Δεν έχω άλλον διπλωμάτη, τόσον ικανό, που θα είχε τη δύναμη να αντιμετρηθεί και να παλαίσει στις μάχες με τον Αυστριακό Metternich, που θα δοθούν στη Βιέννη», είπε στη Ρωξάνδρα Στούρτζα, την Ελληνίδα Κυρία επί των τιμών της τσαρίνας Ελισάβετ[11].

Στη Βιέννη είναι ο επίσημος πληρεξούσιος της Ρωσίας, σε όλα τα θέ­ματα. Αγωνίζεται να θέσει προς συζήτηση το θέμα των Επτανήσων, που ήδη τα κατείχαν οι Άγγλοι και το θέμα της απελευθερώσεως της Ελλά­δος, που ήταν και το δυσκολώτερο. Το θέμα των Ιονίων, έπειτα από τις σφοδρές αντιδράσεις του Αυστριακού Metternich και της Αγγλίας κάπως διευθετήθηκε – με τις τότε επικρατούσες δυσμενείς συνθήκες – με την υπογραφή της Συνθήκης για τα Ιόνια Νησιά, που οριστικοποιήθηκε και υπογράφηκε στις 5 Νοεμβρίου 1815 στο Παρίσι.

Τα Επτάνησα θα παρέ­μεναν δυστυχώς στην «προστασία» της Αγγλίας, διατηρώντας το συνταγματικό τους πολίτευμα[12]. Το γενικώτερο πρόβλημα της Ελλάδος δεν μπό­ρεσε να το εγγράψει επίσημα προς συζήτηση στο συνέδριο της Βιέννης, το κατέστησε όμως διπλωματικά γνωστό και το διεθνοποίησε, μέσω της Φι­λομούσου Εταιρείας, που ίδρυσε στη Βιέννη, κατά την διάρκεια των συ­ζητήσεων. Και αυτό ήταν μια μεγάλη διπλωματική επιτυχία, μέσα στο τόσο αρνητικό κλίμα[13].

Οι ευρωπαίοι διπλωμάτες, που συμμετείχαν στο Συνέδριο της Βιέν­νης, χαρακτήρισαν τον Καποδίστρια ως «μέγα Ευρωπαίο διπλωμάτη»[14]. Ο J. C. Eynard, ο Ελβετός διπλωμάτης και μεγαλοτραπεζίτης έγραφε στο Ημερολόγιό του: «Ο Καποδίστριας με τη διπλωματική του μεγαλοφυΐα, σύντομα κατέλαβε μία από τις πιο εξέχουσες θέσεις των πρωταγωνιστών του Συνεδρίου της Βιέννης στις διαπραγματεύσεις όλων των δυσκόλων προβλημάτων[15]. Ο Γερμανός ιστορικός Η. Treitschke, παρακολουθώντας τους παράλληλους αγώνες του Καποδίστρια, κατά τη διάρκεια του Συνε­δρίου, για την απελευθέρωση της σκλαβωμένης πατρίδας του, γράφει χαρακτηριστικά: «Ο Έλληνας διπλωμάτης χρησιμοποιούσε, με σπάνιους δι­πλωματικούς χειρισμούς, όλο το κύρος του από την υψηλή θέση του για την απελευθέρωση της Ελλάδος»[16].

Η περίφημη για την εποχή «Revue Encyclopédique de Paris» σχολιάζοντας τη δράση του Καποδίστρια για τη πνευματική άνοδο της πατρίδας του, έγραφε: «Κανένας άλλος δεν εργάστηκε τόσο αποτελεσματικά όσο ο κόμης Καποδίστριας… ο οποίος χρησι­μοποίησε όλους τους τρόπους για να αυξήσει τα μέσα της μορφώσεως και εκπαιδεύσεως των νεαρών Ελλήνων, διευκολύνοντας με κάθε τρόπο τις σπουδές τους. Με τη γενναιοδωρία που τον χαρακτήριζε ενίσχυσε την ίδρυ­ση της Ακαδημίας των Ιονίων Νήσων»[17].

Ιωάννης Καποδίστριας, πίνακας του Σερ Thomas Lawrence (1769-1830). Ο πίνακας φιλοτεχνήθηκε στη Βιέννη, ανήκει στη Βασίλισσα της Αγγλίας Ελισάβετ Β΄ και είναι εκτεθειμένος στον Πύργο του Windsor στην αίθουσα του Βατερλώ.

Στο Συνέδριο του Παρισιού, το καλοκαίρι του 1815, όπου οι νική­τριες Δυνάμεις θα συζητούσαν το θέμα της ηττημένης Γαλλίας, μετά την οριστική ήττα του Ναπολέοντα, ο Καποδίστριας πραγματικά διέπρεψε με τις επαναστατικές προτάσεις του. Η Αυστρία, Πρωσία και Αγγλία επέμε­ναν ότι έπρεπε να ληφθούν αυστηρές κυρώσεις, εδαφικές, οικονομικές και στρατιωτικές εναντίον της Γαλλίας, φθάνοντας μέχρι και τον διαμελισμό της[18].

Μόνος ο Καποδίστριας είχε εντελώς αντίθετη γνώμη. Στο υπόμνημα που συνέταξε υποστήριζε ότι με την ήττα του Ναπολέοντα και τον τερμα­τισμό των πολυχρόνων πολέμων, οι σκοποί των συμμάχων είχαν εκπληρωθεί. Επομένως έπρεπε να μεταχειρισθούν την νικημένη χώρα με ήπιο τρό­πο, γιατί μονάχα έτσι θα εδραιωνόταν η τάξη και η ειρήνη σε όλο τον ευρωπαϊκό χώρο. Η Γαλλία έπρεπε να παραμείνει ισχυρή δύναμη, γιατί με το πιο δημοκρατικό πολιτικό της σύστημα θα αποτελούσε σημαντικό παράγοντα δι­πλωματικής ισορροπίας απέναντι στον απολυταρχικό δεσποτισμό της Αυστρίας και Πρωσίας. Πίστευε ακόμα ότι ευεργετώντας τη Γαλλία θα εξα­σφάλιζε τη φιλία της σε περίπτωση ρωσοτουρκικού πολέμου, που θα τον επεδίωκε, προκειμένου να απελευθερωθεί η Ελλάδα.

Παρά τις τεράστιες αντιδράσεις οι απόψεις του Καποδίστρια επεκράτησαν, εξασφαλίζοντας την ευγνωμοσύνη της Γαλλίας. Ο υπουργός των Εξωτερικών της Γαλλίας δούκας de Ridelieu έγραψε στον τσάρο Αλέξαν­δρο: «Έπειτα από μακρές και θλιβερές συζητήσεις, υπογράψαμε τη συμ­φωνία για τη μείωση των πολεμικών αποζημιώσεων εκ μέρους της Γαλλίας προς τις νικήτριες δυνάμεις. Ο πληρεξούσιος της Υμετέρας Μεγαλειότητος (ο Καποδίστριας) υπήρξε ανυπολόγιστα πολύτιμος για μας και του οφείλουμε εξολοκλήρου τον επιτευχθέντα μετριασμό. Είμαι βέβαιος ότι ο κόμης Καποδίστριας, στις προσπάθειές του, υπερέβη κατά πολύ τις οδηγίες που είχε λάβει από Σας. Παρακαλώ την Υ.Μ. να μη δυσαρεστηθεί απέναν­τί του»[19].

Ο Γάλλος διπλωμάτης κόμης Molet δεν θα διστάσει να γράψει κατηγορηματικά: «Εάν η Γαλλία είναι ακόμη Γαλλία, το οφείλει κυριολε­κτικά σε δύο ανθρώπους, που τα ονόματά τους δεν πρέπει ποτέ να τα ξε­χάσει. Στον Αλέξανδρο και στον Υπουργό του των Εξωτερικών Καποδί­στρια»[20]. Και ο Γάλλος ιστορικός Pasquier, εξαίροντας την ανυπολόγιστη προσφορά του Καποδίστρια προς τη Γαλλία, θα γράψει: «Ο κόμης Καπο­δίστριας πρόσφερε στη Γαλλία την πιο μεγάλη και σημαντική εκδούλευση»[21]. Ο βασιλιάς της Γαλλίας Λουδοβίκος ΙΗ’, θέλοντας να δείξει εμπρά­κτως την ευγνωμοσύνη του στον Έλληνα διπλωμάτη, που με τη σθεναρή στάση του έσωσε τότε τη Γαλλία, του έστειλε επιστολή «με τις ωραιότερες φράσεις του κόσμου», όπως αναφέρει η Ρωξάνδρα Στούρτζα-Edling στα Απομνημονεύματά της, και του πρόσφερε ένα μεγάλο χρηματικό ποσό. Ο Καποδίστριας όμως αρνήθηκε κατηγορηματικά να το δεχθεί[22].

Στο Συνέδριο του Aachen (Aix la Chapelle), τον Σεπτέμβριο του 1818, ο Καποδίστριας υπήρξε από τις πιο εξέχουσες φυσιογνωμίες και κατέπλη­ξε τους Ευρωπαίους διπλωμάτες με τις ριζοσπαστικές, δημοκρατικές και φιλελεύθερες απόψεις του, για την εποχή εκείνη, ως προς το θέμα των δι­καιωμάτων των μικρών κρατών[23]. Βασικός στόχος του Καποδίστρια ήταν να αναγνωρισθεί στους μικρούς λαούς το δικαίωμα να αντιμετωπίζουν τα εθνικά τους προβλήματα με τη συνεργασία των μεγάλων κρατών και να μη επεμβαίνουν εκβιαστικά τα τελευταία στα εσωτερικά των μικρών. Με τον τρόπο αυτό θα άνοιγε ο δρόμος για την υπόδουλη Ελλάδα.

Οι προσπάθειες αυτές του Καποδίστρια προκάλεσαν τις έντονες αντιδράσεις του Metternich και του Υπουργού των Εξωτερικών της Αγγλίας Castlereagh, οι οποίοι δεν ήθελαν με κανένα τρόπο να δοθούν δικαιώματα στους μικρούς λαούς[24]. Όλοι όμως τότε οι αυτοκράτορες και οι βασιλείς – εκτός από τον Άγγλο – του απένειμαν τα μεγαλύτερα παράσημα και τιμητικές διακρί­σεις, για τις λαμπρές διπλωματικές επιτυχίες του[25].

Άγνωστη, μα λαμπρή σελίδα στην όλη διπλωματική σταδιοδρομία του Καποδίστρια, αποτελούν οι πολύχρονοι αγώνες του για τη βελτίωση των συνθηκών της ζωής των Μαύρων και την κατάργηση του επαίσχυντου δου­λεμπορίου στις ακτές της Αφρικής[26]. Τα συνέδρια του Troppau και Laibach, από το φθινόπωρο του 1820 μέχρι το τέλος της ανοίξεως του 1821, υπήρξαν από τις πιο δύσκολες, μα και λαμπρές περιόδους της διπλωματικής σταδιοδρομίας του Καποδίστρια και το προανάκρουσμα του τέλους στη θέση του Υπουργού των Εξωτε­ρικών στη Ρωσία. Κύριο θέμα των συνεδρίων ήταν η αντιμετώπιση της εκρηκτικής καταστάσεως που επικρατούσε στην Ευρώπη από τη κήρυξη επαναστατικών κινημάτων στην Ισπανία και την Ιταλία[27]. Οι ευρωπαϊκές μεγάλες Δυνάμεις πήραν εντελώς αντιδραστική στάση και αποφάσισαν να καταπνίξουν με τη βία κάθε επαναστατικό κίνημα.

Ο Καποδίστριας, γνωρίζοντας τον επαναστατικό αναβρασμό που επικρατούσε στην Ελλάδα, και το κίνημα που ετοίμαζε ο Αλέξανδρος Υψηλάντης στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, αγωνιούσε, μήπως από τη μια στιγμή στην άλλη εκραγεί η ελληνική επανάσταση. Έπειτα από την απόφαση που είχαν πάρει οι μεγάλες Δυνάμεις, θα ήταν η χειρότερη ώρα. Πρώτη του ενέργεια ήταν η υποβολή ενός υπομνήματος, όπου αντέκρουε τις θέσεις του δεσπο­τικού Metternich, που ήταν ο κύριος υποστηρικτής της ένοπλης επεμβάσε­ως σε κάθε επαναστατικό κίνημα των μικρών και καταπιεζομένων λαών.

Ο Καποδίστριας αντίθετα υποστήριζε ότι αυτά έπρεπε να αντιμετωπίζονται με σταδιακές κοινωνικές μεταρρυθμίσεις θεμελιωμένες στον διάλογο, ανά­μεσα στους μικρούς και στους μεγάλους. Απέκλειε εντελώς τη βίαιη κατα­στολή και υποστήριζε την παραχώρηση «λαϊκής ελευθερίας» και «πολιτικής και εθνικής ανεξαρτησίας» και μιας «καινούργιας τάξης πραγμάτων», η οποία για να είναι βιώσιμη έπρεπε απαραιτήτως να προβλέπει την παραχώρηση συνταγμάτων και συνταγματικών ελευθεριών στα μικρά κράτη, έστω και αρχικά περιορισμένων.

Η  φιλελεύθερη όμως και επαναστατική, για εκείνη την εποχή φωνή του Έλληνα διπλωμάτη, πνίγηκε ακόμα μία φορά από τα καταπιεστικά συμφέροντα των μεγάλων[28], αφήνοντας τον Καποδίστρια πικραμένο και απογοητευμένο «για την ανίατη αρρώστια του δεσποτισμού της γηραιάς Ευρώπης», όπως έγραφε.

Ως προς τα ελληνικά κινήματα, πού ξέσπασαν εν τω μεταξύ, ο Καποδίστριας έδωσε μια από τις σκληρότερες μάχες της ζωής του και κατήγαγε μια από τις λαμπρότερες διπλωματικές νίκες – ίσως τη λαμπρότερη – παρά την λυσσώδη αντίδραση του Metternich: Με Ισχυρά επιχειρήματα δια­φοροποίησε εντελώς τα ελληνικά επαναστατικά κινήματα, χαρακτηρίζοντάς τα – όπως και ήταν – εθνικοαπελευθερωτικά από τον βάρβαρο τουρκικό ζυγό, ενώ τα άλλα, απέβλεπαν στην αποτίναξη απολυταρχικών καθεστώ­των, οπότε δεν μπορούσαν να εφαρμόσουν εναντίον της Ελλάδος τα ίδια βίαια μέτρα. Τότε πραγματικά «έσωσε την Ελλάδα επαναστάσαν», όπως γράφει ο ιστορικός Ν. Σπηλιάδης[29].

Η παρουσία του Καποδίστρια στα δυο αυτά συνέδρια ήταν από τις πιο εντυπωσιακές και μοναδικές, όπως αναγνώρισαν όλοι οι σύνεδροι και οι Ευρωπαίοι ιστορικοί, οι σύγχρονοι και μεταγενέστεροι. Παραθέτω ελά­χιστες γνώμες και κρίσεις από το πλήθος, προτάσσοντας – για ευνόητους λόγους –  μια εντυπωσιακή κρίση του Metternich για τον μεγάλο πολιτικό του αντίπαλο: «Σε όλες τις διπλωματικές μάχες οι δικές μου απόψεις επικρατούν κατά το 85%. Με το υπόλοιπο όμως 15% ο Καποδίστριας κατορ­θώνει να είναι ο ουσιαστικός νικητής!…». Και σε άλλη περίπτωση θα γράψει: «Ο μόνος αντίπαλος που δύσκολα ηττάται είναι ο απόλυτα έντιμος άνθρωπος. Και τέτοιος είναι ο Καποδίστριας»[30]. Τον μισούσε και τον πολεμούσε σαν πολιτικό αντίπαλο. Τον θαύμαζε όμως σαν ικανό διπλωμάτη και άνθρωπο.

Ο Γάλλος Ιστορικός F. Huillier γράφει: «Επί επτά χρόνια η προσω­πικότητα του Καποδίστρια θα δεσπόζει στην ευρωπαϊκή διπλωματία με την άφθαστη δεξιοτεχνία του και με την αληθινή φυσική και ηθική ομορφιά του, που αγωνιζόταν να δημιουργήσει ένα κόσμο, που θα τον αποτελούσαν άνθρωποι τόσο τέλειοι σαν τον ίδιο…»[31]. Ο Ιστορικός Κ. Nicolson γράφει: «Η πιο ηγετική, επιβλητική και ανθρώπινη φυσιογνωμία στα συνέδρια της Ευρώπης, που συνήρπαζε τους πάντες με τα ισχυρά και βαθειά μελετημένα επιχειρήματά του, ήταν ο Καποδίστριας»[32]. Ο διπλωμάτης και ιστορικός Fr. Gentz γράφει: «Ο κόμης Καποδίστριας… είναι homme d’ honneur, με ακεραιότητα δοκιμασμένη, σε όλες τις υποθέσεις της Ευρώπης, ειλικρινής φίλος για κάθε τι το όμορφο «καλός κι αγαθός», ψυχή ευγενής και υπεράνω συμφερόντων, πνεύμα ανε­πτυγμένο και διαπεραστικό, με μόνιμη επιδίωξη μιας καλύτερης τάξης πραγμάτων… και πάνω απ’ όλα με μία απέραντη αγάπη για την πατρίδα του»[33].

Ο Ρώσος ιστορικός Gr. Ars επισημαίνει: «Σε όλα τα στάδια της εξαιρετικής και μοναδικής διπλωματικής σταδιοδρομίας του στη Ρωσία και στην Ευρώπη ο Καποδίστριας δεν έπαυσε ποτέ να είναι πρώτα ο Έλληνας πατριώτης και να βρίσκεται πάντοτε στο πλευρό της αγωνιζομένης πατρί­δας του»[34]. Ο ίδιος σε άλλο σημείο του έργου του γράφει ότι «ο Καποδίστριας σε όλους τους αγώνες και τις προσπάθειές του για τη μορφωτική και πνευματική αναγέννηση της Ελλάδος η κοσμοθεωρία του ήταν επηρεα­σμένη κυρίως από την κίνηση του διαφωτισμού». «Ο Καποδίστριας πρέσβευε πάντοτε τις φιλελεύθερες ιδέες και έδινε μάχες με τους αντιπάλους του, που πήγαζαν μεν από τον βαθύ του πόθο, που τον ενέπνεε στο να βοηθήσει τη σκλαβωμένη πατρίδα του, αναμφίβολα όμως ήταν ειλικρινείς και το αληθινό πιστεύω του» (Ch. Webster)[35]. «Ο Καποδίστριας ένοιωθε βαρειά ικανοποίηση δουλεύοντας επάνω σε κείμενα συνταγμάτων και αγωνιζόταν για την εφαρμογή τους στους μι­κρούς λαούς» (L. Lebzeltern, αυστριακός διπλωμάτης)[36].

Και μια γυναικεία κριτική, από τις πολλές, για τον Καποδίστρια: «Ο ισορροπημένος χαρακτήρας του και η ικανότητα που διαθέτει στο να κατανοεί σε βάθος όλα τα διεθνή προβλήματα, του δίνουν τη δυνατότητα να ασκεί επιβολή σε όλα τα θέματα που αναλαμβάνει… Το βλέμμα του είναι διαπεραστικό και περίσκεπτο, η ψυχή του ενός φιλοσόφου, που τα πάντα τον απασχολούν και για τα πάντα έχει τις πιο σωστές σκέψεις και λύσεις, που δεν διστάζει να αναγνωρίσει ότι τίποτε στον κόσμο δεν έχει μεγάλη αξία, αν το απογυ­μνώσεις από το πνεύμα… Είναι εντελώς αλλιώτικος, ξεχωριστός από όλους τους ανθρώπους του πνεύματος…» (Κόμισσα Lulu Thurheim)[37].

Και τέλος ή κρίση και ο χαρακτηρισμός του Καποδίστρια από ένα με­γάλο συγγραφέα και τον τότε μόνιμο γραμματέα της γαλλικής Ακαδημίας, τον Abel François Villemain[38]: «Εάν υπάρχει σε όλο τον κόσμο μια αυθεν­τική ευγένεια, που να ξεχωρίζει… από την πνευματική διορατικότητα, από την απλότητα στην όλη συμπεριφορά, από την βαθύτητα του λόγου και της σκέψης, κανένας άλλος άνθρωπος δεν υπήρξε τόσο ευγενής και τόσο διο­ρατικός στη σύλληψη των προβλημάτων όσο ο κόμης Καποδίστριας… Η συνέχεια των γεγονότων απέδειξε ότι δεν είχε μονάχα αρχοντιά και αξιο­πρέπεια και βαθύτατη ευθυκρισία και αξιολόγηση των γεγονότων, αλλά και ηρωισμό ψυχής… Στο πρόσωπό του αναγνωρίζει κανείς ένα φιλόσοφο, πα­θιασμένο για τις τέχνες, ένα διανοούμενο γεμάτο πνευματική καλλιέργεια. Μιλώντας για την ομορφιά της αρχαίας φιλολογίας, ξαναεύρισκε την αγω­νιζομένη πατρίδα του, που από πολλά χρόνια αγωνιζόταν και πάσχιζε να την ελευθερώσει, υπηρετώντας στη ρωσική αυλή…».

 

Ελένη Κούκκου

 

 

Υποσημειώσεις

[1] Αρχείον Καποδίστρια Α’, Κέρκυρα 1976, 24: «υπηρετών τη πατρίδα μου, υπηρετούν συγχρόνως και την Ρωσίαν, επί τω μεγάλω σκοπώ να προφυλάξω την Ελλάδα από τους πειρασμούς της γαλλικής πολιτικής», θα γράψει στο περίφημο Υπόμνημά του, του 1826. Βλ. και Ελένης Κούκκου, Ιστορία των Επτανήσων από το 1797, μέχρι την αγγλοκρατία. 4η  έκδοση, Αθήνα 2001, το ειδικό κεφάλαιο, για το «Βυζαντινό Σύνταγμα».

[2] Περισσότερα βλ. Ελένης Κούκκου, Ιωάννης Καποδίστριας. Ο Άνθρωπος – ο διπλωμάτης, έκδ. 14, Αθήναι 2001, 41 κ.ε., όπου και άλλη βιβλιογραφία.

[3] Βλ. C. Lahovary, Mémoires de l‘Amiral Paul Tchitchagof en 1812, Paris 1909, 406. -G. Ars,Ο Καποδίστριας και το ελληνικό απελευθερωτικό κίνημα, 1809-1822, Moskva 1976, 301: «Ο Καποδίστριας δεν έπαιζε καθόλου τον ρόλο ενός απλού εκτελεστικού οργάνου. Το εφευρετικό του μυαλό προσανατολιζόταν στην αναζήτηση τρόπων, που θα του εξασφάλιζαν την επιτυχία των στρατιωτικών και διπλωματικών του σχεδίων», στα ρωσικά.

[4] Βλ. Patricia Kennedy-Grimsted, «Capodistrias and a «New Order» for restoration Europe: «The liberal ideas» of a Russian Foreign Minister 1814-1822», The Journal of Modern History 40 (1968) 173.

[5] N. Mikhailovich, L’empereur Alexander ler…, St. Petersburg, 1912, I, 340. Για την πολύπλευρη δράση του Καποδίστρια στην Ελβετία βλ. S. Lascaris, Capodistrias avant la revolution grecque, Lausanne 1918. Βλ. και Ελένης Κούκκου, Ο Καποδίστριας και η Παιδεία, 1803-1822, Α’ Η Φιλόμουσος Εταιρεία της Βιέννης, εκδ. 2η , Αθήναι 1986, πολλαχού.

[6] Π. Ενεπεκίδη, Ιωάννης Καποδίστριας, 176 γράμματα προς τον πατέρα τον, 1809-1820, Αθήναι 1972, 181-182.

[7] Τα ψηφίσματα της ανακηρύξεώς του ως επιτίμου πολίτη της Ελβετίας, βλ. Ελένης Κούκκου, Ο Καποδίστριας και Η Παιδεία, Α’ Η Φιλόμουσος Εταιρεία της Βιέννης, έκδ. 2η , Αθήνα 1986, 158 κ.ε.

[8] Βλ. S. Lascaris, Capodistrias avant la Révolution grecque, 85 κ.έ., Roveréa, Mémoires, t. IV, Paris 1848, 253.

[9] Comte de Gobineau, Deux Etudes sur la Grèce moderne, Capodistrias, le Royaunne des Hellènes, Paris 1905, 20.

[10] Τον χρόνο 1991, με την συμπλήρωση 700 χρόνων από τη σύσταση του ελβετικού κράτους η ελβετική πρεσβεία των Αθηνών οργάνωσε σημαντικές τιμητικές εκδηλώσεις ευγνωμοσύνης προς τον Καποδίστρια, τόσο στην γενέτειρά του, την Κέρκυρα, όσο και στην Αθήνα.

[11] Comtesse Edling (Stourtza), Mémoires, Moscou, 1888, 143.

[12] Βλ. Ελένης Κούκκου, Ιστορία των Επτανήσων από το 1797μέχρι την αγγλοκρατία, 4η έκδοση, Αθήνα 2001, 197 κ.ε.

[13] Ελένης Κούκκου, Η Φιλόμουσος Εταιρεία…, πολλαχού. – Π. Ενεπεκίδη, Ρήγας – Υψηλάντης – Καποδίστριας, Αθήναι 1965, 190 κ.ε.

[14] Ε. Μαυράκη, Ο Καποδίστριας και η εποχή του, Αθήναι, 10. – Π. Πετρίδη, Η διπλωματική δράσις του Ιωάννου Καποδίστρια υπέρ των Ελλήνων, 1814-1831, Θεσσαλονίκη, 1974, 48, όπου και άλλη βιβλιογραφία.

[15] J. G. Eynard, Der danzenze Kongress, Berlin 1923, 74, 102, 112.

[16] Η. Treitschke, Der Wiener Kongress, 16.

[17] Τόμος III, 1819, 372.

[18] Βλ. επιστολή του Καποδίστρια προς τον Η. Stein, της 28 Ιουλίου 1815, στον G. Pertz, Das Leben des Ministers Freiherrn vom Stein, Berlin 1855, IV, 482.

[19] Βλ. στον Ε. Μαυράκη, ό.π., 16.

[20] Βλ. στον C. Grunwald, Alexander Ier, le Tzar mystique, Paris 1955, 249.

[21] Mémoires, publics par le duc d’Audiffret-Pasquier, Paris 1893, III, 429.

[22] Καποδίστρια, Επιστολαί διπλωματικαί, διοικητικαί…, μετάφρ. Μ. Σχινά, Α’, Αθήναι 1841, 37. – R. Stourdja-Edling, Mémoires, Moscou 1888, 244-246, 247.

[23] Βλ. R. Stourdja-Edling, ό.π., 249 ε. – J. Petropoulos, Politics and Statecraft…, Princeton – New Jersey 1968, 108.

[24] Βλ. Η. Kissinger, Grossmacht-Diplomatie, μετάφρ. Η. Jordan, Dusseldorf 1962, 261.-Π. Πετρίδη, ό.π., 94.

[25] Βλ. D. Arliotti, La vita di G. Capodistria, Corfu 1859, 54. – Ελένης Κούκκου, «Ο ανέκδοτος κατάλογος των υπαρχόντων του… Καποδίστρια», Δελτίον Ιστορικής Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος (Δ.Ι.Ε.Ε.), 15 (1961), 71-72.

[26] Για το θέμα αυτό βλ. Hélène Koukkou, «Mémoire de Jean Capodistrias sur la suppression du trafic des Maures», Δ.Ι.Ε.Ε. 25 (1982) 5-14.

[27] Βλ. Καποδίστρια, Επιστολαί, A’, 43. – S. Lascaris, ό.π., 100 ε. – Ε. Κούκκου, ό.π., 110 ε.

[28] Τα κινήματα της Ισπανίας και Ιταλίας και κυρίως της Νεαπόλεως, πνίγη­καν στο αίμα από τα αυστριακά στρατεύματα. Βλ. Ε. Κούκκου, ό.π., 111 κ.ε. όπου και η άλλη βιβλιογραφία. Για τις ριζοσπαστικές συνταγματικές απόψεις του Καποδίστρια βλ. και Patricia Grimsted-Kennedy, ό.π., πολλαχού.

[29] Απομνημονεύματα, Αθήναι 1857, Α’, 6.

[30] Mémoires, III, 531, 549, 589, κ.ά.

[31] De la Sainte Alliance…, Paris1954, A’, 28.

[32] The congress of Vienna…,London 1946, 241.

[33] Βλ. Prokesch-Osten, Geschichte du Abfalls der Griechen…, Wien 1867, II, 89.

[34] Ο Ι. Καποδίστριας και το ελληνικό απελευθερωτικό κίνημα 1809-1822, Moskva 1976, στα ρωσικά. Του ιδίου, «Ioani Kapodistria ν Rossii», Voprosy Istorii 5 (1976), 319 ε., 309 κ.ά.

[35] The Congress of Vienna…,London 1934 , 91.

[36] Patricia Grimsted-Kennedy, ό.π., 183 ε.

[37] Mein Leben, 1913, II, 223.

[38] Souvenirs contemporains, 473, στον Lys. Oeconomos, Essai sur la vie de comte Capodistrias…, Toulouse-Paris 1926, 16 κ.ε.

 

 

Πηγή

  • Μνημοσύνη, Ετήσιον περιοδικόν της Εταιρείας Ιστορικών Σπουδών επί του Νεώτερου Ελληνισμού,  τόμος 16ος, 2003-2005, Εν Αθήναις, χ.χ.

 

Διαβάστε ακόμη:

  

Read Full Post »

Πολυγένης Κωνσταντίνος (1862-1935)

Posted in Πρὀσωπα, tagged , , , , , , , , , , , , , , on 12 Μαΐου, 2011| Leave a Comment »

Πολυγένης Κωνσταντίνος (1862-1935)

 

Πολυγένης Κωνσταντίνος

Διαπρεπής νομικός, καθηγητής της Νομικής Σχολής, συγγραφέας  και πολιτικός, καταγόμενος από το Άργος.  Γεννήθηκε στην Αθήνα από Αργείτικη οικογένεια. Μετά την ολοκλήρωση της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ενεγράφη στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ συνέχισε τις σπουδές του επί πέντε χρόνια σε πανεπιστημιακά ιδρύματα της Γερμανίας.

Στην Ελλάδα επέστρεψε το 1890 και διορίστηκε αρχικά υφηγητής του Ρωμαϊκού Δικαίου, ενώ την επόμενη χρονιά ανέλαβε καθήκοντα γραμματέα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 1895 εξελέγη τακτικός καθηγητής στο μάθημα του Ρωμαϊκού και Βυζαντινού Δικαίου. Ασχολήθηκε με την πολιτική˙ το 1921 διετέλεσε μάλιστα Υπουργός Παιδείας επί κυβερνήσεως Δημητρίου Γούναρη,  ενώ κατά το ακαδημαϊκό έτος 1921-1922 χρημάτισε και Πρύτανης του Πανεπιστημίου. Άφησε σπουδαίο επιστημονικό έργο, τόσο πρωτότυπο, όσο και μεταφράσεις.

Έργα του είναι:

Περί δωρεάς (1884)

Περί της απαγορεύσεως των δωρεών μεταξύ συζύγων (1890)

Πραγματεία περί προικός (δίτομο έργο, 1891-1894)

Περί της αξίας του Ρωμαϊκού δικαίου (1899)

Μετάφρασε έργα του Bernhard Joseph Hubert Windscheid και προσάρμοσε αυτά στην Ελληνική νομοθεσία και νομολογία.

Το Άργος τιμώντας τη μνήμη του, του ανήγειρε προτομή στη βορεινή πλευρά του δικαστικού μεγάρου της πόλης. Ο γιος του Ιωάννης Πολυγένης υπήρξε επίσης καθηγητής του Αστικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και Γενικός Γραμματέας του ΥΠΕΠΘ.  

 

Πηγές

  • Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών, «Εκατονταετηρίς 1837-1937», Πυρσός, Αθήναι, 1937.
  • Μαρκεζίνης Σπύρος, «Πολιτική ιστορία της νεωτέρας Ελλάδος: 1828 – 1964», Αθήνα, Πάπυρος, 1967.
  • Λεύκωμα της Eκατονταετηρίδος της εν Aθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας 1837-1937, Αθήνα χ.χ. 
  • Οδυσσέας Κουμαδωράκης, « Άργος το πολυδίψιον » Εκδόσεις Εκ Προοιμίου, Άργος, 2007.

Read Full Post »

Μαυρομιχάλης Α. Αντώνιος (Μάνη 1829 – Αθήνα 1902 ή 1903)

Posted in Πρὀσωπα, tagged , , , , , , , , , , , , , , on 22 Απριλίου, 2010| Leave a Comment »

Μαυρομιχάλης Α. Αντώνιος (Μάνη 1829 – Αθήνα 1902 ή 1903)

 Παραθέτουμε  βιογραφικό σημείωμα του Αντωνίου Μαυρομιχάλη, από το Περιοδικό  «Το ΑΣΤΥ», τεύχος 2ο  της 19ης Οκτωβρίου 1885, γι’ αυτό και το κείμενο είναι γραμμένο σε χρόνο ενεστώτα.

 

Μαυρομιχάλης Α. Αντώνιος

Ο Υπουργός των Στρατιωτικών, Συνταγματάρχης Αντώνιος Μαυρομιχάλης, ανήκει στην ηγεμονική οικογένεια της Μάνης. Γιος του Αναστασίου Μαυρομιχάλη και εγγονός του μεγάλου Πετρόμπεη. Γεννήθηκε το 1829 και αφού τελείωσε με επιτυχία τις Γυμνασιακές του σπουδές, κατετάγη εθελοντικά στο Στρατό ως απλός στρατιώτης, στη διλοχία των ακροβολιστών (φουστανελοφόρων) παρά τις αντιρρήσεις του πατέρα του.

Το 1851, όταν ο πατέρας του, ως Υπουργός των Στρατιωτικών παρουσίασε κατάλογο υποψηφίων προς προαγωγή, από διακριτικότητα και υπερηφάνεια δεν είχε συμπεριλάβει τον γιο του. Ο Όθωνας όμως πρόσθεσε το όνομα του νεαρού στρατιώτη ιδιοχείρως στον κατάλογο, προάγοντας αυτόν σε Ανθυπασπιστή. Μετά την προαγωγή του και επιθυμώντας να βελτιώσει τις στρατιωτικές του γνώσεις μετά από εξετάσεις, εισήχθη στην Δ΄ τάξη της Σχολής Ευελπίδων, την οποία τέλειωσε αμέσως.

Το 1854, ως Υπολοχαγός, εστάλη από το Κράτος στην Γαλλία, προκειμένου να συμπληρώσει τις στρατιωτικές του γνώσεις. Εκεί, έμεινε επί 2 χρόνια, υπηρετών σε κάποιο Σύνταγμα του Πεζικού. Λοχαγός επί της Μεσοβασιλείας, εκλέχτηκε πληρεξούσιος της επαρχίας Οιτύλου στην Εθνοσυνέλευση. Η κοινοβουλευτική του αξία εκτιμήθηκε και αναγνωρίστηκε  από την πρώτη στιγμή.

Το 1866 ο Δεληγιώργης ως Πρωθυπουργός τον παρακαλεί να δεχτεί να αναλάβει το Υπουργείο Ναυτικών ενώ το 1867, επί Βούλγαρη, ανέλαβε Υπουργός των Εκκλησιαστικών και της Δημόσιας Εκπαίδευσης.

Το 1875, ο Τρικούπης, κατά την πρώτη θητεία του, του πρότεινε να αναλάβει το Υπουργείο Ναυτικών αλλά αυτός δεν δέχτηκε, εκφράζοντας και την μεταμέλειά του γιατί στο παρελθόν είχε αναλάβει το συγκεκριμένο Υπουργείο, χωρίς να είναι ειδικός. Κατά το 1876 ο Δεληγιώργης του ανέθεσε το Υπουργείο των Στρατιωτικών και ως Υπουργός Στρατιωτικών χρημάτισε και επί Κουμουνδούρου, την  περίοδο της Επιστράτευσης.

Ως Υπουργός Στρατιωτικών ανέλαβε και τον περασμένο Απρίλιο, όπου  υπηρετεί μέχρι και σήμερα. Ασχολείται με πολλή ζήλο με τις στρατιωτικές μελέτες και πολλές φορές παίρνει το λόγο στην βουλή μιλώντας με κύρος, σαφήνεια και ευγλωττία για ζητήματα που αναφέρονται στις αρμοδιότητές του. Ιδίως, αγωνίστηκε έντονα για την πολυετή στρατιωτική θητεία. Γενικά, θεωρείται αυστηρός στο καθήκον του και ανένδοτος  στις βουλευτικές πιέσεις.

Κατά κοινή ομολογία, έδειξε ιδιαίτερη δύναμη, ενέργεια και δραστηριότητα, είναι δε ευτυχής σύμπτωση ότι υπηρετεί ως προϊστάμενος του Ελληνικού Στρατού, αυτές τις κρίσιμες στιγμές που η Ελλάδα διέρχεται, κάποιος που το όνομά του συνδέεται με οικογένεια  ένδοξη και ηρωική που θα συντελέσει στην εξύψωση των φρονημάτων του στρατού.

   

Πηγή  

  • Περιοδικό, «Το Άστυ», αρ. 2, Αθήνα, 1885.

Read Full Post »

Γρίβας Θ. Δημήτριος (Ναύπλιο 1829 – Μασσαλία 1889)

Posted in Πρὀσωπα, tagged , , , , , , , , , , , , , , , , , , , on 20 Απριλίου, 2010| Leave a Comment »

Γρίβας Θ. Δημήτριος (Ναύπλιο 1829 – Μασσαλία 1889)

 

Γρίβας Θ. Δημήτριος

Στρατιωτικός και Υπουργός. Γιος του στρατηγού Θεοδώρου Γρίβα και της Ελένης Μπούμπουλη, κόρης της Μπουμπουλίνας. Από το 1769 η οικογένειά του έδρασε για την απελευθέρωση της Ελλάδας. Ο παππούς του Δράκος Γρίβας, ο πατέρας του Θεόδωρος Γρίβας, ο θείος του Γαρδικιώτης  Γρίβας υπήρξαν πρωταγωνιστές της Ελληνικής Ιστορίας. Ο Παπαρρηγόπουλος μάλιστα αναφέρεται στην ιστορία του, ακόμη και  στον περίφημο «μυθικό οπλαρχηγό» Μπούα Γρίβα,  προπάππο του Δημητρίου.    

Ο Δημήτριος Γρίβας, γεννήθηκε στο Ναύπλιο το 1829. Νεαρός ακόμη, εισήλθε στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων αλλά λόγω του υπερήφανου και ατίθασου χαρακτήρα του, αποχώρησε από την Σχολή το 1845, αφού προηγουμένως είχε υποκινήσει μαζί με άλλους γόνους σημαντικών οπλαρχηγών, στρατιωτική στάση.

Το 1850 διορίστηκε από τον Όθωνα ανθυπασπιστής της Οροφυλακής. Το 1854 πήρε μέρος εθελοντικά στην επανάσταση της Ηπείρου. Μετά την επιστροφή του στην ελεύθερη Ελλάδα επανήλθε στις τάξεις του τακτικού στρατού.  

Πριν ξεσπάσουν τα επαναστατικά γεγονότα στο Ναύπλιο, ο Γρίβας είχε συλληφθεί στην Αθήνα για αντιοθωνική δράση και τον Γενάρη του 1862 μεταφέρθηκε στο Ναύπλιο για να φυλακιστεί στο Παλαμήδι. Εκεί συνδέθηκε με τους επαναστάτες και πήρε ενεργό μέρος στην εξέγερση υπό την αρχηγία του Αρτέμη Μίχου, του Κορωναίου, του Ζυμβρακάκη κ.α.

Έδειξε μεγάλη ανδρεία και θεωρήθηκε από τους πρωταίτιους της επανάστασης – έφερε το βαθμό του υπολοχαγού – με αποτέλεσμα να  εξαιρεθεί από την αμνηστία* που δόθηκε και να καταφύγει  πρώτα στην Σμύρνη και μετά στη Γαλλία.

Επιστρέφοντας, μετά την έξωση του Όθωνα, εκλέχτηκε μέλος της Εθνοσυνέλευσης και το Απρίλιο του 1863, μετέβη, με τον Κανάρη κα τον Ζαΐμη, στην Κοπεγχάγη για να προσφέρει στον πρίγκιπα τότε της Δανίας Γεώργιο, το Ελληνικό στέμμα.       

Από τότε σταδιοδρόμησε στην πολιτική και συμμετείχε σε πολλές κυβερνήσεις ως Υπουργός  Στρατιωτικών. Το 1882 προβιβάστηκε στο βαθμό του Αντιστράτηγου από την κυβέρνηση Τρικούπη και διορίστηκε  αρχηγός του στρατού στη Θεσσαλία, «αρχηγός των εν ταις καταληφθείσαις επαρχίαις στρατευμάτων», όπου μετά από διαφωνία με τον Τρικούπη παραιτήθηκε και αναχώρησε στη Γαλλία για ανάπαυση.

Συμμετείχε στις βουλευτικές εκλογές του 1885 και 1887 στις οποίες απέτυχε και αποσύρθηκε από την ενεργό  πολιτική. Επέστρεψε στην Γαλλία όπου και πέθανε το 1889. 

 

Υποσημείωση

* Με το διάγγελμα της αμνηστίας, που υπογράφηκε στην Αθήνα την 24η Μαρτίου, εξαιρέθηκαν από αυτή οι εξής αξιωματικοί: Δημ. Τσώκρης, Αρτέμης Μίχος, Λουδοβίκος Στέλβαχ, Δημ. Μπότσαρης, Χαρ. Ζυμβρακάκης, Δημ. Γρίβας, Χρ. Κατσικογιάννης, Διον. Τριτάκης, Χρ. Γρίβας. Θρ. Μάνος, Αλέξ. Πραΐδης, Νικ. Σμόλεντς. Επίσης εξαιρέθηκαν από την αμνηστία και οι εξής πολιτικοί επαναστάτες: Γ. Δ. Πετιμεζάς, Π. Μαυρομιχάλης, Κων. Αντωνόπουλος, Γρ. Δημητριάδης, Ιωάν. Παπαζαφειρόπουλος, Σπ. Ζαβιτσάνος, Γ. Φραγκιάς. Με τη συγκατάθεση της κυβέρνησης, όσοι εξαιρέθηκαν της αμνηστίας, επέβησαν σε γαλλικό και αγγλικό ατμόπλοιο και έφυγαν από το Ναύπλιο για την Αίγυπτο, Σμύρνη και Κωνσταντινούπολη.

 

Πηγές  

  • Κωνσταντίνου Φ. Σκόκου, «Ετήσιον Ημερολόγιον του έτους 1890», Εν Αθήναις, 1890.
  • Κούλα Ξηραδάκη, «Καλλιόπη Παπαλεξοπούλου», τρίτη έκδοση, Αθήνα, χχ.
  • Περιοδικό, «Το Άστυ», αρ. 188, Αθήνα, 1889.

 

Σχετικά θέματα: 

Read Full Post »

Μαυρομιχάλης Α. Πέτρος (1828-1892)

Posted in Πρὀσωπα, tagged , , , , , , , , , , , , , , , on 13 Απριλίου, 2010| Leave a Comment »

Μαυρομιχάλης Α. Πέτρος (1828-1892)

Γιος του Μπεϊζαδέ Αναστασίου και εγγονός του Πετρόμπεη. Σπούδασε Νομικά στην Αθήνα και στο Παρίσι. Το 1862 ήταν πρωτοδίκης στο Ναύπλιο. Πρωτοστάτησε στην Ναυπλιακή επανάσταση το Φεβρουάριο του 1862. Ήταν μέλος της επαναστατικής επιτροπής.

Με την αποτυχία της εξέγερσης αυτοεξορίστηκε με άλλους επαναστάτες  – 300 περίπου στη Σμύρνη. Μετά την έξωση του Όθωνα εχρημάτισε πληρεξούσιος Εθνοσυνέλευσης, υπουργός Δικαιοσύνης, βουλευτής, Γεν. Γραμματέας υπουργείου Δικαιοσύνης. Πέθανε στην Αθήνα το 1892.  

 

Πηγή

  • Κούλα Ξηραδάκη, «Καλλιόπη Παπαλεξοπούλου», τρίτη έκδοση, Αθήνα χχ.

 

Σχετικά θέματα: 

Read Full Post »