Feeds:
Δημοσιεύσεις
Σχόλια

Posts Tagged ‘Καρυά’

Κατοχικές μνήμες στην Καρυά Αργολίδας

Posted in Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις, Κατοχή, tagged , , , , , , , , , , on 16 Οκτωβρίου, 2018| Leave a Comment »

Κατοχικές μνήμες στην Καρυά Αργολίδας – Σπύρος Κ. Καραμούντζος

 

Φτώχεια, πείνα, ξυπολυσιά, μπαλωμένα ρούχα, συγκατοίκηση με τα ζώα, ελλείψεις τροφίμων και φαρμάκων, αρρώστιες,  βασικές στερήσεις αγαθών… Τη ζωή της κατοχής θυμάται και γράφει ο  Σπύρος Κ. Καραμούντζος μέσα στις σελίδες του βιβλίου του  «Λόγια Καρυάς – Παιδικές Αναμνήσεις και αναφορές 1930-1950», », σελ. 213-217, που εκδόθηκε το 2007.

 Σε σημείωσή του ο συγγραφέας μας πληροφορεί ότι έπεται άλλο βιβλίο στο οποίο καταγράφονται τα γεγονότα της κατοχής, της αντίστασης και του εμφυλίου.

 Όμως επανέρχεται ένα χρόνο αργότερα και με άρθρο του στην Εφημερίδα «Καρυά» Φύλλο 16, Αύγουστος 2008, «ζωντανεύει» την σύλληψη και την εκτέλεση από τους Γερμανούς του θείου του, αδελφού του πάτερά του, δασκάλου του χωριού Σπύρου Ι. Καραμούντζου…

 

Όσοι ζήσαμε τα χρόνια εκείνα και μάλιστα ως παιδιά βιώσαμε καταστάσεις απίστευτες στους νεότερους με τα σημερινά δεδομένα. Όταν τους τα διηγείσαι, τα θεωρούν γεροντικά παραμύθια. Στην πραγματικότητα ήμασταν μία γενιά άλλης εποχής και σε πολλά «άτυχη» και «τυχερή» συνάμα.

Και τούτο, γιατί καταστάσεις και γεγονότα όπως πόλεμος, Κατοχή, Εμφύλιος, φτώχεια, πείνα, ξυπολυσιά, μπαλωμένα ρούχα, συγκατοίκηση με τα ζα, ψείρες, ρόγιασμα παιδιών, βασικές στερήσεις αγαθών (βιβλίων κ.ά.), ελλείψεις τροφίμων και φαρμάκων, αρρώστιες κ.λπ. δεν είναι λέξεις κενές περιεχομένου, είναι βιώματα από κούνια, που ευχόμαστε να μην τα ζήσουν άλλα παιδιά στην πατρίδα μας και σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Απ’ ό,τι μαθαίνουμε όμως τα ίδια και χειρότερα συμβαίνουν σε πολλές υπανάπτυκτες περιοχές της Αφρικής και της Ασίας.

Ο συγγραφέας Σπύρος Καραμούντζος σε ηλικία 13 ετών στο Άργος, το 1945.

Αναφέροντας όμως παραπάνω και το χαρακτηρισμό «τυχερή γενιά», εννοώ ότι αφού περάσαμε και επιζήσαμε μέσα από τις συμπληγάδες τόσων κακών, μάθαμε από μικρή ηλικία ν’ αντιμετωπίζουμε δυσκολίες, ν’ αντέχουμε στις κακουχίες, να μην κάνουμε σπατάλες, να πίνουμε νερό και να κοιτάζουμε και το Θεό, να λέμε το ψωμί ψωμάκι, να είμαστε ολιγαρκείς και σε κάθε αναποδιά να λέμε και το μη χειρότερα. Κανένα σχολείο δε σ’ τα μαθαίνει όλα αυτά.

Ένα από τα κακά που βιώσαμε στην περίοδο του πολέμου, της κατοχής και του εμφυλίου, δηλαδή όλη τη δεκαετία 1940-1950, ήταν μαζί με το φόβο και την ανασφάλεια η έλλειψη των πιο βασικών ειδών διατροφής. Όταν αναφερόμαστε στην πείνα, που περάσαμε στο χωριό μας, εννοούμε την έλλειψη, για μεγάλα διαστήματα, κυρίως του ψωμιού.

Φυσικά δε γίνεται σύγκριση με την πείνα και τις άλλες δυσκολίες που αντιμετώπισαν τα παιδιά και όχι μόνο στις πόλεις, αλλά εγώ θ’ αναφερθώ στη δική μας πείνα, όπως τη θυμάμαι στο σπίτι μας και στο χωριό μας γενικότερα.

Με την έναρξη του πολέμου (Οκτώβρης 1940), όλοι οι νέοι άνδρες του χωριού μαζί και με τα άλλα «της Ελλάδας παιδιά» επιστρατεύτηκαν, αφήνοντας τα δικά τους παιδιά, τις γυναίκες και τους ηλικιωμένους γονείς και σε λίγες ημέρες βρέθηκαν στα σύνορα Ελλάδας – Αλβανίας, για να αντιμετωπίσουν τον πανίσχυρο σε οπλισμό ιταλικό στρατό του Μουσολίνι, που με ιταμότητα ζήτησε να καταλάβει την πατρίδα μας.

Εκεί είπαν, ως γνήσιοι απόγονοι των ηρώων του Λεωνίδα που έπεσαν στις Θερμοπύλες, των Σαλαμινομάχων, των Μαραθωνομάχων και των αγωνιστών του 1821, το δικό τους ΟΧΙ στους επιδρομείς. Φώναξαν «αέρα!», ελευθέρωσαν πολλά χωριά και πόλεις της Βορείου Ηπείρου, μάλιστα ειπώθηκε ότι «οι ήρωες πολεμούσαν σαν Έλληνες», και ενώ ήταν έτοιμοι να ρίξουν τους Ιταλούς στη θάλασσα αναγκάστηκαν, λόγω της επίθεσης που δέχτηκε η Ελλάδα από τις γερμανικές ορδές του Χίτλερ στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, να επιστρέφουν με ψηλά το κεφάλι στα χωριά τους, όσοι φυσικά επέζησαν.

Διέσχισαν με τα πόδια ολόκληρη την Ελλάδα άοπλοι, πεινασμένοι, με τραύματα, ηττημένοι μεν αλλά περήφανοι και δοξασμένοι, γιατί κάνανε το καθήκον τους στο ακέραιο και γιατί γράψανε με το αίμα και τον ηρωισμό τους το ένδοξο Έπος της Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας.

Στον πόλεμο αυτό επιτάξανε και όλα τα μουλάρια, που βοήθησαν κι αυτά τους στρατιώτες μας στην πρώτη γραμμή του Μετώπου. Ήταν αυτά που εντυπωσίασαν πολλούς από τους ζωγράφους του πολέμου και τα απαθανάτισαν με το χρωστήρα τους φορτωμένα με πολεμοφόδια ή και τραυματίες να ανεβοκατεβαίνουν στις χιονισμένες και κακοτράχαλες αλβανικές οροσειρές.

Όπως είναι σε όλους γνωστό, από το τέλος της Άνοιξης του 1941 που τελείωσε ο πόλεμος στο Μέτωπο, η πατρίδα μας έζησε, κάτω από την μπότα του Φασισμού και του Ναζισμού, τέσσερα πολύ δύσκολα κατοχικά χρόνια.

Επειδή όμως «ο τράχηλος του Έλληνα ζυγό δεν υποφέρει», συνήλκε γρήγορα από το κακό που τον βρήκε, αντιστάθηκε και συνέχισε τον πόλεμο κατά των κατακτητών. Με όποια προβλήματα και προδοσίες οργανώθηκαν οι Έλληνες στις πόλεις και στη συνέχεια ανέβηκαν αντάρτες στα βουνά. Από εκεί, σαν άλλοι ήρωες του 1821, με ενέδρες, επιθέσεις και σαμποτάζ κάνανε δύσκολη τη ζωή και την παραμονή των επιδρομέων στην πατρίδα μας. Με τα κατορθώματα τους επηρέασαν τις εξελίξεις και σε άλλα μέτωπα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η Εθνική Αντίσταση των Ελλήνων κατά των Ναζιστών και Φασιστών, την περίοδο 1941-1944, δεν υστερεί σε τίποτα από τους άλλους απελευθερωτικούς αγώνες της πατρίδας μας. (Η Κατοχή, ο Ανταρτοπόλεμος, ο Εμφύλιος και φυσικά όσα συνέβηκαν και αφορούν το δικό μας χωριό, είναι κεφάλαια ενός άλλου βιβλίου μου, που θα κυκλοφορήσει αργότερα).

Τα όσα έγραψα παραπάνω, όπως ήταν και φυσικό, επηρέασαν αρνητικά τη μέχρι τότε φυσιολογική ζωή των νοικοκυριών του χωριού μας και γενικότερα όλων των Ελλήνων.

Τα χωράφια και τ’ αμπέλια δεν καλλιεργούνταν πια, όπως πρώτα. Το έργο των τσοπαναραίων έγινε πιο δύσκολο. Το εργατικό δυναμικό και κατά κύριο λόγο οι άνδρες δεν μπορούσαν να πηγαινοέρχονται στη Βόχα, στη Βοϊστίτσα και σ’ άλλα εύφορα μέρη για μεροκάματο. Τα μουλάρια τους χαθήκανε στο Μέτωπο. Από τα λιγοστά τους εισοδήματα η Δεκάτη έπαιρνε το δικό της χαράτσι. Οι διορισμένοι δεκατιστές εισέπρατταν το δέκα τοις εκατό από όλες τις παραγωγές, για λογαριασμό των κατακτητών. Οι ελλείψεις στην αγορά, στα μαγαζιά, όλων των αγαθών και κυρίως των τροφίμων πρώτης ανάγκης, δεν άργησαν να κάνουν αισθητή την παρουσία τους.

Οι μαυραγορίτες, το κατακάθι αυτό της κοινωνίας, με την ανοχή των κατακτητών και των πουλημένων συνεργατών τους, κάνανε χρυσές δουλειές σε βάρος των φτωχών και ανυπεράσπιστων ανθρώπων.

Οι δημόσιες υπηρεσίες, τα σχολεία και τα δικαστήρια υπολειτουργούσαν. Δε λειτουργούσαν καλά σε ομαλές συνθήκες, σκεφτείτε τότε. Ήταν καλά να μην πάθαινε κανείς τίποτα, γιατί αδίκως θα προσπαθούσε να βρει το δίκιο του.

Η φτώχεια μέρα με την ημέρα έκανε την εμφάνισή της και χτύπαγε την πόρτα όλων ανεξαιρέτως των σπιτιών. Σιγά σιγά συγκατοικούσε, χωρίς να μπορούσαν να την καταπολεμήσουν. Δεκάρα τσακιστή δεν είχαν οι γονείς μας, όχι για ψώνια, αλλά ού­τε και για ν’ ανάψουν κερί στην εκκλησία. Το σιτάρι που κάνανε δεν έφτανε για όλο το χρόνο. Δεν τους έμενε ούτε λίγος σπόρος για τη νέα σπορά. Για λάδι δε γίνεται λόγος, ήταν είδος πολυτελείας και δυσεύρετο.

Αν η πείνα αντιμετωπίζεται δύσκολα από τους μεγάλους, σκεφτείτε πόσο μεγάλο και, ανυπόφορο κακό είναι για τα μικρά παιδιά. Γι’ αυτό μερικές οικογένειες και μάλιστα από τις πολύτεκνες, που ήταν και οι περισσότερες του χωριού, με πέντε παιδιά κατά μέσο όρο, για να ταΐσουν και για να χορτάσουν τα πεινασμένα στόματα, ρόγιαζαν ένα δύο παιδιά, αγόρια και κορίτσια, δέκα δώδεκα χρόνων, ως κοπέλια και υπηρέτες, σε εύπορα σπίτια του κάμπου. Εκεί με τις μικροδουλειές που κάνανε, εξασφάλιζαν το ψωμάκι τους, ένα ζευγάρι παπούτσια και κανά ρουχαλάκι. Πολλές φορές μάλιστα βοηθούσαν να τα φέρει πέρα με τρόφιμα και η υπόλοιπη οικογένεια.

Μετά το χειμώνα οι νερόμυλοι του χωριού μας δεν άλεθαν σιτάρι. Μόνο κριθάρι, βρώμη και αραποσίτι εδώ κι εκεί. Οι γυναίκες ζυμώνανε μόνο κριθαρένιο μαύρο ψωμί και μπομπό­τα που σκόρπαγε και δε γινότανε κανονικό καρβέλι. Μερικές οικογένειες, από άγνοια, φάγανε λαθούρια, με αποτέλεσμα, τα παιδιά κυρίως, να πάθουν λαθουρισμό, δηλαδή μία αρρώστια με νευρολογικές και κινητικές διαταραχές.

Άλλες οικογένειες αντί για ψωμί τρώγανε τα χρόνια εκείνα βελανίδια, όπως και τα γουρούνια. Τα μαζεύανε από κάτι ήμερες βελανιδιές στο Μάζι και τα έψηναν στη θράκα ή τα άλεθαν και τα έκαναν ένα είδος ψωμιού. Ήταν πολύ πικρά και τα γλύκαιναν με λίγες μαύρες σταφίδες, αν είχαν.

Στο δικό μας σπιτικό δοκιμάσαμε κι εμείς τα βελανίδια και την μπομπότα, για να κάνουμε οικονομία στο κανονικό ψωμί.

Η αλήθεια είναι ότι στο χωριό μας, εκτός από λίγες εξαιρέσεις, δεν πείνασε ο κόσμος, με την κυριολεξία του ρήματος αυτού. Για το λόγο αυτό, πολλοί συχωριανοί μας γύρισαν από τις πόλεις πίσω στο χωριό, για ν’ αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της πείνας. Όλο και κάτι έβρισκαν για φαγητό. Λίγο γάλα από τις γίδες για τα παιδιά, κανένα φρέσκο αβγό, χυλοπίτες, τραχανά και άλλα.

Κρέας, εδώ κι εκεί, έτρωγε κανείς απ’ ό,τι ζωντανό είχε στο σπιτικό του, κυρίως κότα. Θυμάμαι ότι εμείς τα παιδιά και όχι μόνο στήναμε παράνομα στα μονοπάτια θηλιές από σύρμα και πιάναμε πού και πού κανένα λαγό. Από τότε έχω να φάω πάλι.

Οι γυναίκες τότε μαζεύανε στα χωράφια λάχανα που δεν ήταν μόνο πικρά, αλλά πώς να τα έτρωγες χωρίς λάδι και χωρίς ψωμί. Επίσης από τον κήπο, ανάλογα με την εποχή, όλο και βρίσκανε κανά κολοκύθι, αραποσίτια και κυρίως βλίτα. Από φρούτα δεν είχαμε παράπονο. Αν ξέπεφτε κανένα πορτοκάλι, το μοιράζαμε όλη η οικογένεια. Γκόρτσα και μούρες τρώγαμε τόσα που στο τέλος μας έκοβαν. Δεν είχε άδικο η μάνα, που έλεγε: Φάε μούρες, πιες νερό κι έβγα στο προ­σηλιακό, να δεις θέρμες και κακό. Το καλοκαίρι πάντως όλο και απολαμβάναμε, πριν καλά καλά γίνουνε, σύκα και σταφύλια.

Η ζάχαρη κι εκείνη στη μαύρη αγορά κι αν βρισκότανε. Γι’ αληθινό καφέ δε γίνεται λόγος. Οι γυναίκες καβουρδίζανε λίγο κριθάρι και ξεγελιόντουσαν ότι πίνανε καφέ.

Από τη φτώχεια και την ασιτία χτύπησε πολύ κόσμο, ιδίως τους εξασθενημένους οργανισμούς των ηλικιωμένων, η φυματίωση (χτικιό τη λέγανε). Από τις χειρότερες και αθεράπευτες αρρώστιες της εποχής. Πέθαιναν οι δυστυχείς αβοήθητοι και απομονωμένος με το φόβο μήπως κολλήσουν κι άλλοι άνθρωποι. Επίσης η ελονοσία, το καλααζάρ κ.λπ. κάνανε θραύση και λεφτά δεν υπήρχαν, για να αγοράσει κανείς κινίνο και άλλα φάρμακα. Ο θάνατος παραμόνευε παντού.

Τα χρόνια της Κατοχής δεν αντιμετωπίσαμε μόνο τη φτώχεια, τις αρρώστιες και την όποια πείνα περιέγραψα παραπάνω. Ήταν ακόμα και τα χρόνια που όλους «μας έσκιαζε η φοβέρα και μας πλάκωνε η σκλαβιά». Είχαμε μεγάλο φόβο ακόμη και στα σπίτια μας και τα κλειδαμπαρώναμε. Τα βράδια δεν κυκλοφορούσε ο κόσμος στους δρόμους. Δεν ξέραμε αν κάποιος κτυπούσε την πόρτα μας, αν ήταν Γερμανός, Ιταλός, Ταγματασφαλίτης ή Αντάρτης.

Δεν ήταν λίγες οι φορές που ερχόντουσαν και φυσικά δεν έφευγαν με άδεια τα χέρια. Πρώτη προτίμηση είχαν στις κότες, στα κατσικάκια και σε ό,τι άλλο φαγώσιμο. Φυσικά μέναμε κι ευχαριστημένοι, γιατί μπορούσαν να μας κάνουν και κάτι χειρότερο. Για το λόγο αυτό οι πιο πολλές οικογένειες κοιμόντουσαν, καιρού επιτρέποντος, μακριά από τα σπίτια τους στα χωράφια μαζί με τα ζωντανά τους.

Εμείς τα παιδιά βλέποντας, ακούγοντας και βιώνοντας τα δεινά της Κατοχής, δεν είχαμε πια όρεξη για γέλια και παιγνίδια. Ήμασταν γεμάτα θυμό και μίσος προς τους κατακτητές και ονειρευόμασταν τη στιγμή που θα ζούσαμε ελεύθερα και πάλι.

Μετά από τόσα χρόνια που πέρασαν μέχρι σήμερα, η μαύρη Κατοχή, όπως αποκλήθηκε, δεν μπορεί και δεν πρέπει να ξεχαστεί από κανέναν Έλληνα. Από μένα σίγουρα όχι.

 

Η εκτέλεση του Δάσκαλου Σπύρου Ι. Καραμούντζου*…

 

Ο Δάσκαλος Σπύρος Καραμούντζος του Ιωάννου (1908- 1944). Με άλλους συχωριανούς του εκτελέστηκε από τους Γερμανούς κατακτητές, στις 5 Αυγούστου 1944.

Ο Δάσκαλος Σπύρος Καραμούντζος του Ιωάννου και της Σοφίας, γεννήθηκε στην Καρυά Αργολίδας, το 1908. Στο Δημοτικό Σχολείο του χωριού του παρακολούθησε τα εγκύκλια μαθήματα. Είχε μεγάλο ζήλο για τα γράμματα και για το λόγο αυτό ο πατέρας του, παρά τις οικονομικές δυσκολίες που είχε, τον πήγε στο Γυμνάσιο του Αργούς, όπου και αποφοίτησε με άριστα. Στη συνέχεια στο Διδασκαλείο της Σπάρτης πήρε το πτυχίο του Δασκάλου. Αφού έκανε τη θητεία του στο στρατό, διορίστηκε, ως δάσκαλος, στον Θούριο της Θράκης, κοντά στα σύνορα, στα νέα μέρη, όπως τα έλεγαν τότε μετά την απελευθέρωσή τους. Στο Δημοτικό Σχολείο Θουρίου υπηρέτησε έξι χρόνια (1926-1932) απ’ όπου και μετατέθηκε στην Αργολίδα.

Εδώ δίδαξε διαδοχικά στα Δημοτικά Σχολεία: Καρυά, ένα χρόνο (1933-34), Κρανιδίου, ένα χρόνο (1934-35), Χούνης, δυο χρόνια (1935-37), και πάλι Καρυάς, επτά χρό­νια (1937-44). Στον πόλεμο του 1940- 41 επιστρατεύτηκε και πολέμησε τους φασίστες Ιταλούς επιδρομείς, στην πρώτη γραμμή του Μετώ­που, στα βουνά της Αλβανίας και της Βό­ρειας Ηπείρου. Κατά τη διάρκεια της Κατο­χής συνέχισε τον απελευθερωτικό αγώνα μέσα από τις τάξεις της Εθνικής Αντίστα­σης.

Οι μαθητές του, όλων των σχολείων που υπηρέτησε, τον ενθυμούνται μέχρι σήμερα και τον ευγνωμονούν, γιατί όπως ομολογούν, από το δάσκαλο τους, Σπύρο Καραμούντζο, έμαθαν γράμματα. Τους πιο πολλούς τους έστελνε στο Γυμνάσιο και επέμενε να μην τους αδικήσουν οι γονείς τους. Τους έκανε μάλιστα και ιδιαίτερο φροντιστήριο, για να πετύχουν στις εισαγωγικές εξετάσεις. Έτσι βρήκανε το δρόμο τους πολλά Καρυωτάκια τα χρόνια εκείνα.

Δυστυχώς όμως, ελάχιστοι, από τον ευ­ρύτερο χώρο της Καρυάς, γνωστοί και μη εξαιρετέοι, μετρημένοι στα δάχτυλα των χεριών, τα ονόματα των οποίων δεν θέλω ού­τε καν να τα αναφέρω στην παρούσα συγκυρία, μαζί και με λίγους Βρουστιώτες, κά­νανε τόσο μεγάλο κακό στο χωριό μας, που δε γιατρεύεται όσα χρόνια κι αν περάσουν. Χίτες, Γερμανοτσολιάδες και Ταγματασφαλίτες θυμάμαι ότι τους λέγανε. Αυτοί συνεργαζόντουσαν και εκτελούσαν τις εντολές των δυνάμεων Κατοχής. Ήταν μάλιστα ντυμένοι και οπλισμένοι από τους Γερμανούς.

Οι ελάχιστοι αυτοί συγχωριανοί και Βρου­στιώτες, μέσα στο ζοφερό κλίμα του μί­σους, του διχασμού και του αδελφοκτόνου αλληλοσπαραγμού, που επικρατούσε τότε, ύπουλα και κατόπιν προδοσίας, κάνανε μπλόκο, αιφνιδίασαν, παγίδεψαν και συνέ­λαβαν το δάσκαλο τους Σπύρο Καραμούντζο, σ’ ένα ξέφωτο του ελατοσκέπαστου Αρτεμισίου, ανυποψίαστο, άοπλο και χωρίς να προβάλει καμία αντίσταση. (Τον καιρό εκείνο, όλοι οι κάτοικοι της Καρυάς τις νύχτες κρυβόντουσαν στις γύρω βουνοπλα­γιές από το φόβο των Γερμανών).

Το σπουδαίο είναι ότι δεν προέβαλαν αντίσταση και δε διαμαρτυρήθηκαν για τα τεκταινόμενα και οι υπόλοιποι παραβρισκόμενοι, άλλοι από φόβο και άλλοι γιατί ήταν μυημένοι και γνώριζαν το τι επρόκειτο να γίνει. Μερικού εξ αυτών μάλιστα ήταν και συγγενείς, αχάριστοι και ευεργετηθέντες. Μαζί του επίσης συνέλαβαν τη γυναίκα του και άλλους πέντε άσχετους, άοπλους και φυσικά αθώους συντοπίτες, που συνέπεσε να διανυκτερεύουν στον ίδιο χώρο. Οι δύο εξ αυ­τών ήταν δάσκαλοι. Στη συνέχεια, πριν καλά κα­λά ξημερώσει, τους έδεσαν με τριχίες, τους προπηλάκισαν βάναυσα, τους ταπείνωσαν, τους λοιδόρησαν με γιουχαίσματα, βρισιές και σπρωξιές και τους κατέβασαν από το βουνό ξυπόλητους και τρέχοντας, πριν φωτίσει, σαν να ήθελαν να προλάβουν κάτι, μέσα από μονοπάτια και ρεματιές και τους παρέδωσαν άνανδρα όλους στο Άργος «ως πρόβατα επί σφαγήν» στο Γερμανικό φρουραρχείο, την Κομαντατούρ, δηλαδή στο στόμα του λύκου.

Ένα μεγάλο γιατί! Μένει αναπάντητο από τους φυσικούς και αμετανόητους αυτουργούς 64 χρόνια μετά. Γιατί πιάσανε αυ­τούς τους συγκεκριμένους εκείνο το βράδυ και ακόμα γιατί τους παρέδωσαν στους Γερμανούς! Οι Γερμανοί, άλλο που δεν ήθελαν, ευχαρίστησαν τους συνεργάτες τους και με συ­νοπτικές διαδικασίες, μετά χαράς, τους εκτέλεσαν και τους έθαψαν σε κοινό τάφο, αστόλιστους, άψαλτους και άκλαυτους, χωρίς την παρουσία συγγενών, την επόμενη νύχτα, πριν ανατείλει ο ήλιος της 5ης Αυγούστου 1944, απέναντι από τον Άγιο Βα­σίλειο Άργους, στην ανατολική όχθη του ξεροπόταμου λίγες ημέρες πριν ξεκουμπιστούν, οριστικά ηττημένοι, από το Άργος και ελευθερωθεί η πατρίδα μας από δαύτους.

Σύμφωνα με έγκυρες μαρτυρίες, στις προσπάθειες και στις μεσολαβήσεις, που έγιναν και έγιναν πολλές, προς τις τοπικές γερμανικές αρχές, από φίλους, συγγενείς και άλλους παράγοντες της Κοινωνίας του Άργους, για να τον απελευθερώσουν, ο Σπύρος Καραμούντζος, τους απάντησε με υψηλό αίσθημα ευθύνης, αγωνιστικού πνεύματος, χρέους, πατριωτισμού, αλτρουισμού και ανθρωπισμού, ως δάσκαλος και ως Έλληνας, αφού πρώτα τους ευχαρίστησε για το ενδιαφέρον τους, ότι θα δεχόταν την κολακευτική πρόταση αποφυλάκισης του, υπό τον βασικό όρο να άφηναν ελεύθερους και όλους ανεξαιρέτως τους συγκρατούμενους του, εκ των οποίων μάλιστα ο ένας υπήρξε και μαθητής του στο σχολείο.

Όπως ήταν αναμενόμενο δε το δέχτηκαν οι Γερμανοί και τον εκτέλεσαν μαζί με όλους τους άλλους. Εξαίρεση έκαναν μόνο για τη σύζυγο του.

Με το παράδειγμα του αυτό, και την εν γένει στάση του, Λίγες ώρες πριν εκτελε­στεί, σφράγισε μία ζωή γεμάτη προσφορά στο κοινωνικό σύνολο και έδειξε για άλλη μία φορά τι δάσκαλος και τι άνθρωπος ήταν. Με τον πρόωρο και άδικο θάνατο του έμειναν χωρίς προστασία: Η γυναίκα του Ευγενία, η ανήλικη κόρη του Σοφία, εννέα χρονών, οι ηλικιωμένοι γονείς του (ο πατέρας του ήταν τυφλός) και εκατόν τριάντα επτά (137) παιδιά του χωριού δίχως το δικό τους Δάσκαλο.

 

Σπύρος Κ. Καραμούντζος

Εκπαιδευτικός – Ποιητής 

 

Σπύρος Κ. Καραμούντζος,  «Λόγια Καρυάς – Παιδικές Αναμνήσεις και αναφορές 1930-1950», Αθήνα, 2007.

 * Εφημερίδα «Καρυά» Φύλλο 16, Αύγουστος 2008.

 

Read Full Post »

Περιήγηση στην Αρκαδία

Posted in Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις, tagged , , , , , , , , , , , , , , on 31 Αυγούστου, 2011| 2 Σχόλια »

Περιήγηση στην Αρκαδία

 

Ο Σπύρος  Καραμούντζος, δάσκαλος και ποιητής, τακτικό μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών, από την Καρυά Αργολίδας, μας ξεναγεί  στην Αρκαδική γη. Δημητσάνα, Βυτίνα, Μαίναλο, Νεστάνη, Ελληνικό, Καρύταινα, Μουσείο Υδροκίνησης, Παναγία η Γοργοεπήκοος. « Στο Μοναστήρι αυτό – αναφέρει ο συγγραφέας – θυμηθήκαμε ότι κάθε Δεκαπενταύγουστο, τον καιρό που ήμασταν  παιδιά, που μας έφερναν οι μανάδες μας, για να μεταλάβουμε. Φαίνεται ότι το είχαν τάμα όλες οι γυναίκες της Καρυάς» και καταλήγει, «η περιήγηση της Αρκαδίας δεν ήταν μια συνηθισμένη ημερήσια απόδραση, αλλά ήταν ένα φυλλομέτρημα της Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους».

 

Στις 14 Ιουλίου 2011, ημέρα Πέμπτη, πρωί πρωί ξεκινήσαμε από το χωριό μας, την Καρυά Αργολίδας, που είναι φωλιασμένη στις δασωμένες ανατολικές   πλαγιές του Αρτεμισίου, μία τριμελής καλή φιλική παρέα, για μια ημερήσια εκδρομή στην όμορφη και γειτονική μας Αρκαδία.

Από τον κόμβο της Στέρνας πήραμε τη νέα εθνική οδό Κορίνθου-Καλαμάτας και αφού περάσαμε τις τρεις σήραγγες βρεθήκαμε στην Αρκαδία. Πρώτος σταθμός η «ΑΛΕΑ», ένα σύγχρονο πολυτελές κέντρο, για ολιγόωρη ανάπαυση και εξυπηρέτηση κάθε ανάγκης των εποχούμενων περαστικών για τη Μεσσηνία, Λακωνία και Ηλεία, αλλά και των μόνιμων κατοίκων και επισκεπτών της Αρκαδικής γης. Ένα ελληνικό καφεδάκι στη δυτική πλέον πλευρά του Αρτεμισίου και ένα ποτήρι δροσερό νερό ήταν το καλύτερο καλωσόρισμα.

Φύγαμε και σε μικρή απόσταση, το πρώτο αρκαδικό χωριό που συναντήσαμε, ήταν η Νεστάνη (Τσιπιανά), πολύ γνωστό σε μας γιατί συνορεύει και με το δικό μας χωριό, εκεί ψηλά στις ράχες του Αρτεμισίου. Τα δύο αυτά χωριά και γενικότερα η Μαντινεία με την Αργολίδα από τα αρχαία χρόνια συνδεόντουσαν με τη γνωστή «οδό των Πρίνων», που την αναφέρει ο γνωστός περιηγητής Παυσανίας. Αιωνόβια πουρνάρια κατά τη διαδρομή εκείνη υπάρχουν μέχρι και σήμερα. Από μουλαρόδρομος που ήταν, για να εξυπηρετούνται οι γεωργοκτηνοτρόφοι των δύο χωριών, έγινε ένας αυτοκινητόδρομος της κακιάς ώρας, πάλι καλά, μόνο για τρακτέρ. Με τον καιρό όμως ο μισός αυτός δρόμος από το μέρος της Καρυάς (Αργολίδας) ασφαλτοστρώθηκε.  Δυστυχώς όμως η Νομαρχία της Αρκαδίας δεν επισκεύασε το τμήμα που της αναλογούσε, δηλ. από Νεστάνη προς Καρυά, αν και έκανε κάποια αρχή. Περιμένουμε τώρα την Περιφέρεια μήπως ολοκληρώσει το έργο για το καλό και των δύο Νομών.

 

Χιονισμένη Νεστάνη

 

Ένα αξιοπερίεργο που συμβαίνει  στο  χώρο που βλέπομε μπροστά μας είναι ότι ο μικρός κάμπος που απλώνεται στα πόδια της Νεστάνης, το χειμώνα πλημμυρίζει, γίνεται λίμνη και επειδή δεν υπάρχει ποτάμι για να διαφύγει, έχει δημιουργηθεί στην άκρη της πλαγιάς μία καταβόθρα που καταπίνει όλο αυτό το νερό. Λένε ότι μπορεί να είναι και αυτό που βγάζει η πηγή  στο Κεφαλάρι του Άργους.

Εμείς όμως δε χάσαμε την ευκαιρία, που μας έδινε η ημερήσια αυτή εκδρομή. Στρίψαμε αριστερά και μπήκαμε μέσα στη Νεστάνη. Πανέμορφο χωριό με ελάχιστους κατοίκους κι αυτούς ηλικιωμένους. Οι περισσότεροι, όπως έχει συμβεί και στα άλλα χωριά της Αρκαδίας και όχι μόνο, έχουν μεταναστέψει , έχουν προκόψει στην ξενιτιά και έχουν δημιουργήσει μεγάλες ελληνικές κοινότητες στο Σικάγο της Αμερικής, στον Καναδά και σε άλλα μέρη.

 

Φιλίππειος Κρήνη Αρχαίας Νεστάνης

 

Από το χωριό ανεβήκαμε ψηλά στον  μεγαλοπρεπή βράχο (το Γουλά), στα ριζά του οποίου βρίσκεται το ξακουστό μοναστήρι « Η Παναγία η Γοργοεπήκοος», όπου τιμάται η Κοίμηση της Θεοτόκου. Στο Μοναστήρι αυτό θυμηθήκαμε ότι κάθε Δεκαπενταύγουστο, τον καιρό που ήμασταν  παιδιά, που μας έφερναν οι μανάδες μας, για να μεταλάβουμε. Φαίνεται ότι το είχαν τάμα όλες οι γυναίκες της Καρυάς. Αλλά και επί των ημερών μας οι Καρυώτες συνεχίζουν να είναι τακτικοί προσκυνητές και να παρακολουθούν τις βραδινές Αυγουστιάτικες παρακλήσεις που γίνονται στην Παναγία. Από εκεί ψηλά αγναντέψαμε όλο το λεκανοπέδιο της Τριπολιτσάς. Αφού ανάψαμε το κεράκι μας και ασπασθήκαμε, πέραν των άλλων εικόνων, και το σπάνιο κειμήλιο , την δια χειρός του ευαγγελιστή Λουκά ζωγραφισμένη εικόνα της Παναγίας, αναχωρήσαμε γιατί μας περίμενε μεγάλη διαδρομή ακόμη.

 

Μονή Γοργοεπηκόου

 

Μετά τα διόδια Νεστάνης  πήραμε το δρόμο για την Ολυμπία, διασχίζοντας τον εύφορο κάμπο της Μηλιάς. Ξακουστός για τις πατάτες πρώτης ποιότητας, το καλαμπόκι, το σάρωμα, τα σιτηρά, τα αμπέλια κλπ. Τα παλαιότερα χρόνια την εποχή του όψιμου θερισμού, σχετικά με το θερισμό στο κάμπο του Άργους να πούμε, δούλευαν εκεί πολλοί συγχωριανοί μας, στον αποκαλούμενο και ως «πίσω θέρο». Πάνε τα χρόνια εκείνα τα καλά, γιατί  όπως βλέπομε τώρα ο κάμπος αυτός είναι εν πολλοίς ακαλλιέργητος στη μεγαλύτερή του έκταση.

(Στην πρώτη μεγάλη διασταύρωση γράφει, αριστερά Τρίπολη και δεξιά Αρχαία Μαντινεία. Αξιόλογοι προορισμοί, όχι όμως για σήμερα και συνεχίζομε.)

Μας προβληματίζει και μας στενοχωρεί η μεγάλη ερήμωση και εγκατάλειψη που βλέπομε σε όλη τη διαδρομή  που ακολουθούμε. Οι γκορτσιές, τα πουρνάρια, τα κέδρα και άλλα άγρια δέντρα θεριεύουν και κυριαρχούν εκεί που άλλοτε ήταν καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Επίσης δε συναντήσαμε ούτε ένα κοπάδι γιδοπρόβατα, εκεί που η κτηνοτροφία ήκμαζε στο πρόσφατο παρελθόν. Μοναδική εξαίρεση οφθαλμοφανούς καλλιέργειας ήταν οι γνωστοί στην περιοχή αμπελώνες του Καμπά. Τη μόνη δραστηριότητα που παρακολουθήσαμε στη διαδρομή ήταν αυτή που γινότανε στα βενζινάδικα, που φυτρώνουν κατά διαστήματα στον κεντρικό δρόμο.

 Η ζέστη όμως αρχίζει να μεγαλώνει κι εμείς περνώντας το χωριό Κάψια φτάσαμε στη διασταύρωση του Καρδαρά, όπου αντί να συνεχίσουμε το δρόμο προς το Λεβίδι, στρίψαμε  αριστερά, προς τα εκεί που η πινακίδα έγραφε «Χιονοδρομικό Κέντρου Μαινάλου». Εκεί φυσικά πηγαίνει πολύς κόσμος για το χιόνι το χειμώνα, εμείς πήγαμε το κατακαλόκαιρο και δε μετανιώσαμε. Στο πρώτο χιλιόμετρο συναντήσαμε τα πρώτα έλατα και τις πρώτες ανηφορικές στροφές. Ήδη βρισκόμασταν στο κατάφυτο με έλατα Μαίναλο. Στο κεντρικό βουνό της Αρκαδίας και της Πελοποννήσου ολόκληρης, με ψηλότερη κορυφή την Οστρακίνα,1981 μέτρα υψόμετρο. Στο βουνό που στην αρχαιότητα λατρευόταν ο τραγοπόδαρος Θεός Πάνας, προστάτης των κτηνοτρόφων.

Μαίναλο

Το αυτοκίνητό μας κατάπινε σιγά σιγά τα χιλιόμετρα του καλοδιατηρημένου επαρχιακού δρόμου,  όχι μόνο γιατί ήταν ανηφορικός αλλά γιατί εμείς κατενθουσιασμένοι από όσα βλέπαμε, θέλαμε να απολαμβάνομε τη μοναδική  και απερίγραπτη ομορφιά. Στην κυριολεξία περνάγαμε κάτω από τα πανύψηλα και λυγερόκορμα έλατα, τα οποία στόλιζαν το βουνό σε όση έκταση έφτανε το οπτικό μας πεδίο. Σε ορισμένα σημεία μάλιστα χάναμε και τον ουρανό.

Αξίζει να αναφερθεί ότι δεξιά και αριστερά του δρόμου πολλοί μελισσοκόμοι είχαν τοποθετήσει σε σειρές αμέτρητες  με διακριτικά χρώματα κυψέλες, για την παραγωγή του γνωστού μελιού της περιοχής και μάλιστα πρώτης ποιότητας.

 

Μονοπάτι στο Μαίναλο

 

 Η δροσιά όσο ανεβαίναμε γινόταν και πιο αισθητή και την απολαύσαμε περισσότερο όταν φτάσαμε ψηλά στο μεγάλο ξέφωτο από έλατα, στο χιονοδρομικό κέντρο και κάναμε την πρώτη μας στάση σε υψόμετρο1600 μέτρων. Βλέποντας το χώρο γύρω μας πιστέψαμε ότι σ’ αυτόν τον ειδυλλιακό χώρο θα είχαν τα λημέρια τους οι αϊτοί της ρωμιοσύνης, οι ήρωες, οι κλέφτες, οι αρματολοί του 1821 και άλλοι πιο σύγχρονοι καπεταναίοι της εθνικής μας Αντίστασης.

Φυσικά αυτά που βλέπαμε δεν είχαν καμία σχέση με όσα διαδραματίζονται το χειμώνα με το κατάλευκο τοπίο, το κρύο , το χιόνι, το σκι και τις λοιπές δραστηριότητες.

Εκεί ψηλά εκτός από μελισσοκόμους συναντήσαμε λίγους δασοφύλακες και μερικούς ανθρώπους που μάζευαν στα γυμνά και ξέφωτα ψηλώματα το πασίγνωστο  αρωματικό τσάι του βουνού.

Παίρνοντας βαθιές ανάσες καθαρού αέρα, γεμίζοντας έτσι τα πνευμόνια μας με οξυγόνο  και ευχαριστημένοι με όσα βλέπαμε κα νιώθαμε, συστήνουμε ανεπιφύλακτα και υπεύθυνα σε μικρούς και μεγάλους την καλοκαιρινή ανάβαση στο Μαίναλο. Είναι δελεαστικός προορισμός για μια ημερήσια απόδραση.  Δικαιολογημένα λοιπόν τα διεθνή βραβεία με τα οποία έχει τιμηθεί το Μαίναλο για τις φυσικές του ομορφιές κατά τη διάρκεια φυσικά όλων των εποχών του χρόνου.

Ο δρόμος συνεχίζει προς τη δυτική πλευρά του Μαινάλου και τον ακολουθούμε. Πριν αρχίσουμε να κατηφορίζουμε ξεπετάχτηκαν μπροστά μας δύο λυκόσκυλα με κακές διαθέσεις και μας ακολουθούσαν γαυγίζοντας. Δίπλα μέσα από τα έλατα φάνηκε ένα κοπάδι γίδια με τα κελαηδιστικά τροκάνια τους. Κάπου εκεί ανάμεσα στους θάμνους είδαμε κι έναν βοσκό αχτένιστο, με μεγάλη γενειάδα, με τη γκλίτσα στο χέρι, να σαλαγάει τα γίδια του σφυρίζοντας και η σκέψη μας πήγε, μήπως ήτανε  ο ίδιος ο θεός Πάνας.

Συνεχίζουμε μια ίδια  διαδρομή αλλά με κατηφορικές στροφές. Για πολλά χιλιόμετρα δε βλέπαμε προς καμία κατεύθυνση σπίτια, κατοικήσιμο μέρος. Μόνο σπιτάκια μελισσών βλέπαμε. Η δροσιά μάς έκανε  να ξεχνάμε ότι βρισκόμαστε στα μέσα Ιουλίου. Η πρασινάδα και τα λουλούδια μάς θύμιζαν Άνοιξη. Κατεβαίναμε με το πόδι στο φρένο. Σιγά σιγά. Σα να μη θέλαμε να φύγουμε. Γνωρίζαμε ότι αφήναμε πίσω μας ένα σπάνιο τοπίο, μία πρωτόγνωρη ομορφιά, άγνωστη σε πολλούς ανθρώπους.

Γεφύρι στη Βυτίνα

Από κάποιο σημείο της καθόδου μας αντικρίσαμε ένα συγκεντρωμένο μεγάλο χωριό με κεραμιδοσκεπές στα σπίτια. Ήταν η όμορφη και ξακουστή Βυτίνα. Το αξιολογότερο ορεινό θέρετρο της Πελοποννήσου. Μας ξάφνιασε, δεν την περιμέναμε εκεί ή δε θέλαμε να τελειώσει η διαδρομή  με τα έλατα. Την είχαμε επισκεφτεί άλλη φορά και για το λόγο αυτό και επειδή δε μας το επέτρεπε και ο χρόνος, την παρακάμψαμε και συνεχίσαμε πια τον κεντρικό δρόμο για τον κυρίως προορισμό μας  που ήταν η Δημητσάνα.

Το φαράγγι του Λούσιου στο Μαίναλο

Τον ορεινό όγκο του Μαινάλου με τους μύθους, τους θρύλους, την ιστορία και τις λοιπές του ομορφιές δε θα τον χάσουμε από τα μάτια μας σε όλη μας την υπόλοιπη  διαδρομή. Προς το παρόν θα μας συντροφεύει μέχρι και τη διασταύρωση της Καρκαλούς. Εκεί μία πινακίδα μας υπενθυμίζει ότι βρισκόμαστε στη Γορτυνία και μία άλλη μας καλωσορίζει στα όρια του Δήμου Δημητσάνας. Άρα πλησιάζουμε. Κάπου εκεί κοντά είναι και οι πηγές του Λούσιου ποταμού. Αφήνουμε το δρόμο προς τα Λαγκάδια και στρίβουμε προς τ’ αριστερά. Ο στενός δρόμος ακολουθεί τις όχθες του ποταμού και όταν χρειάζεται διασταυρώνεται μαζί του με γραφικά γεφυράκια. Ο δρόμος δεν το επιτρέπει να τρέχεις γρήγορα αλλά πηγαίνεις αργά και σκόπιμα για να απολαμβάνεις τόσο τις διαδοχικές ομορφιές όσο και για να ακούς τους ήχους των τζιτζικιών και των πουλιών.

Μετά από μία στροφή του δρόμου, ξαφνικά υψώνεται μπροστά μας η Δημητσάνα. Σταματάμε να την φωτογραφίσουμε. Αυτό λοιπόν είναι το γραφικό, το ξακουστό και ιστορικό χωριό! Τη βλέπομε  πετρόχτιστη πάνω σε μία λοφοράχη και δεξιά της στο βάθος να βρίσκεται το φαράγγι του Λούσιου.

Από την ιστορία θυμηθήκαμε τη μεγάλη προσφορά  της στο Έθνος και την Ορθοδοξία. Με το Δημητσανίτικο μπαρούτι των 14 μπαρουτόμυλων στο Λούσιο, που δούλευαν ακατάπαυστα στα χρόνια της Επανάστασης του 1821, έφτιαχναν τα φυσεκλίκια για τα καριοφίλια των αγωνιστών, με πρώτους τους Αρκάδες καπεταναίους και κλεφταρματολούς. Χωρίς το μπαρούτι αυτό είναι βέβαιο ότι ο δρόμος προς τη λευτεριά θα ήταν πιο μακρύς και δύσβατος.

Δημητσάνα

Ακόμη θυμηθήκαμε τους μεγάλους Δημητσανίτες ιεράρχες, τον εθνομάρτυρα Πατριάρχη Γρηγόριο τον Ε΄ και το Δεσπότη Παλαιών Πατρών Γερμανό, που ύψωσε το λάβαρο της εξέγερσης του Έθνους στα Καλάβρυτα, τα σπίτια των οποίων διατηρούνται ακόμη στη Δημητσάνα. Σε λίγο θα τα δούμε κι από κοντά. Θα δούμε ακόμη το λαογραφικό Μουσείο, τα αρχοντικά σπίτια, τις εκκλησιές με τα μεγάλα καμπαναριά, το οίκημα της Μητρόπολης Γόρτυνος και την αξιόλογη βιβλιοθήκη, της οποίας πολλά ιστορικά βιβλία θυσιάστηκαν στο βωμό κι αυτά για την κατασκευή των φυσεκίων.

Αλλά προς το παρόν περάσαμε τον μοναδικό και στενό της δρόμο, μια ημέρα που γινότανε και λαϊκή αγορά, για να πάμε να δούμε το σύγχρονο Μουσείο Υδροκίνησης και να επιστρέψουμε γρήγορα να περπατήσουμε τα καλντερίμια της, να επισκεφθούμε τα αξιοθέατα και να γευτούμε τα φημολογούμενα νόστιμα φαγητά της.

Φτάσαμε λοιπόν στο κεφαλάρι του Αϊ-Γιάννη , με το κελαρυστό και κρύο νερό του, ήπιαμε με την κούπα που έχουν προσδέσει εκεί για το σκοπό αυτό και δροσιστήκαμε  κάτω από τα πελώρια βαθύσκιωτα πλατάνια.

 

Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης

 

Συγχαρητήρια σε όσους είχαν την φαεινή ιδέα και την πρωτοβουλία της ίδρυσης του Μουσείου της Υδροκίνησης.  Διδακτικό και παραστατικό  για τους νέους επισκέπτες αλλά επαναφέρει μνήμες και βιώματα άλλων εποχών και στους ηλικιωμένους. Οργανωμένο μέχρι και την τελευταία λεπτομέρεια με θαυμάσιο τρόπο και θα λέγαμε ότι είναι ακριβές αντίγραφο της πραγματικότητας. Πινακίδες, παλιές φωτογραφίες, ενημερωτικά στοιχεία, ακουστικές περιγραφές κατατοπίζουν τους επισκέπτες για τα όργανα  που βλέπουν   και τα οποία με τη βοήθεια των ξεναγών-υπαλλήλων τίθενται και σε ολιγόλεπτη λειτουργία για να υπάρχει ολοκληρωμένη εικόνα . Είδαμε και θαυμάσαμε τα μεγάλα βαγένια , από τα οποία πέφτει το νερό από ψηλά με μεγάλη δύναμη, τη νεροτριβή, τον αλευρόμυλο και το άλεσμα καλαμποκιού, το βυρσοδεψείο και τον τρόπο  κατεργασίας  των δερμάτων και τον μπαρουτόμυλο με οπτικοακουστική επιπλέον ενημέρωση.

 

Συγκρότημα Υδροκίνησης Εφταπίτας

 

Όλα αυτά σε μεγάλο αριθμό υπήρχαν και λειτουργούσαν, σε παλιότερες εποχές, κατά μήκος του απότομου φαραγγιού του Λούσιου, σε τοποθεσίες που ευνοούντο από την πτώση του νερού. Το νερό αυτό που το θαυμάζουμε στους καταρράκτες και που χρησιμοποιείται και για αγωνιστικούς σκοπούς, κατά τους χειμερινούς μήνες, τρέχει με μεγάλη ταχύτητα, για να φτάσει όσο το δυνατόν νωρίτερα και ν’ ανταμώσει τον Αλφειό ποταμό.

Στο ίδιο απόκρημνο φαράγγι, δεξιά και αριστερά, για λόγους ασφαλείας, κτίστηκαν από ιερομόναχους τρεις μεγάλες Μονές, του Φιλοσόφου, των Αιμυαλών και του Προδρόμου, που έγραψαν τη δική τους ιστορία η κάθε μια στα χρόνια της Επανάστασης του Γένους και όχι μόνο. Τις είδαμε από μακριά αλλά υποσχεθήκαμε ότι μια άλλη φορά θα επιστρέψουμε στο χώρο αυτό ειδικά για τις τρεις Μονές.

Εκκλησάκι στο Λούσιο

Στην περιοχή αυτή ο χρόνος τρέχει γρήγορα σαν τα νερά του Λούσιου. Αργήσαμε, γι’ αυτό και πήραμε το δρόμο του γυρισμού για τη Δημητσάνα. Ήμασταν όμως άτυχοι. Ένα μεγάλο φορτηγό αυτοκίνητο είχε στριμωχθεί στον στενό δρόμο μέσα στη Δημητσάνα με κάποιο άλλο μικρό, παράνομα παρκαρισμένο φαντάζομαι. Μπλοκαρίστηκαν πολλά αυτοκίνητα, ούτε μπρος ούτε πίσω και η ουρά πολύ μεγάλη. Τι να κάνουμε και πόση ώρα να περιμένουμε. Η ζέστη αφόρητη. Να αφήσουμε το αυτοκίνητο και που, για να πάμε με τα πόδια;  Δεν το βρήκαμε τόσο εύκολο και εύλογο. Φανταστήκαμε ότι αυτό λόγω της μεγάλης τουριστικής κίνησης και της στενότητας του δρόμου θα επαναλαμβάνεται συχνά.

Επιτακτική ανάγκη να βρεθεί κάποια λύση στο πρόβλημα αυτό από τις τοπικές αρχές, που θα διευκολύνει τους μόνιμους κατοίκους, τους περαστικούς και τους χιλιάδες εκδρομείς και τουρίστες με πούλμαν. Π.χ. να διανοιχτεί καινούργιος δρόμος, να διαπλατυνθεί ο υπάρχων, να δημιουργηθούν πάρκινγκ, να απαγορευτεί η στάθμευση, να γίνεται η διέλευση με σηματοδότηση κλπ. δεν ξέρω τι άλλο να πω.

 Τέλος πάντων εμείς προ του προβλήματος αυτού αλλάξαμε πρόγραμμα με χαλασμένη τη διάθεσή μας, που δε χαρήκαμε περισσότερο τη Δημητσάνα και αφού αποτίσαμε φόρο τιμής στο άγαλμα του μαρτυρικού Πατριάρχη του Γρηγορίου του Ε΄, φύγαμε προς την άλλη κατεύθυνση, δηλ. προς τη Μεγαλόπολη. Σε λίγο φτάσαμε στη Στεμνίτσα.

Στεμνίτσα

Είχαμε τις σχετικές πληροφορίες, αλλά άλλο να ακούσεις και άλλο να τη δεις με τα μάτια σου. Ένα πραγματικό καλλιτέχνημα. Δεν ξέρει κανείς τι να πρωτοθαυμάσει. Αρχίζοντας από τον Άγιο Γεώργιο και το Καμπαναριό στην πλατεία  μέχρι και την τελευταία μάντρα στις άκρες του χωριού. Οι πιο ξακουστοί μαστόροι λάξεψαν την πιο καλή πέτρα, πελεκήσανε αγκωνάρια και συναγωνιστήκανε ποιος θα χτίσει το καλύτερο σπίτι. Φαντάζομαι ότι οι γείτονες Λαγκαδιανοί χτιστάδες θα βάλλανε κι αυτοί το μαστορικό χεράκι τους. Το πέτρινο αυτό στολίδι, πάλι του Μαινάλου, είναι χτισμένο στα 1080 μέτρα υψόμετρο. Έπαιξε κι αυτό πρωταγωνιστικό ρόλο στην Επανάσταση του 1821, ήταν αγαπητό στέκι του Γέρου του Μοριά, του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και έγινε έδρα της πρώτης Πελοποννησιακής Γερουσίας. Λόγω του ορεινού και άγονου εδάφους οι κάτοικοι από τα παλιά χρόνια στράφηκαν προς το εμπόριο και την αργυροχρυσοχοΐα. Γι’ αυτό και τιμητικά στη Στεμνίτσα ιδρύθηκε και λειτουργεί και σήμερα ομώνυμη τεχνική Σχολή.

Η παρέα μου κι εγώ αφού περπατήσαμε στα στενά δρομάκια και θαυμάσαμε τα πέτρινα αριστουργήματα, καθίσαμε στην δροσερή και φιλόξενη πλατεία της για ξεκούραση και για φαγητό. Το κατσικάκι ριγανάτο και σε μεγάλες μερίδες ήταν τόσο νόστιμο και καλομαγειρεμένο που θα μας μείνει αξέχαστο. Επιπλέον πολύ φτηνό και νιώσαμε σπιτική περιποίηση παρά εστιατορίου.

 

Στεμνίτσα

 

Ευχαριστημένοι αποχαιρετήσαμε την όμορφη Στεμνίτσα. Από τη Νότια πλαγιά του Μαινάλου κατερχόμενοι βλέπαμε τη Μεγαλόπολη με την πεδιάδα της και τις καμινάδες της ΔΕΗ να καπνίζουν αρημανίως. Αναγκαίο κακό και προϋπόθεση για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Το χωριό Ελληνικό, παλαιότερα ονομαζόμενο Μουλάτσι.

 Το πρώτο χωριό που συναντήσαμε, πατώντας σιγά σιγά  ημιορεινό πια  μέρος ήταν το χωριό Ελληνικό (Μουλάτσι), που συναγωνίζεται σε ομορφιά όλα τα άλλα χωριά της Γορτυνίας. Οι κάτοικοι του χωριού αυτού, για τα παλιά χρόνια μιλάμε, είχαν μια ιδιαίτερη επαγγελματική δραστηριότητα, ήταν μπαλωματήδες και κατασκευαστές καινούργιων παπουτσιών. Με τα απαραίτητα εργαλεία, φαλτσέτα, τανάλια, σφυρί, σουφλί, βελόνες και με τα χρειαζούμενα υλικά, όπως καρφιά, δέρμα, σπάγκο κλπ, μέσα σε ένα δισάκι, φορτωμένο στον ώμο τους  γύριζαν, φυσικά οι άνδρες, όλα τα χωριά της Αρκαδίας και των γύρω Νομών, για αναζήτηση δουλειάς, που κρατούσε αρκετούς μήνες. Στο χωριό έμεναν πίσω οι ηλικιωμένοι και οι γυναίκες να φροντίζουν τα παιδιά και τις υπόλοιπες αγροτικές δουλειές.

Το χωριό αυτό το ξέρουμε καλά εμείς οι Καρυώτες της Αργολίδας γιατί και στο χωριό μας ερχόντουσαν μπαλωματήδες από το Μουλάτσι. Ένας μάλιστα, Βαγγέλης Παναγόπουλος, πολύ αγαπητός και γνωστός ως  Μουλατσιώτης, έμεινε μόνιμα στο χωριό μας και μετά το θάνατό του, αφού σκοτώθηκε σε μία στροφή, στο έμπα του χωριού μας, από τους Γερμανούς κατακτητές και από τότε τον τόπο της εκτέλεσης τον λέμε στροφή του Μουλατσιώτη.

Αν και ο χρόνος δεν μας το επέτρεπε, ο ήλιος γέρνει χωρίς να μειώνεται και η ζέστη, θα ήταν μεγάλη μας παράλειψη, εδώ που φτάσαμε, αν δεν πηγαίναμε, έστω και για λίγο, σε ένα από τα ομορφότερα χωριά της Γορτυνίας, κάνει μπαμ και από μακριά. Ανεβήκαμε λοιπόν στην ιστορική Καρύταινα, τη γνωστή και ως Καστροπολιτεία. Είναι χτισμένη ψηλά στο λόφο και έχει για στολίδι το καλοδιατηρημένο μεσαιωνικό Κάστρο της. Το Κάστρο αυτό χρησιμοποίησε και ο καπετάν Θεοδωράκης Κολοκοτρώνης ως ορμητήριο, κατά τις επιθέσεις του εναντίον του Ιμπραήμ. Είναι ένας παραδοσιακός οικισμός και μέχρι πρότινος και έδρα  του Δήμου Γόρτυνος. Εντυπωσιακό είναι και το φαράγγι της, εκεί που περνάει ο Αλφειός ποταμός, που την προστάτευε από τους εχθρούς, όπως και το Κάστρο της, αλλά με φυσική οχύρωση. Στη συνέχεια επισκεφθήκαμε και τη γέφυρα του Αλφειού ποταμού, γνωστή σε όλους τους Έλληνες, γιατί κοσμούσε παλαιότερα το χαρτονόμισμα των 5.000 δραχμών.

 

Γέφυρα Αλφειού στην Καρύταινα

 

Ο ήλιος όλο και «χαμηλώνει κι η μέρα σώνεται»  κι εμείς μετά από μία μικρή στάση στη Μεγαλόπολη για ένα αναψυκτικό, φτάσαμε στον Κόμβο της νέας εθνικής οδού. Η διέλευσή της για μένα  και την παρέα μου  γινότανε για πρώτη φορά και   ήταν μία ξεχωριστή εμπειρία. Μέσα από τις καινούργιες σήραγγες, που δόθηκαν σε κυκλοφορία τους περασμένους μήνες, το πότε φτάσαμε στον Κόμβο της Στέρνας και από εκεί στο χωριό μας, δεν το καταλάβαμε. Γυρίζοντας με το καλό στα σπίτια μας και αναλογιζόμενοι που και που πήγαμε, τα πόσα αξιοθέατα είδαμε και τι διδαχτήκαμε, καταλήξαμε στο πρώτο συμπέρασμα ότι αυτή δεν ήταν μια συνηθισμένη ημερήσια απόδραση και περιήγηση της Αρκαδίας, αλλά ήταν ένα φυλλομέτρημα της Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους. Θα τη συστήνουμε σε κάθε ευκαιρία και σε κάθε συνομιλητή μας. Επειδή όμως αυτά που δεν είδαμε είναι περισσότερα και πολλά είναι και σημαντικότερα από αυτά που είδαμε,  καταλήξαμε στο δεύτερο συμπέρασμα ότι η σημερινή μας περιήγηση είναι μία από τις αμέτρητες ημερήσιες αποδράσεις,  που πρέπει να κάνει κάθε έλληνας αν θέλει να γνωρίσει ολόκληρη την Αρκαδική γη, το καμάρι του Μοριά.

 

Σπύρος Κ. Καραμούντζος

 

Read Full Post »

Δενέζης Παναγιώτης

Posted in Καρυά, Λογοτέχνες - Ιστορικοί, tagged , , , , , , , , , on 17 Αυγούστου, 2011| 1 Comment »

Δενέζης Παναγιώτης

 

Παναγιώτης Δενέζης

Ο συγγραφέας Παναγιώτης Δενέζης γεννήθηκε το 1939 στο ορεινό, παραδοσιακό χωριό Καρυά του Νομού Αργολίδας. Το 1968 μετανάστευσε στον Καναδά και τον πρώτο καιρό ασχολήθηκε με διάφορες δουλειές. Μετά, άνοιξε δικό του εστιατόριο. Είναι παντρεμένος με την Αθηνά Μπομπέτση από το Κουτσοπόδι Άργους. Έχουν δύο παιδιά, ένα αγόρι και ένα κορίτσι, και 4 εγγόνια.

Μετά την συνταξιοδότησή του, το 2001, ασχολήθηκε με την μεγάλη του αγάπη, τη συγγραφή βιβλίων. Έχει ήδη εκδώσει τα μυθιστορήματα, «Ελένη της Μάνης», «Ο Μετανάστης», «Ο Αιχμάλωτος» και θα ακολουθήσει  «Ο Ξεριζωμός της Μάνας». Είναι μόνιμος κάτοικος Καναδά (Λόντον Οντάριο).

Read Full Post »

Λίλλης Β. Μιχάλης (1910 – 1974)

Posted in Πρὀσωπα, tagged , , , , , , , , , , on 1 Δεκεμβρίου, 2010| Leave a Comment »

Λίλλης Β. Μιχάλης (1910 – 1974)

 

                 

Λίλλης Β. Μιχάλης

Μικρασιάτικης  καταγωγής γεννημένος  στον Πειραιά το 1910, ο Μιχάλης Λίλλης ήταν  διακεκριμένος συγγραφέας, μεταφραστής και εκδότης. Μεταφραστής έργων των Φρόιντ, Στέκελ, Λούντβιχ, συντάκτης λεξικών καθώς και πλήθος μαρξιστικών και άλλων έργων Μάρξ, Ένγκελς, Λένιν, Μπουχάριν,  έχοντας  την αποκλειστικότητα  – για την Ελλάδα – της μετάφρασης των έργων του Λέοντα Τρότσκι, Γκόρκι, Ντίκενς, Ζολά, Τσβάιχ, Μωπασάν. Είχε επίσης στην ιδιοκτησία του τον εκδοτικό οίκο «Προμηθέα» που λειτουργούσε για αρκετά χρόνια στην Αθήνα στο μέγαρο Νικολούδη.

Παντρεμένος με την Καρυώτισα δικηγόρο Καίτη Μ. Φλέσσα και λάτρης της Αργολίδας,  επισκεπτόταν την γενέτειρα της γυναίκας του καθώς και τ΄ Ανάπλι που αγαπούσε ιδιαίτερα με κάθε ευκαιρία.

Μετά το πραξικόπημα της 21ης Απρίλη 1967 οι αρχές της Χούντας άρχισαν την παρακολούθησή του. Αναγκάζεται να φύγει στο εξωτερικό. Αρχικά στο Βέλγιο, στις Βρυξέλλες όπου με μεγάλη δυσκολία απέκτησε πολιτικό άσυλο με την δραστική προστασία του Βέλγου Σοσιαλιστή Υπουργού, μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Προέδρου της Σοσιαλιστικής Ομάδας της Κοινής Αγοράς Έρνεστ Γκλιν, και του ανεξάρτητου Τροτσκιστή βουλευτή Πιέρ Λεγκρέβ.

Στις Βρυξέλλες από τις στερήσεις και το βαρύ κλίμα έπαθε φυματίωση. Έπειτα από ένα χρόνο νοσηλείας στο σανατόριο της Άλσεμπερκ ( προάστιο των Βρυξελλών), βγήκε με μόνο φάρο και οδηγητή, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, την προσήλωση στο ιδανικό και την ψυχική αδυναμία να αντισταθεί στην ξενόδουλη χούντα που αλυσόδεσε το λαό και αιματοκύλησε τον τόπο.

Έπειτα από προτροπή της συζύγου του, για να μπορέσει να επιβιώσει μετοίκησε στη νότια Ιταλία σε κλίμα ανάλογα ήπιο με την Ελλάδα, όπου έζησε πλάι στην Νάπολη στο Κασταλλαμμάρε Ντι Στάμπια, εναλλάξ με το Βέλγιο όπου είχε το πολιτικό άσυλο.  Στις 29 Ιουλίου 1974 επιστρέφοντας στην Ελλάδα  ο Μιχάλης Λίλλης άφησε την τελευταία του πνοή στο λιμάνι της Πάτρας χτυπημένος από τον καρκίνο.

Κατά την διάρκεια της απουσίας του κάποιοι πρώην συνεργάτες κλεψιτύπησαν και κυκλοφόρησαν σε μυριάδες φωτοτυπημένα αντίγραφα τα Τροτσκιστικά, Μαρξιστικά και Λενινιστικά έργα μεταφράσεις και εκδόσεις του Λίλλη, εισπράττοντας τα αντίστοιχα κέρδη και πνευματικά δικαιώματα. Σφετερίστηκαν το τεράστιο κόστος της παραγωγής των πρωτότυπων έργων που ο  Λίλλης κατόρθωσε να εκδώσει πουλώντας και ένα ακίνητο στην Πειραϊκή.

Στόχος της Κας Φλέσσα – Λίλλη ήταν η επανίδρυση του εκδοτικού οίκου «Προμηθέας» και η επανέκδοση των σημαντικών έργων και μεταφράσεων του συζύγου της όπως «Λογοτεχνία και επανάσταση», «Ιστορία της Ρωσικής επανάστασης », «Τα εγκλήματα του Στάλιν» κα. Νομικός η ίδια στο επάγγελμα υπερασπίστηκε μόνη τα πνευματικά του δικαιώματα έως το σημείο που η υγεία της το επέτρεπε.  Πάλεψε για αυτά έως το 1996 που έφυγε από τη ζωή.

  

Ελένη Φλέσσα

[ Απόσπασμα από το βιογραφικό σημείωμα που εντάσσεται στο βιβλίο του, «Λογοτεχνία και επανάσταση», από την πένα της συζύγου  του Καίτης Φλέσσα – Λίλλη ]

Read Full Post »

Ιερείς του Ναού Τιμίου Προδρόμου Καρυάς

Posted in Εκκλησιαστική Ιστορία αφορώσα στην Αργολίδα, Καρυά, tagged , , , , , , , , , , , , , , on 15 Ιουλίου, 2010| 1 Comment »

Ιερείς του Ναού Τιμίου Προδρόμου Καρυάς

 

Παλιά η ιστορία του πολιούχου αγίου του χωριού της Καρυάς Αργολίδας καθώς την συναντούμε από την εποχή της Ενετοκρατίας. Τα πρώτα στοιχεία έρχονται στην επιφάνεια το 1699 με την απογραφή της εκκλησιαστικής περιουσίας δίνοντας την περιγραφή της κατάστασης στην οποία βρίσκεται η εκκλησία, και τον πληθυσμό του χωριού. Παραμένει όμως άγνωστη η ταυτότητα του λειτουργού της .

Παπαχρήστος Λάμπας με τις φουστανέλες πριν γίνει παπάς και ο πατέρας του Γεώργιος.

Η παράδοση και οι πληροφορίες που διαδόθηκαν από στόμα σε στόμα μας πληροφορούν για τον ιερέα παπά Προκόπη Καρώνη που σφαγιάσθηκε από τους Τούρκους στην επανάσταση του 1821, αρνούμενος να διακόψει την λειτουργία της εκκλησιάς στη μέση παρότι πληροφορήθηκε ότι τα στρατεύματα του Ιμπραήμ πασά είχαν φτάσει στο χωριό και κατέστρεφαν τον τόπο. Ήταν γαμπρός επ‘ αδελφή του καπετάν Γιαννάκου Δαγρέ και καταγόταν από τα Τσιπιανά (Νεστάνη) του νομού Αρκαδίας.

Τα πρώτα γραπτά στοιχεία που εμφανίζονται για τον δεύτερο μαχόμενο υπέρ της πατρίδας ιερέα είναι το 1865 σε μια επιστολή των κατοίκων του χωριού και η  επιβεβαίωση του δημάρχου Λυρκείας Αναγνώστη Παπανικολάου, για τον ηρωικό θάνατο του πατρός Σταμάτιου Γεωργαντόπουλου τον Αύγουστο του 1821 στην μάχη της Γράνας μεταξύ Τσιπιανών και Λουκά της επαρχίας Τριπόλεως, και τον προβιβασμό του σε Υπαξιωματικό  Α τάξεως.

Το 1836 στον φάκελο του αγωνιστή Νικολάου Λάμπα (πρόγονο του γνωστού σε όλους παπά Χρήστου Λάμπα) λειτουργός του Αγιαννιού είναι ο Αθανάσιος Αναγνώστης Φλέσσας η Παπά- Θανασίου (1810-1878;) καταγόμενος από την Πολιανή Μεσσηνίας και απόγονος της μεγάλης οικογένειας των Φλεσσαίων.

Δύο χρόνια αργότερα το 1838 και από επιστολή* του ιδίου πληροφορούμαστε την χειροτονία του Γεωργίου η  Αναγνώστη Καραμούντζου σε ιερέα. Ένα ακόμη κληρικό που προσέφερε υπηρεσίες στην πατρίδα πλάι στον Γιαννάκο Δαγρέ και τον Δημήτρη Τσόκρη και τιμήθηκε με το ΣΙΔΗΡΟΥΝ ΑΡΙΣΤΕΙΟΝ στις 30 Μαΐου του 1841.

Ο γιός του προαναφερόμενου ιερέα Σταμάτιου Γεωργαντόπουλου Δημήτριος εμφανίζεται  το 1865 ως λειτουργός και υπογράφων ως Δημήτριος Παπά- Σταματίου.

Η μετονομασία των επιθέτων παρατηρείται έντονα εκείνη την εποχή διότι τα μικρά ονόματα των ιερέων έδιναν την θέση τους στα επίθετα των απογόνων τους και στη συνέχεια  πιστοποιούσαν την ταυτότητα τους. Ένας από τους απογόνους  του πατρός Γεωργίου Καραμούντζου ο πατέρας Σπυρίδωνας γεννήθηκε το 1830 περίπου, παντρεύτηκε την Κατερίνα Μούρτου και απέκτησαν 18 παιδιά.

Γεώργιος Καραμούντζος «Γερόπαπας» & Αλεξάνδρα Μαυροκορδοπούλου.

Από τα παιδιά του προέρχεται το επώνυμο Παπασπυρόπουλος. Είχε το παρατσούκλι «Μαυρουλάκης». Ο δεύτερος γιός Δημήτριος έγινε και εκείνος ιερέας και κάποια  από τα παιδιά του φέρουν το  επώνυμο Παπαδημητρίου. Ένας από τους γιούς του ο Γεώργιος ήταν ο τελευταίος Καραμούντζος παπάς. Είχε το προσωνύμιο «Γερόπαπας». Με την πρεσβυτέρα Αλεξάνδρα Δημ. Μαυροκορδοπούλου απέκτησαν τέσσερα κορίτσια. Μεταξύ αυτών και την πρώτη Καρυώτισα δασκάλα Ελένη Καραμούντζου ή Παπαγεωργίου συζ. Παναγιωτοπούλου. Η μεγάλη Καραμουντζαίικη  οικογένεια κυριάρχησε για 150 χρόνια περίπου στην διακονία του Αι Γιάννη.

Το 1866 η Καρυά απέκτησε τον πρώτο μη Καραμούντζο ιερέα τον  Σωτήριο Πασπαλιάρη. Έναν ιδιαίτερα θεοσεβούμενο γέροντα  που  κληροδότησε στους απογόνους του το επίθετο Παπασωτηρίου.

Εκείνη την εποχή η εκλογή του παπά μιας ενορίας γινόταν με ψηφοφορία και  δημοκρατικές διαδικασίες. Μαζευόταν το χωριό και ψήφιζε αυτόν που θεωρούσε καταλληλότερο για την θέση του ιερέα από τους υποψήφιους. Ο νικητής των εκλογών έπαιρνε τα αποτελέσματα και πήγαινε στον Μητροπολίτη. Εκείνος αξιολογούσε το ήθος, την προσωπικότητα του, τον εξομολογούσε και  αποφάσιζε εάν ήταν κατάλληλος για ιερέας. Εάν τον απέρριπτε την ίδια διαδικασία ακολουθούσε ο δεύτερος των εκλογών, ο τρίτος έως ότου βρισκόταν ο καταλληλότερος.

Από τους τελευταίους ιερείς ήταν ο πατέρας Χρήστος Γεωργίου Λάμπας που γεννήθηκε το 1899.Τον Απρίλιο του 1914 παντρεύετε την Γεωργία Αλεξάνδρου Μαυροκορδοπούλου με την οποία απέκτησε δέκα παιδιά. Λειτούργησε στην εκκλησία 52 χρόνια από το 1924 έως το 1976.  Απεβίωσε σε ηλικία ενενήντα ετών τον Αύγουστο του 1976.

 

Ο Παπαχρήστος Λάμπας με τη σύζυγό του Γεωργία Μαυροκορδοπούλου και τον εγγονό του Γιάννη Παπασωτηρίου (Μπουνάτσος).

 

Τέλος αξίζει να αναφερθούμε και στον τελευταίο ζώντα ιερέα τον πατέρα Παναγιώτη Φαρμάκη (1929-2019) που λειτουργεί τον Αι Γιάννη τα τελευταία τριάντα επτά χρόνια καθώς και στα χωριά Αγριλίτσα, Βρούστη, Μάζι και Μερκούρι. Μικρό χωριό η Καρυά αλλά με ιερείς μπροστάρηδες σε όλους τους αγώνες του έθνους για ελευθερία και που  σήμερα κατέχουν μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά όλων μας.

Σημείωση βιβλιοθήκης: Σε ηλικία 90 ετών έφυγε από τη ζωή και ο ιερέας Παναγιώτης Φαρμάκης, για δεκαετίες εφημέριος στον ναό του Τιμίου Προδρόμου Καρυάς αλλά και στα υπόλοιπα χωριά της περιοχής. Η εξόδιος ακολουθία τελέστηκε  την Τρίτη 17 Δεκεμβρίου, στις 3 μμ στον Ιερό Ναό Ευαγγελισμού Θεοτόκου Αγριλίτσας.

Η Ιερά Μητρόπολη Αργολίδος αναφέρει για το θάνατό του:

Ο αοίδιμος Πρεσβύτερος Παναγιώτης Φαρμάκης γεννήθηκε στην Καρυά το 1929. Τα εγκύκλια γράμματα παρακολούθησε στη γενέτειρά του και αποφοίτησε από την Μέση Νυχτερινή Ιερατική Σχολή Αθηνών το 1973. Υπηρέτησε κατά τα έτη 1951-1953 την πατρίδα ως στρατιώτης του Πεζικού.

Νυμφεύθηκε την Λεμονιά Ταραντίλη με την οποία απέκτησε τέσσερα παιδιά. Χειροτονήθηκε Διάκονος την 6η Αυγούστου 1973 και Πρεσβύτερος την 12ην Αυγούστου 1973 στον Ιερό Ναό Τιμίου Προδρόμου Καρυάς, υπό του μακαριστού Μητροπολίτου Αργολίδος Χρυσοστόμου του Β’ (Δεληγιαννοπούλου), συμμαρτυρούντος του μακαριστού επίσης Πρωτοπρεσβυτέρου Κων/νου Σχοινοχωρίτου.

Υπηρέτησε ως τακτικός Εφημέριος του Ιερού Ναού Τιμίου Προδρόμου Καρυάς επί 38 συναπτά έτη. Παράλληλα διηκόνησε την ενορία Αγίου Αθανασίου Βρουστίου και τους οικισμούς Αγριλίτσας, Μερκουρίου και Μαζίου.  Υπήρξε δόκιμος εργάτης του Ευαγγελίου του Χριστού και διηκόνησε το κατηχητικό έργο επί πολλά έτη.

Ο εκλιπών υπήρξε σεμνός Κληρικός, δόκιμος εργάτης του Ευαγγελίου του Χριστού, αφοσιωμένος στην αποστολή του, διακόνησε με ευσυνειδησία, συνέπεια και σύνεση πάντοτε με υπακοή προς την Εκκλησία.

 

Υποσημείωση 

 

* Προς την επί των Στρατιωτικών Β. Γραμματείαν της Επικρατίας.

Ο υποφαινόμενος οδεύων το 34 έτος της ηλικίας του μου, γεννημένος είς το χωρίον Καρυά του Δήμου Οινόης της Επαρχίας Άργους όπου και σταθερώς διαμένω, υπηρετήσας την Πατρίδα κατά το διάστημα του αγώνος, έδωσα κατά το 1835 & 1836 έτος τα υπέρ Πατρίδος των εκδουλεύσεων μου ενδεικτικά εις την των επί των Αριστείων Εξεταστικήν Επιτροπήν υπογεγραμμένα παρά του Αντισυνταγματάρχου κ. Δ. Τζιόκρη και υπό λοχαγού Ιωάννου Δαγρέ υπό των οποίων τας διαταγάς διέπρεψα κατά το διάστημα του πολέμου, και επερίμενα ανυπομόνως να λάβω το ανήκον μοι εθνόσημον.

Αλλ’ επειδή και μέχρι σήμερον δεν το έλαβον, κατά δυστυχίαν αγνοώ πως. Όθεν ήδη οδηγούμενος από την υπ’ αρ. 204 Δηλοποίησιν της Σ. ταύτης Γραμματείας, επαναλαμβάνω την αιτησίν μου δια το ως είρηται εθνόσημον. Και τολμώ να κάμω την παρατήρησιν εις την Σεβ. ταύτην Γραμματείαν, ότι όταν έδωσα την περί εθνοσήμου αναφοράν μου ονομαζόμουν ΓΕΩΡΓΙΟΣ ή ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΚΑΡΑΜΟΥΝΤΖΟΣ. Και επειδή ήδη χειροτονηθείς κατά το 1838 έτος Ιερεύς, υποσημειούμαι ήδη ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ιερεύς. Και παρακαλώ την Σ. ταύτην Γραμματείαν, ίνα ευαρεστηθή και διατάξη όπως μοι δοθή το ανήκον εθνόσημον, ως και εδόθη και είς τους ……….. συναγωνιστάς μου, πλήρης ελπίδων της αιτήσεώς μου ταύτης.

Υποσημειούμαι με σέβας (Τ.Υ) Γεώργιος Ιερεύς.

Εν Καρύα την 16 Νοεμβρίου 1839

Ελένη Φλέσσα

 

Πηγές

  •  Χ.Ε.Β  Αρχείο Αγωνιστών
  • ΓΑΚ Αριστεία
  • Κωνσταντίνος Δ. Κατσένης, «Καρυά 1810-2005», 2007.
  • Ημερολόγια 2007 & 2009. Προοδευτικού & Μορφωτικού Συλλόγου Καρυάς «ΤΟ ΑΡΤΕΜΙΣΙΟ».

Read Full Post »

Παρουσίαση της ποιητικής συλλογής «ΗΛΙΑΝΘΟΙ»

Posted in Ειδήσεις - Πολιτισμός, tagged , , , , , , , , , , , , , , , on 20 Μαΐου, 2010| Leave a Comment »

Παρουσίαση της ποιητικής συλλογής «ΗΛΙΑΝΘΟΙ»

 

 

Η Δημοτική Κοινωφελής Επιχείρηση Πολιτισμού του Δήμου Άργους, οι Εκδόσεις « Εκ Προοιμίου» και ο Σύλλογος Καρυάς « Το Αρτεμίσιο» σας προσκαλούν στην παρουσίαση της νέας Ποιητικής Συλλογής του Δάσκαλου και Λογοτέχνη Σπύρου Καραμούντζου «ΗΛΙΑΝΘΟΙ» που θα πραγματοποιηθεί στο Μπουσουλοπούλειο θέατρο Άργους, το Σάββατο, 22 Μαΐου 2010, στις 8.00 το βράδυ.

Το βιβλίο θα παρουσιάσει ο  φιλόλογος καθηγητής κ. Γιάννης Χατζηβασιλείου, πρώην Σχολικός Σύμβουλος Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, συγγραφέας, εκδότης του περιοδικού «ΑΓΙΑΣΟΣ» του Φιλοπρόοδου Συλλόγου Αγιασωτών Λέσβου, τακτικό μέλος και πρώην Πρόεδρος της Επιτροπής Κρίσης Νέων Μελών της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών και βιβλιοκριτικός.

Για τον ποιητή θα μιλήσουν ο κ. Διογένης Μαλτέζος, διαπρεπής Αργείος, Δάσκαλος και λογοτέχνης, καθώς και ο Πρόεδρος του Συλλόγου Καρυάς « Το Αρτεμίσιο» δάσκαλος κ. Κων/νος Τρίχας.

Ποιήματα θα διαβαστούν από την θεατρική ομάδα της Αργολικής Πολιτιστικής Πρότασης, με την επιμέλεια του Σκηνοθέτη της κ. Νικόλα Ταρατόρη.

Η Παρουσία σας θα μας δώσει ιδιαίτερη χαρά και ικανοποίηση.

 

Λίγα Λόγια για το βιβλίο

Ηλίανθοι

Ο ταξιδευτής του χρόνου, μας προσφέρει και πάλι ένα αντίδωρο ψυχής. Ένα βιβλίο γεμάτο από φως, νοσταλγία, ευαισθησία, ανθρωπιά, αγάπη κι έρωτα.

Ο Σπύρος Καραμούντζος, βαδίζει ξανά στους γνώριμους γι’ αυτόν δρόμους της ποίησης και επιχειρεί να μας μυήσει στα μυστικά των δικών του αναζητήσεων και στοχασμών, να μας ξεναγήσει στον δικό του ολάνθιστο, παυσίλυπο κήπο.

«Ο ποιητής στάζει στο έργο του τα μύρα της τρυφερότητας του, στην κορυφαία ώρα της ωριμότητας του» γράφει ο Θεολόγος και συγγραφέας Αντώνης Μεντές στο προλογικό του σημείωμα αγάπης.

Ηλίανθοι. Στρέφουν τα κεφάλια τους στον ήλιο κι ακολουθούν την πορεία του απ’ την ανατολή μέχρι το γέρμα του. Το ίδιο δρομολόγιο μας προτείνει ο Σπύρος Καραμούντζος. Να κοιτάξουμε προς την μεριά του ήλιου, μέσα από τους στίχους του, μέσα από την τρυφεράδα των λόγων του, μέσα από τα αποτυπωμένα στο χαρτί τραγούδια ζωής κι ελπίδας.

Το βιβλίο περιλαμβάνει τρεις ενότητες ποιημάτων:

Αναμνήσεις

Αφιερώματα

Του νερού γυρίσματα.    

Το βιβλίο όμως δεν τελειώνει έτσι απλά. Ο Σπύρος Καραμούντζος, ένας ευγενής λόγιος και ποιητής, θέλει στις τελευταίες σελίδες του να μοιράσει το δικό του σπιτίσιο γλυκό σε όλους, όσοι τον τίμησαν κι έγραψαν γι’ αυτόν και το έργο του, λόγια καρδιάς κι αγάπης αλλά και σε όσους τον διάβασαν, μοιράστηκαν μαζί του συναισθήματα και αναμνήσεις και τον ενθάρρυναν στον ανηφορικό δρόμο της ποίησης και της συγγραφής. Το Επίμετρο. Ένα αληθινό, ζεστό ευχαριστώ που θα μείνει ανεξίτηλο στο διηνεκές. 

Ηλίανθοι. Θα το βρείτε σε όλα τα ενημερωμένα βιβλιοπωλεία

Read Full Post »

Δαγρές Γιαννάκος (Λαογραφικά της Αργολίδος)

Posted in Καρυά, Λαογραφικά Αργολίδας, tagged , , , , , , , , , , , , , , , , , on 19 Μαρτίου, 2010| Leave a Comment »

Δαγρές Γιαννάκος (Λαογραφικά της Αργολίδος)

 

 

Το κείμενο δανειστήκαμε από το βιβλίο του Δημοσιογράφου Κώστα Δ. Σεραφείμ « Λαογραφικά της Αργολίδος».

  

Προτομή Γιαννάκου Δαγρέ στην Καρυά

Κατά τον ιερόν αγώνα του 1821 η Καρυά ανέδειξε πολλά παλληκάρια με αρχηγό τον Γιαννάκο Δαγρέ του οποίου το σπίτι δεν σώζεται παρά μόνο η γνωστή τοποθεσία. Ο Γιαννάκος Δαγρές γιός του Γεωργίου Δαγρέ μετά τον θάνατο του πατέρα του αναλαμβάνει το αρματωλίκι του Αρτεμισίου. Συνεδέθη διά στενής φιλίας μετά του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη τον οποίον  ακολουθούσε σε διάφορες ασκήσεις, αναγνωρίσεις εδάφους, ενέδρες, συμπλοκές με τους αλλαξοπίστους Αλβανούς και σε διάφορες άλλες επιχειρήσεις.

Από όλους είχαν αναγνωρισθεί οι ικανότητες και η μεγάλη αξία του Γιαννάκου Δαγρέ. Όταν ο Κεχαγιά- Μπέης κατέβηκε στο Άργος για να περάσει προς την Τρίπολι  ο Δαγρές με τα παλικάρια του έσωσε τα γυναικόπαιδα από βέβαια σφαγή  όταν έντρομα  έτρεχαν προς τα ριζώματα της Άκοβας και του Βρουστίου γα να κρυφτούν.

Όταν ο Κεχαγιά – Μπέης φθάνει στην Τρίπολι  ο Δαγρές τον ακολουθεί. Εκεί δεν περιωρίζεται μόνο σε μικροσυμπλοκές για τρόφιμα και άλογα αλλά αναμειγνύεται και στις πλέον επικίνδυνες ενέδρες εναντίον των Τούρκων.  Σε μια ενέδρα φονεύει τον Αλήμπεη και σώζει τον Αρχιμανδρίτη Αθανασόπουλον.

Επρωτοστάτησε με υπόδειξη του Κολοκοτρώνη στην κατασκευή της περιωνύμου τάφρου της «γράνας» και έλαβε μέρος στην μάχη αυτής. Δέχεται όμως αιφνιδιαστική επίθεση από τον Κεχαγιά – Μπέη παρά την Κανίστρα που βρίσκεται στο δυτικό μέρος του Χτενιά. Με αντεπίθεση όμως ο Δαγρές τον υποχρεώνει να γυρίσει πίσω και να υποστεί την συμφορά της γράνας.

Η παράδοση αναφέρει ότι περικυκλομένος ο Δαγρές καταφεύγει σε κρύπτη του βουνού για να  μην συλληφθεί ζωντανός από τους Τούρκους. Μάταια οι Τούρκοι προσπαθούν να παραβιάσουν την είσοδον διότι σε απόπειρα καθόδου των επί της κρύπτης σημαδεύονται ευστόχως και καλύπτουν την είσοδον με πτώματα. Τότε συλλαμβάνουν το σχέδιο να ρίξουν μέσα στην κρύπτη τις αναμμένες κάπες τους για να πεθάνει από ασφυξία. Βλέποντας όμως τη φωτιά ο Κολοκοτρώνης σπεύδει και ελευθερώνει αυτόν.

Πρίν της απελευθερώσεώς του προηγήθη μια συζήτηση  του Δαγρέ με τους Τούρκους η οποία έχει αποθανατιστεί στο τραγούδι:

«εχτές, προχθές που πέρναγα στα κλέφτικα λημέρια άκουσα αναστεναγμούς κι’ αντρίκια μοιρολόγια. Ποιος νάταν που βλαστήμαγε κι’ έχυνε μαύρα δάκρυα; Οι Τούρκοι τον φωνάζανε και τον παρακαλούσαν.

Έβγα Δαγρέ προσκύνησε και δός μας τ’ άρματά σου, να περπατάς ελεύθερος Τούρκος μη σε πειράζει. Μα μήπως είμαι νιόπαντρος νύφη να προσκυνήσω; Είμαι ο καπετάν Δαγρές είμαι ο Βλαχοκαρυώτης. Το Θοδωράκη καρτερώ και θα σας πολεμήσω. Ακόμα ο λόγος έστεκε και συνεχειά κρατιώταν Κολοκοτρώνης έφθασε και το Γιαννάκο κράζει. Πούσε Γιαννάκο βρ’ αδελφέ βρέ καπετάνιε;

Ποιος είσαι εσύ που μου μιλάς εσύ που μου φωνάζεις; Γιαννάκο δε με γνώρισες που είμαι ο Κολοκοτρώνης; Αν είσαι συ ο Θοδωρής, είσαι ο Κολοκοτρώνης δείξε σημάδια μυστικά άλλος να μη γνωρίζει, ιδές την ταμπακέρα μου την φούντα του φεσιού μου».

Ο Δαγρές είχε και ένα πρωτοπαλίκαρο τον Καραντζούλη ή Σκούληκα. Στο θάνατο του οποίου αναφέρεται το εξής τραγούδι; «Κλάφτε κλαριά κλάφτε δεντριά το Γιώργη Σκούληκα το Γιώργηκαραντζούλη που ήταν και κάτω στη γλυκειά βρύση με τρεις κανάλους. Μα κι’ ο Δαγρές του φώναξε κι’ ο Δαγρές του λέγει: Γιώργη μου κάτσε φρόνημα. Γιώργη μου κάτσε χάμου. Γιώργη μου μη φαντάζεσαι πως έχεις φυλαχτάρι».

Κατά το έτος 1826 πέρασε από το χωριό το μήνα Ιούλιο μέρος του στρατού του Ιμπραήμ. Οι κάτοικοι έφυγαν από το χωριό ενώ αυτός επυρπόλισε μερικές οικίες, εφόνευσε μερικούς γέροντες που έμειναν στο χωριό και τον ιερομόναχον από τα Τσιπιανά.

Τότε εφόνευσαν και την ωραία Κατερίνα Μουρτοπούλου, λεχώνα με το μικρό της. Περί αυτής η παράδοση λέγει ότι να την πάρουν αιχμάλωτη, αλλά επειδή αρνήθηκε και αντεστάθη την φόνευσαν. Σώζεται και το παρακάτω δημοτικό τραγούδι:

«Νάταν ημέρα βροχερή μωρ’ Κατερίνα μωρ’ Μουρτοπούλα κι η νύχτα χιονισμένη που κίνησε ο Μπραΐμ πασάς από την Αλεξάνδρα ή από το Ναυαρίνο. Και  τρεις κολώνες γίνηκαν και οι τρεις φαρμακωμένες. Η μιά πηγαίνει απ’ το Λουκά κι’ άλλη από τις πόρτες κι’ η Τρίτη η χειρότερη απ’ την Καρυά πηγαίνει.

Μα παίρνει στάνες πρόβατα και βουρκολούς γελάδια, και παίρνει και μια νιόπαντρη τριών ημερών λεχώνα. Μπροστά την πάν δεν περπατεί πίσω την βάλουν στέκει. Κι’ ένα μικρό Μπεόπουλο την κρυφοκουβεντιάζει, νυφούλα για δεν περπατάς δεν πας κοντά στους άλλους; Μη σε βαραίνουν τα φλωριά, μη σε βαραίνει η φούντα; Δεν με βαραίνουν τα φλωριά δεν με βαραίνει η φούντα μα με βαραίνει το παιδί που άφησα στην κούνια. Της κούνιας επαρήγγειλε της κούνιας παραγγέλει, κούνια μου κούνα το παιδί, κούνια μου λύστο δέστο. Μα μήπως είμαι η μάννα του για να το μεγαλώσω;»

  

Κώστας Δ. Σεραφείμ

(Στο κείμενο διατηρήθηκε η ορθογραφία του Συγγραφέα).

 

Διαβάστε ακόμη:

 

Read Full Post »

Καρυά – William George Clark

Posted in Καρυά, Περιηγητές, tagged , , , , , , , , , , on 8 Μαρτίου, 2010| Leave a Comment »

Καρυά – William George Clark 

  

Γουίλιαμ Τζωρτζ Κλαρκ ( Μάρτιος,  1821- Νοέμβριος, 1878), Άγγλος κλασσικός και σαιξπηρικός μελετητής , γεννήθηκε στο Barford Hall, Darlington.

Τον Απρίλη του 1856, φοιτητής του Cambridge μαζί με μια ομάδα συμφοιτητών του περιηγήθηκαν τον Μοριά. Το ταξίδι αυτό αποτέλεσε το θέμα της πανεπιστημιακής του εργασίας με τον τίτλο Peloponnesus. Ξεκίνησαν από την Αθήνα με προορισμό τα Μέγαρα. Πέρασαν τον Ισθμό της Κορίνθου, την Νεμέα, τις γύρω περιοχές και κατέληξαν στο Άργος.

Επόμενος προορισμός τους η Αρκαδία και ενδιάμεσος σταθμός η Καρυά. Στο σημείο αυτό ο William Clark αφιερώνει σε αυτή ολόκληρο κεφάλαιο (σελ. 114-124), δίνοντας του ως τίτλο το όνομά της.

 

[…] Στο Άργος ο Αμερικανός φίλος και ο σοβαρός Ελευθέριος μας άφησε για να επιστρέψει στην Αθήνα. Οι υπόλοιποι της ομάδας ξεκινήσαμε για την αντίθετη κατεύθυνση στις 20 του Απρίλη, γύρω στις δυο το απόγευμα. Ήταν μια ηλιόλουστη μέρα χωρίς σύννεφα. Και ενώ ήμασταν ακόμα στην αρχή της χρονιάς η ζέστη στην πόλη ήταν εξαιρετική. Γύρω στο μεσημέρι το θερμόμετρο έδειξε 82  στην σκιερή πλευρά του δρόμου, όμως καθώς στρίψαμε στην βορειοανατολική πλευρά του λόφου και συνεχίσαμε το δρόμο μας προς την κοιλάδα του Χαράδρου, συναντήσαμε φρέσκους ανέμους από την Αρκαδία, που κάτω από την προσταγή τους εξαφάνισαν κάθε πονοκέφαλο και εξάντληση.

Τα μόνα απομεινάρια της αρχαιότητας τα οποία είδαμε ήταν αρχικά μια Ρωμαϊκή ή Βυζαντινή κατασκευή η οποία εμφανιζόταν ανά διαστήματα σε κατεστραμμένα τμήματα κατά μήκος της πλευράς του λόφου προς τα αριστερά , και από την πλευρά του σκόπευε έκδηλα να μεταφέρει ένα βουνίσιο ρυάκι στο Άργος. Παρακάτω στα αριστερά ένας τετράγωνος πύργος, πιθανότατα Ελληνιστικός, κατασκευασμένος προφανώς σαν φυλάκιο για να ελέγχει και να υπερασπίζεται το μονοπάτι. Ο φρέσκος αέρας μας συντρόφευε καθώς συνεχίζαμε. Αντί για γυμνό έδαφος μπαλωμένο με κισσό και θυμάρι βρήκαμε πιο πυκνό πράσινο χορτάρι και οι μπασμένοι θάμνοι έδωσαν χώρο σε δασύλλια και συστάδες καθώς το μονοπάτι απλωνόταν στη βάση ενός χειμάρρου κατά μήκος μιας απότομης πλευράς, μιας ρεματιάς.

Συρθήκαμε και σκαρφαλώσαμε στην αγκαλιά των λόφων. Σε περίπου τεσσεράμισι ώρες φτάσαμε στην Καρυά, ένα μικρό χωριό φωλιασμένο σε μια καλοποτισμένη και καλοφυλαγμένη κοιλότητα στην κύρια οροσειρά του Αρτεμισίου.

 

Καρυά Αργολίδας (Λήψη φωτογραφίας 18 Απριλίου 2021).

 

Σπίτια με άσπρους τοίχους και κόκκινες οροφές είναι σκορπισμένα στην πλαγιά. Το καθένα με τη δική του πλοκή από χωράφια και έναν κήπο παραδίπλα. Ένα στεφάνι μπλε καπνού σε κάθε μία από τις χωρίς καμινάδα οροφές έβρισκε το δρόμο μέσα από τα κεραμίδια όσο καλύτερα μπορούσε. Σκεφτήκαμε ότι δεν είχαμε ξαναδεί κάτι τόσο όμορφο. Υπάρχουν τολμώ να πω χίλια χωριά στις ψηλές αλπικές κοιλάδες τα οποία είναι ακριβώς το ίδιο όμορφα όσο και η Καρυά, όμως είναι μόνο αφού το μάτι έχει κουραστεί από μια σειρά από άγονα γκρι βουνά και καμένες καφέ κοιλάδες για να αισθανθεί την πραγματική ευχαρίστηση του να ξεκουραστεί πάνω στη χλόη. Ήταν μια ευχάριστη πρόγευση της Αρκαδίας. Το αν η Καρυά είναι πραγματικά μέσα στα σύνορα της αρχαίας Αρκαδίας είναι αμφίβολο. Τα σύνορα δεν διέσχιζαν όπως κανείς θα περίμενε κατά μήκος της κορυφής του λόφου, αλλά την ανατολική του πλευρά κατά μήκος της ψηλότερης πορείας του Ινάχου.

Ήταν ηλιοβασίλεμα καθώς μπαίναμε στο χωριό. Πάνω σ’ ένα  λοφίσκο είχαν συγκεντρωθεί περίπου τριάντα ή σαράντα άντρες σχεδόν όλοι οι ενήλικες άντρες του χωριού για όχι κανέναν πιο σοβαρό σκοπό παρά για συζήτηση και κάπνισμα. Όλοι τους μας χαιρέτησαν με μια ελαφριά υπόκλιση τοποθετώντας παράλληλα το δεξί χέρι στην καρδιά και ανασηκώνοντας το αριστερό χέρι στο μέτωπο. Ένας τρόπος που πιθανών τον έχουν μάθει από τους Τούρκους, και τώρα πια άχρηστος στις μεγάλες πόλεις.

Ζητήσαμε τον Δήμαρχο κι ένας ζωηρός νεαρός με αλβανικό μεσοφόρι και φέσι ξεπρόβαλλε. Σε αυτόν παρουσιάσαμε ένα στρογγυλό γράμμα με το οποίο ο υπουργός των εσωτερικών μας είχε κάνει τη χάρη αναφερόμενος σε όλους τους κοινωνικούς λειτουργούς , ζητώντας τους να μας παράσχουν κάθε βοήθεια. Ακόμα δεν είχε προλάβει να το διαβάσει, η δείχνοντας μας ότι τάχα το διάβασε, αφού δεν είμαι σίγουρος ότι το κρατούσε από τη σωστή του πλευρά, και αμέσως με ανοιχτές αγκάλες σαν να πετούσε, άρπαξε τους νεοφερμένους. Στην κυριολεξία άρπαξε τον καθένα από εμάς από το χέρι και έτρεξε το λόφο κάτω μαζί μας στο σπίτι του, όπου μας έβαλε αμέσως στο καλύτερο δωμάτιο από τα δυο που διέθετε το σπίτι και μας προσέφερε μαρμελάδα και ένα ποτήρι αγνό κρύο νερό, ως ένδειξη καλωσορίσματος. Εδώ όπως και παντού βρήκαμε την πιο αυθεντική καλοσύνη και φιλοξενία.

Αφήνοντας  την Καρυά γύρω στις επτά το επόμενο  πρωί  ο ένας μετά τον άλλο οι χωρικοί περνούσαν στον δρόμο για την καθημερινή τους εργασία σε κάποιο μακρινό χωράφι. Ο καθένας τους μας χαιρετούσε με ένα ευγενικό καλημέρα. Περιμέναμε την ομάδα μας σε μια γωνιά του δρόμου που έμοιαζε με ειρηνικό χωριό με τις καπνισμένες του οροφές.

Κοντά βρισκόταν ένας νερόμυλος κατασκευασμένος ως εξής: ένα δυνατό αντιστήριγμα του τοίχου είναι κατασκευασμένο αντίθετα στην πλευρά του λόφου, και στην κορυφή του μια σειρά από ξύλινες γούρνες μεταφέρουν τη ροή του νερού στη σωστή γωνία στον τροχό. Ο μουσκεμένος τοίχος ήταν φουντωτός από τη φτέρη και κάθε είδους οργιώδους χορταριού.

Είχαμε συχνά την ευκαιρία να θαυμάσουμε την υπομονετική επινοητικότητα με την οποία μεταφερόταν το αραιό ρυάκι του νερού για μίλια σε ένα κανάλι κατασκευασμένο κατά μήκος της πλευράς του λόφου για να γυρίσει μια από αυτές τις ρόδες του μύλου, και μετά να το μοιράσει στα παρακάτω χωράφια. Είχαμε συχνά την τύχη να ξεκουραστούμε στη γειτονιά ενός τέτοιου μύλου, μια και ήμασταν σίγουροι ότι θα βρίσκαμε τα δυο βασικά αναγκαία νερό και σκιά.

Αυτό που θυμάμαι ιδιαίτερα απ’ τη Καρυά είναι το ευχάριστο μισάωρο που περάσαμε ακούγοντας το τρίξιμο του τροχού και τον παφλασμό του νερού. Φυσούσε ένα φρέσκο αλπικό αεράκι και μια έντονη λιακάδα λαμπύριζε πάνω σε δροσερό χορτάρι- γη και ουρανός «πλενόντουσαν» σαν να ήταν πρωί. Ήταν μια σκηνή η οποία θα είχε εμπνεύσει τον Θεόκριτο* με ένα ειδυλλιακό όμως γεμάτο από ειλικρινές και αυθεντικό ανθρώπινο συναίσθημα το οποίο είναι το αλάτι της λογοτεχνίας […].

 

Υποσημείωση

 

*Θεόκριτος: Ένας από τους σημαντικότερους ποιητές της Ελληνιστικής εποχής, πρωτοπόρος της βουκολικής ποίησης που άνθισε περίπου τον 3ο π.Χ αιώνα. Αναγνωρίζεται ως ένας από τους σημαντικούς ποιητές του αρχαίου κόσμου. Από το σύνολο του έργου του, διασώθηκαν τριάντα ποιήματα, που αργότερα συγκεντρώθηκαν κάτω από το γενικό τίτλο Ειδύλλια.

Μετάφραση – Επιμέλεια: Ελένη Φλέσσα 

 

Πηγή

 

  • Clark, William George, 1821-1878, « Peloponnesus: notes of study and travel», London, John W. Parker and son,1858.

 

Διαβάστε ακόμη:

 

Read Full Post »

Λεούσης Ανδρέας (1899-1965)

Posted in Καρυά, Υγεία, tagged , , , , , , , , , , , , , on 28 Ιανουαρίου, 2010| Leave a Comment »

Λεούσης Ανδρέας (1899-1965) 

 

   

Λεούσης Ανδρέας (1899-1965)

Ο Ανδρέας Λεούσης γεννήθηκε το 1899 στην Καρυά Αργολίδας από αγροτική οικογένεια. Τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο στην Καρυά και το Γυμνάσιο στο Άργος. Φοίτησε στις Ιατρικές Σχολές των Πανεπιστημίων του Βερολίνου και της Λειψίας και έλαβε το δίπλωμα του της Γενικής Ιατρικής από το Πανεπιστήμιο της Χάγης-Γερμανίας, ένα από τα παλαιότερα Πανεπιστήμια της Ευρώπης που ιδρύθηκε το 1502. Στο ίδιο Πανεπιστήμιο το 1930 του απονεμήθηκε ο τίτλος του  Δόκτορος με τη διδακτορική διατριβή  “Ιστορία της υπινιακής παρακέντησης”. 

Ως φοιτητής στη Γερμανία είχε εκλεγεί Πρόεδρος του Συλλόγου των Ελλήνων Φοιτητών Γερμανίας, μιας γενιάς φοιτητών που ανέδειξε πολλούς  διακριθέντες επιστήμονες, καθηγητές πανεπιστημίων, πολιτικούς και διπλωμάτες, ένας δε εξ’ αυτών ήταν και  ο στενός του φίλος Ξενοφών Ζολώτας. 

Από το 1930 μέχρι το 1941 εργάστηκε στις Πανεπιστημιακές κλινικές της Χάγης και της Λειψίας. Ταυτόχρονα από το 1934 άσκησε την ιατρική ως παθολόγος, διατηρώντας ιδιωτικό Ιατρείο στο Κέντρο της Λειψίας με ιδιαίτερη επαγγελματική επιτυχία. Με την κήρυξη του πολέμου επέστρεψε στην Ελλάδα, στο τέλος του Φεβρουαρίου 1941 και εγκαταστάθηκε στο Άργος εξασκώντας τη γυναικολογική-μαιευτική. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής , ως γνώστης της γερμανικής γλώσσας, βοήθησε πολλούς συμπολίτες του μεσολαβώντας στη Γερμανική Διοίκηση. 

Το 1944 παντρεύτηκε την Αργείτισα Ασπασία Διαμαντοπούλου και απέκτησε με αυτήν δυο τέκνα, τον Γεώργιο και την Ήβη. Εργάστηκε στο Άργος και στο Ναύπλιο, σε διάφορες θέσεις. Στο ΠΙΚΠΑ, στο ΙΚΑ, στο Κρατικό Νοσοκομείο του Άργους ως Γενικός Διευθυντής, στο Αγροτικό Ιατρείο Καρυάς, αλλά και ως ιδιωτεύων Γυναικολόγος- Παθολόγος. Ήταν ιδρυτικό μέλος του Ιατρικού Συλλόγου Άργους. 

Καθ’ όλη τη διάρκεια της επαγγελματικής του δραστηριότητος, άσκησε την Ιατρική ως λειτούργημα. Είχε ισχυρή άποψη για την υποχρέωση του ιατρού να βοηθά τους ασθενείς του, λέγοντας: ” Η πόρτα του ιατρείου μου είναι ανοιχτή για όλους. Αυτός που δεν έχει χρήματα να με πληρώσει, με αμείβει με την ευγνωμοσύνη του. Αυτή την αμοιβή επιδιώκω γιατί αυτή ταιριάζει  στον λειτουργό της ιατρικής”. Πέθανε το 1965. 

   

Πηγή  

 

  • Εφημερίδα, «Τα Νέα της Αργολίδας», φύλλο 3268, Πέμπτη 28 Ιανουαρίου 2010.

Read Full Post »

Δημοτικό Σχολείο Καρυάς Άργους (1831-2003)

Posted in Εκπαίδευση, Καρυά, tagged , , , , , , , , , , , , , on 7 Οκτωβρίου, 2009| Leave a Comment »

Δημοτικό Σχολείο Καρυάς Άργους (1831-2003)

  

 

Δημοτικό Σχολείο Καρυάς.

Δημοτικό Σχολείο Καρυάς.

Πληθώρα στοιχείων που προέρχονται από τα (ΓΑΚ) Γενικά Αρχεία του Κράτους,  καθώς και παλαιότερες τεκμηριωμένες επιστημονικές μελέτες πιστοποιούν την ίδρυση και λειτουργία της Αλληλοδιδακτικής Σχολής στην Καρυά Αργολίδας. Το 1831 οι κάτοικοι με την ενθάρρυνση του Αρχιερέα Ηλιουπόλεως Άνθιμου καταφέρνουν το χωριό να αποκτήσει Αλληλοδιδακτικό Σχολείο το μοναδικό στην περιοχή της ορεινής Αργολίδας. Βάσει των εγγράφων του Υπουργείου Θρησκείας και των σχολικών φακέλων διακρίνεται η παιδαγωγική ικανότητα και η άριστη γνώση της αρχαίας ελληνικής γλώσσας του αγνώστων στοιχείων δασκάλου.

Επιστολή κατοίκων, 20 Ιουνίου 1831.

Επιστολή κατοίκων, 20 Ιουνίου 1831.

Ο μισθός του είχε οριστεί από τους κατοίκους  στους εξήντα φοίνικες μηνιαίως. Από τους πρώτους μήνες της λειτουργίας της σχολής, οι κάτοικοι αδυνατούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους απέναντι στο δάσκαλο και ζητούν την βοήθεια της πολιτείας . Με το υπ’αριθ. 2.541/18/7/1831 διάταγμα διατέθηκαν για τον μισθό του δασκάλου τριάντα φοίνικες. Η επιχορήγηση αυτή ίσχυσε μόνο για ένα μήνα τον Αύγουστο του 1831. (εφημερίδα ΘΑΡΡΟΣ 21 Αυγούστου 1984 Σχολεία της περιοχής Άργους 1828-1833 του Βασίλη Κ. Δωροβίνη).

Από το καταστατικό των διδακτικών καταστημάτων Άργους προκύπτει ότι η σχολή λειτουργούσε έως τον Μάιο του 1832. Τα επόμενα στοιχεία που αφορούν το σχολείο της Καρυάς τα βρίσκουμε σε έγγραφο του 1866 που ακολουθεί. (Κάντε κλικ για μεγέθυνση)

 

Τριμηνιαίος έλεγχος.

Τριμηνιαίος έλεγχος.

Είναι ένας τριμηνιαίος έλεγχος που υπογράφεται από τον δάσκαλο και διευθυντή Κωνσταντίνο Α. Παπαφλέσσα τον πρώτο Καρυώτη δάσκαλο. Από το έγγραφο αυτό παίρνουμε στοιχεία για την λειτουργία και τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε το δημοτικό σχολείο γενικότερα.  Οι προφορικές μαρτυρίες των κατοίκων της εποχής που διασώθηκαν από στόμα σε στόμα μαρτυρούν ότι το σχολείο στεγαζόταν στον προαύλιο χώρο του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου δυτικότερα του ναού. Για είκοσι χρόνια το σχολείο λειτουργεί με τον ίδιο δάσκαλο αλλά πλέον στεγάζεται στην οικία κληρονόμων Γεωργίου Σπανού στο κάτω χωριό. Μετά το 1886 ακολουθούν οι δάσκαλοι Παναγής Ράπτης και Παναγής Γεωργαντόπουλος από την Ακράτα Αιγείρας Κορινθίας.

Τον Ιούλιο του  1900 βγήκε σε δημοπρασία  η εργολαβία της κατασκευής του σημερινού κτηρίου του σχολείου. Χτίστηκε σύμφωνα με το σχέδιο του νομομηχανικού Δ. Καλλία και τύπου Β (μονοτάξιο σχολείο). Με το ΦΕΚ 174 13/6/1900 τεύχος3ο   Αρ.  12158 Π.Ε΄  και την υπογραφή του υπουργού Εκκλησιαστικών και δημοσίας εκπαιδεύσεως Σ.Ε. Στάη εγκρίνεται η κατασκευή μονοταξίου δημοτικού σχολείου αρρένων είς το χωρίον Καρυά του δήμου Λυρκείας της επαρχίας Άργους του νομού Αργολίδος και ο προϋπολογισμός του φθάνει το ποσό των 16400 δραχμών. Η δημοπρασία θα γινόταν στο Άργος από τις 21 έως 23 Ιουλίου. Δεν αναλαμβάνει κανείς την κατασκευή του κτηρίου και η  διαδικασία επαναλήφθηκε τον Αύγουστο του ίδιου έτους . (ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΑΝΑΛΕΚΤΑ ΤΩΝ ΧΩΡΙΩΝ ΤΟΥ ΤΕΩΣ ΔΗΜΟΥ ΑΛΕΑΣ Ξενοφώντα Χρ. Ηλία, εκπαιδευτικού).

Στο βιβλίο της αρχιτέκτονα – μηχανικού και καθηγήτριας του Μετσόβιου Πολυτεχνείου Ελένης Καλαφάτη «ΤΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΚΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ 1821-1929» Αθήνα 1988 σελίδα 178,  δεν προκύπτει  ότι διατέθηκαν χρήματα από το κληροδότημα του Ανδρέα Συγγρού  για ανοικοδόμηση σχολικών κτηρίων μέχρι το 1927. Δυστυχώς δεν υπάρχει στα ΓΑΚ Ναυπλίου φάκελος που να αφορά το σχολείο της Καρυάς και που να προσδιορίζει το ακριβές έτος που χτίστηκε το κτήριο. Υπολογίζεται περίπου στην πρώτη δεκαετία του 1900. 

Μιχαήλ Φλέσσας

Μιχαήλ Φλέσσας

Στις 30/6/1928 με την υπ’ αριθ. 179 απόφαση του ΕΠΟΠΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΑΡΓΟΛΙΔΟΣ δίδεται έπαινος και τιμητική διάκριση στον Καρυώτη δάσκαλο Μιχαήλ Κων/νου Φλέσσα για το ότι επιτεύχθηκε  χάρη στη μεγάλη του προσπάθεια η ανοικοδόμηση (πιθανός η προσθήκη της αίθουσας ) του δημοτικού σχολείου Καρυάς. Η λειτουργία του σχολείου συνεχίζεται και φτάνουμε στο 1933 και στα μαθητολόγια και το διδακτικό προσωπικό που παρουσιάζεται στο βιβλίο του Καρυώτη δάσκαλου Σπύρου Καραμούντζου, Λόγια Καρυάς.

Οι Καρυώτες δάσκαλοι Σπύρος Καραμούντζος  η Ελένη Παπαγεωργίου (Καραμούντζου) σύζυγος Κων/νου Παναγιωτόπουλου, οι Γεώργιος και Αλέξανδρος Παπασπυρόπουλος  υπηρετούν το σχολείο έως τον Ιανουάριο 1944 που κλείνει λόγω Γερμανικής κατοχής. Επαναλειτουργεί τον Οκτώβριο του ίδιου έτους με 157 μαθητές και μαθήτριες και δάσκαλο τον Δημήτριο Κουγέα.  Ακολουθούν οι Μιχάλης Κλεόπας, ο Κων/νος Λάμπρου και η  Φωτεινή Φίλη έως το 1950. Η λειτουργία του σχολείου συνεχίζεται έως  το 2003 με τελευταία δασκάλα την Μαρία Μποζιονέλου.

Ελένη Γ. Καραμούντζου – Παπαγεωργίου. Η πρώτη καρυώτισσα δασκάλα.

Ελένη Γ. Καραμούντζου – Παπαγεωργίου. Η πρώτη καρυώτισσα δασκάλα.

 

Οι φωνές των παιδιών δεν ακούγονται πια, το προαύλιο άδειασε και η πορεία του σχολείου προδιαγεγραμμένη και ίδια με των υπολοίπων σχολειών της Ελληνικής επαρχίας που ερημώνει περισσότερο μέρα με την ημέρα.

 

Ελένη Φλέσσα

 

Πηγές

  

  • Αθουσάκης Αδάμ, «Η εκπαίδευση στην Αργολίδα, Κορινθία και Μεγαρίδα κατά την Καποδιστριακή Περίοδο 1828-1832», Εκδόσεις Καταγράμμα, Κόρινθος, 2003.
  • Καλαφάτη Ελένη, «Τα σχολικά κτήρια της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης 1821-1829», Αθήνα 1988.
  • Δωροβίνης Βασίλειος, «Σχολεία της περιοχής Άργους», εφημερίδα ΘΑΡΡΟΣ, φύλλο 21ης Αυγούστου 1984.
  • Ηλίας Χρ. Ξενοφώντας, «Ιστορικά Ανάλεκτα των χωριών του τέως Δήμου Αλέας», Αθήνα, 1994.
  • Καραμούντζος Σπυρίδων, «Λόγια Καρυάς», Αθήνα 2007.

Read Full Post »

Older Posts »