Feeds:
Δημοσιεύσεις
Σχόλια

Posts Tagged ‘Επανάσταση 21’

Η κατά Αργολίδα Εκκλησία τον 19º αιώνα και η συμβολή της στην Εθνική Παλιγγενεσία – Μητροπολίτης Άρτης Καλλίνικος

Posted in Βιβλία - Αργολίδα, Εκκλησιαστική Ιστορία αφορώσα στην Αργολίδα, tagged , , , , , , , , , , , , , on 22 Αυγούστου, 2022| Leave a Comment »

Η κατά Αργολίδα Εκκλησία τον 19º αιώνα και η συμβολή της στην Εθνική Παλιγγενεσία – Μητροπολίτης Άρτης Καλλίνικος

 

 Κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις «Επιστροφή», Λεωφόρος Αμαλίας 7 – Ναύπλιο, η ιστορική μελέτη του Αργείου, Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Άρτης κ.κ. Καλλινίκου, με τίτλο: «Η κατά Αργολίδα Εκκλησία τον 19º αιώνα και η συμβολή της στην Εθνική Παλιγγενεσία». Πρόκειται για μια σημαντική έρευνα η οποία φωτίζει πολλές άγνωστες πλευρές της τοπικής εκκλησιαστικής και εθνική μας πορείας.

Η ιστορική αυτή μελέτη υποβλήθηκε ως διπλωματική εργασία  στον τομέα της Εκκλησιαστικής Ιστορίας του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Θεολογικών Σπουδών, στο Πανεπιστήμιο Νεάπολης της Πάφου.

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Άρτης κ.κ. Καλλίνικος (κατά κόσμον Κωνσταντίνος Κορομπόκης) γεννήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 1967 στο Άργος. Είναι πτυχιούχος της Νομικής Σχολής Αθηνών και της Θεολογικής Σχολής Αθηνών.

 

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Άρτης κ.κ. Καλλίνικος.

Η Ιερά Μητρόπολη Αργολίδος απετέλεσε το χώρο των εθνικών, πολιτικών και εκκλησιαστικών διεργασιών κατά τον πολυτάραχο και μεταβατικό 19ο αιώνα. Την περίοδο αυτή, εκκλησιαστικά πρόσωπα, μητροπολίτες, κληρικοί και μοναχοί πρωταγωνίστησαν τόσο στον εθνικό απελευθερωτικό αγώνα του 1821, όσο και στη διαμόρφωση της νέας κρατικής και εκκλησιαστικής πραγματικότητας.

Παρά τις διοικητικές μεταβολές που προήλθαν από την μονομερή ανακήρυξη του αυτοκεφάλου της Εκκλησίας της Ελλάδος και τις επιπτώσεις στην διοικητική και ποιμαντική της λειτουργία, η Εκκλησία της Αργολίδος παρέμεινε θυσιαστικά ο κύριος θεσμός, που στήριξε ηθικά και πνευματικά τους πιστούς της και τα νέα θεσμικά όργανα που προέκυψαν στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος.

Υπήρχε διαρκώς, μια κίνηση από την Εκκλησία της Αργολίδας προς τον λαό, είτε υπό τον τύπο προσωπικής προσφοράς και αυτοθυσίας, είτε υπό τύπο παιδείας και ηθικής δύναμης και παρηγοριάς, είτε ακόμη υπό τύπο κηδεμονίας, συμπαραστάσεως και υλικών παροχών. Το κύριο όμως έργο της παρέμεινε η διακονία και η σωτηρία των πιστών μέσα στο μεταβαλλόμενο ιστορικό περίγυρο του 19ου αιώνα, με θεμέλιο τη λειτουργική της παράδοση και το ορθόδοξο ήθος της.

 

Η κατά Αργολίδα Εκκλησία τον 19º αιώνα και η συμβολή της στην Εθνική Παλιγγενεσία

(περισσότερα…)

Read Full Post »

Αρχείο Ψύχα – Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος

Posted in Ελεύθερο Βήμα, tagged , , , , , , , , , , , on 9 Αυγούστου, 2022| Leave a Comment »

Αρχείο Ψύχα – Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος

 

«Ελεύθερο Βήμα»

Από την Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού.

Η Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού, δημιούργησε ένα νέο χώρο, το «Ελεύθερο Βήμα», όπου οι αναγνώστες της θα έχουν την δυνατότητα να δημοσιοποιούν σκέψεις, απόψεις, θέσεις, επιστημονικά άρθρα ή εργασίες αλλά και σχολιασμούς επίκαιρων γεγονότων.

Δημοσιεύουμε σήμερα στο «Ελεύθερο Βήμα» πληροφορίες για το «Αρχείο Ψύχα», από το  μηνιαίο δελτίο προσκτήσεων της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος, αρχείο που ταξινόμησε ο αρχειονόμος Μιχάλης Κοκολάκης. 

Ο Δημήτριος Ψύχας καταγόταν από οικογένεια εμποροκτηματιών του Άργους, αλλά ο πατέρας του Σωτήρ(ι)ος 1789-1850) σταδιοδρόμησε στον αιγυπτιακό στρατό και επέστρεψε στην Ελλάδα με την εκστρατεία του Ιμπραήμ.

 

«Αρχείο Ψύχα»

 

Το καλοκαίρι του 2020 ο κ. Μάριος Ψύχας πρόσφερε στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος 130 αξιόλογα ελληνικά, λατινικά, γαλλικά, ιταλικά και αγγλικά βιβλία του 16ου-19ου αι., που ήταν κληρονομιά των προπατόρων του. Μεταξύ τους είχε περιλάβει μερικά σημειωματάρια ή τετράδια του παππού του Ιδομενέα Ψύχα (1875-1956), δικηγόρου και ερασιτέχνη ποιητή, που έζησε για δεκαετίες στην Αίγυπτο.

Η ανταπόκριση του Τμήματος Χειρογράφων ενθάρρυνε το δωρητή να προσφέρει κι άλλο υλικό του οικογενειακού αρχείου του, και ιδίως 750 επιστολές από το 1858 ως το 1952, 63 φωτογραφίες (μερικές είναι των πρωτοπόρων Ελλήνων φωτογράφων Π. Μωραΐτη, Ξ. Βάθη και Σ. Βενιού), καρτ-ποστάλ από την Πόλη των αρχών του 20ου αι., φιλολογικά κατάλοιπα του Ιδομενέα, κυκλαδίτικα έγγραφα της Τουρκοκρατίας, διάφορα άλλα ενθύμια και το γεμάτο εκπλήξεις χειρόγραφο ιστορικό «περί της οικογενείας των εξ Άργους Ψύχα», έργο του πατέρα του Ιδομενέα Δημητρίου Ψύχα (1837-1909). Χρειάστηκαν μήνες ώσπου να ταξινομηθεί και να καταγραφεί σωστά όλο αυτό το υλικό.

Louis Duprè. Προσωπογραφία του Μωχάμετ Άλη, Αντιβασιλέα της Αιγύπτου. Λιθογραφία, Παρίσι, περίπου 1836.

Μέσα από το αρχείο ζωντανεύουν μορφές που θυμίζουν μυθιστορήματα: Ο γενάρχης της οικογένειας Σωτήριος Ψύχας, μισθοφόρος του Μεχμέτ Αλή και ύστερα του Ιμπραήμ στην πολιορκία του Μεσολογγιού, που παντρεύεται στην Πάτρα μια Τουρκάλα της Τριπολιτσάς, και τελικά φανερώνεται πάλι στην Αργίτισσα μάνα του σαν άλλος Οδυσσέας· ο γιος του Δημήτριος που παίρνει τα όπλα κατά του Όθωνα στο κίνημα του Ναυπλίου (1862) και μετά αρπάζει από τη Νάξο την κόρη του άρχοντα Δομένικου Βαρότση (έχει διασωθεί η ερωτική τους αλληλογραφία)· ο δεσπότης θα καταπραΰνει την οργή του πεθερού, αλλά ο γαμπρός δυσκολεύεται να σταδιοδρομήσει στο Δημόσιο, γιατί αν και συγγενής του Κουμουνδούρου, δίνει την εντύπωση πως φέρεται σαν οπαδός του Βούλγαρη… (περισσότερα…)

Read Full Post »

«Νεοφώτιστοι» στην Πελοπόννησο την περίοδο της Επανάστασης και κατά τα μετεπαναστατικά χρόνια: θρησκευτικές, δημογραφικές και κοινωνικο – οικονομικές διαστάσεις του ζητήματος

Posted in Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις, Εκκλησιαστική Ιστορία αφορώσα στην Αργολίδα, tagged , , , , , , , , , , , on 20 Ιουλίου, 2022| Leave a Comment »

«Νεοφώτιστοι» στην Πελοπόννησο την περίοδο της Επανάστασης και κατά τα μετεπαναστατικά χρόνια: θρησκευτικές, δημογραφικές και κοινωνικο – οικονομικές διαστάσεις του ζητήματος (πρόδρομη δημοσίευση)[1] – Γιώργος Β. Νικολάου[2]

 

Είναι πολύ γνωστό στην ελληνική και στη διεθνή ιστοριογραφία το φαινόμενο των εξισλαμισμών, της μετα­στροφής δηλαδή χριστιανών ή ατόμων άλλου θρησκεύματος στο ισλάμ, που παρατηρείται σε περιοχές όπου επικράτησε το ισλάμ μετά τον 7° μ. X. αι.· φαινόμενο, πολυδιάστατο, το οποίο εντάσσεται στο γενικότερο διαχρο­νικό ζήτημα των θρησκευτικών μεταστροφών[3]. Αντίθετα, δεν είναι πολύ γνωστό και δεν έχει μελετηθεί εξίσου το αντίστροφο φαινόμενο των μεταστροφών στον χριστιανισμό μουσουλμάνων, το οποίο, αν και – όπως έχει δείξει η έρευνα – δεν πήρε τόσο μεγάλη έκταση, όσο αυτό των εξισλαμισμών, παρατηρείται τόσο σε περιοχές που πέρασαν από την αραβική κυριαρχία σε μία άλλη πολιτική κατάσταση (π. χ. στην ιβηρική χερσόνησο με την Reconquista, μετά τον 12° αι.) ή στα Βαλκάνια μετά τη σταδιακή αποχώρηση των Οθωμανών Τούρκων από αυτά[4].  Σ’ αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η ανακοίνωσή μας, στην οποία θα εξετάσουμε το ζήτημα των νεοφώτιστων, όπως χαρακτηρίζονται τα άτομα που βαπτίζονται και ασπάζονται την χριστιανική πίστη.

Θα εστιάσουμε στην Πελοπόννησο στα χρόνια της Επανάστασης και στα πρώτα μετεπαναστατικά χρόνια, γιατί εκεί αυτές οι μεταστροφές πήραν μεγαλύτερη έκταση, προκειμένου να εξετάσουμε τις συνθήκες υπό τις οποίες έγιναν, καθώς και τις θρησκευτικές, δημογραφικές, κοινωνικοοικονομικές και νομικές διαστάσεις τους.

Με την έναρξη του Αγώνα της ανεξαρτησίας οι μουσουλμάνοι της Πελοποννήσου – οι οποίοι ανέρχονταν στο 10 με 15% περίπου του συνολικού πληθυσμού της – βρέθηκαν σε δεινή θέση. Για δεύτερη φορά μετά την κατάκτηση της Πελοποννήσου από το Βενετούς, στο γύρισμα του 17ου προς τον 18 αι. ο μουσουλμανικός πληθυσμός της βρέθηκε από τη θέση του κυρίαρχου στη θέση του καταδιωκόμενου. Πολλοί άμαχοι εξοντώθηκαν, άλλοι αιχμαλω­τίστηκαν και ανταλλάχθηκαν αργότερα με Έλληνες αιχμαλώτους, άλλοι έφυγαν για τη Μ. Ασία, ύστερα από τις συνθήκες παράδοσης των κάστρων, ενώ άλλοι παρέμειναν στη χώρα και εκχριστιανίστηκαν[5].

 

Ελληνορδόδοξος ιερωμένος και μουσουλμάνος, 1819;. Η φιγούρα στα δεξιά είναι ο Μεχμέτ Αγά Σαλάμ, εκπρόσωπος του Μεγάλου Βεζίρη στην Αθήνα. Louis Dupré, «Voyage A Athènes et A Constantinople», Paris, 1825.

 

Τα ερωτήματα που θέτει στον ερευνητή αυτό το γεγονός είναι πολλά. Για παράδειγμα, ποιοι ήταν οι λόγοι που ώθησαν αυτά τα άτομα να απαρνηθούν τη μουσουλμανική τους πίστη και να αποδεχθούν τη χριστιανική. Επρόκειτο για μία ελεύθερη επιλογή ή για μία ενέργεια που έγινε κάτω από την πίεση της δεινής θέσης στην οποία βρέθηκαν οι μουσουλμάνοι μετά την έκρηξη της Επανάστασης; Υπάρχει σχέση αυτών των εκχριστιανισμών με τους εξισλαμισμούς που είχαν προηγηθεί στην Πελοπόννησο την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας; Ποιες ήταν οι διαστάσεις αυτού του φαινομένου; Θα προσπαθήσουμε στον χρόνο που έχουμε στη διάθεσή μας να δώσουμε απάντηση σ’ αυτά. (περισσότερα…)

Read Full Post »

Γεράσιμος Παγώνης Αρχιεπίσκοπος Αργολίδος (1790-1867) – Πτυχιακή εργασία του  Γεωργίου Καραμπάτσου υποβληθείσα στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης

Posted in Εκκλησιαστική Ιστορία αφορώσα στην Αργολίδα, Πρόσωπα & γεγονότα του΄21, Πανεπιστημιακές εργασίες – Διδακτορικά, Ψηφιακές Συλλογές, tagged , , , , , , , , , , , on 30 Ιουνίου, 2022| Leave a Comment »

Γεράσιμος Παγώνης Αρχιεπίσκοπος Αργολίδος (1790-1867) – Πτυχιακή εργασία του  Γεωργίου Καραμπάτσου υποβληθείσα στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης. Θεσσαλονίκη, 2020. 

 

Γεράσιμος Παγώνης Αρχιεπίσκοπος Αργολίδος (1790-1867)

Η παρούσα εργασία εκπονήθηκε στο πλαίσιο της φοίτησής μου στο Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών της Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Θεσσαλονίκης για τη λήψη του πτυχίου και πραγματεύεται τα του βίου και της δράσης του Γερασίμου Παγώνη κληρικού – αγωνιστή, Πρωτοσυγκέλλου της Μητροπόλεως Μονεμβασίας και Καλαμάτας και της Επισκοπής Μεσσήνης και αποβιώσαντος ως Αρχιεπισκόπου Αργολίδος.

Η επιλογή του θέματός μου συνδέεται με την προσεχή επέτειο συμπλήρωσης 200 ετών από τη Μεγάλη Επανάσταση του 1821, για την οποία η συμβολή της Μεσσηνίας ήταν σημαντική. Στο πλαίσιο αυτό θεώρησα υποχρέωσή μου να αναδείξω τον τόπο καταγωγής μου μέσα από μια σπουδαία μορφή της Μεσσηνίας που αγωνίστηκε για τη μεγάλη ιδέα της απελευθέρωσης της πατρίδας κατά την Επανάσταση του 1821, για τη διαμόρφωση του νέου ελληνικού κράτους και για τη συγκρότηση της δομής της Εκκλησίας, της οποίας η δυναμική προσωπικότητα, ο βίος και το έργο δεν έχει ακόμη προβληθεί και αξιολογηθεί όσο θα έπρεπε. (περισσότερα…)

Read Full Post »

Σόλτεν Φρέντρικ (Frederik von Scholten, 1796-1853)

Posted in Πρὀσωπα, Περιηγητές, tagged , , , , , , , , , , on 16 Ιουνίου, 2022| Leave a Comment »

Σόλτεν Φρέντρικ (Frederik von Scholten, 1796-1853)

 

Σόλτεν Φρέντρικ (Frederik von Scholten, 1796-1853)

Ο Φρέντρικ Σόλτεν εκπαιδεύτηκε στη Σχολή του Πολεμικού Ναυτικού της Δανίας, αλλά το 1823 προσχώρησε στο Γαλλικό Ναυτικό και με την ιδιότητα αυτή συμμετείχε σε δύο εκστρατείες στην Ελλάδα, η πρώτη το 1824-1825 και η δεύτερη το 1828-1829. Κατά τη διάρκεια των εκστρατειών φιλοτέχνησε υδα­τογραφίες από τους τόπους που επισκεπτόταν, τη Θάσο, τη Θεσσαλονίκη, τις Μυκήνες και άλλα μέρη της Πελοποννήσου.

 

Σκίτσα και υδατογραφίες, του Frederik Von Scholten, από την Ελλάδα 1824-29.

 

Το φθινόπωρο του 1824 ο Scholten ξεκίνησε την πρώτη του περιοδεία στο Αιγαίο με το πλοίο Le Cuirassier,  το οποίο αγκυροβόλησε στα ανοιχτά, βόρεια,   του νησιού της Θάσου, όπου και σχεδίασε δύο Ρωμαϊκές σαρκοφάγους και ζωγράφισε μία υδατογραφία ενός όρμου με έναν αρχαίο πύργο ο οποίος δεν υπάρχει πια.

 

Δύο ρωμαϊκές σαρκοφάγοι που σχεδίασε ο von Scholten στη Θάσο. Ένα από τα σχέδια χρονολογείται στις 10 Σεπτεμβρίου 1824.

 

Δύο ρωμαϊκές σαρκοφάγοι που σχεδίασε ο von Scholten στη Θάσο. Ένα από τα σχέδια χρονολογείται στις 10 Σεπτεμβρίου 1824.

 

Ακουαρέλα του 1824 που δείχνει ένα αρχαίο πύργο στη Θάσο, υπογεγραμμένη από τον von Scholten.

 

Το Le Cuirassier συνέχισε για Θεσσαλονίκη και αργότερα έφτασε στο Ναύπλιο, όπου εκείνη την περίοδο έδρευε η Ελληνική κυβέρνηση. Σε μία εκδρομή στις Μυκήνες 25 χλμ. μέσα στην ενδοχώρα ο  von Scholten  σχεδίασε τον μεγαλειώδη τάφο με σχήμα κυψέλης που ονομάζεται «Ο θησαυρός του Ατρέα».

 

Το Ναύπλιο όπως φαίνεται από τη θάλασσα. Ακουαρέλα, von Scholten, Μάρτιος του 1825.

(περισσότερα…)

Read Full Post »

Théodore Leblanc – «Έλληνες Στρατιώτες κατά τη διάρκεια των Εξεγέρσεων του 1829»

Posted in Εικονογραφία του '21, Πρόσωπα & γεγονότα του΄21, tagged , , , , , , , , , , on 8 Ιουνίου, 2022| Leave a Comment »

«Έλληνες Στρατιώτες κατά τη διάρκεια των Εξεγέρσεων του 1829», έργου του Γάλλου ζωγράφου Théodore Leblanc (Τεοντόρ Λεμπλάν, 1800 – 1837). Brown University Library.

 

Théodore Leblanc – «Έλληνες Στρατιώτες κατά τη διάρκεια των Εξεγέρσεων του 1829»

 

Ο Γάλλος στρατιωτικός και ζωγράφος Théodore Leblanc (1800;-1837) παρέμεινε στην Ελλάδα και την Ανατολή περίπου τρία χρόνια, πιθανότατα μεταξύ των ετών 1828 και 1831. Αν και βρέθηκε την ίδια περίπου περίοδο και στους χώρους όπου δραστηριοποιήθηκε η Γαλλική Επιστημονική Αποστολή του Μωριά (1829-1830), εντούτοις ο ίδιος κινήθηκε ανεξάρτητα. Αργότερα έλαβε μέρος στη Γαλλική Εκστρατεία στην Αλγερία (1833) και πέθανε από τα τραύματά του κατά την πολιορκία της πόλης Constantine, όπου υπηρετούσε ως λοχαγός του γαλλικού στρατού το 1837.

 Οι πίνακές του είναι εξαιρετικά σπάνιοι και εκτός από προσωπογραφίες περιλαμβάνουν και σκηνές με αγωνιστές της Ελληνικής Επανάστασης και στιγμιότυπα από τον καθημερινό βίο στις περιοχές όπου βρέθηκε και σχεδίασε. (περισσότερα…)

Read Full Post »

Ο Αμερικανικός και Ευρωπαϊκός Φιλελληνισμός και η Απελευθέρωση του Ναυπλίου: ιδέες, τόπος και άνθρωποι την εποχή της Ελληνικής Επανάστασης

Posted in Ειδήσεις - Πολιτισμός, tagged , , , , , , , , , on 5 Μαΐου, 2022| Leave a Comment »

«Ο Αμερικανικός και Ευρωπαϊκός Φιλελληνισμός και η Απελευθέρωση του Ναυπλίου: ιδέες, τόπος και άνθρωποι την εποχή της Ελληνικής Επανάστασης» – Κέντρο Ελληνικών Σπουδών Ελλάδος

 

Harvard

Το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών Ελλάδος ανακοινώνει την έναρξη υποβολής αιτήσεων στο νέο εργαστήριο «Ο Αμερικανικός και Ευρωπαϊκός Φιλελληνισμός και η Απελευθέρωση του Ναυπλίου: ιδέες, τόπος και άνθρωποι την εποχή της Ελληνικής Επανάστασης».

Το εργαστήριο επιδιώκει να αναδείξει τους Φιλέλληνες από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής αλλά και χώρες της Δυτικής, κυρίως, Ευρώπης οι οποίοι στήριξαν τον Ελληνικό Αγώνα της Ανεξαρτησίας και να εστιάσει σε όσους έφτασαν μέχρι το Ναύπλιο και την Αργολίδα και πολέμησαν πλάι στους Έλληνες για την κατάληψη του Παλαμηδίου και την απελευθέρωση του Ναυπλίου.

Οι συμμετέχοντες/ουσες θα έχουν την ευκαιρία να εμβαθύνουν στη γένεση, στα αίτια και στους τρόπους εκδήλωσης του Φιλελληνισμού, στον Αμερικανικό, κυρίως, αλλά και στον Ευρωπαϊκό Φιλελληνισμό, στην Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης και στη σχέση της με το Φιλελληνικό Κίνημα. Επίσης, θα εμβαθύνουν στην τοπική ιστορία, με αφορμή τα 200 χρόνια από την απελευθέρωση του Ναυπλίου, στο ιστορικό της πλαίσιο, στη σημασία της για την Επανάσταση, αλλά και στο ρόλο των Φιλελλήνων σε αυτή τη στρατιωτική για τους επαναστατημένους Έλληνες επιτυχία.

Οι συμμετέχοντες θα ανακαλύψουν και άγνωστες πτυχές της Νεότερης Ιστορίας με τον Δρ Εμμανουήλ Γ. Χαλκιαδάκη, Επιστημονικό Συνεργάτη του ΚΕΣ, ενώ η επίσκεψη στο Παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης και σε τόπους της πόλης που σχετίζονται με τους Φιλέλληνες θα εξασφαλίσουν μία βιωματική προσέγγιση της γνώσης. (περισσότερα…)

Read Full Post »

Οικονομίδης Ιωάννης (; – 1861)

Posted in Πρὀσωπα, Πρόσωπα & γεγονότα του΄21, tagged , , , , , , , , , , on 14 Απριλίου, 2022| Leave a Comment »

Οικονομίδης Ιωάννης Τρ. (; – 1861) – Αγωνιστής στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας, Συμβολαιογράφος Ναυπλίας (Φθινόπωρο 1858 – Μάιος 1861)

 

Ο Ιωάννης Τρύφωνος Οικονομίδης, με καταγωγή από τη Βυτίνα του δήμου Νυμφασίας  της επαρχίας Γορτυνίας, αποτελεί την πλέον αντιπροσωπευτική μορφή του συμβολαιογράφου – αγωνιστή,  που συμμετείχε σε μία εκτεταμένη σειρά από μάχες για τον Αγώνα της Ανεξαρτησίας, από την έκρηξη αυτού έως το τέλος. Σχετικά έγγραφα υπάρχουν τόσο στα Γενικά Αρχεία του Κράτους όσο και στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Αθηνών.

Ειδικότερα στα Γ.Α.Κ.  εντοπίζεται ένας φάκελος  που περιέχει μια σειρά  επτά εγγράφων που αφορούν το αίτημα του Ιωάννη Τρ. Οικονομίδη  να λάβει το αργυρό μετάλλιο και το σχετικό αριστείο αντί του χάλκινου για τη συμμετοχή του στον Αγώνα. Ο φάκελος περιέχει:

α) μία  αίτηση που απευθύνεται προς τον επί των στρατιωτικών Β’ γραμματέα της Επικρατείας (υπουργό Εθνικής Άμυνας, σύμφωνα με τη σημερινή ορολογία), με θέμα περί αριστείου, από τον διοικητή Γορτυνίας. Η αίτηση συντάσσεται τον Οκτώβριο του 1839.

β) Μία τρισέλιδη επιστολή, με ημερομηνία 22 Σεπτεμβρίου 1839, στην οποία ο Ιωάννης Τρ. Οικονομίδης περιγράφει τι έκανε στον Αγώνα, μιλά για τον θανόντα πατέρα του και τα αδέλφια του και αναπτύσσει το αίτημά του. Αναφέρει ότι γεννήθηκε και είναι δημότης του δήμου Νυμφασίας και ότι υπηρέτησε τον Αγώνα από την αρχή, υπό τις διαταγές του Βασιλείου Πετιμεζά, με βαθμό υποχιλιάρχου. Το 1833 έλαβε  δίπλωμα με τον βαθμό του από την κυβέρνηση. Επίσης, ενημερώνει ότι η δράση του επιβεβαιώνεται από τον Βασίλειο Πετιμεζά και από σχετική βεβαίωση του Θ. Κολοκοτρώνη, υπογεγραμμένη στις 20 Ιουνίου.

γ) Την από 20 Ιουνίου 1839, συνταχθείσα στα Καλάβρυτα βεβαίωση του Βασιλείου Πετιμεζά, που βεβαιώνει τη δράση του Οικονομίδη δίπλα του.

δ) Την από 22 Φεβρουαρίου 1839, συνταχθείσα στην Βυτίνα, βεβαίωση του δημάρχου Νυμφασίας,  ένα είδος πιστοποιητικού ποινικού μητρώου, που βεβαιώνει ότι ο Οικονομίδης δεν έχει κατηγορηθεί ή καταδικαστεί ποτέ και ότι η διαγωγή του ήταν πάντα άριστη.

ε) Τέλος, την από 25 Φεβρουαρίου  1840  επιστολή της Γραμματείας Εσωτερικών, υπογεγραμμένη από τον Μαυροκορδάτο, δια της οποίας εντέλλεται η διοίκηση Γορτυνίας να χορηγήσει στον Οικονομίδη το χάλκινο αριστείο.[1]

 

Βεβαίωση αγωνιστών με τις μάχες στις οποίες συμμετείχε ο Ιωάννης Τρ. Οικονομίδης. Πηγή: Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Αθηνών, Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος.

(περισσότερα…)

Read Full Post »

Είχε σημασία η διαφορετική γλώσσα; Οι αλβανόφωνοι ορθόδοξοι (Αρβανίτες) στην Ελληνική Επανάσταση

Posted in Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις, Πρόσωπα & γεγονότα του΄21, tagged , , , , , , , , , , on 13 Απριλίου, 2022| 2 Σχόλια »

Είχε σημασία η διαφορετική γλώσσα; Οι αλβανόφωνοι ορθόδοξοι (Αρβανίτες) στην Ελληνική Επανάσταση – Λάμπρος Μπαλτσιώτης[1]

 

Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί μία προσπάθεια προσέγγισης του πώς βίωναν τη διαφορετική γλώσσα και εθνότητα ενός σημαντικού τμήματος του πληθυσμού αυτοί που «πήραν τα όπλα» κατά την Επανάσταση του 1821. Τα έγγραφα και τα κείμενα που χρησιμοποιήσαμε περιορίζονται ουσιαστικά σε όσα γράφτηκαν μέχρι και τη δεκα­ετία του 1840, καθώς όσο προχωράμε στον 19° αιώνα φαίνεται ότι μεταβάλλονται οι προσλήψεις για τις διαφορετικές γλωσσοπολιτισμικές ομάδες, κάτι που αντανακλάται και σε όσους έγραφαν για τις προηγηθείσες χρονικές περιόδους. Καθώς από ένα χρονικό σημείο και πέρα τα εδάφη που διεξάγονταν οι ένοπλες συγκρούσεις, τουλάχιστον οι χερσαίες, περιορίστηκαν στη σημερινή νοτιότερη Ελλάδα, το πληθυσμιακό βάρος όσων αναφέρονταν ως Αλβανοί σε λόγιες μορφές της γλώσσας και Αρβανίτες στις καθομιλούμενες αυξήθηκε.[2]

Ένα σημαντικό τμήμα του πληθυ­σμού των περιοχών που συμπεριλήφθηκαν στον πρώτο ελληνικό κράτος είχε ως μητρική γλώσσα τα αρβανίτικα, δηλαδή μία αλβανική γλώσσα που είχε εξελιχθεί για αρκετούς αιώνες χωρίς σημαντική επίδραση από τις εξελίξεις της γλώσσας στις συμπαγείς περιοχές αλβανοφωνίας των Δυτικών Βαλκανίων. Πρόκειται για εξέλιξη τοσκικών ιδιωμάτων που είναι αρκετά κοντά στην τσάμικη υποδιάλεκτο.[3] Είναι μάλλον αδύνατον να υπολογίσουμε με σχετική ακρίβεια το πόσοι ακριβώς ήταν οι αλβανόφωνοι και τι ποσοστό του πληθυσμού αποτελούσαν. Οι υπολογισμοί δεν σχετίζονται μόνο με τα μειωμένης αξιοπιστίας στατιστικά δεδομένα, αλλά και με τις πληθυσμιακές ανακατατάξεις που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια της περιόδου 1821-1830, αλλά και στη συνέχεια. Οι μουσουλμανικοί πληθυσμοί είτε σφαγιάζονται είτε αποχωρούν,[4] νέοι πληθυσμοί ορθοδόξων εγκαθίστανται ως πρόσφυγες, και αργότερα ως μετανάστες, ενώ την επαύριον της παύσης των εχθροπραξιών ένα νέο κύμα μετανάστευσης ξεκινά από το νέο κράτος κυρίως προς την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Οι υπολογισμοί δυσχεραίνονται ακόμη περισσότερο από το γε­γονός ότι ήδη στις αρχές του 19ου αιώνα σε κάποιες περιοχές, ειδικά στη δυτική Πελοπόννησο αλλά και αλλού, είχε αρχίσει η γλωσσική μετατόπιση από τα αρβανίτικα στα ελληνικά. Ίσως το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα πρώιμης γλωσσικής μετατόπισης συνιστούν οι μουσουλμάνοι Λαλιώτες.

 

Γλωσσικός χάρτης της Πελοποννήσου – 1890 – του Γερμανού γεωλόγου και γεωγράφου Alfred Philippson (1864-1953). Η αλβανοφωνία σημειώνεται με κόκκινο.

 

Παρόλα αυτά, στις αρχές του 19ου αιώνα αρκετές από τις περιοχές αλβανοφωνίας παραμένουν ιδιαίτερα συμπαγείς και καλύπτουν μεγάλες περιοχές του μετέπειτα κράτους. Σε μερικές από αυτές αρκετοί άρρενες ενήλικες εξακολουθούν να αγνοούν τα ελληνικά όχι μόνο τις δε­καετίες που εξετάζουμε αλλά σε ορισμένους οικισμούς μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα.[5] Τα αρβανίτικα άλλωστε θα συνεχίσουν να αποτελούν τη lingua franca [Κοινή γλώσσα ή διάλεκτο] (langue vehiculaire) σε πολλές περιοχές της χώρας ή τη γλώσσα που εξακολουθούσε να έχει ειδική λειτουργία στους ενόπλους και στο ναυτικό.[6] Οι αλβανόφωνοι κάτοικοι των περιοχών που συμπεριλήφθηκαν στον νέο κράτος υπερβαίνουν το ένα πέμπτο του πληθυσμού, αλλά δύσκολα θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι αγγίζουν το ένα τέταρτο. (περισσότερα…)

Read Full Post »

Στεφάνου Παναγιώτης-Μαρίνος (1791-1863)

Posted in Πρὀσωπα, Πρόσωπα & γεγονότα του΄21, tagged , , , , , , , , , , on 2 Απριλίου, 2022| Leave a Comment »

Στεφάνου Παναγιώτης-Μαρίνος (1791-1863)

 

Προσωπογραφία του Παναγιώτη-Μαρίνου Στεφάνου, ελαιογραφία του Χρήστου Ρουσέα. Μουσείου Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων.

Η οικογένεια Στεφάνου καταγόταν από τη Σαρατσά της Κορώνης Πελοποννήσου και εγκαταστάθηκε στη Ζάκυνθο μετά τα Ορλωφικά.[1]  

Ο Παναγιώτης-Μαρίνος Στεφάνου, γιος του Θεοδώρου και της Μαρίας Ρίζου-Χίτου, γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1791. Σπούδασε γιατρός στην Πίζα και στο Παρίσι και το 1813 επέστρεψε στην πατρίδα του, όπου άσκησε το επάγγελμά του ιατροχειρούργου με ανιδιοτέλεια και ανθρωπισμό.

Δραστήριο μέλος της Φιλικής Εταιρείας και της Επιτροπής Αγώνος Ζακύνθου διακρίθηκε για τη μόρφωσή του και τον πατριωτισμό του και προσέφερε πολλά στον Αγώνα Ανεξαρτησίας των Ελλήνων. Είχε εκλεγεί το 1818 μέλος της Α’ Ιονίου Βουλής. Μετά από πρόταση του Άγγλου Αρμοστή (Th. Maithland) μεσολάβησε ο ίδιος στην απελευθέρωση των γυναικών του Χουρσίτ Πασά που αιχμαλωτίστηκαν μετά την άλωση της Τριπολιτσάς. (περισσότερα…)

Read Full Post »

« Newer Posts - Older Posts »